|
2001
|
|
|
Mitxelena bezalako maisu handi baten lanik sentituenak ezagutarazten ez baditugu? Eta horiek guztiak komunikatzeko orduan bidea beti guk egin beharraren nekeaz
|
hitz
egiten ez badugu?
|
|
2002
|
|
|
Baina argi zegoen bihotzetik
|
hitz
eginez ez nuela semea sosegatzerik lortuko. Berehala ohartu nintzen horretaz.
|
|
|
Mintza gaitezen garbi, eta, zure adineko batek behin esaten zidan gisa," zanja" dezagun kontua, erabaki eta onar dezagun arazoa esan nahi zuen, beldur naiz, erdal hitz ponpoxo horrekin. Nekez uler dezakegu batzuetan euskara espainolez
|
hitz
egiten ez baldin badakigu," zanjatu" kasuan bezala. Jesus Rubiok ere idatzi du beste lan bat ekonomiari buruz, euskal ekonomiari buruz edo, nahiago bada, euskararen ekonomiari buruz (Euskararen garabideak, Alberdania, 2002):
|
|
|
Baina susmoa dut gauza hauetan zuri euskararekin zure lagun erdaldunari gaztelaniarekin gertatzen zaiona gertatzen zaizula: hola
|
hitz
egiteak ez dizula inolako kezkarik sortzen, hizkuntzaren gaineko kezka seriorik gaztelaniak inoiz ere izan ez duelako, eta euskarak izan duena galtzeko bidean delako.
|
|
|
Izan ere, bizio edo grinatzat hartzen dut nik literatura, eta ez erabilgarritasun morala edo politikoa duen zerbait balitz bezala. Eta zertarako bizioak, zertarako grinak (zertarako bekatuak) haietaz
|
hitz
egiten ez bada. Irakurtzeak eman dezakeen plazerra zabaldu egiten da irakurritakoa norbaitekin partekatu eta eztabaidatu baldin badaiteke.
|
|
2003
|
|
|
Berak, baina, ez zuen hura gaizki ikusten, eta halaxe esaten zion emazteari; konpromisoa ondo zegoela, gizarteko eta eskolako arazoen aurreko sen  tsibilitatea txalotzekoa zela eta beste hamaika kontu. Baina gehiago ere bazegoen, emazteari horretaz inoiz
|
hitz
egin ez dion arren. Berak uste zuen semea, ikasle ona izaki, ez zela inoiz ibiliko manifestazioetan poliziarekin harrika, ez zela inoiz arituko autoen atzetik koktelak jaurtitzen eta, âfaborez! â, ez zela inoiz kapaz izango autobus bati su emateko.
|
|
|
Saiatu ere ez ziren asko saiatu diglosia zaharra gainditzen (Munibek euskara dezente landu bazuen ere), gaztelania goretsi baitzuten beraiek ere eliteen hizkuntzatzat; euskal hiztunak berriz ere analfabeto funtzional moduan geratu ziren. Larramendiri sinesten badiogu (1882: 282), bere garaiko (1754) gipuzkoarren hiru laurdenek ez zuten gaztelania uler  tzen, eta gainerako euskal probintzietan ere euskaraz baizik
|
hitz
egiten ez zutenen kopurua handia zela badakigu. Esan daiteke, beraz, RSBAPen hutsegite handietako bat izan zela euskarak Argien zabaltzaile joka zezakeen rola ez ulertzea.
|
|
2006
|
|
|
–Nahiago nuke horretaz
|
hitz
egingo ez bagenu.
|
|
|
Mikelek ez al du Gorkarekin horretaz hitz egin? Beharbada, Gorka da oraindik Xabierrekin
|
hitz
egin ez duena. Argi geratu zen hauei besterik ez geniela erakutsiko etxea, eta hauek hartuko ez balute ez genukeela salduko.
