|
2003
|
|
|
Hiru helburu nagusi izan ditut lan hau egiterakoan. Batetik, munduan bizirik dauden hizkuntzen aniztasuna nabarmendu nahi nuen, eta bide batez,
|
hizkuntza
aniztasuna eta giza dibertsitatea gauza bera direla agerian jarri. Bestetik, komunitate baten eta bere ama hizkuntzaren arteko berberatasuna azpimarratu nahi izan dut, alegia herrien historia eta haien hizkuntzen historia berbera direla.
|
|
2004
|
|
|
|
Hizkuntza
aniztasuna eta mendeko hizkuntza egoerak nahasten direnean, azpijokoa abian dago jadanik. Askotariko izaeraren izenean, etxekoa arrotz.
|
|
|
Oso oker ez banago, Txepetxen jakintza zabalak eta ikuspegi zorrotzak arazoaren muin muina ukitu dute. Ezin dira nahastu, baina nahastu egiten dira gure artean, eta nola gainera, gizabanakoaren
|
hizkuntza
aniztasuna eta nazio batek bere hizkuntzan bizitzeko duen oinarri oinarrizko giza eskubidea. Gezurra badirudi ere, giza eskubideen aldarria lau haizetara zabaltzen duen jende ez gutxi dabil azpijoko ideologiko hori egiten.
|
|
|
Bitasunaren, hirutasunaren, aniztasunaren eta era guztietako tasunen alde: . Batetik, munduan bizirik dauden hizkuntzen aniztasuna nabarmendu nahi nuen, eta bide batez,
|
hizkuntza
aniztasuna eta giza aniztasuna gauza bera direla agerian jarri. Bestetik, komunitate baten eta bere ama hizkuntzaren arteko berberatasuna azpimarratu nahi izan dut, alegia herrien historia eta haien hizkuntzen historia berbera direla?. 658
|
|
2005
|
|
|
J. ERKOREKA. Nizarekin posible da eta honekin posibleago,
|
hizkuntzen
aniztasunarena eta berdintasun printzipioarena orain daudelako eta Nizan ez.
|
|
2007
|
|
|
Praktikan Humboldt bere lanetan
|
hizkuntzen
aniztasunaz eta horien konparantzaz interesatuko da gehiena. Beti hizkuntzen batasunaren presupostuaren gainean ordea469.«Giza hizkuntza orokorra nazio ezberdinen hizkuntzetan errebelatzen da»470 (hizkuntz erlatibismoaren eztabaidetan ere ahazterik ez legokeen tesia da hori).
|
|
|
3.2
|
Hizkuntz
aniztasuna eta hezkuntza
|
|
|
Ondoren, eta hizkuntzaren funtzio pedagogikoetara itzuliz, Lochek —jada ikusitako emantzipazioarenaz gain— aztertzen dituen beste hiru funtzioak azalduko ditugu150, horiek egiaz lotuago daudelarik
|
hizkuntz
aniztasunarekin eta hezkuntzaren antropologia sozio-kulturalarekin. Lehenik," hizkuntzak" hezkuntzan betetzen duen" funtzio operatiboa" aipatzen digu, berori" kultura ren produkzioarekin eta erreprodukzioarekin" zuzenean lotzen duelarik151:
|
|
|
Aztergai hori honako hiru puntutan jorratuko dugu: 3.1 Hizkuntzaren funtzio hezitzailea; 3.2
|
Hizkuntz
aniztasuna eta hezkuntza; eta 3.3 Hizkuntz pedagogiaren dimentsio etikoa.
|
|
|
3.2
|
Hizkuntz
aniztasuna eta hezkuntza 44
|
|
2009
|
|
|
2006an, Europar Batasuneko
|
hizkuntza
aniztasuna eta euskararen hizkuntza politikak izan zituzten aztergai; 2007an Euskal Autonomia Erkidegoko Euskararen Legea, 25 urteurrena zenez; eta 2008an, kontsumitzaileen eta erabiltzaileen hizkuntza eskubideak.
