|
2004
|
|
|
Herri gaixotasuntzat jo behar da, herrigaixotasuntzat eta herri gaixotasun bezala aztertu eta sendatu.
|
Herri
aginteak hizkuntz eskubideei atxikimendua erakusten duten jarrerak erakutsi, sustatu eta zabaldu egin behar ditu gizarte osoan eta gazteen artean bereziki. Ez dago beste sendabiderik.
|
|
2009
|
|
|
Zergatik gertatu den hori guztia? Nire ustetan, egia izanik ere
|
herri
aginteen hizkuntza politika eraginkorra izan dela, eta horren garrantzia saiatu naiz azpimarratzen, bada funtsezkoago den beste arrazoi bat: gizartearen borondatea.
|
|
|
Hizkuntzen berdintasuna eta oreka soziala helburu dugulako baldin bada beharrezko hizkuntza politika, ezinezkoa da hizkuntza politika bera neutrala izatea eta
|
herri
aginteak hizkuntza kontuetan neutralak izatea. Herri aginteak hizkuntza kontuetan ez dira behatzaile, protagonista baizik.
|
|
|
Hizkuntzen berdintasuna eta oreka soziala helburu dugulako baldin bada beharrezko hizkuntza politika, ezinezkoa da hizkuntza politika bera neutrala izatea eta herri aginteak hizkuntza kontuetan neutralak izatea.
|
Herri
aginteak hizkuntza kontuetan ez dira behatzaile, protagonista baizik. Berdintasunik ez denean, ez ezer ez inor baita neutrala, ezin izan.
|
|
|
herri aginteek jarraitu dute euskararen ezagutza bermatzeko neurriak hartzen, eta euskararen erabilerarako aukera gero eta handiago eta sendoagoak sortzen. Ezinbestekoak dira
|
herri
aginteen hizkuntza politika eraginkorra eta legezko babesa. Moreno Cabrerak ohartarazten duenez, Â ¡ Ojo!
|
|
|
Horrek guztiorrek agerian uzten du herri aginteen jarduera guztiz erabakigarria dela eremu urriko hizkuntzen egoera soziala hobetu ahal izateko, eta Iparraldean, Nafarroan eta Euskal Autonomia Erkidegoan tokian tokiko herri aginteek garatu dituzten hizkuntza politikak lurralde bakoitzeko bilakaeraren giltzarri nagusi izan direla. Zenbat eta handiagoa izan euskarari emandako babes ofizial eta legezkoa, zenbat eta sustatzaileagoa izan
|
herri
aginteen hizkuntza politika, orduan eta nabarmenago egin du hobera euskarak, alde handiarekin egin ere.
|
|
|
Askotarikoa izan da beti, eta hala izaten jarraitzen du Euskal Herriko errealitate soziolinguistikoak. Lurralde horietan, gainera, ez da bat eta bera euskarari aitorturiko lege estatusa, ez eta
|
herri
aginteen aldetiko hizkuntza politika. Eta, jakina, honek eragin nabarmena eta ukaezina izan du euskarak lurralde horietako bakoitzean hogeita bost urteotan izan duen gizarte bilakaeran.
|
|
|
Itzul gaitezen, ordea, gabezietara, autonomia erkidegoetatik harantzago, Espainiako
|
herri
aginteen hizkuntza praktikari, edo, nahiago bada, Espainiako administrazioen hizkuntza politikari. Europako Kontseiluak nabarmentzen dizkion gabezietara, ebaluazio txostenean irakur baitaitezke.
|
|
|
hizkuntza bizikidetzaren eta espainiar Estatua osatzen duten herrialdeen arteko bizikidetzaren mesederako da espainiar Estatuko herritar gehienek, eta indar mediatiko, politiko eta sozialek oro har, euskara, katalana eta galegoa etxekotzat hartzea, eta ez, gaur oraindik gertatzen den bezala, arrotzak eta arazo iturri balira bezala. Horregatik da beharrezkoa Estatuko
|
herri
aginteak hizkuntza pluraltasunaren sinestunak ez ezik, areago, praktikatzaileak ere izatea.
|
|
|
Baina horrek guztiorrek aurrebaldintza batzuk behar ditu, arkitektura juridikoak marrazten dituen aurrebaldintzak hain zuzen ere. Izan ere, lege araubideak ahalbidetu ezean, nekez diseinatu zezaketen
|
herri
aginteek hizkuntza politika eraginkorrik; eta, jakina, lege araubideak eta herri aginteen hizkuntza politikak ahalbidetu ezean, nekez finkatu eta baliatu zitezkeen euskararen alde jarri diren giza-eta diru baliabideak. Era berean, horiek gabe nekez garatu ahal izango zen herri erakundeen eta gizarte zibileko hainbat elkarte eta enpresen arteko elkarlana.