|
|
|
Egiten zituen lanak hainbeste gustatu zitzaizkiola adierazi zionez Edurnek, kakorratzez egindako estalki batzuk oparitu zizkion, esker onaren seinaletzat edo, amak. Harrezkero, bien artean
|
hitz
egiteko ez zuten nire beharrik izan. Nik baino denbora gehiago ematen zuen Edurnek etxean.
|
|
|
Horrela ezagutu nuen Andreas Keun, eta hitzari hitz, armadan izena eman nahi zuten hiriko gazte boluntarioen arduradunetako bat zela atera nuen haren solasetik. Hegazkinlari izateko nire gogoaz
|
hitz
egin ez egin egon nintzen, ez nekien-eta hura ote zen momenturik onena hartarako. Kale edo bale egitekotan nengoela, Andreas bera aurreratu zitzaidan eta nire asmoez galdetu zidan.
|
|
|
Badauzka euskarak hitz samurragoak, zalantzarik gabe. Baina hitz hori ere gurea da, eta soziolinguistikaz
|
hitz
egiteko ez da nahitaez argazkirik gabeko eta testu hutseko liburu mardula edo hizkera zurruneko eskuliburua behar. Kantari ere ari gaitezke soziolinguistikaz, eta hori frogatzeko Xabier Amurizaren letra ezagun bat baliatuko dugu.
|
|
|
|
Hitz
egiterik ez bada,
|
|
|
Euskaldunen masa kritikoa ere behar beharrezkoa dugu, hiz  kuntza norekin erabili alegia. Alferrik izanen gara euskaldunok erretorikaren eta oratoriaren maisu, norekin
|
hitz
egin ez badugu. Beraz, kalitatea bai, baina kantitatea ere bai, mesedez.
|
|
|
Bestela, zuzentasunarekin gertatu zaiguna gertatuko zaigu kalitatearekin ere: lehen zuzen
|
hitz
egiten ez zuena, isildu egiten zen. Aurrerantzean," kalitatez" egiten ez duena, isildu eginen da.
|
|
2007
|
|
|
Globalizazioaren eta immigrazioaren aroan, Joxean Artze poeta eta maisuaren hitzak inoiz baino profetikoagoak dira: " Hizkuntza bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek
|
hitz
egiten ez dutelako baizik".
|
|
|
Euskal Herrian euskara
|
hitz
egiterik ez bada,
|
|
2008
|
|
|
Bazakinat. Baina nahiago niken horretaz
|
hitz
egingo ez bagenu: gure azkeneko eguna izango dun tarte luze batean.
|
|
2009
|
|
|
" Aitarekin
|
hitz
egiteak ez luke ezertarako balioko, esan zion bere buruari berriro?. Zer naiz harentzat?
|
|
|
Baina gaur ez du balio erretolika horrek. Euskara
|
hitz
egiteagatik ez da inor zigortzen. Nahi duen guztiak ikas dezake.
|
|
|
Bestalde:
|
hitz
egitea ez da nire aldetik praktikatzen dudan ahalegin komunikatzaile hutsa. Norbaiti zerbait komunikatu nahi diodan aldiro, norbait horrekin dialogo bat izaten dut, baita ni telebistaz ari banaiz ere eta bestea bere etxeko sofan egonean.
|
|
|
Etxean
|
hitz
egiten ez zen hizkuntza batean formatu nintzen kulturalki, euskarak erlijiozko liburuentzat bakarrik zeuzkan apalak nire haurtzaroko Babelen. Zortzi bat urterekin Orixeren Urte guziko meza bezperak liburua tokatu zitzaidan Orioko parrokiak herriko festetan jartzen zuen tonbolan, baina hamaika urte bete behar izan nituen jakiteko etxean entzuten nuena bazegoela bestelako liburuetan ere; etxean entzuten nuenak bazuela bere tokitxoa Babeleko apaletan.
