|
2000
|
|
|
Egile berak agertzen digunez, XV. mendearen azken aldera agertzen omen da notario protokoloren bat edo beste, epaiketako lekukoen
|
hitzak
euskaraz idatzirik; aldiz, herri askotan batzarrak euskaraz zein nafar erromantzez egiten omen ziren, baina agiriak idatziz jasotzea bigarren horretan egiten zuten. Hala dakar El esfuerzo bélico de Navarra en el siglo XVI (1981) liburuaren 218 orrialdeetan.
|
|
|
—Gauza bat ez dut ulertzen, aita Bartolome: zergatik egin duzun mezako sermoian bi
|
hitz
euskaraz, eta bertze guztia gaztelaniaz, urbiaindar gehienek gaztelaniaz hitzik ere ez dakitenean...
|
|
2001
|
|
|
a) Lehenbizikoa litzateke berez irekiena eta ez da horrela gertatzen. Berdin genuke hangoa edo hemengoa izatea
|
hitza
euskarazkotzat jotzeko, euskaldunek erabiltzen dutenez gero, baina ez da hori gertatzen, eta etxekoak ere, zertxobait itxuraldaturik ageri bazaizkie, ez dira gauza ezagutzeko. Ik. Arte, 389 hh.:
|
|
|
Paripé, diozue?, asmatu nuen, ez neska mutilak, alderantziz. Berak dioena da paripé
|
hitza
euskaratik datorrela, hain zuzen, eta ez ijitoen mintzairatik edo are sanskritotik, espainiarrek esaten duten bezala. Eta esaten du –mintzatu ahala ari nintzen asmatzen– bizkaieratik datorrela.
|
|
2002
|
|
|
Bataioetan nola botatzen zizkiguten umeei txanponak, halaxe eskaintzen zitzaizkigun orduan arrepuluts liburuak ere. Lehenbiziko burutazioak eramaten ziren paperera, behin baino gehiagotan jatorrizko hizkuntzaren bokalak ere zein ziren jakin gabe ausartzen ziren batzuk atzerri urruneko liburuak euskaratzen, batzuetan begiak ongi ireki behar ziren gero eskuetan zenuena euskaraz idatzia zela konturatzeko, ez baitzen hain zaila ortografia eta
|
hitzetan
euskararen antz handia euskara izan gabe zuen zerbait aurkitzea. Ilusioak, alde batetik, eta egiten genuen hartan sinesteak, bestetik, gainditzen zituen oztopo guztiak, eta Everest bera sokarik gabe ere azpitik goiti igotzeko gai sentitzen ginen.
|
|
2003
|
|
|
Beraz, gazte gutxiago, askoz ere gutxiago, eta etorri, euskaradunak datoz oro har. Lasarte Oriako 10 gaztetik 8k euskara" nahiko ongi" edo" oso ongi" ulertu eta irakurri egiten du, 10etik 7k idazten du" nahiko ongi" edo" oso ongi" euskaraz, eta azkenik, 10etik 6k egiten du
|
hitz
euskaraz" nahiko ongi" edo" oso ongi". Etxea eta eskola bidezko euskalduntzearen ondoriozkoak dira datu hauek.
|
|
2004
|
|
|
ez dago euskerazkorik. Ba dago hiztegirik bai, baina euskerazko hitzek erderaz zer esan nahi duten eta erderazko
|
hitzek
euskeraz zer, diotenak bakarrik; ez dago, ordea, euskaldunik eta euskeraz, euskalduna zer den esplikatzen dizuen hiztegirik. Bainan erderazkoa, frantzesa edo espainola edo inglesa?
|
|
|
Euskal Herriaren
|
hitza
euskarak jaso du mendez mendeko bere bilakaera malkartsuan. Euskal hitz hori batez ere herriaren hitza izan da, agintarien hitzak beste hizkuntza batzuk ere izan dituelako adierazpide.
|
|
|
Hitzaren eta hizkuntzaren arteko lotura planteatu digu Koldo Izagirrek oraindik orain. Euskaldunaren
|
hitza
euskarak jaso dezakeena bakarrik baldin bada, hitz horri euskarak ezartzen badizkio bere mugarriak, euskal errealitatearen baitako funtsezko osagaia izango genuke euskara. Lotura horren argigarri dator, nik uste, Wittgenstein-en gidaritzapean datorkigun ekarpen berria:
|
|
|
Nire iritziz, Hitza udalek lagundu luketen proiektua da. Euskararen normalizaziorako, ezinbesteko tresna delako egunero eukarazko prentsa irakurtzea, eta
|
Hitza
euskararen normalizazio horretan tresna baliagarria da.
