|
2004
|
|
|
Has gaitezen Laxaro Azkuneren iritzia bilduz: . Gero eta sarriago egokitu zait euskaldunen artean, erdaraz
|
hitz
egiteko ohitura duenari esker, guztiek erdaraz aritzen ikustea?. 602 Jokabide hori gailentzen da gure ustez ere euskaldunen artean, erdaldun gehienen izenik gabeko nagusikeria gorabehera. Egunero dakusagu, egunero jasaten.
|
|
2006
|
|
|
Udalean martxan jarri duten euskararen normalizazio planak beraien arteko harremana aldatu du. «Elkarren artean gazteleraz
|
hitz
egiteko ohitura izan dugu betidanik. Urte asko pasa ditugu elkarri gazteleraz hitz egiten.
|
|
|
Batetik, biek ala biek uste dute hizkuntza ohiturak aldatzea oso zaila dela. Gonzalezen esanetan, «lankide batekin gazteleraz
|
hitz
egiteko ohitura hartzen duzunean ez da erraza hizkuntza aldatzea, lan handia egin behar duzu ohitura hori aldatzeko». Bestetik, lan horretan kanpoko norbaiten estimulua behar beharrezkoa dela konturatu dira, «Aitor Unanueren lanak berebiziko garrantzia izan du.
|
|
|
oinezkoei pasatzen uzteari dagokionez, erregistrorik okerrenak Murtzian (auto gidarien %42k ez zuten biderik eman), Gasteizen eta Zaragozan (%35) lortu ziren. Gidatzen ari zela mugikorretik
|
hitz
egiteko ohitura debekatua handiagoa zen Granadan(% 50) eta Iruñean(% 38), eta granadinoak izan ziren segurtasun uhala erabiltzeko zaletasun handiena zutenak(% 44). Semaforoek adierazten duten kolorea gutxien errespetatzen duten oinezkoak Donostiakoak izan ziren (%79k ez zien kasurik egin gorriari edo anbarari, galtzada gurutzatuz).
|
|
|
Berreskuratu du Maitek zuzen
|
hitz
egiteko ohitura.
|
|
|
Ezin ziur esan, baina nekez imajina dezakegu Interneten gisako komunikazio zirkuituak nagusituz gero, hau da, harreman gehienak herritik edo bizigune hurbiletik kanpo kokatzen dituen harreman sistemak nagusituz gero, Azkoitiko euskarak edo Goizuetakoak toki handirik izanen dutenik. Espero dezagun gure aldamenean bizi denarekin
|
hitz
egiteko ohitura ez galtzea, noski, baina esanen nuke horrek ez duela garai bateko intentsitatea izanen, eta urrutixeago dauzkagun solaskideekin, gizakiak edo bestelakoak, izanen ditugun harremanen maiztasunak eragin handia izanen duela, eta harreman horiek galaraziko dutela garai bateko hizkera hain markatuak, hain lurraldekoak eta hain lokalak sortzea edo garatzea.
|
|
2007
|
|
|
Programa horren bidez, koadrila naturaletako lagunak elkarren artean euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura hartuz joan daitezen lortu nahi da. Baina egitasmoa hedatuz doa eta administrazioko langileen artean ere hasia dira lehenengo urratsak egiten (Unanue, 2006).
|
|
|
Hortaz gain, euskaltegi, ikastetxe eta Administrazio publikoak ere parte hartzen ari dira egitasmo hauen kudeaketan eta sustapenean. Mintzapraktika programen oinarria, euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura duten lagunak, hitz egiteko ohitura ez dutenekin elkartzea da.
|
|
|
Hortaz gain, euskaltegi, ikastetxe eta Administrazio publikoak ere parte hartzen ari dira egitasmo hauen kudeaketan eta sustapenean. Mintzapraktika programen oinarria, euskaraz hitz egiteko ohitura duten lagunak,
|
hitz
egiteko ohitura ez dutenekin elkartzea da.
|
|
|
Herri gehienetan dago euskarazko harreman sare osatua duen jende multzoa (ohiko harremanak euskaraz izaten dituena, lagunartean, dendatan, familian, administrazioan,...); baita euskarazko harreman sare horietan parte hartzeko aukera gutxi dituztenak ere. Euskaraz
|
hitz
egiteko ohiturarik ez duen jendea askotarikoa da: euskara ikasten ari direnak, euskara inoiz ikasita ere erabili ez izanagatik abilezia galdu dutenak, inguruan hitz egiteko aukerarik ez dutenak edota hirira iritsi berriak direnak,... eta gure ustez horiengana guztiengana iristeko modua hau izan daiteke:
|
|
|
Euskaraz
|
hitz
egiteko ohiturarik ez duen jendea askotarikoa da: euskara ikasten ari direnak, euskara inoiz ikasita ere erabili ez izanagatik abilezia galdu dutenak, inguruan hitz egiteko aukerarik ez dutenak edota hirira iritsi berriak direnak,... eta gure ustez horiengana guztiengana iristeko modua hau izan daiteke:
|
|
2008
|
|
|
Batetik Ttakunekin sinatutako hitzarmenari buruz esan zuen laguntzen diren programak hamaika direla, hiru multzotan banatuta: " Alde batetik, multzo nagusia haurren eta gazteen aisialdia euskalduntzera zuzendutako programak biltzen ditu (udako txokoak, gazteentzako kanpaldiak, Amaraun ludoteka, Kuadrillategi programa eta abar), bestetik, Txintxarri aldizkaria laguntzen du diruz, eta azkenik, Solaskide solasbide programa, euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura duten pertsonak euskara ikasten ari direnekin edo hitz egiteko harreman sareak nahi dituztenekin harremanetan jartzen dituen programa dago diruz lagundutakoen artean". Programa horien guztien antolaketa osoa prestatzeaz, herritarrei informazioa ezagutarazteaz eta behar diren langile guztiak zein diru kontuak kudeatzeaz Ttakun arduratuko da eta trukean 191.578,80 euroko lagunt... Itun berriak ikastetxeekinHerriko lau ikastetxeetako zuzendariekin Udalak sinatu dituen hitzarmenak berriak dira.
