|
2004
|
|
|
Bere azkeneko liburuan, besteak beste, munduko hizkuntzen zorigaiztoa aztertu digu Maitena Etxebarriak. Giza aniztasunaren oinarrian
|
hizkuntza
aniztasuna dagoela frogatu nahi izan du. Euskal Herriaren pluraltasuna hitzetik hortzera darabilenarentzat ikasgai ederra, ederrik bada:
|
|
2006
|
|
|
Espainiako Konstituzioaren 20.3 artikuluan obligazio garrantzitsu bi jasotzen dira: batetik, gizarte komunikaziorako hedabideetan, denok izango dugu aukera gure iragarkiak zabaltzeko, eta, bestetik, Espainiako
|
hizkuntza
aniztasunari dagokion begirunea errespetatu dela publizitate mezuak hedatzerakoan (Santaella, 2003: 140) 34.
|
|
2008
|
|
|
Bereziki, lengoaiaren jatorriak eta hizkuntzen sailkapenek amaitu berri dugun mendean eta oraingoan izan duten jarraipenaz arduratzen naiz. Ikusiko dira, gainera, zeintzuk diren urte hauetako hizkuntzalaritzaren kezkak,
|
hizkuntzen
aniztasunari dagokionez eta hizkuntzak elkar hurbiltzeko zeintzuk diren eki menak.
|
|
|
Adibidez, Álvaro Belmontek azaltzen duenez, itzulpengintza eta interpretazioan aditua den agentzia batetik, ohikoa da Zuzenbidean lizentziaduna izatea, atzerriko hizkuntza bat menderatzen duena eta itzulpen juridikoan aritzen dena. Ezohiko hizkuntzak
|
Hizkuntza
aniztasunari dagokionez, itzulpen lanak orain arte ohiko edo gehiengotzat jotzen direnak baino gehiago dira, hala nola ingelesa, frantsesa, alemana edo italiera. Espainian, immigrazioaren eragina nabaritu da, besteak beste, egoitza baimena edo nazionalitatea bideratzeko, jaiotza agiriak, ezkontza ziurtagiriak, ziurtagiri penalak eta abar zinpeko itzulpenen eskaeran.
|
|
|
Gure gau mahaitxoari buruzko nobela, jatetxe baten karta hainbat hizkuntzatan, azpititulatuta ikusi genuen film korearra edo gure MP3 erreproduzitzaileak Txinan emandako jarraibideak, edo hegazkinez bidaiatzean ematen diguten aldizkari elebiduna, itzultzaile edo interprete baten lana dago. Eta horiek sektore oso zabal baten adibide hutsak dira, modalitateei, gaiei eta
|
hizkuntzen
aniztasunari dagokienez. Beharraren arabera, itzultzaileengana edo interpretatzaile orokor edo teknikoengana jo daiteke, askotariko sektoretan espezializatuak:
|
|
|
Aniztasun biologikoa zein ekologikoa babestu beharrekoak diren bezala, hizkuntzen aniztasuna ere babestu beharra dago. Aniztasun biologikoaren alde egoteak
|
hizkuntz
aniztasunaren alde egotea esan nahi du.
|
|
2009
|
|
|
Baina, edozer baino lehen konstatazio bat eginez hasiko gara:
|
hizkuntza
aniztasuna dagoen gizarte guztietan bada, halaber, eta salbuespenik gabe, hizkuntza politikaren bat. Besterik da hau nolakoa den, baina, izan, bada hizkuntza politikarik.
|
|
|
dariya Ceutan eta tamazigh Melillan. Espainia, beraz, mundu modernoko estatu nazioetariko gehienen multzo berean dago
|
hizkuntza
aniztasunari dagokionez. Izan ere, horixe baita ohikoa, hizkuntza pluraltasuna alegia.
|
|
2010
|
|
|
XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik. ...re, kaltea eginda dago, eta 125 urtean zehar bildu ahal izango liratekeen datu demolinguistikoak betirako galdu dira. bada beste datu bat, espainiako demolinguistika oraindik gaztearen adierazgarriago dena. europako berrogeita hamar estatu ingururen artean, badira zortzi beste guztiengandik bereizten direnak, hizkuntzari dagokionez bestelakoa den biztanleria %25etik gorakoa izateagatik. estatuaren
|
hizkuntza
aniztasunari dagokionez, zortzi estatu horiek gure kontinentean lehen mailan daudela esan dezakegu. espainiak ez zuen soilik datu demolinguistikoak jasotzeko lana mende bateko atzerapenez hasi, gainerako zazpiekin alderatuta, eta hizkuntzaren lurralde batera eta galdera sorta tekniko batera mugatuta. horrez gain, gehiengoaren hizkuntza zein den galdetzen ez duen bakarra da, aipatutako zortzi esta... biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea.