|
|
|
Era berean, 2016an Donostia Europako kultur hiriburu izan dadin elkarlanean ari da Gipuzkoako Foru Aldundia Donostiako Udalarekin. Donostiaren hautagaitza gure kultura aniztasuna sustatu eta profitatzearen aldeko apustu tinkoaz baliatuko da,
|
hizkuntza
aniztasunari eta kultura arteko elkarrizketari loturiko, hitzen hiria?, edo. Atlantikoak elkartuta, bezalako zutabe tematikoen bidez.
|
|
|
Gertakarion guztion argitan, hala dirudi. Hizkuntzen auziari
|
hizkuntza
aniztasunaren eta tokian tokiko hizkuntzen defentsa aktiboaren betaurrekoekin begiratzen dion edonorentzat gutxienez arraroa eta mundu zabalean ez-ohikoa izango da, segur aski, Nafarroako Gobernuaren jarrera hori. Hala zaigu, guri bederen.
|
|
|
Izan ere," unibertsaltasuna vs partikulartasuna" oposizioa faltsua den modu bertsuan baita faltsua" hizkuntza aniztasuna vs komunikazio globala" dikotomia. "
|
Hizkuntza
aniztasuna eta komunikazio globala" ahalbidetzen dituen paradigma da egiazki iraunkorra eta harmoniatsua. Esan daiteke lurraldetasunaren eta gizabanakoaren eskubideen printzipio tradizionalak elebakartasunaren izpiritua gainditzen duten neurrian direla hirugarren irizpide honekin uztargarri, munduan jada" arau" bihurtu dena eleaniztasuna baita, eta elebakartasuna" salbuespen".
|
|
|
Zilegi ez dena da eskubideekin eta askatasunarekin fundamentalismoa praktikatzea, auziak konponbidean jartzeko bainoago usteltzeko egitea eskubideen eta askatasunaren defentsa. Zilegi ez dena da gizartea
|
hizkuntza
aniztasunaren eta hizkuntza eta hiztun erkidego guztien arteko errespetuaren alde sentsibilizatzeari uko egitea. Zilegi ez dena kohesio soziala indargabetzea baita.
|
|
|
Esan dugunez, komunikaziorako erabiliak diren neurrian bakarrik bizirauten dute hizkuntzek, hiztunen ezpainetan tokia egiten zaien heinean baino ez dira existitzen, eta hizkuntzen arteko hierarkizazioak (hizkuntza nagusia eta bigarren mailakoa, balioduna eta baliogabea...) bazterrean utzi behar ditugu
|
hizkuntza
aniztasunaren eta bizikidetzaren mesedean. Izan ere, hizkuntzen indarra eta nagusitasuna edo mendekotasuna ez baita hizkuntzena, hiztun erkidegoena baizik.
|
|
|
|
Hizkuntza
aniztasunaren eta hizkuntza berdinkidetasunaren aldeko pedagogia soziala aitzineratu eta sustatu luke Europar Batasunak. Europar identitate bateratzaile berriaren zutoinetariko bat hizkuntza aniztasuna izan dadin egoki den pedagogia soziala bultzatu lukete Europar Batasuneko erakundeek.
|
|
2010
|
|
|
3) Ekologiaren ikuspegia erabiliz
|
hizkuntza
aniztasuna eta bizitzaaniztasuna modu antzerakoan uler daitezke, hizkuntza guztiekiko" garapen jasangarria" aldarrikatuz eta errebindikatuz;
|
|
|
Ekologiaren ikuspegia erabiliz
|
hizkuntza
aniztasuna eta bizitza aniztasuna modu antzerakoan uler daitezke, hizkuntza guztiekiko" garapen jasangarria" aldarrikatuz eta errebindikatuz.
|
|
|
|
HizKunTza
anizTaSuna eTa elKarBiziTza nekane larrañaga
|
|
|
Osasun etxeek eta udalek Erregistro Zibilera igorriko dituzte, bide telematikoz, jaiotza edo ezkontzei buruzko agiriak. Modernizazioak ekarriko duen beste berrikuntza bat
|
hizkuntza
aniztasunarekin eta autonomien egoerarekin lotuta dago. Herritarrak Estatuko edozein hizkuntza ofizialetan lor ditzake ziurtagiriak.