|
|
2005
|
|
|
Kontakizun bat aipatuko dut: irlandarra den Pat Cox Europako Batasuneko lehendakari izendatu zutenean, berak lehenbiziko hitzak irlanderaz egin zituen eta gero nire lehenengo
|
hitzak
euskaraz egin nituen, hain zuzen ere, irlanderaz egin izana zoriontzeko. Berehala izan nituen gainean diputatu espainiarrak eta beste batzuk oihu batean, euskaraz ezin nuela egin adieraziz.
|
|
|
Gure lana bereziki da hiztegi batu hori egitea, eta jadanik 23.000 hitz agertu ditugu liburu batean. Baina ez gara hain laster ibiltzen, behar zaio denborari eman denbora, behar den bezala pentsatu, eta uste dut beste bospasei urteren buruan bigarren liburuki bat agertuko dela, orotara izanen direla 50.000
|
hitz
euskara batuan.
|
|
|
Beraz, duda gabe Fletcher euskoiberista da, eta horren froga dira: lehena, bere obran hiztegian oinarritutako iberieraren eta euskararen arteko kidetasun lexikalak aipatzen dira, eta fonetikaz ia ahazten dela; bigarrena, beste euskoiberista baten lanak oinarri gisa hartzen ditu, Beltran-enak hain zuzen ere, eta berriz ere gudu
|
hitza
euskaratzat hartzen du, edota Egiar/ Tegiar euskarazko egin aditza; eta hirugarrean eta azkena, gaur egungo idazle euskoiberisten iturria dela. Esate baterako Bergua k, Mitxelena edo Untermann en maila berean jartzen du Fletcher.
|
|
|
(Ribero Meneses, 1998: 47), eta Tartesos
|
hitzak
euskarazko zahartzarorekin harremana omen du. Ribero Meneses en lana gisa horretako zentzugabeko etimologiaz beterik dago, linguistika historiko mailan akatsez beterik, metodorik ez dauka, historikoki guztiz okerra da (eboluzionismoaren teoria ukatzen du inolako arrazoirik eman gabe), eta proposatzen duen geografia historikoa erabat gaitzesgarria da:
|
|
|
Hauek ezartzen dituzten hizkuntza politikek euskaldunon hizkuntza eskubideen urraketei bide ematen diete eta ezinezkoa da politika horietan oinarrituta normalizazio osoa lortzea; estatuen politikak jarraitzen dituzten administrazioek kalte berbera eragiten dute. Baina ez hori bakarrik,
|
hitzez
euskararen alde agertu eta ondoren normalizazioa helburu ez duten politikak bultzatzen dituztenek, edota sasi tresnak eskaintzen dituztenek ere, era negatiboen eragiten diote euskarari, normalizazioan oztopo bihurtzen direlarik.
|
|
|
Horretarako Musikalek, Gaztesarea atarian eta Xirika kazetan daraman filosofiari jarraiki kontratu diskografikorik gabeko 16 talde batu ditu CD bilduma honetan. Era berean," talde guztien abestien
|
hitzak
euskaraz daude, euskararen normalkuntzarako bidean ere urrats txiki bat eman nahi baitugu bilduma honekin", adierazi dute.
|
|
|
Gaztelaniaz berba egiten zuten parlamentariek, eta gaztelania gordinean ailegarazi ziguten euren jarduna guri. ETB ez dauka modurik, pantailaren txoko batean itzultzailea paratu zuten modu berean,
|
hitzok
euskarara itzultzeko. Beharbada ez.
|
|
2006
|
|
|
Hiru hitz jarri zituen gizon horrek telegrama hartan. Hiru
|
hitz
euskaraz: " Gaur il da".
|
|
|
Nire lehen
|
hitzak
euskaraz: zinta 1, 1977an.
|
|
2007
|
|
|
elkarren arteko harremanak, ahozkoak eta idatzizkoak, euskaraz izango dira ahal den guztietan; Kutxak bere bezeroekin dituen harremanetan euskararen presentzia ugaltzen ahaleginduko da eta horretarako neurri zehatzak hartuko ditu: langileak gai izan daitezen lan mota guztietan euskaraz jarduteko etengabeko trebakuntza eta laguntzarako tresna informatikoak izango dituzte, langile berriak elebidunak izango dira, bezeroei lehen
|
hitza
euskaraz egingo zaie, kutxazainen pantailetan azaltzen den sarrerako mezu sorta euskaraz izango da, Kutxak sortzen dituen publizitate slogan eta gisakoak euskaraz sortuko dira itzulpen soil eta kaxkarrak izan ez daitezen, besteak beste.Hitzarmenaren iraunaldia 5 urtekoa da eta denbora hau igarota beste 5 urtez luzatuko da, beti eta sinatzaileetariko batek bertan behera uztea erabakitzen duen ezea... Jarraipen Batzorde bat jarriko dute martxan hitzarmen hau eraginkorra izan dadin," aipatutako helburuak lortu eta emaitzak aztertzeko". •
|
|
|
Kalitatezko zerbitzua eskaini nahi diogu gure bezeroari eta kalitate horren ezaugarri nagusia bezeroak hizkuntza harremana aukeratzean datza. Beraz, euskaraz egin nahi duen horrek hizkuntza eskubideak bermatuak izateko gure lan taldeak elebiduna izan behar du, eta gainera, joera izan dezala hartu emaneko lehendabiziko
|
hitza
euskaraz egiteko". Mikel Irizar, Gipuzkoako Kutxako Barne Komunikazio eta Hizkuntza Plangintza departamenduko arduradunaren hitzetan horixe litzateke hitzarmenaren giltzarria.
