|
2005
|
|
|
Amaren zentzea itxuratzean, gizonaren sabelpetik kolkoan gora ikara eta izerdi hormatua igotzen sentitzen zituen. Gurasoek, etxeko bakeagatik, gaizki zegiten haurrak
|
hitz
egitera ez uztean, galdera zuzenik ez egitean eta haurrek gero, beren bizibideak hein batean finkatu eta, gurasoei egia ez agertzean. Herio desira, norberarekiko bortizkeria halaber, zioen bereber Frantxuak amaren ahula gerizatzen zuela, inkomunikazioaren harresietan bermatzen zen, uholde.
|
|
|
–
|
Hitz
egin ezak apezarekin, horrek lagunduko dik medikuarena antolatzen. Hegazkinean eramanen haute, konpainiak pagatu behar dik.
|
|
|
Urtebete eduki nituen Enbeita eta Otalora
|
hitzik
egiten ez zidatela, Uriarteri ordu erdiko barre eztula eragin zion neure hasperenak minduta:
|
|
2006
|
|
|
Zer jazo ote zen, zalantzan, batzarra eginda ala artean egin gabe zegoen lotu zen, harik eta azeriak –Lukik! – dena argitu zion arte. Batzarra egin, egin zela, eta izaki denak han izan zirela, eta koiotea begiak zabal zabalik egon zenez denek itzarturik zegoela pentsatu zutela, eta
|
hitz
egin ez zuenez Sortzailek hari esandakoa ontzat eman zuela dudarik izan ez zutela, halaxe esan zion Lukik Koioteri.
|
|
|
euskaraz
|
hitz
egitea ez da hitz egitea
|
|
2007
|
|
|
Aitortuko dizut niretzat ez dela inoiz izan hori arazo. Mila hizkuntzatan
|
hitz
egiteko ez dudala batere trabarik. Nola nahi duzu hemendik aurrera?
|
|
|
Inoiz
|
hitz
egin ez dion lankideren bat edo beste hurbiltzen hasi zaio, Abegi SAn sartu zenean atsegina iruditu ez zitzaion jendea.
|
|
2009
|
|
|
Ezetz erantzun nion, nahiago nukeela Frantsesarekin ezer
|
hitz
egingo ez balu. Lebitaren paparretik heldu eta eltzagorraz benetan pentsatzen nuen eta nekien guztia kontatu nion.
|
|
2010
|
|
|
Halere, nire kezka zertxobait arindu zen ulertzen hasi nintzenean Alaitzen euskararen degradazioa integrazio estrategia kontziente baten ondorio zela egiazki. Hau da, Alaitzen hutsak berariaz egindakoak zirela jabetu nintzen, bere ikasgelako batez besteko hizkuntza mailara egokitzen saiatzen zela nire alaba, kameleoia bailitzan, ez desberdinegia izatearren, txukunegi
|
hitz
egiteagatik ez zezaten freak bihurtu lagunek. Izan ere, laster asko zuzentzen zituen bere hutsak nire aurrean aurkitzen zen ber, nik ezer esan gabe.
|
|
2011
|
|
|
Deitzea erabaki du. Erokeria bat da, baina
|
hitz
egiteagatik ez da ezer galtzen. Dirua behar du.
|
|
2012
|
|
|
Deitu egiok, mesedez. Deitu egiok eta
|
hitz
egin ezak berarekin. Lagun onak zineten, eta nik uste on egingo diola beste norbaitekin hitz egiteak.
|
|
2014
|
|
|
Galtzetan garbitu ditu eskuak. Denek zuloaren inguruan segitu dute, baina han gertatutakoaz zuzenean inork
|
hitz
egiten ez duenez, haurrek ez dute galdetzen. Aitaren aurpegiaren espresioa nahikoa da Xabirentzat, badaki hobe duela ezer ez galdetzea.
|
|
|
Irene Arriasek sinistu nahi zuen nortasun handia zuela, ez ziola ardura besteena, besteek pentsatzen zutena, ez zen hala, ez erabat, inoiz ez da erabat. Ez zien ezer kontatu hamabost urte eta gero arte, harik eta guztiak guraso ziren arte, harik eta guztiek zekiten arte zer den ume baten gaixotasuna, sukarrak, eztulak, arnasestuak, zer den
|
hitz
egiten ez dakien ume batek konortea galtzea, begiak zuri, espasmoak, zer den Gurutzetako ospitalea, larrialdiak, gauez.