|
|
|
Baina gaztelaniaz
|
hitz
egiteko ohitura ez da, ezinbestean, espainiar nazionalismoarekin parekatzen, hizkuntza horrek, nolabait," hizkuntza neutroaren" izaera hartu duelako, euskal hiztunen arteko men egite orokorrak eragindako" normaltasunari" esker, hain zuzen. Nabarmena da jendeak, oro har, nahiago duela bere ideologia ez adieraztea gizarte elkarreragin guztietan.
|
|
|
erantzun nion. Badakit eus karaz
|
hitz
egiteko ohitura falta zaidala, baina gaurko egunerako egokiagoa iruditzen zait eta horretan saiatuko naiz, nahiz eta niretzat euskaraz egitea hain bada ere.
|
|
2009
|
|
|
Multzo nagusiak haurren eta gazteen aisialdia euskalduntzera zuzendutako programak biltzen ditu (udako txokoak, gazteentzako kanpaldiak, Amaraun ludoteka, Kuadrillategi programa eta abar), bestetik Txintxarri aldizkaria laguntzen du diruz, eta azkenik, Solaskide solasbide programa dago. Honetan euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura duten pertsonak euskara ikasten ari direnekin edo hitz egiteko harreman sareak nahi dituztenekin harremanetan jartzen ditu Ttakunek.Era honetara, hitzarmenaren arabera, Ttakun Kultur Elkartea arduratuko da programa horien guztien antolaketa eta kudeaketaz.IkastetxeakBestalde, Alkateak herriko lau ikastetxeetako zuzendariekin ere hitzarmen bana sinatu zuen.... Alkateak adierazi zuenez," Udaleko Euskarako Batzordeak eta ikastetxeek hasiera hasieratik, Udala osatu zenetik, lan egin dute elkarren eskutik gure herriko haur eta gazteen hizkuntza gaitasuna hobetu eta euskaraz hitz egiteko ahalik eta erraztasun eta ohitura gehien lor dezaten." Hitzarmen hauekin, elkarren arteko harremana sistematizatu eta kudeaketa hobetzeko ahaleginari hasiera eman zioten iaz eta, esperientzia positiboa izan denez, segida emango zaio datorren ikasturtean ere.
|
|
|
Orobat, lehentasuna eman nahi izan zaie euskaldunak izan baina erdaraz
|
hitz
egiteko ohitura duten gurasoei.
|
|
|
Xede talde horren baitan, era berean, helburu berezituak aurreikusi ziren gurasoon hizkuntza tipologiaren arabera, uste izan da ezberdina izan zitekeela bakoitzaren esku hartzea guraso biak euskaldunak izan, bietako bat bakarrik izan edo biak erdaldunak izanda. Orobat, lehentasuna eman nahi izan zaie euskaldunak izan baina erdaraz
|
hitz
egiteko ohitura duten gurasoei.
|
|
|
Gure etxean ez dugu hitz egiten. Gure amonak ez zuen inorekin hitz egiten,
|
hitz
egiteko ohitura hori hiriburukoa da, ez landakoa. Gure etxean ez dugu hitz egiten, inor ez da mintzatzen, ez Clara nirekin, ez ni Clararekin, ezta seme alabak ere, inork ez du hitz egiten, hori ez dugu erabiltzen, gainera ez dut komunikatzeko ezer.
|
|
|
Horrela baieztatu digu Urtzi Lakuntza irakasleak: «gurasoek euren artean euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura izan dute hasieratik, nahiz eta ume batzuei euren artean egitea kostatu». Guztien maila ez denez berdina, bi taldetan banatuta aritu dira ikasleak:
|
|
|
Besteak beste, ez da beharrezkoa izango Legebiltzarrean galizieraz hitz egitea; eskoletan galizieraz irakasgaien erdiak eman beharrean heren batera jaitsiko ditu, eta oposaketetan ere galiziera ez da beharrezkoa izango. . Manuel Fragaren garaian diputatu batek ez zuen galizieraz
|
hitz
egiteko ohiturarik Legebiltzarrean, eta Fragak telefonoz hots egin zion esateko Parlamentuan galizieraz hitz egin behar zela. Nu, ez Feijooren aurreko legealdietan PPk bultzatutakoaren kontra doa.
