|
2005
|
|
|
Latinetiko
|
hizkuntzen
eta euskararen eratorbideen arteko erkaketaz, ikus Grácia et al. (1999). 44 Ikus Grácia eta Azkarate (1998). Ikus Odriozola (1999).
|
|
2007
|
|
|
1 Sarrera: hezkuntza,
|
hizkuntza
eta euskara 9
|
|
|
1 SARRERA: HEZKUNTZA,
|
HIZKUNTZA
ETA EUSKARA
|
|
2009
|
|
|
Bai blogen lehiaketak eta bai epaimahaiaren erabakiak Eurovision jaialdia hartu dute eredu, Europako hamar hiritatik botoa webkam bidez eman dutelarik. Kontinentean gehien hitz egiten diren
|
hizkuntzek
eta euskarak ordezkari bana zituzten botoa emateko. Lehenik 10 hautagaiak hautatu zituzten eta gero, internautek finalera sailkatutakoak.
|
|
|
Egunera inork gutxik ezagutzen ditu. Nik ariketa bat eskaini nahi dut,
|
hizkuntza
eta euskarari buruz sakontze ahalegin bat, euskalgintzan arduraturik denak gogoko izango duelakoan:
|
|
2010
|
|
|
Gaur egun, garai hartako hizkuntza gehienak desagerturik daude, eraldatu zirelako beste batzuk izan arte edo ordezkatuak izan zirelako. Hala ere, Colin Renfrew ingeles adituaren arabera, lehenengo hedapen honetako hizkuntzen artean egongo lirateke amerindiarra, nilosahararra, indopazifikoarra eta australiarra mintzaira familiak, Kaukasoko
|
hizkuntzak
eta Euskara (ikus 5).
|
|
|
Ijitoen Romani
|
hizkuntzaren
eta Euskararen arteko nahasketak Erromintxela eman zuen, ijito espainolen Kalo hizkerarekin zerikusirik ez duena. Erromintxela ere deitzen zaie hizkera horren hiztunei; gaur egun ia ez da erromintxelik gelditzen.
|
|
2011
|
|
|
Eta norabide bera segitu du irakasleen lanpostuen kopuruaren bilakaerak ere, ikasturte batetik bestera, 36 lanpostu galdu baitziren joan den urtean Gorputz Hezkuntzan eta 33 irabazi atzerriko hizkuntzetan.Murrizketa horiek, ordea, bete betean egin dute talka ikasleen, gurasoen, irakasleen eta zuzendarien iritziarekin, non eta gorputz Hezkuntza ikasleen ustez gehien indartu litzatekeen irakasgaia den. Eta antzeko ustea dute gurasoek eta irakasleek ere, lehentasuna ematen baitiote, atzerriko
|
hizkuntzen
eta euskararen atzetik betiere. Zuzendariek aitortzen diote soinketari pisu gutxien.Edonola ere, Gorputz Hezkuntzak norbere autonomia eta ekimenerako zein herritartasunerako gaitasunak garatzen laguntzen duela baloratu dute denek, biak ala biak curriculumak jasotzen dituen konpetentzia?.
|
|
2012
|
|
|
Hau da, ez da filologoa, ez irakaslea... euskararekiko atxikimendu normala duena. Umeentzat,
|
hizkuntza
eta euskara plastilina bezalakoak dira: jolasteko, esperimentatzeko, ondorioak ateratzeko eta ikasteko.
|
|
|
Beraz, dinamika xumeak proposatzen dira. dinamika xumeak, errazenetatik hasi eta ibilian ibilian zailtzen joango direlako. Bide batez, hiztunen aitortza eta euskara gerturatzeko parte hartzaileen ama
|
hizkuntza
eta euskara barne biltzen dituen poltsikoko hiztegiak sortu eta zabaldu dira Auzokideen artean. horrela, dinamiketan erabiltzeaz gain, Auzoko taldeetatik aparte euskara praktikatzeko euskarri fisiko bat izan dute erabilgarri. entzumena lantzea ezinbestekoa da hizkuntza barneratze prozesuan, eta errepikapenaren bitartez, euskara murduskatuz, pixkanaka pixkanaka euskarara hurbiltzen joatea da helbu...
|
|
2013
|
|
|
Nik uste dut txikitatik oso sartua nuela euskararenganako maitasuna. Zortea izan nuen, aitak oso garbi azaltzen zigulako euskaldunok zapalduak geundela gure
|
hizkuntzagatik
eta euskarari ez zitzaiola ematen hizkuntza guztiek duten balioa, hizkuntzak behar duen balioa, azken batean. Beraz, esan daiteke txikitatik hasi nintzela horretan.
|
|
|
Sagrario Aleman. Bai. Nik uste dut txikitatik oso sartua nuela euskararenganako maitasuna eta konturatua nolabaiteko esanen genuke euskara zapaldua zegoela neurri handi batean edo euskaldunok zapalduak geundela gure
|
hizkuntzagatik
eta euskarari ez zitzaiola ematen hizkuntza guztiek duten balioa, hizkuntzak behar duen balioa, azken batean. Alde batetik esan dezaket suertea izan nuela, gure aitak oso garbi zuelako eta hori oso garbi azaltzen zigulako.
