|
2008
|
|
|
Gehienak Eusko Ikaskuntzaren web orrian daude eskuragai. Oraingo honetan
|
herri
indigenen egoera eta etorkizunari buruzko ikerketa da aurkezten duena. Arriskuan daudenen bilduma zabala egin du.
|
|
2009
|
|
|
NBEk deklarazioa onartu eta urtebetera, iazko maiatzean, izendatu zuten Anaya Herri Indigenen Eskubideetarako NBEko ordezkari. Arizonako Unibertsitateko Nazioarteko Zuzenbide eta Giza Eskubideetako irakasle izandakoaren ustez,
|
herri
indigenen egoera tamalgarria da; baina, hala ere, itxaropentsu da testuan zehaztutako esparru politiko berriak egoera hobetzen lagun dezakeelako.
|
|
2010
|
|
|
Indigenen batez besteko bizi itxaropena planetako gainerako biztanleena baino 20 urte txikiagoa da, NBEk
|
herri
indigenen egoera globalari buruz egindako lehen txostenaren arabera. Azterketaren arabera, 370 milioi pertsona inguru daude, 90 bat herrialdetan banatuak, munduko biztanleriaren %5, pobreen %15 eta landa eremuetan muturreko pobrezia egoeran bizi diren 900 milioi pertsonen herena baino gehiago.
|
|
2011
|
|
|
...euren osotasun fisiko, espiritual edo kulturalari eragin diezaioketen edozein gairen inguruan; Gonbitea luzatzen die Nazio Batuen finantza eta garapenerako erakundeei eta eragiketa programei eta erakunde espezializatuei, euren aurrekontu arruntarekin eta euren organo artezkarien jardunbideekin bat etorriz: Lehentasun berezia eman diezaioten eta baliabide nahikoa esleitu, euren eskumen esparruetan,
|
herri
indigenen egoeraren hobetzeari, arreta berezia eskainiz biztanleria horiek garapen bideko herrialdeetan dituzten beharrizanei, batez ere, egintza programa zehatzak prestatzearen bidez, Munduko Herri Indigenen Nazioarteko Hamarkadaren helburuak lortzeko xedearekin; Proiektu bereziak egin ditzaten, bide egokien bidez eta herri indigenekin elkarlanean, euren ekimenei laguntza emateko erkidego mailan...
|
|
2012
|
|
|
Barne kolonialismoaren kontzeptua indigenak ez diren intelektualen lanetan ere aurkituko dugu. Hots, Stavenhaguenek (1990) erabili egingo du
|
herri
indigenen egoera mundu mailan deskribatzeko eta hurrengo hamarkadan zenbait egilek Afrikako (Kabunda 2005, Caranci, 2005) egoera deskribatzeko erabili egin dute.
|
|
|
Hala ere, hasiera batean, gizabanakori aitortzen zitzaizkion babesak eta eskubideak gutxiengo eta herri indigenei luzatzeko egindako ahaleginek ez zuten arrakasta handirik izan, Guda Hotzaren testuinguruan. Aldarrikapenaren urte berean 1948an NBEn
|
herri
indigenen egoera aztertzeko Boliviako gobernuak bultzaturiko proposamen bat atzera bota zuten. Hori ez da arraroa nazioarteko testuingurua ez baitzen indigenentzat lagungarria.
|
|
|
Hala ere, 1949an ECOSOCek bere 238 (IX) ebazpenean eta 275 (III) Gutxiengoen Babespenerako eta Bazterkeriaren Prebentziorako Azpibatzordeari luzaturiko gonbitean
|
herri
indigenen egoera aztertzeko deliberoa hartu zuen (MacKay, 1999). Bi txosten aurkeztu ziren delibero horri jarraituz.
|
|
|
1965ean onarturiko Arrazakeria Ezabatzeko Konbentzioan
|
herri
indigenen egoerari aipamen txiki bat egin zitzaion (Minde, 1995). Giza Eskubideen Idazkaritza Human Rights Secretariat (hemendik aurrera Secretariat) gutxiengoen egoeraz kezkatzen hasi zen.
|
|
|
Urte horretan bertan arrazismoa borrokatzeko egindako Mundu Konferentziak ere
|
herri
indigenen egoerari heldu zion. Hain zuzen ere Minde k (1997:
|
|
|
2) Herri Indigenen Mundu Batzordearen fundazio gutuna. 3)
|
Herri
indigenen egoera politiko, sozial, ekonomiko eta justiziazkoarekin loturiko auziak. 4) Nortasun kulturalaren bermatzea, eta 5) herri indigenen lurra eta lurraldearen babesa.
|
|
|
Lantaldeak ahalbidetu egin zien herri indigenei euren presentzia sentiaraztean, estatus politikoa handitzea, etxean gertatzen diren tentsio politikoetatik urrun egonik, gobernuekin kontaktu eta negoziazio zuzenean sartzea, eta nazioarteko zuzenbidearekin kontaktu zuzenean egonik eta bere moduetan bustitzea. Gainera, egoera larrian dauden
|
herri
indigenei egoera katartikoa eskaini die euren arazoa plazaratzeko eta parada eman antzeko arazoak bizi dituzten herri indigenen elkartasuna modu zuzenean sentiarazteko, euren herrietan bizi zuten isolamendua apurtzen zelarik. Baita ere, erreferente positiboak eskaini zizkien euren agenda osatu ahal izateko (Stavenhaguen, 2006:
|
|
|
Hala ere, NBEn giza eskubideez arduratzen diren erakundeek ez dute indigenen ardurarik izango. Mundu mailan
|
herri
indigenen egoerak «garapen arazoa», eta giza eskubideei dagokienez barnearazoa, izaten jarraituko du.
|
|
|
Aurrerago aipatu dugun bezala, NLEk bultzaturiko 107 Hitzarmenak munduko
|
herri
indigenen egoera zertxobait hobetu zuen, baina asimilazio bidean jartzeko gomendioa berebiziko mehatxua zen herri indigenentzat. Indigenenentzat asimilazioa heriotza zen.
|
|
|
1971 Martínez Cobo Errelatore Bereziari
|
herri
indigenen egoerari buruzko txostena idazteko agindua eman zitzaion.
|
|
|
TRIP «sui generis» sistemaren ideiari heldu eta estatuak sistema hau definitzea euren jabegoa babestu ahal izateko eskatu dute, baita nazioarteko foroetan, teorian eta praktikan, ganoraz defendatzeko aukera gauzatzea ere. Herri indigenek tokian tokiko gobernuaren laguntzarekin «sui generis» bezalako aitorpenik lortu ezean, Mendebaldeko ikuspegia errealitate hegemonikoa bihur daiteke (Sinngh, 1997) munduko nekazari eta
|
herri
indigenen egoera gaiztotuz.
|