|
|
2010
|
|
|
Gurasoen ama hizkuntza euskara izan ez arren, ikasteko ez dut arazorik izan, izan ere, Etxarriko biztanlego gehienak euskaraz mintzatzen da bere egunerokotasunean. Ikastolan ikasi nuen eta lagun taldean ere euskaraz aritzen ginen nagusiki(...) etxeko giroa erdalduna izan ohi dut baina helduz joan ahala ahizparekin euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura hartu dugu, askotan gurasoak ere aurrean daudelarik. Asko maite dut euskara, asko baloratzen dut ondo hitz egiten dutenen euskara hori(...) Halere, nik oso arrunt mintzo naiz, baina saiatzen naiz gutxinaka gutxinaka zertxobait hobetzen bederen(...) euskararekin konpromezu kontzientea dudala eta ahalik eta esparru guztietan erabiltzen saiatzen naizela.
|
|
|
Hala ere, beti bizi izan naizenez Iruñean, lagun gehienekin gazteleraz mintzatzen naiz nahiz eta denok euskaraz ikasi dugun. Ohitura hori hausten goaz baina batzuetan zaila egiten zait pertsona batzuekin euskara hutsean
|
hitz
egitea ohitura faltagatik...
|
|
|
Agenterekin
|
hitz
egitera ohitura, harrigarria egiten zait Totik berak telefonoa hartu eta elkarrizketa bere etxean egitera gonbidatzea. Berehala ezagutuko duzu, Hansel eta Gretelen etxea bezalakoa da, baina gozokien ordez bugainbilea bat dauka.
|
|
|
Bakarra da mundua, eta ez dakigu nondik datorren. Ez dut
|
hitz
egiteko ohitura galdu nahi, baina oso zaila da ez duzunean norekin hitz egin. Askotan, nire amarekin telefonoz ari naiz eta gaztelania ateratzen zait errazago.
|
|
|
Nor nori nork…, beti pauso berdinekin bueltaka ibili izan gara, baina ez da erraza. Haurrak izanda, haiekin euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura handixeagoa dugu, baina kalean hitz egiteko erraztasun gehiago izatera iritsi nahi genuke”, dio Amaiak. “Mintzalaguna ekimenaren inguruan biltzen garenean errazagoa egiten zaigu euskaraz hitz egitea.
|
|
|
Asteasun ez zait sekula horrelakorik pasa eta hori eskertzekoa da”, adierazi du Amaiak. Euskara ahoanEuskaraz
|
hitz
egiteko ohitura sortzea da Mintzalaguna ekimenaren helburu nagusia. Hala azaldu du Maite Egiguren taldekideak:
|
|
|
Hemen ordubetez euskaraz hitz egiteak ez dauka zentzurik gero kalean gaztelaniaz arituko bagara. Benetako helburua euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura sortzea da”, gaineratu du Mertxe Zumeaga koordinatzaileak. Belarria ohituzElena Milla euskaldun berria gustura hurbiltzen da astearteroko saioetara:
|
|
|
Astearte arratsaldetan Asteasuko eskolara hurbildu besterik ez dute parte hartu nahi dutenek. Euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura hartzea da helburu nagusia eta interesatuek zabalik dituzte ateak”. Larraulen, urritik hasitaEkimenaren berri izan eta berehala sortu zen taldea Larraulen.
|
|
|
Esan beharrekoa azkar esan nahi izaten dugu eta errazagoa da gaztelaniaz egitea. Pixkanaka, euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura handiagoa hartu eta esaldiak errazago osatzen joatea da gure helburua”, gaineratu du Ferminek.Ikasteko laguntza“Euskaraz ikasten ari denari gaztelaniaz hitz egitea itsusikeria dela iruditzen zait. Ekimena martxan jarri zenetik, euskaraz hitz egiten dut Pily, Isabel edota Ferminekin kalean topo egiten dudan guztietan.
|
|
|
Hemen, gure etxe berexixko honetan, goizeko irakurgairen bati lotzen zaion ermanorik ia beti daukagu: normalean, meza emaile garen edo maisuetakoren bati xaxaka, esplikazio ireki antzekoa eman dezagun amua jarriz edo... kontua da, mezatakoan
|
hitz
egiteko ohiturarik ez duguna, eta hobe ez izatea, bestela, goizeko zazpi eta erdietan hasitako meza, hamarretan ere ezin amaituz egongo ginateke, gero, gosarittikikoan jarraitzen eta osatzen dugula:
|
|
|
—Uda arratsaldeko ekaitza gaur ere! —esan zuen, bakarrik zegoenean ere ozen
|
hitz
egiteko ohitura baitzuen, hitzak barruan gorde gabe.
|
|
|
Ez dugu
|
hitz
egiteko ohiturarik. Nik ez diot galderarik egiten eta berak ez du niri buruzko interes berezirik azaltzen.
|
|
2011
|
|
|
Hainbat ikastetxetatik joandako ikasleak mahaietan sakabanatu, eta euskaraz jardun dira ikasketei, kirolari, etorkizunari eta beste gai batzuei buruz.Gazteak horrelako egitasmoetara erakartzea garrantzitsua dela dio Aisak, euskaraz jakin arren gaztelaniaz egiten baitute sarri.Arrazoia eman dio Alex Etxebeste Easo Politeknikoa institutuko ikasleak. «Nahiz eta euskaraz jakin,
|
hitz
egiteko ohitura falta zaigu», aitortu du.Larunbatean, Euskararen Nazioarteko Egunean, gizartean erreferenteak diren pertsonak gonbidatuko dituzte mintzodromora, euskaraz egin dezaten.Aisaren arabera, gizartean isla duten pertsonek euskara erabiltzeak indartu egiten du hizkuntza, jendeak hizkuntzarekiko duen ikusmoldea aldatzen baitu.Juan Karlos Izagirre Donostiako alkateak, Javier Muguruza musik... Tolosa, Lasarte, Zumarraga eta beste herri batzuetan ere antolatuko dira aurten mintzodromoak.
