|
2002
|
|
|
Aipatzekoa da nekazaritza biologikoaknabarmen egin duela gora azken urteotan Euskal Herrian. Zenbait datuadierazgarri aipatzearren, esan dezagun Hego Euskal
|
Herriko
lau lurraldeetan, artean, urtebetean soilik, %30 igo direla nekazaritza motahonetarako erabiltzen diren lursailen hedadura eta ekoizleen kopurua. Gauregun, EAEn 92 ekoizlek dihardute zeregin honetan, orotara 517 hektareakolursailak jorratuz.
|
|
|
Bestalde, ekonomiaren eta sektoreen bilakaerak izaera propioa hartzen du herrialde bakoitzean. Nekazaritzagabetzeak, industriaren gainbeherak edo susperraldiak eta tertziarizazioak Hego Euskal
|
Herriko
lau lurraldeetan eragin desberdinadu, zenbatekoari zein garaiari erreparatuz gero. Prozesu horien emaitza, herrialdeetako osaketa sektorial desberdinean islaturik geratzen da.
|
|
|
Unibertsite mailako ikastetxe berrien sorrera eta birmoldaketarekin batera, beste bifenomeno garrantzitsu gertatu ziren hirurogeiko hamarkadan. Alde batetik, etalehenengo aldiz, Hego Euskal
|
Herriko
lau lurraldeen garapen ekonomikonabarmena. Bestetik, euskarazko iraskaskuntzaren hedapena ikastolen bidez.Lehen fenomenoak profesional gehiagoren beharra, hazkunde demografikoa etabizitza mailaren hobekuntzaren ondorioz zegoen hezkuntza eskaeraren igoeranabarmena ekarri zuen.
|
|
|
1976 urteetan batzar, idazlan, liburu eta bileraasko izan ziren horren inguruan. Deustuko Unibertsitatearen Euskal Kultur Mintegiak, beste fakultateetako Euskal Kultur Mintegiekin batera, Euskal Unibertsitatearen eta Hego Euskal
|
Herriko
lau lurraldeak batuko zituen Euskal Unibertsitate Barrutiaren aldeko kanpaina indartsua hasi zuen.
|
|
|
Eusko Ikaskuntzak ere proposamen argia plazaratu zuen(). Bertan diseinaturiko barrutiak Hego Euskal
|
Herriko
lau lurraldeak hartzenzituen. Proiektu hura ere ez zen gauzatu.
|
|
2003
|
|
|
Unibertsitateko Euskal Kultur Taldeen iritziz, barrutiak honako ezaugarri hauek izan behar zituen: autonomia, ikasketa plan berezituak, irakasleria propioa osatzeko aukera, beharrezkoak ziren fakultate guztien sorrera, lurraldeen arteko oreka eta euskara unibertsitateko maila guztietara zabaltzea, ikasgaiak euskaraz eta gaztelaniaz eskainiz1 Euskal Unibertsitateak Hego Euskal
|
Herriko
lau lurraldeak batu behar zituen Euskal Barrutiaren aldeko gehienen iritziz, mendeetako zatiketa eta euskaldunen batasun eza gainditzeko lehen urrats modura2 Aldarrikapenaren aurkakoek bi arrazoi azaldu zituzten beren jarrera argitzeko: Nafarroa ezin zela euskal barrutian sartu eta barruti bakarrak Araba eta Gipuzkoa Bilboko Unibertsitatearen menpe jarriko zituela.
|
|
|
Partaideak, besteak beste, honako hauek izan ziren: Hego Euskal
|
Herriko
lau lurraldeetako Ikastolen Elkarteak, Alfabetatze Euskalduntze Koordinakundea, Jakin, Euskal Idazleen Elkartea, Euskaltzaindia, UZEI, Elhuyar, Arantzadi Zientzia Elkartea, Bizkai eta Gipuzkoako Irakasle Elkarteak eta UEU. Euskararen zabalkundearen inguruan ari ziren elkarteak ditugu; baina, hutsune narbarmenak egon ziren104 Bertan adostutako puntuen arabera,. Etxepare, euskal kultur erakundea, n parte hartzeko oinarrizko puntuak honako hauek ziren:
|
|
|
1976 urteetan batzar, idazlan, liburu eta bilera asko izan ziren horri buruz. Deustuko Unibertsitatearen Euskal Kultur Mintegiak, beste fakultateetako Euskal Kultur Mintegiekin batera, Euskal Unibertsitatearen eta Hego Euskal
|
Herriko
lau lurraldeak batuko zituen Euskal Unibertsitate Barrutiaren aldeko kanpaina indartsua hasi zuen. Koldo Mitxelenak 1975eko azaroan Donostian emandako. Unibertsitatea eta irakaskintza Euskal Herrian?
|
|
|
Horretaz gain, unibertsitatetik ateratzen ziren diplomatuek Euskaltzaindiaren lehen mailako tituluaren jabe irten behar zuten, eta irakaskuntzarantz jotzeko asmoa zutenek bigarren mailako diploma bereganatu behar zuten; horrela, Irakasle Eskoletan berehala ezarriko zen elebitasuna. KASen esanetan, hori guztia lortzeko Euskal Unibertsitatea behar zen, Hego Euskal
|
Herriko
lau lurraldeak distritu bakarrean bilduz. Ipar Euskal Herrian «unibertsitate esperimental bat kokatua denez, ahaleginak egingo dira bertan iraun dezan».
|
|
2007
|
|
|
XIX. mendearen geroztik, Hego Euskal
|
Herriko
lau Lurralde Historikoak eta gobernu zentrala zerga itunaren araubidean jardun dira. Antzinako Foru sistema hartatik ondorio edo hondakin geratu zaizkigu Itun eta Hitzarmen Ekonomikoa.
|
|
2009
|
|
|
Fusilatuen senitartekoak izan ziren inongo bitarteko teknikorik gabe jardunhorietan aritu zirenak, sarritan lan horietan zihardutenen artean inolako harremansarerik eratu gabe. Senitartekoen saiakera hauek Hego Euskal
|
Herriko
lau lurraldeetan gauzatu baziren ere, horien kopuruari dagokionez, batez ere NafarroakoErriberan gauzatu ziren. Ildo beretik, ez zen biktimen aldeko omenaldi ofizialikgauzatu eta diktaduraren garaiko monumentu, omenaldi eta ikurren ezabaketa etaindarrez desjabetutako ondare publiko eta pribatuen itzulpena ere ez ziren gerrakogaraituek nahi bezala gauzatu24 Azkenik, Gerra Zibilari buruzko ikerketa historiografiko, soziologiko eta antropologikoaren bultzada eta memoria historikoakudeatzearen aldeko jarrera eta memoria traumatikoa musealizatzeko prozesuarensustapenik ere ez zen gauzatu.
|