|
|
2014
|
|
|
Etorkinetako bat orain dela bi urte iritsi zen eta, horren ondorioz, aldaketak barneratzen ari da. Esaterako, Wolof
|
hizkuntzaren
eta euskararen grafia sistema ez dira berdinak, hortaz, euskaraz entzuten duena etorkinak beste modu batera identifikatzen du. Horregatik, horrelako gauza txikiak ere ikasi egin behar izaten dituzte.
|
|
|
Ondorenerako beste hainbat hitzaldi antolatu dituzte. Jaime Martin hizkuntzalariak dogon
|
hizkuntzaren
eta euskararen jatorrietara joko du, biak parekatze aldera (17:30). Hiru ordu laurden geroago, Edo Nyland ikerlari kanadarrak euskara hizkuntza indoeuroparra dela azaltzen duen teoriaren berri emango du.
|
|
2015
|
|
|
Nazionalismo mota honetara aldatzeko egokitasuna defendatu ondoren, azter ditzagun izenak berak aditzera ematen dizkigun hiru auzi garrantzitsu: kultura osagaiari loturik,
|
hizkuntza
eta euskararena; lurralde osagaiari loturik, Euskal Herriko gizartearen integrazioarena; eta nazionalismoari orokorrean loturik, testuinguru politikoarena eta aurrera jotzeko jokabidearena. Banan banan ikusiko ditugu.
|
|
2016
|
|
|
Hirurak batean Biraola: herria,
|
hizkuntza
eta euskara. Plazerra izan da, Avante Jabier!
|
|
|
Ni bezalako ez aditu batek honelako testu baten aurrean oso gutxi dauka esateko. nuke sakontasun hau sekula lortu eta
|
hizkuntzaren
eta euskararen auzian beti modu zapping nean sartu izan naiz, eta sekula ez naiz geratu hizkuntzalaritza eta soziolinguistikaren soroetan. Beraz esango ditudan guztiak beti soziologia ulertzen dudan ikuspegitik abiatzen ditut.
|
|
|
3.1.2.1 Euskara ama/ lehen
|
hizkuntza
eta euskara etxeko hizkuntza indizeen bilakaera EAEn orokorrean eta balizko arnasguneetan
|
|
|
Datuak ez daudelako adin taldeetan sailkatuta. EAEko populazio piramidean 2016an 35 urtetik gora dituzten herritar erdaldunenen kopuruek literalki jaten dituztelako 35 urtetik beherako populazioan datu sendoz nabarmentzen ari garen gorakada, ez bakarrik gaitasunean, zertan ere bai, baizik eta guretzat askoz garrantzi handiagokoa dena, baita ere, euskara ama/ lehen
|
hizkuntza
eta euskara etxeko erabilera hizkuntza bakar/ nagusi gisa.
|
|
|
Idazlan guztiak liburuari eman eta gero saria baliogabe utzi dutenei. Salaketa aire garbi eta zorrotza du; salaketa airea, kasu honetan nirekin egin dutenagatik eta, oro har, gaztelania ez den estatuko edozein
|
hizkuntzari
eta euskarari bereziki ematen dioten tratu eskasagatik. Hona, neure erara euskaraz jarririk, iritzi artikulu horren hasiera:
|
|
2017
|
|
|
Euskararen batez besteko erabilera osos, lehen hizkuntzaren arabera(%). lehen hizkuntzaren kasuan aurrekoetan baino argiago ikusten dira aldeak: 3 urte bete arte lehen hizkuntza euskara soilik izan dutenen euskararen erabilera %50, 5ekoa da; euskara eta erdara izan dutenena, berriz, %36, 8koa (ia 15 puntuko aldea); eta, azkenik, lehen hizkuntza erdara izan dutenena, %32, 9koa. kasu honetan ere aldeak estatistikoki adierazgarriak dira %95eko konfiantza mailarekin; hau da, lehen
|
hizkuntzaren
eta euskararen erabileraren artean harremana dago. hala eta guztiz ere, aurrekoetan esan bezala, kasu batzuetan lagin kopurua txikia da(" euskara eta erdara", n= 30;" erdara", n= 23) eta emaitzak zuhurtziaz hartu beharrekoak dira.
|
|
2018
|
|
|
Laugarrenik, kanpo Harremanen ardatzean, besteak beste pazienteekiko harremanetan, asistentzia zerbitzu elebidunen eskaintzan, pazienteen lehentasunezko
|
hizkuntzan
eta euskararen erabilerarekiko haien gogobetetze mailan, espero zen mailara arte aurreratu da orokorrean, baina egia da ardatz honetan egon direla desberdintasun handienak zerbitzu erakunde batzuen eta besteen artean: izan ere, 14 zerbitzu erakundek aurrerapen maila egokia erakutsi dute, plangintzaren hirugarren urterako aurreikusi genuena –horietako 5, gainera, garapen handiarekin–; aitzitik, beste 7 erakundetan ez da espero zen aurrerapena lortu –horietako 3, gainera, garapen maila oso baxuarekin–.