|
|
|
berezkoa edo barrukoa eta kulturala, arrazoizkoa edo kanpokoa. Eta bi motibazio mota hauek parte hartzen duten bi prozesuak (natural eta kulturala) beharrezkoak dira norbaitek
|
hitz
egiteko ohitura izan dezan eta Txepetxek deitzen duen" hiztun osoa" izan dadin. Beraz, honen arabera, haurren hizkuntza errealitatean eragiteko lehentasunezko esparrua familia izango da eta honen atzetik egongo dira irakaskuntza eta aisialdia.
|
|
|
INES. Ez, egunero
|
hitz
egiteko ohitura daukagu.
|
|
|
Horren ondorioz, langileek entzumena babesteko gailuak erabili behar dituzte, zarataren eragina murrizten baitute. Lanaldian zehar elkarrekin
|
hitz
egiteko ohitura dute langileek, eta hori dela eta, belarrietako bat babesik gabe uzten dute, elkarri entzun ahal izateko.Urteko mediku azterketan, langile batek entzumena galdu duela hauteman da, eta enpresak ikerketa abiarazi du, prebentzio ekintzetan akatsak hautemateko.
|
|
|
Etxera igo baino lehen atari ondoko tabernan sartu naiz. Mostradoreko taburete batean jesarri naiz eta Agustin, tabernako ugazaba, ez dagoenez, ez dut solasaldirik noizbehinkako enplegatu Manurekin, ez baitugu
|
hitz
egiteko ohiturarik, Agustin bera tarteko ez bada bederen. Duela urte batzuk hartu zuen taberna eta Pikota jarri zion izena.
|
|
2012
|
|
|
Boris Nogales udaleko euskara batzordeburuak, Tomas Arrizabalaga Ttakun elkarteko lehendakariak, Aitor Uriartek Ttakuneko kudeatzailea eta Junkal Perezek, solaskide programaren arduraduna Ttakunen, agerraldia egin zuten asteazkenean Jalgi Kafe Antzokian Solaskide Mintzalagun programaren ikasturte berria aurkezteko. Honen helburua euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura duten herritarrak eta mintzapraktika egin nahi duten petsonak biltzea da, bai euskara maila hobetzeko, hizkuntza bera gehiagotan erabiltzako ohitura lantzeko edota euskaraz bizitzeko. Euskara esparru guztietan erabiltzeko pausoa ematen laguntzen du Solaskide programak.Aurten Euskararen Maratoia tarteko apur bat atzeratu du elkarteak kanpaina hasiera" nahiz eta solaskide taldeak dagoeneko lanean diren" arduradunek azaldu moduan.
|
|
|
Ijito koadrila grazioso, bizi eta zirikatzailea izan genuen. Euskaraz segitzen gintuzten, nahiz eta
|
hitz
egiteko ohiturarik ez izan".
|
|
|
Krisialdi ekonomikoaz edota finantza sistemaren eztandaz
|
hitz
egiteko ohitura hedatua dago, benetan bizi duguna zibilizazio krisia denean. Indarrean dagoen sistemaren oinarriei, sozial, ekologiko, klimatiko, elikadura, genero zein ekonomikoei?
|
|
2013
|
|
|
Berbalagun egitasmoak euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura duten lagunak euskaraz hitz egiteko ohiturarik ez dutenekin elkartzen ditu. Horrela, euskaldun berriek euskara praktikatzeko aukera izaten dute.
|
|
|
Berbalagun egitasmoak euskaraz hitz egiteko ohitura duten lagunak euskaraz
|
hitz
egiteko ohiturarik ez dutenekin elkartzen ditu. Horrela, euskaldun berriek euskara praktikatzeko aukera izaten dute.
|
|
|
Erraz samarra da gaztelaniarik ez dakiten edo gaztelaniaz gaitasun oso mugatua duten emakumeak eta umeak aurkitzea. Gaztetxoek ere ez dute gaztelaniaz
|
hitz
egiteko ohiturarik, behintzat herrixketan bizi direnak. Alabaina, euren egoera soziopolitikoa ikaragarria da, izugarria:
|
|
|
Gazte hauen pertzepzioen arabera, oso gutxi dira Arrasaten, euren adinean, euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura daukaten lagun taldeak. Eta daukatenak neskek osaturikoak dira, jeneralean.
|
|
|
Oro har, gazteok ez dute taberna bat ere lotzen bete betean euskaraz
|
hitz
egiteko ohiturarekin, nahiz eta erdialdean kokaturik daudenetan beste zonalde batzuetakoetan baino gehixeago egiten delakoan dauden. Edozelan ere, erdialdeko taberna ingurua jarrera abertzalearekin lotzen dute orokorrean eta, hortaz, koherentzia ideologikoagatik, litzatekeena baino gutxiago entzuten dela irizten diote.
|
|
|
— Neskek euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura handiagoa dute mutilek baino. Fenomenoa ez da berria eta susmoa daukagu horren atzean jendarte eredu patriarkalak ezarritako genero rolen banaketaren zama dagoela.
|
|
|
Neskek euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura handiagoa dute mutilek baino.
