|
2006
|
|
|
Garrantzi berezia dute 13 eta 14 artikuluek, gobernuek tradizioz okupatu izan duten lurraren jabetza eskubidea aitortu dietela herri tribalei, bereziki alderdi kolektiboei dagokienez. Lurraren eta baliabideen gaineko eskubide kolektiboak ezinbestekoak dira
|
herri
indigenek bizirik irauteko. Amazoniako yanomamiak, adibidez, ‘yano’ izeneko herri etxe handietan bizi dira.
|
|
2007
|
|
|
... Old Crow k karibuei esker irauten du. Gwitchin
|
herri
indigena bizi da bertan. Migrazio bidean eraikia dago, eta arkeologoek orain dela milaka urteko hezurrak aurkitu dituzte, karibu hezurrak, gizonek landuta.
|
|
2012
|
|
|
En 2007 Bolivia. Txosten horietan, errelatoreak
|
herri
indigenek bizi duten egoera aztertu ondoren herri indigenekin zerikusia duten aktore guztiei zuzenduriko gomendioak egiten ditu. Errelatoreak beste mekanismo bat eskaini die herri indigenei munduari jakinarazteko euren egoera nolakoa den, euren kexak munduratuz.
|
|
|
HIGEA
|
herri
indigenek bizi duten egoera kaxkarra birbideratzeko eta munduko beste estatu, nazio edo GKE ekin aritzeko gutxieneko marko normatiboa da. Bertan adosturiko minimoak agertzen dira eta horrek ez du, inolaz ere, suposatzen etorkizunean garatu daitezke eskubide berriei uko egiten zaienik.
|
|
|
Bertan adosturiko minimoak agertzen dira eta horrek ez du, inolaz ere, suposatzen etorkizunean garatu daitezke eskubide berriei uko egiten zaienik. Aldarrikapen honek
|
herri
indigenek bizi dituzten arazo eta itxaropenei heltzen die, haien esperientzian oinarrituta dago eta haien partaidetza zuzenaren eta negoziazio gaitasunaren ondorioa da. Horrelako partaidetza prozesurik NBEren mailan ez da beste inon aurkitu (Burger, 1997).
|
|
|
Modu horretan euren irudiaren gaineko kontrola galdu egiten da. Turistari moldaturiko gezurrezko errekreazio kultural honetan, ezer gutxi adierazten zaie turistei, gaur egun,
|
herri
indigenek bizi duten errealitateaz, arazoez eta gaur egungo egoeraz. Ostera, jarraitu egiten da irudi «tradizional» bat eskaintzen, modernotasunarentzat harrigarriago gertatzen diren berezitasun kulturalak azpimarratuz.
|
|
|
Urteetan zehar mobilizazio pan indigenaren helburu bat bete zuen: honelako urte bat izatea munduko
|
herri
indigenek bizi zuten egoera larriaren gainean munduko arreta eta interesa erakartzeko. Gura errealitate bihurtu zuen NBEk 1993ko urtea zeregin honetarako izendatu zuenean.
|
|
|
Gura errealitate bihurtu zuen NBEk 1993ko urtea zeregin honetarako izendatu zuenean. Urte horren xede nagusietariko bat
|
herri
indigenek bizi zituzten arazoei aurre egiteko nazioarteko kooperazioa sendotzea zen. Jorraturiko alorrak giza eskubideak, ingurumena, garapena, hezkuntza eta osasuna izan ziren, eta aukeraturiko slogana «Herri Indigenak:
|
|
|
Indigenek lantaldearen aldeko erabaki sendoa hartu zuten eta positiboa ikusi.
|
Herri
indigenek bizi dituzten arazoak konpontzeko eta beren eskubideak babesteko nazioarteko normatiba egiteko funtzioak (Giza Eskubideen Batzordeak, gero ECOSOC, eta Batzar Orokorrak onartu dituenak) funtsezkoa izaten jarraitzen du. Erakunde indigenek lantaldearen eginbeharrean laguntzeko ohitura hartu dute eta eraginkorra ikusten dute.