|
|
|
Horien zeregina, orokorrean, honela zehazten digu Coseriuk: "
|
hizkuntzaren
aniztasuna eta aldakuntza zibilizazioarekiko eta kulturarekiko harremanean aztertzea" 113 Helburu hori, baina, ezberdin gauzatzen da batean edo bestean, euren erreferentziazko diziplinak diren antropologiak eta linguistikak, egiaz, haien ikerketa ibilbideak markatzen baitituzte. Honela bereizten ditu Casadok:
|
|
|
Honela azaltzen du Coseriuk, xehetasunetan sartu gabe, horien helburua: "
|
hizkuntzaren
aniztasuna eta aldakuntza hiztunen komunitateen gizarte egiturarekiko erlazioan aztertzea" 147 Zeregin komun hori, baina, ez dute berdin bideratzen, hain zuzen, euren oinarrizko diziplinak —soziologia eta linguistika— ezberdinak direlako. Kontua da, finean," hizkuntza soziologiak eta sozio-linguistikak" —edo" gizartearen soziolinguistikak eta hizkuntzaren soziolinguistikak" (Fasold) edo" makrosoziolinguistikak eta mikrosoziolinguistikak" (Romaine) 148— abiapuntu eta helmuga ezberdinak dituztela.
|
|
2011
|
|
|
Beste ipuin batekin, amharera hizkuntza afrikarrean hitz eta zenbaki batzuk ikasten dira; koreeraz buru hausgarri bat egitea proposatzen da; gorputzeko atalak maputxeraz ikasten dira eta tehueltxe hizkuntzan pintatzen da. Liburu amaierako ipuinak
|
hizkuntza
aniztasunari eta hizkuntzen desagerpenari buruzko gogoeta bat egiten du.
|
|
|
errealitatean, jakina, jendea ez da horren ergela, edozein pertsonak ahalik ondoen komunikatzea nahi du eta, pertsonok nahi ez duguna da gure hizkuntza galtzea, dakizkigukeen bakar bat ere ez. Izan ere,
|
hizkuntzen
aniztasuna eta (pertsonen arteko) komunikazioaren kalitatea, guk dakigula, ez daukate erlazio zuzenik edo, izatekotan, hizkuntzen aniztasunak komunikazioa kaltetu baino hobetzen baitu. Inkestaren asmo onak zalantzan jarri barik, inkestan proposatzen den hizkuntza bakarra= komunikazio hobea ekuazioa inperialismo linguistikoaren aldarrikapen behinenekoa da:
|
|
|
Nola lortu eskolan (ama) hizkuntzaren erabilera anitzari aurre egingo dion prestakuntza? horiek dira artikulu honetan gaitzat hartutako galderak. gizarte mailako
|
hizkuntza
aniztasuna eta hiztun eleanitzak gizarte modernoaren errealitatean kokatzen du —munduko perspektibatik hartuta, eta horrela hizkuntza aniztasuna mantentzeko irtenbide bakarra hizkuntza gutxituak ere i (ra) ka (t) si beharreko ideia plazaratzen du. heziketa eleanitzak leku propioa hartzen du ideia horren baitan, jakina, horretarako, hezkuntza zientzien ekarpenak integratu beharraz ohartzen du...