|
|
|
Bada, muga horiek ere kantatuak eta azpimarratuak dira kanta batzuetan. Hizkuntza arrazoiengatik, kasu batzuetan, gu bezala
|
hitz
egiten ez dutelako?; edota guk ez bezala jokatzen dutelako, beste batzuetan. Baita, inoiz, are muga lerro lodiago bat marraztuz ere:
|
|
2010
|
|
|
Gero, hitz egin ahal izan dit. Dena den, inoiz
|
hitz
egin ez didan ahotsarekin hitz egin dit, eta begiratu ere, inoiz begiratu ez didan bezala begiratu dit. Beste aldiekiko diferentzia zertan den ez nuke asmatuko esaten.
|
|
|
–Nire kolesterolaz
|
hitz
egiteko ez dugu denbora askorik behar. Mugan nabil, gauza gehienetan bezala.
|
|
|
Mikel Ormazabalek ez daudenez
|
hitz
egitea ez dagoela ondo jakinarazi dio Izaskun Arretxeri.
|
|
|
kronikak laburrak izan behar dute, minutu eta erdikoak gehien jota. Baina, atzerritik
|
hitz
egiterakoan ez da erraza hain labur hitz egitea, sarritan, entzuleek ezagutzen ez dituzten gaiak erabili behar baititu berri-emaileak. Gehiago oraindik; eztabaidak ere izaten dira berri-emailearen eta beren zuzendarien artean, zein diren gairik garrantzitsuenak edo interesgarrienak erabakitzerakoan.
|
|
2011
|
|
|
Eta goraipatu egiten genituen euren zuhurtasunagatik, euren begiruneagatik. Batzuetan pentsatu izan dut, haiek
|
hitz
egiten ez bazuten, azken batean, inork galdetzen ez zielako zela hori, eta ez genien galdetzen, beldur ginelako: basatiegia zen, beldurgarriegia, triste eta ankerregia...
|
|
|
Ez zuen ematen. Haien hitzetatik ondoriozta zitekeena zen ikuskari moduko hartan edo amets hartan (ez dakit nola deitu niokeen) ez zutela inoiz ikusten pertsona heldurik; euren arteko, umeen arteko jolas bat izaten zen, baina pertsona helduak ere egon bazeuden, horretan ez zeukaten zalantzarik, ikusezin baina babesle, eta
|
hitz
egiten ez bazieten ere halako alaitasun nare bat, halako onginahi bat isurtzen zieten, eta sentsazio hori, ez dakit nola, neuri kutsatzen zidaten haurrek. Naturaz gaindiko itxaropen batek pozten zidan bihotza.
|
|
|
Gehiegitxotan, zer bistan hura gabezi. Gizakion hezte prozesuekin gertatzen den legez, jasangarritasunaz horrenbeste
|
hitz
egiteak ez du esan nahi kontzeptu horren funtsa ezagutzen denik. Hanka bikook, animalien elite kognitiboa garenok, demostratzen ari gara posible dela datuak erruz metatzea norabide batean eta pauso errealak oso bestelakoan bideratzea.
|
|
2018
|
|
|
–
|
Hitz
egin ezak ozen. Gutarra diagu Battis!
|
|
2019
|
|
|
Aneri azalpenen bat zor al nion? Errudun sentitzen nintzen hura han izango ez zelako eta segundo batzuk geroago pentsatzen nuen bera zela niri
|
hitz
egiten ez zidana, bera kolegioko komunetan niri musu ematen saiatu zena, bera komun horietan beste neskato batzuekin ixten zena. Zortzietarako hogei minutu falta zirenean, ama nire gelan sartu zen, beti egin ohi zuen bezala, aurrez atea jo gabe.
|
|
|
Nik ere munstro bat neukan hanka artean. Fluxua eta pixa zerion gauza nazkagarri hura, bizitza propioa baleuka bezala pilpiratzen zena, kontrolatu beharra neukala banekien gosea zeukana eta berari buruz inorekin
|
hitz
egiterik ez neukana. Zer da erreten haragitsu hori, nire hanka artean oihukatzen eta pizten den gauza hori?