|
|
|
Bi txosten aurkeztu ziren delibero horri jarraituz. Horretaz gain, NBEren sisteman esklabotzari buruz ari ziren hainbat txostenetan
|
herri
indigenek bizi zituzten baldintza penagarriei egin zitzaien erreferentzia. Errealitate latz horren aurrean, NLEk 1950eko hamarkadan txosten bereziak egin eta lehenengo herri indigenen aldeko konbenioa onartu zuen 1957an.
|
|
|
Hamabi ale dituen txosten potolo horrek
|
herri
indigenek bizi duten egoera, bazterkeria, orduko egoera, igurikimenak eta giza eskubideen mailan NBEn egindakoak aztertu zituen. Cobos txostena ekimen indigenen ardatza eta inspirazioa bihurtu zen ondoko aditu eta aritu askorentzat.
|
|
|
|
Herri
indigenek bizi zuten egoera aztertzeko 1971n NBEk Txosten berezi bat agindu zion Cobos jaunari. Bestetik, iraultza isil honen beste pasadizo garrantzitsu bat Kariben gertatu zen.
|
|
|
Elizen Mundu Batzarrak (WCC), 1971n Barbadosen herri indigenekin loturiko gaiak aztertzeko elizak, antropologoak eta mota guzietako adituak batu zituen. Biltzar horren emaitza nagusia Barbados I delako aldarrikapena izan zen, bertan
|
herri
indigenek bizi zuten egoera kolonialetik askatzeko deialdia egin zen eta salatu egin ziren orduko estatuek, erlijiosoek eta antropologoek izandako erantzukizuna zapalkuntza horretan. Gainera, aldarrikapenak herri indigenek euren bide propioa egiteko eta autogobernua izateko duten eskubidea ere defendatu zuen.
|
|
|
PIL sortu zenetik, indigenen ekimen nagusia eremu honen inguruan kokatu da, bere locus nagusia izatera heldu delarik. Foro horretan munduko
|
herri
indigenek bizi dituzten arazoei buruzko aurrez aurreko testigantzak eskaintzeko parada lortu zuten. Horrelakoak entzun ondoren, NBEko adituen laguntzarekin gobernu, herri indigenak eta nazioarteko erakunde eta aktoreen arteko negoziazioak gertatu ziren.
|
|
|
horrela bakarrik konponduko dira gatazkak eta bizi dugun krisia. Cunningham-ek (2010) gogoratzen digun legez, ezin da SMK garatu autodeterminazio eskubidea onartzen ez bada, eta lurralde indigena mehatxupean bizi bada, ezta
|
herri
indigenen bizi baldintzak gero eta kazkarragoak badira, edota biziraupena txikiagoa bada indigenen artean.
|
|
2016
|
|
|
Tigreek bertan izandako hazkuntza ez da beste inon gertatu. Soliga
|
herri
indigena bizi da hantxe, eta tigreekin harreman estua dute, ohoratu egiten baitute. Bada, lau urteotan, ez dute inolako arazorik izan ez tigreekin, ezta isileko ehiztariekin ere.
|
|
|
Lehenik eta behin, esan beharra dago Eurasian bakarrik aurkitu dela ezkontza araubide hau (hainbat
|
herri
indijenatan bizirik oraindik, edo aztarna fosil moduan beste hainbatetan), ez Afrikan ez Australian horren arrastorik ez dagoelarik. Banakera honek eta bere konplexutasun handiagoak zalantzarik gabe erakusten digute" trukaketa mugatua" baino modernoagoa dela.
|
|
2019
|
|
|
Inguruko eskualdeetako eta beste hiri batzuetako airearen kalitatea arriskuan jartzen dute, hala nola Sao Paulo. Tokiko ekoizle txikien eta
|
herri
indigenen bizi baliabideentzako kaltea nabaria da, besteak beste, bizi daitekeen lehengaia, zura, galtzen baitute. Amazoniari buruz Amazonia eskualde erraldoia da eta zortzi herrialde eta Guyanako itsasoz haraindiko Frantziako lurraldea hartzen ditu.
|