|
|
2011
|
|
|
Neurri batean edo bestean transmisio kate bat badago. Aztertu litzateke zein izan den transmisio kate hori; heldu, heldu da, deformazioarekin behar bada, baliteke, baina heldu da. hori interesgarria da. eta hirugarrena, hizkuntza gutxitu bat dagoen bitartean, gure jendartean eta bizi garen lekuan
|
hizkuntza
aniztasuna dagoelarik, horren inguruko gogoeta eta erabakiak hartzea jende guztiari dagokiola iruditzen
|
|
|
Europak ez baitu inondik inora ere erakusten halakorik. Hizkuntz nazionalismo totalitarioa darie Europako estatuei. Ez dira gai, izan ere, oinarrizko giza eskubideen eskakizunak betetzeko, ez dute gutxieneko sentiberatasunik oinarrizko eskubide kolektiboak bermatzeko eta, azken batean,
|
hizkuntz
aniztasunari dagokion tolerantzia onartzeko.
|
|
|
|
Hizkuntz
aniztasuna dagoen lekuan aberastasuna eta askatasuna ikusi beharrean, eragozpenak ikusten dizkiote. Italia da diogunaren lekuko:
|
|
|
David Crystalen ustez oinarrizko bost arrazoi nagusi daude hizkuntz galeraren aurka eta, horrenbestez,
|
hizkuntz
aniztasunaren alde egoteko: a) lehenik, aniztasuna behar dugulako, b) bigarrenik, hizkuntzei esker adirazten dugulako geure identitatea, c) hirugarrenik, hizkuntzak direlako historiaren gordailu, d) laugarrenik, giza jakintza osoa hizkuntza guztien emaitza delako, e) eta, azkenik, hizkuntzak berez direlako interesgarriak.
|
|
|
|
Hizkuntz
aniztasunaren aurka dagoen ideologiaren erakargarritasuna ezagutzea ez zaigu gaizki etorriko gaurko munduan nagusitzen ari dena hobeki ulertzeko. Jakina, mito biblikoaren eragin hori bere neurri mugatuan baizik ez genuke aintzat hartu behar.
|
|
|
Lehentxeago Europako hizkuntza aniztasuna gainerako kontinenteen aldean txikia dela aipatu badugu ere, hurrengo koadroari begiratu bat ematea nahikoa da ikusteko Europan bertan ere
|
hizkuntza
aniztasuna egon badagoela, eta horrek hankaz gora jartzen duela askotan estatuetatik sustatzen den edo erakutsi nahi den elebakartasunaren irudi hori.
|
|
2012
|
|
|
Auzoko taldeetan, entzumena lantzeaz gain errepikapena bultzatzen da, horrela hizkuntzak murduskatuz barneratzearen aldeko hautua egin da.
|
hizkuntza
aniztasuna dagoen neurrian, alfabeto aniztasuna egon daiteke eta horrexegatik idatzizko" ikasketa" baino" ikasketa" zuzena bultzatzen da. kultura aniztasuna (eta ondorioz hizkuntza aniztasuna) kontzeptu gisa aukeratzeak, ikuspegia zabaltzen laguntzen du, eta bide batez euskaldunok ere aterki horren barruan sartzen gara, subjektu aktibo bilakatuz. etorkin edota immigrante kontz... etorkinen seme alabak ez dira etorkinak.
|
|
|
Espainiako Konstituzioaren 20.3 artikuluan obligazio garrantzitsu bi jasotzen dira: batetik, gizarte komunikaziorako hedabideetan, denok izango dugu aukera gure iragarkiak zabaltzeko, eta, bestetik, Espainiako
|
hizkuntza
aniztasunari dagokion begirunea errespetatu dela publizitate mezuak hedatzerakoan (Santaella, 2003: 140) 34.
|
|
2013
|
|
|
Beste pertsona batzuek arrazoi etikoak, politikoak edo ekologikoak izan ditzakete: herrieskubideen eta munduko
|
hizkuntz
aniztasunaren alde egon, eta enpatiagatik erabaki daiteke euskaraz aritzea. Esentzialismoa edota transmisioa ere izan daitezke euskaraz bizitzeko arrazoiak, eta pentsa daiteke, euskalduna izanik, euskara dela berezko hizkuntza.