|
|
|
Baina azken urteetan badirudi gauzak aldatzen ari direla, eta bereziki Nazio Batuek 2008 urtea hizkuntzen nazioarteko urtea izendatzea esanguratsua izan zen; urte horretan bertan argitaratu zen sareko Arriskuan dauden hizkuntzen Atlasa ere (http://www.unesco.org/culture/ languages atlas), etengabe eguneratzen dena. Aipatzekoa iruditzen zaigu 2011 urteko uNeSCoren batzar orokorrerako proposatu den
|
hizkuntza
aniztasunaren eta formazio eleanitzaren inguruan batzar orokor mundiala egitearen aldeko aldarrikapena ere, (uNeSCo, 2011: 187 eX/ 44/ 1) eleaniztasun horren osagarri nagusi eta bereziki bultzatu beharrekoak hizkuntza gutxituak direlako. gerturago etorriz, beharrezko ikusten dugu baita ere hizkuntza aniztasunaren auzia, ekologia eta biologia aniztasunarena bezala, edozein norbanakoren nahiz erakunderen helburu eta interesgune bihurtzeko ahalegina. euskararen biziberritze ahaleginekin batera, aspalditik ohartu gara munduko beste hizkuntza gutxituekin solidaritate harremanak indartu beharra, batzuen eta besteen ahaleginak, lorpenak, ekimenak konpartituz helburu onartuagoa, zabalduagoa, eskuragarriagoa egingo denaren esperantzarekin lan egitea askoz aberasgarriagoa da; eta emankorragoa ere bai seguruenik. euskararen/ hizkuntza gutxituen normalizazio eremuetan lortutakoek beste hizkuntza gutxituentzat ere eredugarri izan lukete, bereziki gertuago daudenentzat:
|
|
|
Nola lortu eskolan (ama) hizkuntzaren erabilera anitzari aurre egingo dion prestakuntza? horiek dira artikulu honetan gaitzat hartutako galderak. gizarte mailako
|
hizkuntza
aniztasuna eta hiztun eleanitzak gizarte modernoaren errealitatean kokatzen ditu munduko perspektibatik hartuta, eta hizkuntza aniztasuna mantentzeko irtenbide bakarra hizkuntza gutxituak ere i (ra) ka (t) si beharreko ideia azaltzen. heziketa eleanitzak leku propioa hartzen du ideia horren baitan, jakina, horretarako, hezkuntza zientzien ekarpenak integratu beharraz ohartzen duelarik.... • Hitz gakoak:
|
|
|
1
|
HizKunTza
anizTaSuna eTa HizTun eleaniTzaK y
|
|
|
Elebakartasunaren aldeko beste iritzi faltsu bat da modernizazioak ezinbestean homogeneizazioa dakarrela eta bakarrik hizkuntzen defendatzaile «erromantikoek» egiten diotela aurre atzera bueltarik ez daukan prozesu geldiezin honi. Aitzitik, nabarmendu behar da
|
hizkuntza
aniztasunak eta eleaniztasunak gizakiak espezie modura daukan sorkuntza gaitasuna indartzen dutela eta askotariko sorkuntza moduak beharrezkoak direla informazioaren gizarteetan, hauetan produktu nagusiak askotariko ideiak eta jakintzak direlako.
|
|
|
1 Munduko
|
hizkuntza
aniztasuna eta hizkuntza gutxituak
|
|
|
1 MUNDUKO
|
HIZKUNTZA
ANIZTASUNA ETA HIZKUNTZA
|
|
|
Liburua bost ataletan banatu dute egileek, munduko
|
hizkuntza
aniztasuna eta hizkuntza gutxituen auziarekin hasi, eta hizkuntza gutxituen indarberritzeko gure artean egon diren eta dauden proposamen teoriko eta praktiko ezagunenak aurkeztuz, bigarren; hirugarren atalean, hizkuntza gutxituen giza eskubideak eta hezkuntza aztertzen dira, elkarren arteko lotura estuak agerian jarriz; laugarren atala berriz, hizkuntza hauen irakaskuntzari eskaintzen zaio oso os... Aipagarria da bertan eskaintzen den informazio aberatsa, munduan leku ezberdinetan hainbat hizkuntza gutxiratu hezkuntzaren bitartez biziberritzeko dauden proposamen eta esperientzia ezberdinak aurkezten baitira.
|
|
|
Tailerrean atal hauek landuko dira: munduko
|
hizkuntz
aniztasuna eta hori deusezten ari den prozesu globalizatzeaz ohartarazi; munduko hizkuntzen egoerari begirada bat eman; Euskal Herriko legeek aitortzen dituzten eskubideak ikusi; hizkuntz eskubideen inguruko hausnarketa egin adibide praktikoen bidez; Behatokiaren lan ildoak ezagutarazi eta hizkuntz eskubideen urraketak salatzeko tresna den Euskararen Telefonoaren berri eman....