|
|
|
Gauza bakarra gogoratzen zuen, ustez oso argi: Iñaki Basterra aurrez aurre izan zuela mahaian, bazkarian elkarri
|
hitz
egin ez bazioten ere. Normala baino hobeto gogoratzen zuen handik hilabete bi eta erdira hil zelako Iñaki Basterra, ohean.
|
|
2015
|
|
|
Aski zen jendea nola mugitzen zen ikustea. Batzuk albokoarekin hitz egiten, beste batzuk, norekin
|
hitz
egin ez zutenak, aulkian jarrera erosoa aurkitzeko zailtasunekin, bakanen batzuk batari eta besteari begira.
|
|
2016
|
|
|
Ez dizut galdetuko zer pentsatu duzun markesinan euriari beha, ni ez nengoen ezertan pentsatzen. Edo gaur edo sekula ez pentsatu dut, gaur hementxe
|
hitz
egiten ez badiot ez naiz sekula gertatuko halako egokieran. Plataformak erdian zeukan haga zutari helduak zihoazen bakarrak ziren, pistaren erdian numero bat egiten.
|
|
2017
|
|
|
Aukera, beste herri mugimenduekin aliantzak egiteko, euskararen mugimenduarekin egiten ari garenez. Aukera, momentuz euskaraz
|
hitz
egiten ez dutenekin edo jatorria, adina, bizilekua edo dena delakoagatik inoiz egingo ez dutenekin nola jardun pentsatzeko. Konbentzituta bainago horretan ere eredu izan gaitezkeela.
|
|
|
norekin
|
hitz
egiterik ez dute bentrilokuoek
|
|
|
Pentsatu nuen pena handia zela Antigua auzoko kale eta tabernetan, eta beste hainbat lekutan, mila bider ikusitako gizon samur harekin inoiz ere
|
hitz
egin ez izana.
|
|
|
Mina eman zidan albisteak eta halaxe adierazi nion Leireri. Baina neure buruaz
|
hitz
egitean ez nion nire larrimin existentzialaz eta naufragio espiritualaz ezer kontatu. Ahalik eta indartsuen agertzen saiatu nintzen.
|
|
|
Lehen ez nuen isiltasuna jasaten. Urduri jartzen ninduen
|
hitz
egiten ez zuen jendeak. Izan nuen garai bat hitzak eztarrian norgehiagoka sentitzen nituena, elkar zapaltzen, bultzaka, irteteko lehian.
|
|
2018
|
|
|
Ez, ez zion horrelakorik opa ahizpari, eta pentsatu zuen bere kabuz egingo zuela leunagoa edo eramangarriagoa egoera hura. Zaila zen, baina, ia
|
hitzik
egiten ez zion haragi puska hura bere aita baitzen, eta ezin zuen besterik gabe abandonatu. Zer pentsatuko ote zuten inguruko herritarrek?
|
|
2019
|
|
|
Erantzun du nebak lehen bezain arin. Kanpotarrak harritu dira orain, elkarri begiratu,
|
hitz
egiten ez duenetako batek sabelera eraman du eskua, min itxurak egin ditu, tripak nahasita dituela ematen du.
|
|
|
Kanpotarrak bistatik desagertu arte atzera begira joan da neba, badaezpada ere. Zerbait ikusi dio begiradan armeniar bati,
|
hitz
egin ez duenetako bati. Hala azaldu dio arrebari, ez zaiola fidatzekoa iruditu; arreba ez dago ados.
|
|
2020
|
|
|
Bleu ikusten, malkotan. Eta ez naiz bakarrik sentitu, nahiz eta berarekin
|
hitz
egin ez.
|
|
|
Nik ez nien ba inoiz hitz egin. Beraiekin pentsatu noski, denekin, baina
|
hitz
egin ez.
|
|
|
Metro batzuk egin zituzten aurrera, eta Père Lachaise hilerriaren burdinazko ateen aurrean geratu ziren. “Hilerriek rollo txarrik ematen al dizute? ”, harritu egin zen lehenago bere hilerriekiko filiaz
|
hitz
egin ez izanaz: “Ez horixe, maite ditut”.
|
|
2021
|
|
|
Baserri eta furgonetadun familia heteronormatibo egokitik at dagoen guztia postmoderno samarra eta kanpokoa iruditzen zaigu. Orduan, noski, polimaitasunari edo beste praktika sexual batzuei buruz
|
hitz
egitea ez zaigu oso euskalduna iruditzen. Nik uste dut markoa hori dela, nahiz eta horrela bizi ez den jende asko egon.