|
|
|
Zerbait nahi nuen bakoitzean Kristinarekin borrokatu behar izaten nuen eta beti esaten zidan ez zegoela nire kapritxoetarako lain diru. Eztabaida horien akabera beti izaten zen ni negarrez eta nire ama
|
hitzik
egiten ez zidala. Arratsalde batean, gure ika mika horietako baten ondoren, aita sartu zen nire gelan.
|
|
|
–Ez dakit zu nor zaren ere, baina tronpatuta zaude, eta elkarrizketa hau eteten ez badugu, arazo larriak izango dituzu, eta lanean jarraitu zuen, mutil harekin sekula
|
hitz
egin ez balu bezala.
|
|
|
Orain inoiz ez dute
|
hitz
egiten ez tenpluaz, ez munduaren akaberaz. Orain ez dute otoitz egiten mahaian jatorduen aurretik.
|
|
|
Gure elizako senide guztiek ere berdin pentsatzen dute, ez dela bidezkoa, baina ezin dugu ezer egin, Biblian idatzita baitago eta baieztatua baitute hala dela gu baino argiago diren jakintsuek, han Amerikan. Ez dut ulertzen nolatan dakiten Jainkoaz dakiten guztia, Hark gizakiei aspaldidanik
|
hitz
egiten ez badie. Inspiratuak omen dira, hala esaten didate niri behintzat.
|
|
|
Modu jakin bat dugu egonean egoteko eta janzteko; gauza jakin batzuk esaten ditugu eta beste batzuk ez; gauza jakin batzuk pentsatzen ditugu eta ez beste batzuk. Udan etortzen direnen artean, badira gure hizkuntza
|
hitz
egiten ez dutenak, hitz bakar bat ere ez. Orduak egoten dira eserita eguzki galdatan, izerditan blai, ezer ulertu gabe, liburu berberak orri pasa, imajina berberei begira eta Bibliako pasarte berberak bilatuz nor beren hizkuntzan, elkarrizketari jarraitu ahal izateko.
|
|
|
" zerako zera" da, gai debekatua. Baina nik igual igual hitz egiten dut, eta egunero, gainera, nahiz eta aita gaizkitu eta haserre samar jartzen den halakoetan, zeren, haren ustez, askoz ere hobe baita denontzat Kontu Horretaz
|
hitz
egingo ez bagenu. Istripuaz ari naiz, zorigaitzaz, balbe gaiztoaz, zorte txarraz.
|
|
|
Erdaldun, euskaraz
|
hitz
egiten ez duena. Adiera horretan bat egiten du barbaro hitzaren antzina bateko hiztun arrotz adierarekin, baina ez inperio erromatarraren ostean barbaro hitzak hartu zuen eta nagusitu denarekin.
|
|
|
Baina Berbelitz ez da fidatzen, poesia eta logika ez dira lagun onak. Galdegilea izan liteke Berbelitz bera bezalako bat, berak ere
|
hitz
egiten ez du ba etxeko balkoian dauzkan geranioekin, batez ere gutxi zaintzen dituenean eta barkamen eske?
|
|
2020
|
|
|
Gau hartan ez ziren irten Stag, s Head etik itxi zuten arte. Eztabaida atsegin bat izan zuten irakurketa literarioen inguruan, eta Connellek asko
|
hitz
egin ez bazuen ere, idazlea haren alde jarri zen, eta horrek poz eman zion. Gero, nongoa zen galdetu zion, eta Connellek Sligokoa zela esan zion, Carricklea izeneko herri batekoa.
|
|
|
Edozein jokotan bezala, arau batzuk daude. Mariannek ezin du
|
hitz
egin ez Lukasi begiratu jokoak irauten duen denboran. Arauak hausten baditu, zigorra jasotzen du gero.
|
|
|
Karenek eta Ericek elkarri begiratzen diote, begiak zabal zabal eginda; ikusten ditu Mariannek. Connellek inoiz ez du horrela
|
hitz
egiten ez jokatzen institutuan. Urte hauetan guztietan Mariannek ez du inoiz ikusi modu agresiboan jokatzen, ezta adarra jotzen diotenean ere.