|
|
|
zenbat eta jatorrizko itxura hobeto gorde, hainbat eta zaharragoak direla maileguok. Eta
|
hitzok
euskaran gorde duten itxuratik dakigu sarri noiz sartuak diratekeen ere.
|
|
|
Cultivo
|
hitza
euskaraz ez dugu erabiltzen. Ez dugu latineko forma horren hitz eratorririkhartu behar izan hori adierazteko.
|
|
|
Euskarak euskaldun (euskal herritar?) bihurtzen gaitu. Oskorrirenkantak dioen bezala, euskaldun
|
hitza
euskararekin berdintzen da, ez dahizkuntz eremutik politikora erabat igaro.
|
|
2008
|
|
|
Zer esanahi dauka diskoko
|
hitzak
euskara etchepariarrean idatzi izanak. Hala jarraituko duzue?
|
|
|
J. L. Arexolaleiba. Zerbitzari berriek euskara erabil dezaten lan egin da, tabernan lehen
|
hitza
euskaraz egiteko lanean jarraitu da... baina bata ez doa bestearen kontra.
|
|
|
" Kanpoko jatorria duen jendeaz inguraturik bizi naiz. Euren seme alabei lehen
|
hitza
euskaraz egiten diet beti eta euskaraz jarraitzen didatela ikusteak poza ematen dit. Pentsatzen dut hemen dagoela esperantza.
|
|
|
Lematizazioa espainieraz ere lagungarria izaten da; hori ikus daiteke ondoko irudian, esate baterako, erabiltzaileak cupiéramos hitza aztertu nahi duela. Hitz hori ezin daiteke aurkitu paperezko hiztegi batean, adizki jokatu bat duelako, baina plugin ari esker programak caber aditzaren forma bat dela dakienez, erakutsiko dizkigu caber
|
hitzaren
euskarazko ordainak (kabitu, sartu...). Noski, euskarazko hitzak kontsultatzerakoan ere lematizazioa oso lagungarria da, eta adibidez tentelenei hitzaren sinonimoak bilatzen ditugunean kaikuenei hitza lortzeko gauza da; kasu horretan analisi morfologikoaren emaitza ez da bakarrik erabiltzen lema zein den jakiteko, hitz sinonimoa atzizki berdinekin eskaini ahal izateko ere erabiltzen baita.
|
|
|
Bere hipotesia indartu nahian, Europako zenbait leku izen eta Europan hitz egin diren indoeuropar hizkuntzetako (hau da, germaniera, zelta, latina eta greziera) zen bait
|
hitz
euskaren bitartez azaltzen saiatu da onderengo urteetan argitutako lanetan. Horretarako ezinbestekoak zituen aitzin euskararen eredu bat izatea eta eredu horre tatik gaur eguneko euskarara eman diren aldaketen berri ematea.
|
|
|
Eta badira, hirugarrenik,
|
hitzez
Euskara Batua onartu arren, behar bezala ezagutu ez, eta eroso erabiltzeko gauza ez direnak.
|
|
|
–Hainbat hitzen formaren ondoan, Bizk., > Ipar.> eta Naf., > Gip.... > ikurrak eman ditugu. Euskalki markaren bat azaltzen duten hitz horiei buruz esan behar da ez dela inondik ere Euskaltzaindiaren asmoa, marka horiek eranstean, horrelako hitzak baztertzea; aitzitik, euskalki
|
hitzok
Euskara Batuan sartzeak adierazten du Euskaltzaindiak bultzatu egin nahi dituela idazleak horiek erabiltzera, jakinaren gainean eta nori bere senak agintzen dion eran, jakina horrela euskaldun guztien ondare komuna bihurtuz joan daitezen?.
|
|
|
eskaini behar du: hor agertzen diren
|
hitzek
euskararen zerizanari eta tradizioari leialak, zorrotz aztertuak eta hizkuntzalaritzaren eta lexikografiaren ikuspegitik, zuzenak, izan behar dute.