|
|
|
Honezkero, ikerketari ekin aurretik geneukan hipotesia baieztatzeko moduan gaude. Salbuespenak salbuespen, Arrasaten egunerokotasunean euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura duten gazteen etxeetan euskaraz hitz egiten da, nagusiki.
|
|
|
Ez, ordea, gazte arrasatear guztiak, orokorrean, tipologia linguistiko zehatz batekoak baizik: euren harreman sare ez formaletan eta lagunartean euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura dutenak.
|
|
|
Denbora mugak medio, gogoeta hutsean geratu zaigu zailtasun tekniko horiek ez ote diren, berez, arestian aipaturiko hipotesiarekin batera, Arrasaten euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura duten gazteen eta ez dutenen arteko aldearen adierazle garbiak.
|
|
|
Guztiak ibili izan dira, edo dabiltza, bietako batean eta ezbairik gabe diote hizkuntzaaraua euskarazkoa dela hor. Gazteetako batek horrela ulertzen du euskal kultur taldeetan euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura egotea:
|
|
|
Gazte hauen pertzepzioen arabera, oso gutxi dira Arrasaten, euren adinean, euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura daukaten lagun taldeak. Eta daukatenak neskek osaturikoak dira, jeneralean.
|
|
|
Hizkuntza gaitasuna da gazte hauei euskaraz
|
hitz
egiteko ohiturari eusten laguntzen dien beste faktoreetako bat. Inolako zailtasunik gabe jarduten dute euskaraz, euskalkian jardun ere, nahiz eta forma estandarraren interferentziak etengabeak izan.
|
|
|
Gazteak ohituta daude arte garaikideaz hitz egitera han. Sexualitateaz, odolaz edo bestelako gaiez
|
hitz
egiteko ohitura handiagoa dute. Ez dira barrez lehertzen.
|
|
|
Banan banan agurtu omen zituen denak, bakoitzari aholku zehatzak eman edo adar-jotze onberak eginez. Eskuak mintzaidearen sorbalda gainean pausatu eta begietara begira
|
hitz
egiteko ohitura zuen, eta jarrera horretan irudikatu dut geroztik, bildu zirenak banan banan agurtzen. Emakumeak besarkatzerakoan bakarrik apaltzen omen zuen ahotsa, eta zotinka hasteko zorian zirenekin saiatu omen zen bereziki, hitz goxoren bat esan edo losintxaren bat xuxurlatuz, lasaitzen.
|
|
|
–Ez da ezer izango, lasai, herrialde arabiarretan oso ozen
|
hitz
egiteko ohitura dute, ez du esan nahi ezer larririk gertatzen denik, erantzun zion amak.
|
|
|
Antolatzaileek aditzera eman dute zapatuko jaia nori dagoen bereziki zuzenduta: " Familian euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura duzuenontzat eta bizitzan euskara ikasten ari zareten gurasoentzat pentsatua dago. Jolasen inguruan, gurasoak eta umeak elkartu nahi zaituztegu".
|
|
2014
|
|
|
Zentzu horretan, BE kideak erreferentziazko lagunak bilakatuz gero, muda errazago gertatuko da. Eta euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura dutenei, portaera hori mantentzeko plataforma gisa ere balio die BEk.
|
|
|
— Besteak, taldearengan (norbera barne) kokatuz ardura: " gazteleraz
|
hitz
egiteko ohitura, beti erderaz hitz egiten dugu".
|
|
|
Pedagogia ikuspegitik, irakaskuntza berritzailea abiatu zuten eta aldi berean, euskal kultura bultzatzeko ahaleginak egin ere, une horretan heziketako (materialen faltagatik), gizarte eta politika mailetan zailtasun handiak izan arren. “Areetan ez zegoen euskaraz
|
hitz
egiteko ohiturarik eta zailtasun handiak zeuden. Gurasoak ibili ziren irakasleen bila, baita etxez etxe umeen bila ere.
|
|
|
Oraingoan, beraiekin batera euskaraz gozatzera gonbidatzen gaituzte #lotsarikgabe praktikatu gurekin lemapean. Hizkuntzaren ikaskuntzan, alboan utzi ezin daitekeen kontua da ikasitakoa praktikan jartzea; euskara praktikatzeaz gain, jende berria ezagutu, euskararen munduan murgildu eta, finean, euskaraz bizitzeko aukera izango du izena ematen duenak.Mintzalaguna, euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura duten pertsonak euskaraz hitz egiteko ohiturarik ez dutenekin elkartzean datza. Bertan, edozeinek har dezake parte, euskaldun zaharra, euskaltegiko ikasle ohia edo euskaltegiko ikaslea izan... Mintzalagun guztiek EHUko kredituak eskuratu dituzte, AIZU!
|
|
|
Oraingoan, beraiekin batera euskaraz gozatzera gonbidatzen gaituzte #lotsarikgabe praktikatu gurekin lemapean. Hizkuntzaren ikaskuntzan, alboan utzi ezin daitekeen kontua da ikasitakoa praktikan jartzea; euskara praktikatzeaz gain, jende berria ezagutu, euskararen munduan murgildu eta, finean, euskaraz bizitzeko aukera izango du izena ematen duenak.Mintzalaguna, euskaraz hitz egiteko ohitura duten pertsonak euskaraz
|
hitz
egiteko ohiturarik ez dutenekin elkartzean datza. Bertan, edozeinek har dezake parte, euskaldun zaharra, euskaltegiko ikasle ohia edo euskaltegiko ikaslea izan... Mintzalagun guztiek EHUko kredituak eskuratu dituzte, AIZU!