|
|
|
Amak gau hartan erabaki zuen denok behean lo egingo genuela kanpin oheetan. Etzan bai,
|
hitz
egin ez: kanpoan zarata handiegi zen.
|
|
|
Erauntsiari aurre eginik, aziendaren aldera jo zuen Domenecek. ...k negar gehiegi egiten zutelarik, edo negar haiek astunegiak zirelarik, mendian egurasten hara eta hona asko ibiliak izaki, eta pisuegia zen goldea, eta agure zaharraren isiltasuna, eta emaztearen hitz guztiak, bat bestearen ondoan; Sio zeritzan eta Camprodongoa zen, eta korapilo ederrean utzia zuen bere burua nahasten, mendi haren gainera igo baitzuten bakarrik, ihes egiten zuen gizon batekin eta
|
hitz
egiten ez zuen agure batekin. Eta hori bai, maite zuen batzuetan Domenecek Sio, maite eta nola gainera.
|
|
|
Etsi gaiztoan hemen dagoenetik deus esan ez duelako.
|
Hitz
egin ez duelako, zakur zaharra iduri. Gauzak esango dituena ni izatea espero duelako, hitzak haginak kentzen diren bezala atera egin behar dizkiodalako.
|
|
|
Hark bere mailari dagokion jendea izango du gustuko. Hainbeste urte igaro dira elkarri
|
hitzik
egin ez diogula!". Iragan denboraren gainean hausnarrean zebilela haize putz batek buruko kapela kendu zion, eta, aurrean zeramakionez, bizkor abiatu zen haren atzetik.
|
|
|
Edozeinek pentsa dezake golegileei buruz
|
hitz
egitea ez dagokiola atezain bati. Berez aurkariak gara, helburu zeharo ezberdinak ditugu.
|
|
2021
|
|
|
Egin lo, Estibalitz. Amaitu da elkarrizketa hau, eta bihar honetaz
|
hitz
egin ez bagenu bezala egingo dugu.
|
|
|
Blancak lasaitu ederra hartu zuen ikusi zuenean, ilea aurpegi izerdiz betean itsatsita. Ez zuen
|
hitz
egiteko ez ezer azaltzeko indarrik. Bere burua prestatzeko eta hurrengo uzkurdura jasateko, ez zen beste ezertarako gauza.
|
|
|
Hego haize egun bat zela uste dut. Hego haizea, ero haizea, zeren nire senean banintz ez bainiokeen telefonoz hots egingo, zer zentzu zuen,
|
hitz
egiterik ez banuen?
|
|
|
Udaltzainetako batek,
|
hitz
egiten ez zuenak, bietatik gogor itxura handiena zeukanak, hitz egin zuen orduan:
|
|
2022
|
|
|
Javier
|
hitz
egiten ez duen gizona da. Beste era batera komunikatzen da.
|
|
|
Egun batean beste modu batera begiratu zidan eta nik banekien zerbait esan nahi zidala. " Zer duk, Javier?", tematu nintzaion, zeren, berak
|
hitz
egiten ez duenean, ni tematu egiten naiz. Eta berak hortz haginak miazkatu zituen ezpainen azpitik.
|
|
|
...u onena, zure alaba bakarra, eta gero korrika eta presaka joan ahal izango zara zeure jainkoaren aurrean belaunikatzera, ni barka nazan eskatzera, bere alde neure burua hilko dudala esatera, proba hauxe jarriko dio aitari, sendotua atera dadin, indartsu agertu dadin eta bere zeru hori irabazi dezan, makina bat gauza egin genituzke Daniellek eta biok, hizkuntza berri bat sortu, guk biok beste inork
|
hitz
egingo ez lukeena, esan behar duguna esatera mugatuko lirateken hitzez, zauriezinak egingo gintuzkeen hitz sekretuz eginiko hizkuntza, kito gurasoak, kitto bezeroak, kito gure ekosistema aztoratu lezakeen zernahi, eta maitasun berarekin maitatuko ez gintuzkeen zeinahi gizon ukatuko genuke, arreta eta laztanak bioi hein berean emango ez lizkigukeena, bularrak partekatzen diren bezalaxe partekatu g...
