|
2004
|
|
|
Bai. Duela 6.000 urte inguru indoeuroparren inbasioa gertatu zenean, Europan hitz egiten ziren
|
hizkuntzetatik
asko desagertu ziren eta ez dakigu haietaz ezer. Euskarak, finierak eta hizkuntza kaukasiarrek bakarrik iraun zuten bizirik, eta horrela jarraitzen dute, baina finiera eta hizkuntza kaukasiarrak muga mugan daude, ez Europa barruan.
|
|
2010
|
|
|
erdi ezkutuan lehenengo, baina hara hor galapan dabilela aspaldian, bizitzeko formen, animalien, landareen, paisaien, hizkuntzen hondamendi jadanik zoroa. Pasatzen den egun bakoitzeko, munduko
|
hizkuntza
asko desagertzen da: ukaturik, menperaturik, azkeneneko zaharrarekin hilik, boz idatzi gabeak, defentsarik gabeko memoria hutsa, errealitateari begiratzeko leiho dagoeneko handiak". 1031
|
|
2011
|
|
|
Nolanahi ere, ez dago gaur europan estaturik bere lurraldean hizkuntza bizi bat eta bakarra duenik. estatu batzuetan onartuago eta zainduago, Itziar Idiazabal – Eleaniztasuna hezkuntzaren derrigorrezko beste utopia bat? eta besteetan ukatuago edo menperatuago, denetan daude estatuaren izena daramana eta ofiziala edo nazionala deitzen denaz gain hainbat hiztun erkidego, indar eta bizitasun ezberdinekin (Barreña et al., 2005). historian zehar gertatu diren hizkuntza ukipen egoerek, askotan, eta banan banaka,
|
hizkuntza
askoren desagertzea ekarri dute. galera horiek historian zehar nola bizitu diren jakitea ez da erraza, baina gaur badakigu arriskuan bizi diren hizkuntza erkidego guztiek kezkaz bizi dutela bere hizkuntzaren galera (Martì et al. 2005), eta ahal duten heinean bere hizkuntzaren biziberritzea lehentasunik handienetakoa bihurtzen dela gizatalde horientzat. oso adibide esanguratsua iruditu zaigu, ber... 50 bat hiztun izango dira, Amazonia aldean bizi dira, eta orain hogeita hamar urte ia desagertu ziren droga trafikoaren eraginez jasandako sarraskietan. euren hitzetan, gaur aitonak diren lau gizon salbatu ziren eta bere hizkuntza, eta bere oroimenak, kantuak eta erritualak gogoratuz nanuyo hizkuntza bere seme alabei irakastea erabaki zuten nahiz eta haien hizkuntza espainolez nahikoa ordezkatua egon. gaur bizibide eta ondasun oso eskasekin jarraitzen duten arren, harro erakusten dute kapaz direla euren artean nanuyo hitz egiteko, eta badirela zenbait gazte eta haur bere hizkuntza etxean ikasia dutenak eta ondorengoei transmititzeko prest daudenak.1 gaur ukipen egoera bortitzean bizi dira hizkuntza gutxitu gehienak, guztiak ez esatearren.
|
|
2016
|
|
|
Ikerlari askok diote hizkuntz desagerpena dela mende honetako arazorik larrienetakoa (Hale, 1992; Krauss, 1992). Alegia, arrazoi asko dago pentsatzeko arriskuan, mehatxatuta edo gutxiagotuta dauden
|
hizkuntza
asko desagertu egingo direla XXI. mendean. Hizkuntza aniztasunaren betiko arazoak (arazo politiko eta militarrak, aldaketa soziokulturalak, arrazoi ekonomikoekin zerikusia duten arazoak, arrazoi demografikoek sortutako arazoak, instituzioen babes edo laguntza falta, hizkuntzekiko jarrerei loturiko arazoak eta egoera linguistikoari loturiko arazoak) zein hizkuntzen bizi indarrean eragiten duten faktoreek (transmisioa, hiztun kopurua, hiztunen proportzioa, erabilera, eremu berrietan eta komunikabideetako erabilera, irakaskuntza, gobernuen eta erakundeen politikak eta jarrerak, hiztunen jarrerak eta hizkuntzari buruzko dokumentazioaren berezitasunak eta kalitatea) hizkuntza askoren heriotza, homogeneotasun kulturala eta hizkuntza gutxi batzuen gain hartzea ahalbidetuko dute.
|
|
2018
|
|
|
UNESCOk ez du alferrik iragarri munduan hitz egiten diren 6.000
|
hizkuntzetatik
asko desagertzen ari direla. Ez du alferrik esaten euskara hizkuntza zaurgarria dela.1 Euskararen, edo, hobeto esanda, euskararen hiztun elkartearen ajeak eta arazoak munduko beste edozein hizkuntza gutxituaren antzekoak dira, gutxienik, handiagoak ez badira.
|
|
2019
|
|
|
nola liteke, duela hamarkada gutxi batzuk arte bere historian zehar sekula ofiziala izan ez den hizkuntza bat, beti botereguneetatik kanpo egon dena, botere ekonomikorik inoiz izan ez duena, hiztun kopuru mugatukoa, jazarria eta debekatua, estandarrik izan ez duena, bertako agintari eta pertsona ikasi askok baztertua eta mespretxatua, eta eskoletatik egotzia izan dena? Nola liteke hizkuntza hori XXI. mendera iritsi eta berreskurapen prozesu sendo batean murgilduta egotea, inguruko
|
hizkuntza
asko desagertzear dauden bitartean. Izan ere, belaunaldiz belaunaldi hizkuntza bizirik mantendu duen su horrek ekarri baikaitu hona, eta su hori izan liteke gure komunitatearen biziraupena segurtatuko duena.
|
|
2021
|
|
|
Aldiz, kontinenteko gainerako herrialdeetan egoerak askotarikoak dira, eta milioika hiztun dituzten hizkuntzak aurki genitzake (hala nola, kitxua edo guaraniera), edo komunitate txikietako hizkuntzak izanagatik transmisioan etenik izan ez dutenak (Amazonian). Nolanahi ere, bizkortu egin da hizkuntza aniztasunaren gainbehera eta
|
hizkuntza
asko desagertu dira Kolon Ameriketara iritsi zenetik (Ostler, 2005). Zenbait lekutan jada ez da tokiko hizkuntzarik mintzo:
|