|
|
|
Iruña Oka ko eleak existitzen dira kazetetan direlako: urdin, isar, zuri, gori, edan, ian, lo, ta, iaun, iesus, ama... eta beste 70 bat esaldi motz eta ehun luze bat
|
hitz
euskaraz, 800 bat ostraka, 275 kata 4 M2koak. adierazpen ofizialak bermatzen ditu non besteren artean ozen dioen:
|
|
|
Alajaina! Ez dut inundik inora pontifikatu nahi aburu hauekin baina hedabide gehienetan eta orokorrean bai konzeptuz eta bai
|
hitzetan
euskara jatorra eta aberatsa duten esatariak halako akats modukoetan erortzen dira. Akatsak baldin badira, euskarak baduelako oraindik zalan tzak argitzeko hiztegi edo bideen premia.
|
|
|
Xabi Payari entzun nion duela gutxi: " euskara bultzatu nahi baduzu, aipatu behar duzun azken
|
hitza
euskara da". Egin ditzagun literatur udalekuak literatura aipatu gabe.
|
|
2009
|
|
|
zer egiten dugu ezezagunekin? Lehendabiziko
|
hitza
euskaraz egiten al diegu ametsetan. Eguneroko bizitzako proportzio berean eta konstantzia berarekin?
|
|
|
Eta erosketak egitean gauza batzuk euskaraz eskatzen ditut. Hara, dendari euskaldun gutxi dago Leioan, zaila da hemen edonon lehenengo
|
hitza
euskaraz egitea, nik agurtu beti euskaraz, gero askotan erdarara aldatzen gara, ama hizkuntzara. Gainera lotsatu egiten naiz, iruditzen zait nire euskara beste jendeari txarra irudituko zaiola.
|
|
|
— telefonoa hartzean lehen
|
hitza
euskaraz egitea oso garrantzitsua dela erakusteko...
|
|
|
Galdera horiei erantzuteko, errusierazko edo ukrainerazko
|
hitzak
euskaraz nola idatzi jakin behar da. Izan ere, ezin dugu pentsatu:
|
|
|
Eusko Legebiltzarreko presidente gisa esandako lehenengo
|
hitzak
euskaraz esan zituen Quirogak. Euskaraz agurtu zituen legebiltzarkideak, eta bere buruarengan jarritako konfiantzagatik esker ona eman zien.
|
|
|
Lehenengo
|
hitzak
euskaraz irakurri ditu Arantza Quirogak, euskaraz ez dakiela egiaztatzeko adina irakurri ere, legez kanporatzearen poderioz lortutako gehiengo osoarekin Eusko Legebiltzarreko lehendakari izendatu berritan. Probokazio puntua ere izan du PPren aukerak.
|
|
|
Bi
|
hitz
euskararen ofizialtasunaz
|
|
2010
|
|
|
Hortik hartu nuen zaletasuna.Euskaraz jazza somatzea ez da ohikoa, baina zu ausartu zara... Jazzeko letra guztiak ingelesez dira, baina ni
|
hitzak
euskaraz asmatzen hasi nintzen. Hasiera hartan, ingelesez ongi ez nekienean, letrak euskaraz egiten hasi nintzen, ingelesez ikastea baino gutxiago kostatzen zitzaidalako euskaraz asmatzea.
|
|
|
Espainol edo Frantses
|
hitzak
Euskarara sartzen ziren orain, lehen beste mintzairetatik pasatu ziren bezala. Honek" zikintzen" eta" arrozten" omen zuen mintzaira batzuen ustez," kalitatea" apalduz.
|
|
|
Gaztelera euskara hurrenkeran antolatu zen hiztegia, Diccionario de la Real Academia abiapuntutzat harturik, gaztelerazko
|
hitzek
euskarazko ekibalentzia zutela frogatu nahi izan zuen. Euskara hizkuntza barbaro eta kulturarako baliaezina zela esaten zen Espainiako akademia eta gorteetan.
|
|
2011
|
|
|
Muñoaren ustez esperientzi oso positiboa da," ikastetxeekin harreman sendoa sortu dugu eta pausoak ematen ari gara. Ikusi dugu emaitza onak lortzen direla eta bertsolaritzak beste eremu batzuetan ere laguntzen diela neska mutilei, besteak beste,
|
hitzekin
euskaraz jolasten, irudimena erabiltzen, diskurtsoak antolatzen eta garatzen, besteari entzuten, jende aurrean kokatzen,..." Lasarte Orian 200 haur baino gehiago ari dira bertsolaritza lantzen, eta proiektuak duen garrantziaren erakusgarri dira Gipuzkoan 9.000 eta Euskal Herri osoan 17.000 ikasle ari direla Bertsolaritza eta Ahozkotasuna jorratzen.Bertso Eskola berriakBestalde, beste bi punt... Batetik, azken hiru ikasturtetan egindako lanari esker, berriro Eskola orduz kanpoko Bertso Eskola sortu dela Lasarte Orian, hau da, ikaslerik ez izatetik hiru talde osatzera pasa dira:
|
|
|
"
|
Hitzak
euskeraz erderaz baino gautxiago dako. Gauza gogorrak esateko euskaraz ez dago gauza haundirik...
