|
2009
|
|
|
estatus juridiko ezberdinak dituzte Irlandak eta Kataluniak, zerk definitzen eta identifikatzen du gehiago, gaelikoak Irlanda ala katalanak Katalunia? Horrela, bada, gaelikoaren, katalanaren eta euskararen edo galegoaren kasuetan, beste
|
hizkuntza
askorenean bezala, arkitektura juridiko instituzionalean ez bada, non dago hizkuntza horiek azkarrago eta sendoago biziberritzeko muga?
|
|
2015
|
|
|
Euskaraz badaude, beste
|
hizkuntza
askotan bezala, lagunen gaineko hainbat atsotitz edo esaera zahar.
|
|
2020
|
|
|
Euskarak, beste
|
hizkuntza
askok bezala, partikula modalak (edo diskurtsiboak) 1 ditu hiztunaren jarrera edota ikuspuntua eta entzulearekiko harremana markatzeko: ahal, al, bide, ei, omen eta ote.
|
|
|
Hitanoa izango dugu hizpide esku artean dauzkagun orrietan. Beste
|
hizkuntza
askok bezala, euskarak ere baditu jendeari zuzentzeko tratamendu bat baino gehiago, testuinguruaren arabera aukeratzen direnak. Esan genezake XXI. mendean bi baino ez direla erabilera arruntekoak:
|
|
2021
|
|
|
Horrenbestez, hiztunek ez dute informaziorik, ez informazio zuzenik behintzat, izen sintagma horrek perpaus erlatiboan duen funtzioaz, edo dagokion kasuaz, eta ingurumen sintaktikoaren eta diskurtsiboaren arabera aurkitu behar dute dena delako funtzio edo kasu marka. Halatan, ez da harritzeko sintagmen eginkizunen araberako erlatibatzeko eskala bat agertzen baita euskaraz, beste
|
hizkuntza
askotan bezala, izen ardatzaren kasua eta izen sintagma erlatibatuarena desberdinak direnean batez ere, gero ikusiko dugunaz (§ 31.4.3.13).
|
|
|
25.2.3a Euskaraz, beste
|
hizkuntza
askotan bezala, partizipioa izenaren ereduan ere ager daiteke. Halakoetan, partizipioari dagozkion osagarriak izenak berarekin eramaten dituenak dira, ez aditzarenak, hala nola izenlaguna:
|
|
|
26.6.1.1.2d Erresultatiboak iraganeko ekintza baten ondorioa den egoera bat adierazten du. Euskaraz,
|
hizkuntza
askotan bezala, egitura predikatibo bat du oinarri: partizipio bat, iraganeko ekintza zein den erraten duena, eta kopula bat, egoeraren adierazlea dena.
|
|
|
(i) iraganaldi hurbila, solasaldiaren eguneko denbora muga duena, hots, 24 ordukoa; (ii) iraganaldi ez hain hurbila, solasaldiaren aurreko egunetik gorako denborari dagokiona; (iii) iraganaldi urruna, solasaldiaren unetik mendetako urruntasuna duena.
|
Hizkuntza
askok bezala, euskalki gehienek bereizketa bitarra dute: solasaldiaren egunean burutuak eta solasaldiaren bezperatik gorakoak morfologikoki bereizten dituzte, lehenetarako aldi oraineko adizkiak erabiliz (goizean ikusi zaitut), bigarrenetarako aldi iraganekoak (atzo ikusi zintudan) (ikus § 26.6.1.2.2a, § 26.6.1.2.2b).
|
|
|
26.6.1.2.2a Iraganaldi burutuak solasaldiaren unea aitzin burutua zen gertakari bat adierazten du. Gorago erran dugu euskarak,
|
hizkuntza
askok bezala, solasaldiaren unearen eguna mugatzat harturik, iraganaldi hurbila eta ez hain hurbila morfologikoki bereizten dituela. Euskalki guztietan, solasaldiaren egunean agitu gertakariak aldi oraineko laguntzailea duen [tu+ izan/* edun] adizki analitikoaren bidez adierazten dira (etorri naiz, egin dut tipoko adizkia):
|
|
|
41.5.3a Hala ere, behin baino gehiagotan enfasi berezia eman nahi izaten diogu mintzagaiari, bereziki azpimarratu zein den gure solasaren markoa ematen duen osagaia. Baliabide bat baino gehiago dute hizkuntzek mintzagaia zein den azpimarratzeko, horien artean sintaxiaz baliatzea eta mintzagai funtzioa du (t) en osagaia (k) aurreratzea, ezkerrera mugitzea, perpausaren periferia gunera16 Hala egiten du euskarak, beste
|
hizkuntza
askok bezala. Bi dira, berez, periferia guneak:
|
|
2022
|
|
|
pepper. Alboko
|
hizkuntza
askotan bezala, euskaraz ere nahasi genituen izen eta kontzeptuak: lehendik ezaguna zen espeziaren (piper, piperbeltza) izenarekin bataiatu genuen landare ekarri berria (piperra), honek aurrekoa laster ordeztu zuelako, eraginkortasun osoz.
|