|
|
|
Baina horrek guztiorrek aurrebaldintza batzuk behar ditu, arkitektura juridikoak marrazten dituen aurrebaldintzak hain zuzen ere. Izan ere, lege araubideak ahalbidetu ezean, nekez diseinatu zezaketen herri aginteek hizkuntza politika eraginkorrik; eta, jakina, lege araubideak eta
|
herri
aginteen hizkuntza politikak ahalbidetu ezean, nekez finkatu eta baliatu zitezkeen euskararen alde jarri diren giza-eta diru baliabideak. Era berean, horiek gabe nekez garatu ahal izango zen herri erakundeen eta gizarte zibileko hainbat elkarte eta enpresen arteko elkarlana.
|
|
|
..., hirugarrena, ofizialtasuna Euskal Autonomia Erkidego osora zabaldu, hizkuntza eskubideak herritar guztiei aitortu (euskaraz edo gaztelaniaz jarduteko eskubidea, eta euskararen erabileraren bermea administrazioan, hezkuntzan, hedabideetan, kulturgintzan eta gizarte bizitzako jarduera ekonomiko eta bestelakoetan), eskubide horiek baliatu ahal izateko dauden eragozpenak ezabatzeko obligazioa ezarri
|
herri
aginteei hizkuntzagatiko inolako diskriminaziorik izan ez dadin, eta, anizkoiztasun soziolinguistikoa kontuan hartuz, bi hizkuntzen erabilera bermatzeko eta euskararen ezagutza ziurtatzeko neurriak hartzeko obligazioa bizkarreratu herri aginteei.
|
|
|
Bilatzen dena da, hizkuntza aniztasunaren testuinguruan, alde batetik, herritar orori hizkuntzak ikasi eta erabiltzeko aukera ematea, eta, bestetik, hizkuntzen arteko oreka eta berdintasun sozial behar bestekoa eta iraunkorra ahalbidetzea, kohesio soziala sendotuz. Horra
|
herri
aginteen hizkuntza politikak goiburu lukeen helburu bikoitza, eta helburu horretara hurreratzeko balioaren arabera finkatu genuke hizkuntza politiken bidezkotasuna eta eraginkortasuna.
|
|
2010
|
|
|
iparraldeko eta nafarroako herri aginteen jarrera aldatzea komenigarria ez ezik, beharrezkoa da. iparraldean azken urteetan herriaginteek ekin diote, apalki bada ere, eepren eskutik hizkuntza politika egiteari. nolanahi ere, lege babesa beharrezkoa da. nafarroan bada neurri bateko lege babesa, oso eztabaidatua eta mugatua, baina, kontuak kontu, legearaudi horrekin berarekin egin litzateke beste hizkuntza politika sustatzaileago bat, nafarren borondatea behartu gabe, baizik eta nafarren borondatearekin bat letorkeena eta bizikidetzarako positiboa izango litzatekeena. ondorioa bistan da, nire irudiko: herri aginteek jarraitu behar dute euskararen ezagutza bermatzeko neurriak hartzen eta euskararen erabilerarako aukera errealak sendotzen eta zabaltzen. ezinbestekoak dira
|
herri
aginteen hizkuntza politika eraginkorra eta legezko babesa. baina, kontuz! azken hitza, eta azken aurrekoa ere, herritarrak dauka:
|
|
2016
|
|
|
Leku batzuetan, adin talde jakinetan eta zenbait jardungunetan aurrera egin da gure artean, azken hamarkadotan, euskarazko jardunari dago" Euskararen lurraldearen barruko hiru erkidegoetan euskarak izan duen bilakaera askotarikoari so, esan liteke euskararen bilakaera soziala baldintzatzen duten faktoreak direla, beste zenbaiten artean, lege estatusa,
|
herri
aginteen hizkuntza plangintza eta politika, eta herritarren atxikimenduaren neurria, eta, ondorioz, hiru faktore horien arteko loturaren tamaina".
|
|
|
Horrela, hizkuntza politikaren perspektiba instituzionaletik erantzun konkretua emanik dio galdera global horri Patxi Baztarrikak, Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako sailburuordeak. Bere hitzetan esanik" euskararen lurraldearen barruko hiru erkidegoetan euskarak izan duen bilakaera askotarikoari so, esan liteke euskararen bilakaera soziala baldintzatzen duten faktoreak direla, beste zenbaiten artean, lege estatusa,
|
herri
aginteen hizkuntza plangintza eta politika, eta herritarren atxikimenduaren neurria, eta, ondorioz, hiru faktore horien arteko loturaren tamaina". (Baztarrika, 2013:
|