|
|
|
"
|
Hitzak
euskeraz erderaz baino gautxiago dako. Gauza gogorrak esateko euskaraz ez dago gauza haundirik...
|
|
|
Ofizialki orduan sortu zen UPV/EHU. Anekdotarik ere izan zen, unibertsitate
|
hitzaren
euskarazko aldaera t letra gabe onartu baitzen:
|
|
|
Bestalde, hizkuntzari lotutako beste kontu bat bazen, gaiarena. Kultur gaiak lantzeko, kultur lexikoa zen, eta nola eman kultur
|
hitzak
euskaraz. Neologismoak asmatuz ala kultur lexikoa erdaratik mailegatuz?
|
|
|
Horretarako, beraz, honako prozedura hau planteatu zuen: lehenik Zuzenbide arloko adituei galdetuko zitzaien
|
hitzen
euskarazko ordaina, ondoren, erantzunak Mitxelenari pasatu, berak bere iritzia eman zezan, eta azkenik batzorde txikiago batean, ekarpen guztiekin hitzen forma definitiboa aukeratuko zen. Antzeko prozedura jarraitu zen Xabier Gereñok proposatutako Filatelia hiztegian348.
|
|
|
Oroit naiz ere, zerbait esplikatzen zuelarik frantsesez gure errient horrek, eta ikusten zuelarik norbaitek ez zuela konprenitu, hari buruz frantsesez esaten zuen" hik ez duk konprenitu?"," ez", eta botatzen zion
|
hitza
euskaraz. Pixka bat erabiltzen zuten euskara, hobeki ulertua izan zedin.
|
|
|
Frantses horren ondotik jaun Presidentak erran ditu zombeit
|
hitz
eskuaraz, eta ikhusi duke berehala ichildu direla mihi guziak, begi beharriak aldiz haren alderat itzuli zabal zabala".
|
|
2012
|
|
|
Azkenean, Tweet
|
hitzaren
euskarazko ordaina Txio izango da. Ondoko pasartea argigarria da lokalizazioaren alde egindako ahalegina ikusteko.
|
|
|
Lan horren aurrekariak, hona heltzeko ezinbesteko gertatu direnak, aipatu ditu Iker sailburuak: 1968an, Koldo Mitxelenak, euskal
|
hitzak
euskaraz deskribatu zituen hiztegi bat lantzeko, kontuan izan beharreko irizpideak finkatu zituen. Orotariko Euskal Hiztegia etorri zen ondoren:
|
|
|
Ez dugu jakingo ohartu ote zen bere azkeneko
|
hitzak
euskaraz egiten ari zela.
|
|
|
Horrelako desbiderapen linguistikoek askotan txirrista egiten dute eta, hala, hanka sartze nabariak egin ohi dira. Esate baterako, batzuek erabaki zuten" mankind" hitza sexista zela man aurrizkia daukalako, eta humanitate horretatik emakumeak kanpoan uzten zituelako, eta erabaki zuten handik aurrera humanity hitza erabili behar zela, ohartu gabe hitz hau etimologikoki homo hitzetik datorrela eta ez mulier hitzetik (guk geuk ere arazoa izan dezakegu" gizateria"
|
hitzekin
euskaraz," giza/ gizon" etik baitator). Eta gauzak muturreraino eramanez AEBetako zenbait mugimendu feministak proposatu du hemendik aurrera ez dela gehiago erabili behar history hitza (his izenordain maskulinoa delako) eta herstory erabili behar dela (her baita izenordain femeninoa).
|
|
|
Nola adierazi gaztelaniaz gizon hura petralduta dagoela? Zein da ingelesezko jazz
|
hitzaren
euskarazko ordaina. Eta existitu arren, hizkuntza batean hitz batek daukan indarra ez da hitz horren itzulpenak daukanaren laurdena.
|
|
2013
|
|
|
Mari Karmenek aipatutako kuadrilla kolpera ezagutu nuen eta" lehenengo
|
hitza
euskaraz" proba egin nien denei. Ia denekin egiten dut euskaraz bakarrik gaudenean, taldean dena erdaraz.
|
|
|
Saiatu, behintzat, lehenbiziko
|
hitza
euskaraz egiten. Horregatik ez zaizu ezer gertatuko, aurrean duzuna euskarafobikoa ez bada behintzat.
|
|
|
¿ Qué?. Orduan da zuk lehenengo
|
hitza
euskeraz egittia. Horrek asko egitten dau".
|
|
|
bezalako hitzak entzutean, ondorioztatzen dugu mintzakideak ez duela euskaraz ulertzen, eta erdarara pasatzen gara. Baina, agian, ez du ondo entzun, ez zegoen adi, edo ez zuen lehenengo
|
hitza
euskaraz espero.
|
|
|
–Izanen duzu, noski, donamariatarren berri, deklaratu zidan, bere nagusiaren lehen
|
hitzak
euskarara bihurtu ondoan.