|
|
|
Nabarmena da emakumeen mundu erreferentzialak onarpena izango balu hitzak izango lituzkeela. Aitzitik, inoiz horretaz
|
hitz
egin ez dugunez, aipatu ez dugunez, hitzak falta zaizkigu:
|
|
|
Aipatu nahi ez duzunean ere askotan, irudi lanbro batekin, hori ulertzen da. Emakumearen aluari buruz edo klitoriari buruz
|
hitz
egiteko ez daude. Nik ez dut inoiz esan hitz hori bertsotan igual hogeita bost urtean!
|
|
|
Panorama osatzeko, Arrabal bera izan zitekeen idazle edo kazetari bat agertzen da behin edo behin, egun hartako gertaerekin liburu, film edo antzezlan bat idatzi nahian. Eta idazlearen figuraz gain,
|
hitz
egiten ez duten beste bi pertsonaia esanguratsuk zeharkatzen dute noizean behin eremua: presaka doan emakumeak ederki irudikatzen du herritar arrunten erresistentzia adoretsua; ofizial frankistak, aldiz, harropuzkeria erakutsi eta izua ekarriko dio Pantxori.
|
|
|
Ez amak, ez izebak, ez lehengusinak ez dute txintik ateratzen. Nik ere ez, haien arteko bat naizenean ez dut
|
hitzik
egiten ez emoziorik adierazten. Parean jarri didaten paper jarraitu kutxa ebakitzen ari naiz.
|
|
|
Ez da politikaz mintzatzen, nahiz eta haren aitari Pasaian zeuzkan bi barku kendu zizkioten nazionalek gerran, baina Carlos Garaikoetxea gustatzen zaio eta bere irudia ikusten duen bakoitzean gogoratuko du zein guapoa den. Bera da, hiru ahizpetan, seme alabekin euskaraz
|
hitz
egin ez duen bakarra, eta bilobok jaio behar izan dugu bere etxean atzera erabiltzeko. Gu, beti, kontu handiz hurbilduko gara beragana, besapeetan josteko bi orratz luze balitu bezala.
|
|
|
Nire betiko lagunak etorri dira, haietariko gehienekin zureaz inoiz
|
hitz
egin ez dudan arren, dena dakite, hondamendiaren lekuko mutu izan dira, eta lehenengo aldiz batera egin dugu negar horregatik.
|
|
|
Jakina.
|
Hitz
egiten ez baduzu, beraiek berdin berdin idatziko dute eta dena asmatuko dute. Beraz, hobe haiekin berba egitea.
|
|
2022
|
|
|
Nafarroako kasuan, konkistatutako herriaren erresistentzia eta biziraupen ahalmena ahultzeko tribunala izan zela esan daiteke, prozesatutako gehienak Nafarroako errege erregimenaren aldekoak baitziren. Bestalde, hedapen inperialaren erdian, Bidasokoa bezalako muga geoestrategikoaren gainean kontrol zorrotza ezartzeko modua ere izan zen inkisizioa, Mikel Azurmendi antropologoak Argiako erreportaje batean adierazi zuen moduan, “Muga hori eraikitzeko, frantsesez eta espainolez
|
hitz
egiten ez zuen eta mugarik ikusten ez zuen bertako biztanleria kikildu beharra zegoen” (Lopez,). Ez zuen alferrik esan Pierre de Lancre inkisidoreak Satanas euskal lurraldeetan indarrez sartzeko arrazoietako bat, horixe bera izan zela:
|
|
2023
|
|
|
Dagoeneko elkarrizketatu batzuei entzun diet proiektu artistikoen inguruan politikariekin
|
hitz
egitea ez dela batere erraza; batez ere, proiektu horretarako laguntza edo babesa eskatzen bada. Amancayren eta Goizaneren kasuan, gertuko harremana dute herriko udalarekin:
|
|
|
Bihotzez diot: mesedez, etor dadila gurpildun aulkian dagoena, ondo
|
hitz
egiten ez dakiena, txikia, handia, azkarra, baldarra, lodia, argala... denak. Gizartearen erakusle baitira.
|
|
|
Gure kultur adierazpide guzti guztiekin inplikatuz. Kulturaren ofizialtasunaz
|
hitz
egiteak ez baitigu aportazio berezirik eskaintzen. Kultura izakiaren azken adierazpidea eta oinarria baita.
|