|
|
|
Esaterako, hizkuntza dela-eta, Prinzek chomskyarrei egiten die aurre. Horien arabera,
|
hizkuntz
aniztasunaren azpian badago, Steven Pinkerren hitzetan, hizkuntza sena, sortzetikoa eta giza naturaren zati dena. Chomskyarrek, hizkuntzari dagokionez, natura lehenesten dute.
|
|
2014
|
|
|
Gurasoekin erabiltzen duten
|
hizkuntzaren inguruan
aniztasuna dago. Ikasle hauen gelan badira gurasoak euskara ez den beste hizkuntza bat erabiltzen dutenak, gutxi gorabehera %18, 75 Hori horrela izanda, guraso eta ikastetxearen arteko batzarrak ere hizkuntza horretan egiten dira% berdinean.
|
|
2016
|
|
|
Ekialdeko nazio tentsioen azkarra, etni aniztasun honetan funtsatzen da (hiru errepublika kaukasikoetan ere, harrigarrizko
|
hizkuntz
aniztasuna dago, hirukuntasun ofizialaren azpian).
|
|
2017
|
|
|
artikulu labur eta argien bidez, > Ipar Euskal Herriko
|
hizkuntza
aniztasunari dagozkionak azpimarratuz. Hizkuntza idatziari eta ahozkoari lotuak diren eremu guziak kontuan hartuko lituzke:
|
|
2018
|
|
|
bertako hizkuntza politikaren gaztetasuna eta euskararen egoera juridiko guztiz desegokia. " Frantziako Errepublikak ez du inolako anbiziorik
|
hizkuntza
aniztasunari dagokionez. Hala ere, tokian tokiko kontsentsu politiko eta instituzionala eraikitzeko gai izan garenez, hasi gara hizkuntza politika publikoaren emaitzak ikusten.
|
|
2019
|
|
|
Pertzepziozko dialektologiak hizkuntzalari ez direnek bariazio dialektala (beren hizkera, lurralde auzoena edo urrunagokoe1 Euskara eskuz esku proiektuak Ipar Euskal Herriko hiztunei hizkuntza aniztasuna kontuan hartzen duen euskara batuaren hedatzeko tresna linguistiko berria ematea du helburu. Egunero gaurkotua izanen den euskarri numerizatu erabilgarria sortuz, xedea euskaldunen galderei erantzutea da webgunearen testuen bidez edota, posta elektronikoz, erantzun zuzen baten bidez. Euskaltzaindiak ematen dituen gomendioak eta arauak proposatuko ditu, hizkuntza alorren arabera sailkatuak, Ipar Euskal Herriko
|
hizkuntza
aniztasunari dagozkionak azpimarratuz. Euskara eskuz esku egitasmoa epean Europako Lurralde Garapen Funtsak% 65ez lagundua da (FEDER), Interreg V A programaren barnean (Espainia Frantzia Andorra, POCTEFA).
|
|
2020
|
|
|
Horrexegatik, har dezagun tarte txiki bat pentsaeraren heterogeneitateaz eta
|
hizkuntz
aniztasunen artean dauden harremanez behar bezala aritu ahal izateko.
|
|
2021
|
|
|
linean). Ez dira, ordea, euskara eta gaztelania eleberrian agertzen zaizkigun hizkuntza bakarrak, frantsesez, ingelesez zein alemanez tartekatzen dira esamoldeak, testu zatiak, olerkiak, kantak... 32
|
Hizkuntza
aniztasuna egonagatik, baina, hizkuntzari buruzko gogoetak euskarari buruzkoak dira oro har: herri etimologiak (263 or.), esamolde jakinei buruzko gogoetak(" Hi eta biok":
|
|
|
Hala ere, Europar Batasunaren barruan,
|
hizkuntza
aniztasunari dagokionez, argi ikusi da kontzeptu hori EBko hizkuntza ofizialei aplikatu izan zaiela, ia ia beti. Dena den, urtetan zehar, argi ikusi da, pixkanaka pixkanaka, eleaniztasuna (multilingualism) terminoa ikusgarritasuna galtzen joan dela Europako Batzordearen egituretan.
|
|
2023
|
|
|
Sakanan izugarrizko
|
hizkuntza
aniztasuna dago. Makina bat hizkuntza gutxitu.
|