|
|
|
WHITE, L. 1996, Emakumeen
|
Hitzak
Euskaraz: Basque Women Writers of the Twentieth Century.
|
|
|
Hemen lantoki gehienek erdaraz funtzionatzen dute, ikastetxe gehientsuenek ere bai. Komertzioetan eta horrelakoetan gero eta euskaldun gehiago sumatzen ditugula esanen nuke, baina askotan lehen
|
hitza
euskaraz egitea falta zaigu konturatzeko aurrean dugun horrek ere badakiela euskaraz. Baina, hala ere, gehiengoa erdaldun hutsa da.
|
|
|
Zenbaitetan, nurture horren ordez, culture erabiltzen du, guk egingo dugun bezala. Nurture
|
hitzaren
euskarazko ordaina elikatzea edo hazkuntza izan daiteke.
|
|
|
Klimaterio. Zeharo adierazgarriak Plazido Mujikaren hiztegian climatérico
|
hitzaren
euskarazko ordainak: gaitz, gaizto, galgarri, arriskuzko, galbidezko.
|
|
2014
|
|
|
Kanpaina onak egin direla iruditzen zait. " Lehenengo
|
hitza
euskaraz" adibidez, oso eraginkorra da. Euskadunari begi kolpez adierazten diozu euskaraz zuzendu daitekeela langilearengana, zerbitzua euskaraz jaso dezakeela etab. Horrek nekea kentzen dio hiztunari, ez du estres linguistikorik pairatzen.
|
|
|
Tabernariak lehen
|
hitza
euskaraz
|
|
|
Aberastasuna izan da, bi kasuetan azpimarratu duten
|
hitza
euskara ikasten ari diren gaztetxoek.
|
|
|
" Lehen
|
hitza
euskaraz" leloa duten euskararen erabilera sustatzeko sortutako kanpaina ugari indartu egiten ditu ikerketa honek.
|
|
|
" Lehen
|
hitza
euskaraz" leloa duten euskararen erabilera sustatzeko sortutako kanpaina ugari indartu egiten ditu ikerketa honek. Bere erabileraren hautemate kualitatibotik harago, orain baieztatu genezake herritarren artean harrera ona duela elkarrizketak euskaraz hasteak, edozein dela ere solaskidearen hizkuntza gaitasuna.
|
|
|
Ideia bat edo batzuk izatea gauza bat izaten baita eta horiek praktikara eramatea beste bat. Lehen
|
hitza
euskaraz egitearen aldekoak dira denak, baina ohitura kontua dela onartzen dute eta eurek askotan inork agindu gabe gazteleraz egiten dutela ere esan dute lehen aipatu diren arrazoi horiek direla medio. Hala ere, estres linguistikoaren ideia ere atera da eta hainbat unetan euren buruhausteak izaten dituztela garbi utzi dute.
|
|
|
–zuei/ Bartzelonako euskaldun/ unibersidade mu tilok,/ egian dioxuet,/ zuen artetik batek/ baldin eta esplotatzen badu,/ hemendik hamar edo hiru urtera,/ beraren anaia/ obrero/ edo kontadorea,/ hori/ zuen arteko/ hori,/ neure maldiziorik bo robilenarekin/ hornituko dudala,/ sipula sipulorum,/ mundu ho netako/ puta/ semerik/ semeena/ bezala?. zenbat aldiz grabatu ote zen, putaseme?
|
hitza
euskaraz disko batean ordurako, nik kasete hartan entzun nuen estreinakoz, eta egin zidan efektua ez da egundo itzali. nintzen umeak, orduan ez baitzen itunes en EXPLiCit ohartarazlerik?, ez zuen, jakina, ulertzen, Bartzelonako euskaldunen kontra zer izan zezakeen kantari hark; esan dut le hen kantaria eta letragilea berbera zirela niretzat garai hartan, ez zegoela modurik egiletza biak bereizteko.
|
|
|
Bizkaian Bilboko mendebaldean, Araban Kantauri isurialdean eta lautadako iparraldean, Nafarroan Iruñea inguruan eta Ipar Euskal Herrian Baionan kokatzen zituen euskararen mugak Velascoren neurketak 1867an. Haren esanetan, gipuzkoarren% 90ek, bizkaitarren% 81ek, arabarren% 10ek, Nafarren% 20k eta Ipar Euskal Herriko biztanleen% 64k egiten zuten
|
hitz
euskaraz. Ehun urte geroago, nabarmen aldatu ziren marra horiek:
|
|
|
Erlantz OrtizKOADERNO BERDEKO POSTALAK 31Baketsu eta jostalari dabil aitona igerilekuan zortzi bat urteko ilobarekin. Ezagun du euskara ez duela jatorrizko hizkuntza, baina hala ere hainbat esaldi eta
|
hitz
euskaraz esan dizkio mutikoari, goxo, igerian zipriztindutako jolas alaian. Ilobak ere apal hitz egiten du, ez da oihuka mintzo den mutil koxkor horietakoa.Igerileku ertzera joan dira halako batean, erdian nahiko jolas egin ondoren, nonbait.