|
|
2015
|
|
|
Halaber, Solaskide ekimenaren antzekoa antolatu dute parte hartzen duten gurasoentzat, GurasoLagun izenekoa. Euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura duten gurasoak ohitura ez dutenekin elkartzea da helburua.
|
|
|
–galdetu dio aitonari, zahar eta gaixoei, guka?
|
hitz
egiteko ohitura inozoari jarraituz.
|
|
|
7 Izan ere, nik dakidanez, gaztelu honetara sartzeko atea otoitza eta gogoeta da, ez diot gogoetazko otoitza denik ahozkoa baino gehiago, otoitza benetakoa izango bada, gogoeta lagun duena izan behar baitu; izan ere, norekin hitz egiten den eta zer eskatzen duen eta nork eskatzen duen eta nori konturatu gabe egiten den horri, ezpainak asko mugitu arren, nik ez diot deitzen otoitza; hala ere, batzuetan otoitza da, une hartan ardura hori izan ez arren, beste batzuetan ardura hori izan duelako. Baina Jainko handiarekin bere esklaboarekin egingo lukeen bezala
|
hitz
egiteko ohitura duenak, gaizki esaten duen ala ez begiratu gabe, ahora datorkiona eta beste batzuetan egin duelako ikasita daukana, hori ez dut hartzen nik otoiztzat, eta Jainkoak nahi beza ez dezala har halakotzat kristau den inork ere; zuen artean, ene ahizpak, Jaunagan uste dut ez dela izango halakorik, barruko gauzetan jarduteko dagoen ohituragatik, ohitura hori halako zakarkerian ez erortzek...
|
|
|
Eta ongi ez badakizue, hartaz informatu beharra izango duzue, are gehiago letraz letra errepikatu esan behar duzuena. Niri hori gertatu zitzaidan behin; goi goiko jaun andreekin
|
hitz
egiteko ohiturarik ez nuen, eta gauza batez tratatzera nindoan, andere, titulua(, señoria?
|
|
|
Orain ingelesa lantzeko garaia da, eta kontuan hartu behar dira enpresek ikerlan horretan zehaztu zituzten beharrizanak: “urteetan ikasitako ingelesa aktibatzea,
|
hitz
egiteko ohitura hartzeko”. Gure inguruko enpresetako profesional askok eta askok tarteko ingeles maila daukate; hain zuzen ere, urteetan ingelesa ikasi bai, baina hitz egiteko gai sentitzen ez direnek.
|
|
2016
|
|
|
Diskriminazio hori ez dut inoiz izan. Agian, askok horretara jotzen dute, euskara kalean ez dagoen lekuetan hura bultzatzeko lana egin ez izana horrela ulertu dutelako, baina ni ez naiz inoiz horrela sentitu, eta gaur egun ere euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura dut, normaltasun eta askatasun osoz.
|
|
|
Cantadoriak sortzeko, etxean sardinieraz hitz egiten duen jendea behar da. Sardinieraz
|
hitz
egiteko ohitura galtzen ari da, batez ere Casteddu, Tattari eta herri handietan. Sardiniera galduz gero, cantadorien oinarri nagusia galduko da.
|
|
|
Isilune labur bat egin du ondoren. Begi bistakoa zen jendaurrean
|
hitz
egiteko ohiturarik ez zuela, ez baitzekien eskuekin zer egin. Bere altzoan loturik zituen, eta askatzen zituen bakoitzean nora ezean ibiltzen zitzaizkion, txori izuak bailiran, berriro bere altzoan biltzen zituen arte.
|
|
|
Azken urte hauetan, Pello Jauregiren eskutik, SLK ko Aldahitz proiektuan hizkuntza ohiturak aldatzeko metodologia bat sortu da,. EUSLE? metodologia (Jauregi eta Suberbiola, 2014), eta emaitza positiboak ematen ari da, bai erdaraz
|
hitz
egiteko ohitura zuten euskaldunetan, eta baita euskaldun pasiboak elkarrizketa elebidunetara ekartzeko ere. Metodologia horri esker, euskaraz gehiago egin nahi duen talde baten borondatea praktikara eramaten da, modu sinple batean.
|
|
|
Danutak naturaltasun handiz begiratzen zion, baina bera apur bat aztoratuta zegoen. Ez, berak ezagututako edadeko emakumeek ez zuten modu ozartsu hartan
|
hitz
egiteko ohiturarik.
|
|
|
Espedizio errusiarraren erresidentziako ateak itxita daude kazetariontzat. Antza denez, errusiarrek ez daukate prentsari argi eta garbi
|
hitz
egiteko ohiturarik."
|
|
2017
|
|
|
Interesgarria da baita ere hiketa normalean erabiltzen duten esparrutatik ateratzea oso zaila egiten zaiela gazteei – hau da, koadrilatik kanpo hitz egitea adibidez. Jada oso konfiantzazkoak diren pertsonekin edo
|
hitz
egiteko ohitura dutenekinez dute arazorik baina hortik kanpo" konplexua" dutela aitortu dute.