|
|
2012
|
|
|
Kontuan izanik unibertsalismoa homogeneizazio eta isolamendu esklusibistarako joerak gaindituko dituen
|
hizkuntza
aniztasunaren eta aniztasun kulturalaren ikusmoldean oinarritu behar dela.
|
|
2015
|
|
|
Munduko soziolinguisten artean oso ezagunak ziren, munduan zehar asko ibiltzen ziren ere, askotan eskatzen zietelako, guk Euskal Herritik batzuetan egin genuen bezala. 1950 hamarkadetan hasi ziren argitaratzen, oso momentu onean, 2 Gerra Mundiala bukatu ondoren eman zelako deskolonizazio prozesu zabala (Afrikan, Asian, Polinesian, Errusian,...), estatu berriak sortu ziren eta horietan nazio ezberdinak sartu ziren,
|
hizkuntza
aniztasuna eta hizkuntza ukipena gertatuz; egoera nahasi horiek aztertu, eztabaidatu, plangintzatu, eta abar, egin beharra zegoela, eta autore hauek parte hartu zuten hauetako kasu askotan. Mugimendu hau ez zen Euskal Herrian gertatu, Euskal Herria Espainia eta Frantzia estatuek bertan sartuta mantendu zutelako, eta ez zuen ere balio izan harremanak hobetzeko, eta Euskara indartzeko, baizik alderantziz, Frankismo garaian ginelako.
|
|
|
Giza eskubideen, hizkuntza eskubideen,
|
hizkuntza
aniztasunaren eta hizkuntza gutxituen sustapenean diharduten gizarte erakundeen nazioarteko sareek edo gobernuz kanpoko erakundeek osatuko dute. Proiektuaren jarraipen zuzena egingo dute.
|
|
|
Finean, Europako
|
hizkuntza
aniztasuna eta egoera gutxiagotuan dauden hizkuntzen berreskurapen prozesua txanpon beraren bi aldeak dira. Ez dago aniztasunaz hitz egiterik, hizkuntzen arteko berdintasunik ez badago.
|
|
2016
|
|
|
|
HIZKUNTZA
ANIZTASUNA ETA HIZKUNTZEN HERIOTZA
|
|
2017
|
|
|
Kutxa Ekogunearen Euskararen Ginkana, euskararekin eta euskaraz dibertitzeko taldekako lehiaketa da. Euskararen Ginkanan euskararekin,
|
hizkuntza
aniztasunarekin eta hizkuntza ekologiarekin lotutako hainbat proba burutu dituzte Buruntzaldeako gazte lehiakideek. Mundu mailako begiradatik, eskualdeko begirada eta praktiketara egin dute salto.
|
|
2018
|
|
|
Hasiera batean uste zuen" gauza izango ginela, inguruan sumatzen nuen energia horrekin guztiarekin, hizkuntza politika eraginkorra eraikitzeko. Eraginkorrak gara, baina oraindik ere gehiegitan egin behar dugu brikolaje instituzionala eta brikolaje ekonomikoa hizkuntza politika garatzeko, Frantziako Estatuari utzikeria eta ezjakintasunagatik batik bat, nire ustezez zaizkiolako axola
|
hizkuntza
aniztasuna eta nazio mailako hizkuntza politika. Presidentetzarako hauteskundeak iristen direnean beti sortzen da Eurokartaren gaia, baina ez du sekula aurrera egiten, inork ez duelako eramaten estatu mailara tokian tokiko hizkuntzen afera.
|
|
2021
|
|
|
lehenik eta behin, Europako egoera mendebaldetik ekialdera azalduko dugu modu orokorrean. Ondoren,
|
hizkuntza
aniztasunaren eta hizkuntza gutxituen biziberritzearen esparruan abian dauden hainbat esperientzia ekarriko dira. Hirugarrenik, Europako herrialde edo eskualde batzuen egoera soziolinguistikoaren berri emango da.