|
|
|
Txostenaren bigarren zatian garatzen ditu bere proposamen zehatzak puntuz puntu: literaturako euskalkia, deklinazioa, aditza, joskera, sufijazioa, hitz berriak, erdaratiko
|
hitzak
euskara bizian, hitzen egokitasuna, literaturako euskararen ortografia, herri euskalkiak.
|
|
|
Lan bera zuen errientak hauek deseuskalduntzeko. Lehen
|
hitzak
euskaraz Ariel-en idatzi dira, baita Le reveil basque n ere, biak gorriak ziren. Gorriak, hauek aipatuko ditut gero, besteek bezainbat kalte egin baitute gure antzerkiari, kontra tresna bezala baliatuz, frantsesaren alde ziren, eskolaren alde, jakintzak emanen baitzuen notabilismoaren kontra pentsatzeko askapena, baina xuriak hain euskararen alde izan direa?
|
|
|
Ki hitza, alde batetik, esan bezala, grekerazko quiasmo
|
hitzaren
euskarazko itzulpena da. Euskaraz edo grekeraz adierazi, errepikapenaren figura literarioa da.
|
|
2015
|
|
|
Euskararen aldeko mezu gehienak euskaldun norbanakoengan oinarritu ditugu: " Hizkuntza bat galtzen da euskaraz dakizun horrek ez baduzu egiten"," zuk beti egin lehen
|
hitza
euskaraz"," zu ahaldundu"... Indibidualismoak elikatutako" zu"," zu" eta" zu" hori ari zaigu etengabe, esan gabe esaten" ez baduzu egiten nahi ez duzulako da"," librea zara nahi duzuna egiteko"," denok dugu ahalmena denerako"...
|
|
|
Olatuaren gainaldean gaude eta baliatu egin behar da. Arkauteko Akademian euskaraz asko egiten da, lehenengo
|
hitza
euskaraz da, mintzalagun taldeak dauzkagu, Korrikan hartu dugu parte. Garai batean pentsaezinak ziren horrelako egoerak.
|
|
|
J. R. Ekintzaile
|
hitzak
euskaraz espainolezko emprendedor eta activista hartzen ditu bere baitan. Eta hori da azkenean euskaldunok egiten duguna, ezta?
|
|
|
Beste askok ez dute bizimodu sozialik eta horrek eragina izan du bere euskararengan, baina denak izugarri pozten dira euskaraz hitz egin eta entzuten dutenean. Lehen
|
hitza
euskaraz oso gutxik egiten dute, guztiek erdarara jotzen dute erdaldunen bat inguruan badabil eta beste hainbatek garrantzia handia ematen dio itxurari, euskalduna den ala ez igartzeko. Bukatzeko, gutxi batzuek ez dute beraien partetik asko jarri euskaraz egiteko eta damutu egiten dira.
|
|
|
Euskararekiko jokabide ausartagoekin (lehen
|
hitza
euskaraz egitea edo senar erdaldunei euskaraz egitea, kasu) ez direla saiatu esan dute gehienek eta erradikaltzat jotzen dute, adibidez, dena euskaraz egitea. oso barneratuta dute eta lanpostuen esleipenean prestaketak garrantzia handiagoa duela zioten, euskara jakitearekin alderatuta.
|
|
|
Hala ere, euskararekiko jokabide ausartagoekin (lehen
|
hitza
euskaraz egitea edo senar erdaldunei euskaraz egitea, kasu) ez direla saiatu esan dute gehienek eta erradikaltzat jotzen dute, adibidez, dena euskaraz egitea.
|
|
|
Orain, euskaldunen batekin hitz egiten badu, nahastuta ateratzen zaio dena, baina ia soilik oñatiarrekin egiten du euskaraz. Lehen
|
hitza
euskaraz egiten du bestearen itxuraren arabera, eta euskaraz entzuten eta hitz egiten duenean izugarrizko poztasuna izaten duela gaineratu zuen.
|
|
|
Herritarrei egiten zaien lehen harreran ikusi da gehien bat bilakaera hori. Oro har, lehen
|
hitza
euskaraz izaten da, eta azalpenetan behera egiten du erabilerak. Batzuetan, erabiltzaileak berak hala eskatuta izaten da.
|
|
|
— Lehen
|
hitza
euskaraz izaten da gehienetan, baina azalpenetara pasatzean behera egiten du. Hala ere, erdia baino gehiago dira oraindik azalpenak jasotzen dituztenak.
|
|
|
Beste 20na aipamen Harrera (edo Lehen hitza) eta hizkuntzaren Presentziari lotutakoak dira(" Lehen
|
hitza
euskaraz egitearena eta euskaraz erantzuna izatea"," Lehen gaztelaniaz egiten zutenek, orain euskaraz lehen hitza" eta" Euskararen presentzia handiagoa idazkietan, web orrian..."," Aldaketa langileengan baino giroan sumatu dut, kartelak...").