|
|
|
Hau ere gertatzen den fenomenoa dugu. Batzuk beharbada animatu daitezke eta erantzun non poliki poliki joan daitekeen ereiten hitanoan
|
hitz
egiteko ohitura edo ez. Hala ere, maiz ematen dira batek hitanoan hitz egin eta parekoak zuka erabiltzen dituen egoerak12.
|
|
|
Behin
|
hitz
egitearen ohitura harturik eta, erabiliz, askoz ere errezago egiten da, eta gero eta aditz zailagoak erabiltzen dira. Honetaz gain, hiketan ari direnen artean hauei entzutea ondo egoten omen da baita ere ikasteko.
|
|
|
Ikusi dugu hitanoak dituen ezaugarriengatik hau zerbaitek definitzen badu bere horizontalitatea dela, berdinen artean hitz egiten dela hain zuzen. Eskoriatzako kasuan ikusi da lagun batek beste bati hitanoan hitz egiten badio honek erantzun ahal diola hitanoz baita ere eta esan bezala erein daiteke hitanoan
|
hitz
egiteko ohitura hau txikia bada ere. Tolosaldean ere antzerako egoera dugu sabuespenak salbuespen.
|
|
|
Hurbilpen hori, nire aburuz, norberaren hautu bat izan daiteke eta hau ordurarte egondako mintza ohituren aldaketa bat izango litzateke. Hau da, hiztunak agentzia du bere
|
hitz
egiteko ohiturak aldatzeko.
|
|
|
" Hikaren barrenak ikertuta ikus daiteke oraindik beste hizkuntzek garai batean zuten botere semantika izozturik geratu dela" (92 orr.). Honen adibide jartzen du gurasoei hitanoan ez
|
hitz
egitearen ohitura edo, modu orokor bateagoan esanda, edozein gazteagok bera baino helduagoa denari hitanoan ez hitz egiteko ohitura. Hau errespetu falta handia baita.
|
|
|
" Hikaren barrenak ikertuta ikus daiteke oraindik beste hizkuntzek garai batean zuten botere semantika izozturik geratu dela" (92 orr.). Honen adibide jartzen du gurasoei hitanoan ez hitz egitearen ohitura edo, modu orokor bateagoan esanda, edozein gazteagok bera baino helduagoa denari hitanoan ez
|
hitz
egiteko ohitura. Hau errespetu falta handia baita.
|
|
|
J4ren familia handiaren lau belaunaldi joan dira Gaelscoil berera: J4ren amona, ama, bera eta iloba. lagunekin eta lanean irlanderaz
|
hitz
egiteko ohitura baldin badu ere, etxean ez dute sekula irlanderaz hitz egin:
|
|
|
...zial oso bizia izan ohi zuen beraz pentsa irlanderaz egiten zuen baina ez zen/ nola esan/ nire familiakoak Dublingoak izan dira urtetan eta urtetan/ urtetan em beraz baina irlandera egon da familian ez dakit zergatik/ ez diot sekula galdetu nire buruari hein batean (J4, 46). g11 (24, gizonezkoa) gehien bat ingelesez hitz egiten hazi da, eta haren aita Gaeltacht eremutik gertukoa bazen ere, ez zuen
|
irlanderaz
hitz egiteko ohiturarik. hala ere, g11k esaten du etxean pixka bat hitz egiten zutela irlanderaz, eta, herriko lehen hezkuntzako ikastetxean irlanderan jarritako enfasiari esker, haurrek ondo ikasi zutela irlanderaz txiki txikitatik:
|
|
|
Haietariko hiruren kasuan eskizofreniaren agerraldi akutu bat dela-eta agertu ziren haluzinazioak; laugarrenean, ordea, alkoholaren abstinentzia sindrome baten ondorioz. Lau gaixoek euskara hutsean
|
hitz
egiteko ohitura bazuten ere, haluzinazioek, lau kasuetan, eduki mehatxagarria zeukaten eta gaztelania hutsean agertzen ziren, eduki mehatxagarria are arrotzagoa sentiaraziz.
|
|
|
Batzuetan, moldaketa txikiak egiten dizkiegu kantuei, borobiltzeko asmotan, baina ez dira aldaketa aipagarriak izaten. Kantuen amaierak luzatu, edota hasierak moldatzen ditugu, kantuen harteko trantsizioak egoki egiteko, baina kantuaren egitura errespetatu egiten dugu.Gainerakoan, kontzertuetan ez dut asko
|
hitz
egiteko ohiturarik. Egoeraren araberakoa ere izaten da hori, baina ez dut kantuen inguruko azalpen zabalik ematen.
|
|
|
Gure politikariak, batez ere Eusko Jaurlaritzako Ogasun kontseilariak badira, tentuz
|
hitz
egiteko ohitura izan lukete. Hiritarrok gure inozokeria begi bistan uzten dugulako edo, sarri askotan ez jakintzat hartzen gaituzte.
|
|
2018
|
|
|
Niri ez litzaidake burura etorriko halako begirada edo komentario iraingarri bat deskribatzen ari naizela" y se la folla" esatea. Ez zait bururatzen, ez dudalako horrela
|
hitz
egiteko ohiturarik, desatsegina egiten zaidalako horrelako esaldi bat ahoskatzea edota entzutea. Modu onetan hezia izan naizelako.