|
|
|
Gaur egungo gazteen% 80k euskara eskolan ikasi du. Gazte horiek erdara dute etxeko
|
hizkuntza
eta euskaraz baino erraztasun handiagoz moldatzen dira erdaraz. Gazte horiek eskolako ibilbidea bukatu eta laneratzen direnean erabat erdarazkoa den mundu batean murgiltzen dira eta lehendik zorroztu gabe daukaten euskara erabat kamusten zaie.
|
|
2019
|
|
|
Nolanahi den, sarrera hitzaldian berak ez zuen alor horretan sakontzeko asmorik agertu, baizik eta Euskal Herriko atlas linguistikoa eta literatura" klasikoa" ren edizio filologikoak abiatzeko nahia. Kaukasoko
|
hizkuntzen
eta euskararen arteko lotura genetikoaren hipotesiarekin lanean ari ziren garaiko linguista nagusiak: R.
|
|
|
" Berbelitz estimatua, giza kondizioari buruzko hiru aipu ezagun bidaltzen dizkizut, hiru garaitakoak, jatorrizko
|
hizkuntzan
eta euskaraz. Ezagutzen dituzu:
|
|
|
Datuek argi erakusten dute euskara dela bertako nerabeen artean hizkuntza nagusia: euskara da gehienek (ahoz behintzat) hobeto darabilten
|
hizkuntza
eta euskara da erabilera eremu hurbilekoetan (lagunekin, etxean, ikaskideekin) nagusi. Datu hauek bat datoz, bestalde, oro har, zentsu eta kale neurketek eskaintzen dizkigutenekin.
|
|
2021
|
|
|
Izan ere, Gipuzkoako hizkuntzen mapa proiektuak jatorri atzerritarreko biztanleriaren artean hipotesi mailan 120 hizkuntza baino gehiago hitz egin daitezkeela aurreikusi zuen, herrialdean erroldatutako biztanle atzerritarren jatorria aztertuta. Ikerketa kualitatibo honek hiztun horiengana hurbiltzeko ahalegina egin du, ezagutzeko zein diren hitz egiten dituzten hizkuntzak, eta euren
|
hizkuntzekiko
eta euskara eta gaztelaniarekiko dituzten iritziak, jarrerak eta praktikak.
|
|
|
Herri bakoitzeko gazteen ezaugarriak, bizimodua, errutinak, dinamikak edo harremanak jaso eta aztertu dira.
|
Hizkuntzaz
eta euskararen egoeraz ere mintzatu gara lehenengo fasean, baina helburu nagusia euskararekiko lotura hori testuinguruan kokatzea izan da, eta erabileran eragiten duten kanpo faktoreak izan dira aztergai. Fase honetan, batetik, herrietako behaketa etnografikoak egin dira, eta, bestetik, pertsona erreferenteei elkarrizketak egin zaizkie.
|
|
|
80 Euskal borroka armatuari dedikatu ikerlanetan euskarazko iturrien inongo erreferentzia ikusten ez den bakoitzean, harritzen naiz. Adituek ez dakite ikertzen dutenen
|
hizkuntza
eta euskaraz egin den oro inoratzen dute. Boterea non den erakusten dute, baina ikerkuntza ezin serioa izan.
|
|
2022
|
|
|
Kontuan hartzekoa da, bestalde, desberdintasun metodologiko nabarmenak daudela kale erabilera, etxeko erabilera, lehen
|
hizkuntza
eta euskara gaitasuna neurtzeko moduan. Ezagutza eta lehen hizkuntza, jasotzen diren moduan, aitortutako ezaugarri indibidualak dira; erabilerak, ordea, izaera kolektiboa du, esan bezala, eta etxeko erabilerari buruzko informazioa hiztunak berak ematen badu ere (datu aitortua), kale erabilera behaketa bidez jasotzen da (hizketan ari dena ohartu gabe).
|
|
|
Baionako, Gasteizko eta Bilboko kaleetan euskara, gaztelania eta frantsesa ez diren beste hizkuntzen erabilera euskararena baino altuagoa da. Iruñean parekoa da beste
|
hizkuntzen
eta euskararen erabilera maila. Hiriguneek jatorri atzerritarreko biztanleriaren bizileku bezala eta turismo gune bezala ezaugarri bereziak dituztela kontuan hartu behar da.
|
|
2023
|
|
|
Biltzen dituen produktu eta edukien %80a euskaraz du. Sartzen zirelarik, hautatzen ahal duzu mintzaira eta euskaraz mintzatuko zaizu, mementuko 3.000 film, telesail eta produktu baino gehiago dituela, tartean nazioarteko telesailak ere heien jatorriko
|
hizkuntzan
eta euskarazko azpitituluekin. Pertsonak eta familiak nonahi direla euskara eta kultura atxiki, eta heien buruak aitzinatu eta euskaldun munduratzen segitzeko baliabide ederra da, baita Euskal Etxeetan zinema saioak egin, kultura jarduerak antolatu eta kultura xede eta helburuak beteten laguntzeko.
|