|
|
|
Bigarren zati honi amaiera emateko Gasteizko Udaleko Euskara Zerbitzuari eman diogu ahotsa. Alex Vadillo eta Elena Urzelai bertako langileek azken urte hauetan
|
hizkuntza
aniztasunaren eta hizkuntza gutxituen biziberritzearen esparruan abian jarritako ekimenak azaldu dituzte, hala nola, AnHitzak, Auzoko eta HIGA. Egileen ustez, etorri berrien (hizkuntza) harrera prozesuan eragitea, ikuspegi holistiko batetik lan egitea eta zeharlerrotasunean sakontzea, hizkuntza ekologiaren diskurtsoa zabaltzea eta eleaniztasunaren apologia egiten jarraitzea izan dira sailaren ardatzak.
|
|
|
Europako Batzordearen lan lerro horietan,
|
hizkuntza
aniztasuna eta sareak sustatzen ziren, hau da, tamaina desberdineko eta Europako leku askotako hizkuntzak elkartzea, elkarrekin lan egiteko, proiektuak aurrera eramateko eta praktika onak trukatzeko.
|
|
|
Europar Batasunak 24 hizkuntza ofizial ditu gaur egun; estatu hizkuntzak dira horiek.
|
Hizkuntza
aniztasuna eta eleaniztasuna Europar Batasunaren kultura aniztasunaren elementu giltzarri gisa bultzatzen dira Europar Batasunaren erakundeetatik. EBko estatukideen gobernuek eskualdeko edo eremu urriko hizkuntzen lege estatusa erabakitzen badute ere, baita hizkuntza horiek zein neurritan laguntzen dituzten ere, Europar Batasuneko erakundeak, zenbait eremutan, hizkuntza aniztasunaren alde egiteko prest daudela esan liteke.
|
|
|
Hizkuntza aniztasuna munduak duen ondare materiagabe handienetarikoa da, baina hizkuntzak bizirik mantentzeko ezinbestekoa da haiek erabiltzea eta transmititzea. Katedra munduko
|
hizkuntza
aniztasuna eta haren egoera zaurgarria ezagutu eta ezagutarazteko helburutik abiatu bazen ere, laster ikusi zen ezagutza hutsak, ezinbestekoa izanik ere, ez zuela egoera horri aurre egiteko indar nahikorik. Hizkuntza gutxituetako zenbait komunitateren eskaerari erantzun ahal izateko, Euskal Herriko eskarmentuan oinarrituta, eskolatze ekimenak izan dira heldulekurik eskuragarrienak eta, aldi berean, eraginkorrenak ere bai.
|
|
2022
|
|
|
2.1
|
Hizkuntza
aniztasuna eta iraunkortasuna garapen iraunkorraren baitan
|
|
2023
|
|
|
•
|
Hizkuntza
aniztasuna eta kultur ondarea zaintzeko eginbeharra hartzen du bere gain Europak.
|
|
|
Baita ikusi dugu atzerritar jatorriko familia batzuek beraien nortasuna aipatu arren, beraien hizkuntzak hitz egiteari uzten ari direla, eurena utzi eta gaztelaniaz ari dira... Hor hizkuntza galera bikoitza ari da gertatzen, eta uste dut eskolak eta gizarteak bultzadatxo bat eman geniokeela, eta gogoratu
|
hizkuntza
aniztasuna eta gure nortasuna lotuta doazela, eta jatorrizko hizkuntza bultzatzeak ez duela zertan ekarri beste hizkuntzetan gaizki moldatzea edo etorkizunera begirako baldintza okerragoak izatea. Ahozko gaitasunari dagokionez, berriz, esan bezala beraien kontakizunak onak izan dira, baina identifikatu ditugu hobetu beharreko arlo batzuk:
|
|
|
«Herriek hitza dute» (Koldo Izagirre). «Gogoratu
|
hizkuntza
aniztasuna eta gure nortasuna lotuta doazela» (Beñat Garaio).
|