|
2005
|
|
|
Euskal
|
Herriko
Sukaldaritza
|
|
|
Rosetta Testu Zerbitzuak euskaratutako lan honen egileak Jose Angel Iturbe eta Francisco Letamendia ditugu. Sukaldaritza ekintza sozial erabatekoa delakoan daudenez, hori agerian uzteko Euskal
|
Herriko
Sukaldaritza lanean honako gaiak jorratu dituzte: sukaldaritzaren historiaurrea, erromanizazioa, musulmanak eta Nafarroa, Santiago bidea, euskaldunak eta itsasoa, Amerika eta euskal elikadurari egindako ekarpenak, otordu komunitarioak gure herrian, Frantziako iraultzak gastronomian izan zuen eragina, gai horretan garapen industrialak eta turismoak izandako eragina, emakumezko sukalkinak euskal sukaldaritzan, urtaroak eta jakiak, txakolindegi askaldegiak, sagardotegiak, gastronomia kofradiak, euskal sukaldaritza berria, eta ardoak Euskal Herrian.
|
|
|
Irlandako
|
herri
sukaldaritza
|
|
2008
|
|
|
Horiek guztiak hutsean ontziratuta egongo dira, hartu eta etxera eramateko moduan», dio Alañak. Hain zuzen ere, Kuluskako atea igaro orduko Euskal
|
Herriko
sukaldaritza enbaxadan balego bezala senti dadin jendea.
|
|
2009
|
|
|
Adjan Yin Sak ek Thailandiako iparraldera joateko esan dit. Batetik, txerriak, muturretik buztanera dena ona duela ikusteko, ta bestetik, hango
|
herrietako
sukaldaritzari beldur apur bat hartzeko.
|
|
2010
|
|
|
Bai, horrek asko zailtzen du. Uste dugu Euskal Herria sukaldaritzaren meka dela, eta Euskal
|
Herriko
sukaldaritzan sartzea oso zaila da. Argi utzi behar dugu hemen ondo jaten dugula, baina, nolabait, goxo aldetik begiratuta.
|
|
|
Bikoko plateretan Mexikoko eta Euskal
|
Herriko
sukaldaritza moldeak uztartzen dira. Bi arduradunek Mexikoko lehengaiak erabiltzen dituzte, baina euskal sukaldaritzako teknikak aplikatuta.
|
|
|
Mota guztietako tailerrak izango dira: goi sukaldaritzako lantegiak,
|
herri
sukaldaritzako lantegiak, produktu lantegiak, etab. Martin Berasategui eta Josean Martinez Alija (Guggenheim Bilbao) sukaldariek goi sukaldaritzako eskolak emango dituzte. Kongresuak lekua egin nahi die eskualdeetako sukaldaritzari.
|
|
|
Elkarrengandik oso desberdinak ziren bi sukaldaritza mota bereizten ziren: enperadoreen edo aristokraziaren sukaldaritza, non banketeak instituzionalizatu ziren (zinemako pelikula askotan irudikatu den bezala), eta
|
herriko
sukaldaritza, zeharo xumea. Bereizketa hori mendeetan zehar mantendu egin zen, gaur egungo sukaldaritzaren industrializazioa eta estandarizazioa lortu arte, non sukaldaritza bat baino ez dagoela esan daitekeen.
|
|
|
Adibide moduan, aipatzekoa da idazkien arabera 1206 urtean Ingalaterrako Joan erregeak Winchester gazteluan egindako banketea, non 1.500 oilasko, 5.000 arrautza, 20 idi, 100 txerri eta 100 ardi jan ziren. Bestetik,
|
herriko
sukaldaritza zegoen, zeharo xumea izaten jarraitzen zuena. Euskal nekazarien dieta elikagai gutxitan oinarritzen zen:
|
|
|
Dena den, aurreko mendeetan aipatutako bi sukaldaritza motak bereizten ziren oraindik: burgesiaren sukaldaritza eta iraupeneko edo
|
herriaren
sukaldaritza.
|
|
2011
|
|
|
Saioak honako helburu hau du: Euskal
|
Herriko
sukaldaritza ezagutaraztea eta hainbat tokitako gabeziak kontuan hartzea, eskolak emango dituzten hirietan parte hartzen dutenek galkorra ez den jaki bat eraman baitute.Gaur gauean, Euskal Herriaren historiari buruzko hitzaldi bat egingo du Cesar Arrondok; Aukeran dantza konpainiak, berriz, bere burua ezagutaraziko du, Argentinara bidaiatu baitu horretarako, beren beregi. Jardunaldia amaitzeko, sagardotegi gau bat antolatu dute euskal etxean.Bihar hasiko dira iristen Necocheara herrialde osoko ordezkaritzak, baita Txiletik, Uruguaitik eta Brasildik bildutakoak ere; besteak beste, hogei gazte talde baino gehiago eta haien arteko dantzariak.
