|
2009
|
|
|
Emigrantearen «infernua» ez zen ontzitik jaistean bukatzen prentsaren ustez, behin Amerikako lurraldeetara jaitsita areagotu egiten zen. Penintsularrek Amerikan jasaten zuten esplotazioari buruzko aipamenak etengabeak dira Euskal
|
Herriko
egunkarietan. Haiek, agindu zitzaien bezala, segituan «kolokatuak» izateko esperantzarekin lurreratzen ziren, baina baporetik jaitsi orduko, agindutakoa ez zela beteko ohartzen ziren.
|
|
|
El sentimiento de hospitalidad no es, no puede ser privativo de éstas repúblicas amasadas de emigración, donde se está, se cree estar de un modo adventicio y solo para lograr una base de fortuna que permita el retorno a aquellos lugares que nunca se olvida?». Pasarte honek garbi erakusten du emigrantearen irudiaren bilakaerak nola egiten duen aurrera, bere sorterrian jatorra eta atsegina zen emigrantea Amerikan maltzurtuz joango da, Euskal
|
Herriko
egunkarietan azaltzen ziren berriek izaera aldaketa baten argazkia erakusten dute horrelako pasarteekin, bakartasuna eta berekoitasuna nagusitzen dira emigrantearen nortasunean. Egunkari horien ustez, Amerikako herrialdeak oro har zibilizaziotik oso urrun zebiltzan, gaiztakeria eta delinkuentzia bera eguneroko ogia ziren herrialde haietan; esate baterako Argentinan, oinarrizko eskubideak eta legeak behin eta berriro urratzen ziren; nola ez ziren giro horretan Europatik joandako gizaseme ongi hazitakoak eta zibilizatuak bertan galduko?
|
|
|
Prozesu guztian ez zuen emigranteak inolako deskantsurik izango, gauzak okerrera joango zitzaizkion eta askotan ezin izango zuen itzuli ere egin, are gehiago emigranteak, basakeria horren guztiaren aurrean bizirauteko ahaleginak egingo ditu eta, behar izanez gero, maltzurkeriaz jokatuko du lurralde haietan; hori da behintzat garai haietako prentsaren gehiengoak orokorrean markatzen zuen lerroa. Joan etorriko tamalgarri bat idazten digute Euskal
|
Herriko
egunkarietako artikulugile eta erredaktoreek.
|
|
|
Orain arte azaldutako tesi orokorrari zenbait ñabardura egin behar zaizkio; izan ere, degradazio edo narriatze prozesuaren ikusmoldea oso orokorra den arren Euskal
|
Herriko
egunkarietan, badira zenbait alderdi hobeki zehaztu behar direnak, dena ez baita eskema horretara moldatzen.
|
|
|
Hauen ustez, eta lehenago ikusi ahal izan dugun bezala, emigranteak Amerikan esplotatu egiten omen zituzten, miserian bizi ziren, asko kale gorrian eta beste asko eskaleak besterik ez ziren, osasun eta itxura aldetik, beraz, guztiz narriatuak eta gainera, berekoi bihurtzen ziren, ez zegoen elkartasunerako abagunerik bertan. Horri guztiari egunkari berberetan azaltzen den beste kontraesan garbi bat ikusten zaio; Euskal
|
Herriko
egunkariez ari garenez, eta euskal nortasunaren aldarrikapenak, abertzaletasunak eta abar gorakada nabarmena izan zuen garai batez ari garenez, ez da harritzekoa orrialde asko euskal kolektibitateen ingurumarian jorratu izana.
|
|
|
Liburu honetan interesatzen zaigun atalak «La reacción de la autoridades vascas ante la emigración» izena du eta bertan emigrazioaren aurrean autoritateek izan zuten jarreraz gain, prentsak nolako tratamendua eman zion azaltzen da. Horretarako Euskal
|
Herriko
egunkari asko ikuskatu dituela dio Azconak4, baina bere ikerketa batez ere bospasei aldizkaritan oinarritzen da: 1880ko hamarkada arte Irurac Bat, Villa de Bilbao eta Euscalduna, 1880tik 1900 bitartera, berriz, La Unión Vasco Navarra eta El Nerviónegunkariak.
|
|
|
XX. mendean aurrera egin ahala, ugaritzen den beste notizia mota bat Amerikako gobernuek immigrazioari jarritako trabak dira, bertan gauzatzen diren krisiak eta lan falta aitzakiatzat harturik, immigrazioari murrizketak egingo dizkiote eta kasu askotan immigrante osasuntsu eta egokienak hartu nahi izango dituzte, bakarrik hori da behintzat Euskal
|
Herriko
egunkariek bertaratzen dutena: «Se limita la entrada de extranjeros en la Argentina» zihoen Excelsior egunkariak bere notizia batean75, gobernu batzuek ideologiaren araberako bereizketa bat ere egitea erabaki omen zuten, ideia erradikalak zituztenak baztertuz76, politikarekin zerikusia zuenik ere ez zuten onartzen eta funtsean «extranjeros indeseables que albergan propósitos de hacer propaganda sediciosa», Diario de Navarrak 1935ean Peruko Gobernuak kaleratutako dekretu bati buruz esaten zuen bezala.77 Emigrantearen irudiari baldintzak jartzen hasiak omen ziren beraz; aipagarria da, zenbait artikulutan penintsulako «iparraldeko» emigrantearen eta «hegoaldeko» emigrantearen arteko konparaketa bat nola egiten zen, lehenak langileak eta sufrituak ziren bitartean, bigarrenek bizi zalekeria eta arazoak ekartzen omen zituzten, El Pueblo Vasco k zioen bezala, «hidalgo espainiarraren» izaera alferra omen zuten haietako askok78. Beste pasarte honetan, berriz, euskaldunaren eta Espainiako iparraldean bizi direnen bertuteak bereziki azpimarratzen dira:
|