|
|
|
" Goizeko lehen ordutik egon behar gara seme alabekin hitz egiten,
|
hitz
egiteko ohiturarik ez dagoen uneetan ere ohetik altxatzerakoan, dutxatzean...; modu horretan barneratuko duelako hiztegia"
|
|
|
Umearekin hitz egiten. Goizeko lehen ordutik egon behar gara seme alabekin hitz egiten,
|
hitz
egiteko ohiturarik ez dagoen uneetan ere ohetik altxatzerakoan, dutxatzean...; modu horretan barneratuko duelako hiztegia. Konpromiso eta lan handia eskatzen du horrek, baina izugarriak dira modu horretan lortzen diren aurrerapausoak.
|
|
|
Honen guztiaren helburua zera da: alde batetik, arlo ezberdinetako pertsonak eta euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura gutxi dutenak euskarara hurbiltzea eta erraztasunak ematea euskaraz aritzeko. Bestetik, euskara bistaratzea eskaparateetan, dendatan, eta arreta zuzeneko zerbitzua ematen den guneetan.
|
|
|
Datorren edizioetarako," Belarriprest eremu zabalagoa" lortu nahi lukete. Aurtengoan, batik bat pertsona" euskaltzaleengana" heldu direla azaldu dute," euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura handia dutenengana. Hurrengoetan euskaraz hitz egiten edo euskara ulertzen duten guztiek txapa jantzita izatea izango litzateke helburua.
|
|
2019
|
|
|
Modu sistematiko eta serioan ez da ezer egiten haur gazteek ikas dezaten, ez eskola publikoan, ez ikastoletan, ez euskaltegietan. Tradizioz eta transmisioz ari da hika
|
hitz
egiteko ohitura bizirauten, baina galera oso nabarmena da. Noka toki guztietan ari da galtzen eta gaztetxoen artean' gehiegika' fenomenoa [hitano formak behar ez diren tokian ere erabiltzen dituzte] zabaldu da.
|
|
|
Erdaraz
|
hitz
egiteko ohitura (inertzia):
|
|
|
Esate baterako, hauxe aitortu zidan Iruñeko Ikastola bateko irakasle euskaltzale ezagun batek: urte askoren ondoren, lehen aldiz, euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura zuen taldetxo bat sortu omen zitzaien maila altuetan. Beno, euskaraz baino gehiago, euskañolez, zehaztu zidan.
|
|
|
Familia euskaldunetan nahiko erraza da, baina bikotekide bat erdalduna bada nabaritu egiten da, eta gurasoetako asko biak dira erdaldunak, eta hauetan kostatzen da. Euren artean erdaraz
|
hitz
egiteko ohitura hartzen dutenean, kosta egiten da euskararako pausoa ematea. Ikastola bera ere handitu da, 1.200 ikasle daude egun, ez du zerikusirik hasietako talde txikiarekin, eta hori ere igartzen da eguneroko dinamiketan.
|
|
|
Martxan da aurten ere Uribe Kostako Berbalagun egitasmoa eta bertan parte hartu gura duenak zabalik dauka daborduko izena emateko epea. Uribe Kostako Zerbitzu Mankomunitateak biltzen dituen udalerrietan euskaraz
|
hitz
egiteko ohitura dutenak eta ez dutenak elkartzea da asmoa, gure hizkuntza praktikatzeko, hobetzeko eta plazara ateratzeko.
|
|
2020
|
|
|
" Medikura naramate, anaiaren hirira, belarrian min dut" Pathik ere lotsati, sherpak ez ziren haurrekin
|
hitz
egiteko ohitura handirik gabea. Klasean bazegoen irakasle rai baten alaba, baina heldu berria eta herritik kanpoko bakarra izaki, ia inoiz ez zuen berarekin hitzik gurutzatzen.
|
|
|
" Txarra da zahartzea, baina okerrago erremedioa". Luisari areagotzen ari zaio bakarrik
|
hitz
egiteko ohitura.
|
|
|
Zio Angeloren heriotza ilunaz ez zekien ezer asko; ez zekien data zehatzik, baina familiako belaunaldien kontuak aterata, etxean entzun zituenak entzunda eta aitonak umetan ezagutu zuela kontuan hartuta, Angelo Ciani ere XIX. mendearen azkeneko urteetakoren batean hila izango zela ateratzen zuen ondorioa. Agian horregatik irudituko zitzaion interesgarria nik emandako informazioa, batzuetan neure inozoan niganako interesa zela susmatzera eraman ninduena, eta horregatik hartuko zuen nirekin
|
hitz
egiteko ohitura. Beharbada Europan barrena barreiatuta zeuden gainerako berriemaileekin ere antzeko tratua izango zuen, baina Abrantesko pintorearen informazioa bidaltzen zion Portugalgo ikertzailea ez zidan orain hainbestetan aipatzen.
|
|
|
Bere buruarekin
|
hitz
egiteko ohitura dela-eta, gainerakoek erotzat hartzen dute, baina eromen hori, izatekotan, askatzailea da: " Ez, ez nago erotuta, ez da hori.
|
|
2021
|
|
|
Osakidetzaren beraren ezaugarriei erreparatuta, Biko Eusle izeneko metodologia ere sortu zuen Soziolinguistika klusterrak 2019an. Eusleren aldaera bat da Biko Eusle; berba egiteko ondo moldatzen diren arren, euskaraz
|
hitz
egiteko ohiturarik ez duten bi hiru lankideren artean egiteko ariketa. Urte berean, Ulerrizketa metodologia aplikatzeari ere ekin zioten osasun alorrean.
|