|
|
|
Baina harremanak funtzionatzen du», dio Alonsok. «Nahiz eta asko eztabaidatu, badakigu onerako dela», erantzun dio Oteizak lankideari.Kursaaleko Nineu tabernan tripaki platera bazkaldu bitartean, Biko jatetxeari eta Mexiko eta Euskal
|
Herriko
sukaldaritzari buruz aritu dira. Hiztunak dira biak, batez ere euren bizitzako pasioa bada hizketagaia.Pozik daude etxean egoteaz.
|
|
2016
|
|
|
Zigor Iturrietak gidatzen du egun Txoriene, astegunetan, 15:05ean. Euskadi Irratiko Faktoria saioan ere badira urte batzuk sukalde kontuak uhineratzen dituztela.Beste hiztegi batzukEITBrena ez da Euskal
|
Herriko
sukaldaritza hiztegi bakarra. Larrinagak nabarmendu du Hiztegi Batua izan dutela lehen erreferentzia, eta Leioako (Bizkaia) Ostalaritza Eskolaren webgunea ere garrantzitsutzat jo du:
|
|
2017
|
|
|
4 Euskal
|
Herriko
sukaldaritza
|
|
|
Euskal
|
Herriko
sukaldaritza da euskal kulturaren adierazpenik garrantzitsuenetako bat. Gainera, bai maila nazionalean, bai nazioartekoan, oso ezaguna eta preziatua da.
|
|
|
Hasteko, garrantzitsua da Euskal
|
Herriko
sukaldaritzak hartzen duen inguru geografikoa zehaztea. Orografiari begira, mendebaldetik ekialdera, Kantabria eta Aragoi arteko eremua hartzen du, eta iparraldetik hegoaldera, Adur ibaitik Ebrora bitartean dagoena.
|
|
|
Laboreak eta frutak. Lautadatik hasi eta Ebroko Erriberan zehar, garia da laboreetan ikur eta Euskal
|
Herriko
sukaldaritzan ezinbesteko osagaia.
|
|
|
4 Euskal
|
Herriko
sukaldaritza 49
|
|
2021
|
|
|
' Euskal
|
Herriko
sukaldaritza berria' deitu izan zaionaren sustatzaileak izan ziren Luis Irizar eta Jose Juan Castillo. Aurten hil dira.
|
|
|
Karlos Argiñano, Juan Mari Arzak, Pedro Subijana, Tatus Fonbellida, Ramon Roteta, Xabier Zapirain, Patxi Kintana, Ricardo Idiakez eta Pedro Gomezekin batera, Euskal
|
Herriko
sukaldaritza berria deitu izan zaionaren sustatzaile nagusietako bi izan ziren Luis Irizar eta Jose Juan Castillo, 1970eko hamarkadan. Aurten hil dira bi sukaldariak, bi aste eskaseko aldearekin:
|
|
|
Euskal
|
Herriko
sukaldaritza berriari buruz, esan zuen" sinestezina" dela" lagun talde baten ekimena izan zen hura mugimendu kultural bihurtu izana, eta are sinestezinagoa hain lagun izaten jarraitzea".
|
|
|
Euskal
|
Herriko
sukaldaritza berria deituriko mugimenduaren sortzaileetako bat izan zen, eta izen handiko beste sukaldari askok «maisuen maisu» izan zela esan izan dute hari buruz. Hilabeteak zeramatzan gaixorik.
|
|
2022
|
|
|
Patata beteei esker, erraz egin daiteke plater bakarra edo goarnizio oso ikusgarria.
|
Herri
sukaldaritzaren sorkuntza hori aldatu eta aldatu egin da garai bakoitzeko gustuen eta jateko moduen arabera. Ondoren, elaborazio batzuk aipatuko ditugu, prestatzerakoan duten erraztasunagatik eta oso merkeak izateagatik harrituko dituztenak.
|
|
|
Bakarrik ibiltzeko gauza izan ez bada ere, egungo estilo guztien nahitaezko makulua da. d) Bategite edo fusio sukaldaritza: herrialde edo kultura bat baino gehiagotako (maiz, ekialde mendebaldearen arteko)
|
herri
sukaldaritzak, osagaiak, teknikak. elkartu eta bat egitearen emaitza denez, aurrekoez bestelako jaki eta zaporeak erdiesten ditu, aurrekoekin ia zerikusirik ez dutenak. Maiz, jatorri desberdinetako formulak eta osagaiak konbinatzen ditu, hala nola asiar latinoa, tex mex (Mexiko eta Texas), chifa (Txinatik etorkinek Perura eroanikoa), brasil peru japoniarra, etab. hori gertatu da etorritako sukaldariek herrialde berrian aritzearren, bertokoek kanpoan zerbait ikusi eta herrira ekartzearren, kanpora joan gabe ere hedabideen bitartez bertako sukaldaritzako zerbait aldarazteko ezagutu dutelako, etc. e) Egile sukaldaritza:
|
|
2023
|
|
|
Mongoliako eta Koreako sukaldaritzaz gain, Euskal
|
Herriko
sukaldaritza ere uztartu nahiko nuke. Horrela, bezeroek aukera gehiago izango dute.
|