|
|
|
%64, 6k dio lehen
|
hitza
euskaraz dela. Talde honetan ditugu erantzundako inkesten %83, 3 eta jasotako galdetegien %42, 8.
|
|
|
Dena den, gertaera hori ez da beti zerbitzu ematen duenarengatik: lehen
|
hitza
euskaraz izaten dela adierazi duten pertsonetatik 37k gaztelaniaz jaso dute zerbitzua, eta horietatik 22k nolabait adierazi dute haiek hautatu edo nahiago dutela hizkuntza hori.
|
|
|
Batzuk zoriontzeko izan direla aipatuko dugu(" Euskaraz eta ondo hartu naute beti"," Behar izan ditugunean, laguntzeko prest izan dira beti. Eskertzekoa"...) eta gehienak lehen
|
hitza
euskaraz jaso ez dituzten egoerak aipatzen dituztela("... batzuetan telefonoa gaztelaniaz hartzen dute"," langile batek gaztelania hutsean artatu nau bizpahiru aldiz (saiatzen naiz txanda aldatzen ahal izanez gero)"," Gaur, adibidez"," Euskaraz egiten dugu bertan dauden teknikarien arabera, bilerakide batek euskaraz ez badaki, gaztelaniaz egiten dugu bilera"...
|
|
|
" Euskaraz aritzeko aukera ematea eta horrela jarraitzea"," Gaur egun bezala jarraitzea, kontentu nago"," Jarraitzeko horrela. Garrantzitsua da"," Hola jarraitzeko, lehen hitza beti euskaraz"," Nik beti lehen
|
hitza
euskaraz egiten dut, baina ez dakienarekin ez naiz oso fundamentalista. Ulertzen dut euskaraz ez dakiten langileak leku guztietan daudela eta batzuetan zaila dela denak euskalduntzea lortzea.
|
|
|
Talde honetan erabiliena izan den ideia" jarraitzea" hitzari lotuta dago. Horretaz gain, baditugu" eskubidea" aipatzen duten 4," naturaltasuna/ normaltasuna" aipatzen duten beste 4, eta" lehen
|
hitza
euskaraz" izatea aipatzen duten 14 erantzun.
|
|
|
3 Oro har, salbuespentzat dituzte euskaraz moldatzen ez diren Aldundiko langileak, eta ikusi dute atal berriak sortu direnean eta langile berriak hasi direnean hizkuntza gaitasuna eta harreman irizpideak bermatu direla (lehen
|
hitza
euskaraz, zerbitzua erabiltzaileak nahi duen hizkuntzan...).
|
|
|
— Lehen
|
hitza
euskaraz nahiko bermatuta dago, oro har, eta zerbitzua ere maila handi batean. Departamentu txiki eta berrietan hasieratik bete dira irizpideak.
|
|
|
35 lagun atxilotu zituzten guztira, PSOEko Alfredo Perez Rubalcaba Espainiako Barne ministro zela. Testuinguru hartan izandako polizia operazioaren harira dator orain bost lagunen aurkako auzipetzea eta lau elkarteren kontrako legez kanporatze eskaera.Auzipetuen izenean Gabi Basañezek hartu zuen atzo
|
hitza
euskaraz, eta Walter Wendelinek gaztelaniaz. Esan zuten Askapenaren aurkako operazioa izan zenean uste zutela honako mezu hau bidali nahi ziotela ezker abertzaleari:
|
|
|
Gogoko zituen hizkuntzak, eta horrela hasi zen euskara ere ezagutzen eta maitatzen. Islandiarrek eta euskaldunek elkar hobeto ulertu eta harremana sakontzeko gogoz,
|
hitzak
euskaratik islandierara itzultzen hasi zen, eta zerrenda bat osatzen. Ohikoak zituzten elkarren arteko hitz aspertuetan, Pedrori galdetu ohi zizkion objektu ezberdinen euskarazko hitzak, eta ondoan idazten zituen islandierazko itzulpenak:
|
|
|
Horixe zen nire tesiaren ardatzetako bat, nire aurkikuntza nabarmenena. Katixima zaharrak arakatzen izan nintzen Frantziako artxibategietan, eta horrela aurkitu nuen Baptiste La Loyre Toursekoaren katixima, Belapeyre azkarrak hitzez
|
hitz
euskaraz eman zuena gero.
|
|
|
Poesia hitzak bilatzen dituen artea da. Eta Pello Otxotekoren poesiak
|
hitzak
euskaraz bilatzen ditu, eta Pello Otxoteko hitzak denboraren erasotik gordetzen saiatzen da, jakinik lanbide zaila dela, lanbide arriskutsua, lanbide ezerezera kondenatua.
|