|
|
|
...at, biak ere bazter banatan geldituko ziren, masturbatuz krema potez inguraturik, garbitzeko itxura eginez, ez, hori ezin gertatu zitekeen beren artean piztera heldu ez zen hura baztertuz gero baizik, bata bestearen akatsez barre egiten dutenen konplizitatea duzu, buztan erdizka gogortu bat eta titi erori batzuk ikusi eta bihotz ukitzen direnen kidetasuna, eta nik ahotsak aditu behar nituen, haiek
|
hitzik
egiten ez bazuten ere, aurrez aurre zeudela sinetsi behar nuen, nahiz eta elkarri bizkarra emanda egon, eskuoihala hartu eta lehenbailehen garbitzen presatuak, sinetsi egin behar nuen zeren negar egiten bainuen haien ohean bakarrik nengoelako, neure buruari neska behartsuen eta umezurtzen historiak kontatuz, zergatik ote nengoen burua belaunetan sarturik eta kulunkan atzera eta aurrera eta eskuin...
|
|
|
...ik, mundu honetako bizia baino makurragorik, mundu zikin honetako eguneroko bizia baino, halaxe esaten du, eta begiratuan zikin hitzari sexu esanahia ematen dion zerbait ageri du aitak, zikin, inori zakila gogortzea bezain, zikin, barrua hustu nahi duten hesteen hondakina bezain, zikin, belaunikatu eta biziak eskatzen duenari aurre egitea bezain, eta aitak bere metalezko eta suzko infernu horretaz
|
hitz
egiteak ez du esan nahi bizi hau estimatzen duela, ez, gorroto du hamar aginduetatik urrunago eskaintzeko duenagatik eta profeziarik ez iragartzeagatik, gorroto du baita mastekatzeko ekintzan eta ur hotzaren azpian titiburuak gogortzen direnean ere, baita bideoz grabatutako erditze miragarri txiki horietan eta piramideetara barrentzen den jendea desbideratzeko egindako eraikuntza horietan ere, ba...
|
|
|
Norberaren osasun mentalaren hobe beharrez iruzkin horiek kontuan ez hartzea da onena, hasierako une berri horietan erabiltzen diren garrantzirik gabeko klixe hutsak direla pentsatzea. Zergatik, baina, askatasun hain handia
|
hitzik
egiten ez duen ume bati buruz jarduteko, areago helduon artean horrelako pentsamoldeak adieraztea gaizki ikusita baldin badago. Nagusion artean zentsura dagoelako, errazagoa delako guraso berriei, mintzorik ez duen haurrari buruzko funtsik gabeko iritziak ematean, egonkortasuna kolokan jartzea, zalantzak areagotzea.
|
|
2023
|
|
|
Eta hitz eta pitz aritzen zen, hitz eta pitz aritzea bere izateko modua balitz bezala. Alaia zen haren solas egiteko era, honenbestekoa," Dolsa da, hemen, mendi hauen artean, jendea ezkutaturik balego bezala, basa piztiak bezala, bizi den leku honetan baizik
|
hitz
egiten ez den mintzaira bitxi horretako ele kuttunena. Dolsa, dolsa, dolsa!". 24 Gaztelaniaz mintzo zen, Lleigen poemak bezala, Torredonjimeno izeneko herri batekoa baitzen.
|
|
|
Hitzek errealitate bat sortzen dute, askotan. Badakigu
|
hitz
egiten ez dena edo aipa  tzen ez dena ez dela existitzen; beraz, berdin berdin esan dezakegu hitz egiten duguna existitzen dela. Hitzek eraiki edo suntsitu egin dezakete, eta pisuaz edo gorputz fisikoaz hitz egitean, hori esateko moduak nerabearen bere buruaren onarpena suntsitu dezakegu.
|