|
2000
|
|
|
...in da itxura batean zinezkoa eta sakona, eta hain da itxuraz erreala eta bizia —eta mirakulua, ondorez, hain da osoa eta betea—, non baitirudi ezen gu ere marrazkian sar gaitezkeela eta hango eta hemengo objektu eta pertsonen artean ibil gaitezkeela, eta haiekin mintza; edo, erran nezakeen ezen mihisea leiho hertsi bat bezala agertzen zitzaidala, marrazkilariaren eskuaren aiduru zegoena,
|
honek
hura ireki ahal izan zezan eta zabal, eta hala irekitzen zituela Pedrok bere leiho haiek, maisuki, zeren eta marrazkilari ona baitzen —pintorea baino hagitzez hobea—, iduriak eta itzalak, scorzoak eta perspektibak arras bereganatzen zituena. Eta, hala, Errege magoen adorazionearen marrazkia akabatu zuenean, erran nion:
|
|
2003
|
|
|
John Stuart Mill liberalismoaren maisuak, adibidez, idazten zuen honela: Esperientziak erakusten du nazionalitate bat urtzen ahal dela beste baten baitan eta
|
honek
hura irents dezakeela?
|
|
|
Sentipen bikoitz berbera dago liburuko pasarte zirraragarrienetako batean: Erratzuko eskolan bi maistra, bi emakume gazte, elkarren lagun bihurtzen direnak; bata guardia zibil baten emaztea, bestea torturaren traumatik osatzen ari den euskalduna;
|
honek
hari bihotza zabaldu nahi lioke, sufritu dituen izugarrikeriak kontatu, saiatu ere egingo da pare bat aldiz... baina ezin. Ipuin bat ematen duela dio egileak une batean; niri beste kontakizun ezagun bat etorri zait burura:
|
|
2004
|
|
|
Menderakuntzaren logikak, alabaina, ondo asko dakigunez, berezko ezaugarria du menderatuen artean dominazioaren balio arauak barneratzekoa. Gizarte sistemaren egituran talde nagusiak ezarria daukan dinamikari datxekio mendeko azpitaldearen jokaera,
|
honek
haren baitan eta haren arabera berritzen baititu bere jarraibidea eta zentzua gizarte jardunaren elkarrekintzan.
|
|
|
Demokraziaz eta hizkuntzaz,
|
honek
harekikoan eta hark honekikoan dituen loturez, ari gara. Arian arian, emeki emeki edo purrustaka, hango eta hemengoak gainbegiratuz, demokraziatik, etnokraziara?
|
|
|
Zein izango litzateke tesi kulturalista horren antitesia? Zer aldeztuko luke azken
|
honek
haren aurrez aurre. Antitesiak zer neurritan balio ote digu euskararen erabilera normalizatzeko?
|
|
|
Iztuetarentzat zalantza gutxi: . Hauentzat (Pierres Lafitte, Koldo Mitxelena, Joxe Migel Barandiaran, Txillardegi) hizkuntza da kultura adierazteko bide nagusia, ezinbestekoa,
|
hau
hura gabe ezin baita adierazi: Beraz, hemen, edozein kulturaren mugatzailea hizkuntza da eta ez gaia.
|
|
|
Erabateko euskal senaren jabe ziren gure arbasoak.534 Pentsamendua ez zebilen alde batetik, eta hizkuntza betetik, nora ezean, orain dabilzkigun bezala. Hura aise jariatzen zen honen zainetan zehar, eta
|
hau
hark zurkaizturik bizi zen. Elkarren osagarri, etengabeko dialektika material eta sinbolikoaren joan etorrian:
|
|
|
Aurpegi bat ez, sei aurpegi ezagun baino gehiago etorri baitzaizkio burura. Bere lagunak, Olatzenak, bulegokoak... bere inguruan zituen gizon guztien aurpegiak etorri zaizkio gogora, eta une
|
honetan
haren bularra laztantzen ari dena horietako edozein izan daitekeela sentitu du.
|
|
2007
|
|
|
Ekandu ilustratuak hazi, ez lege ilustratuak diktatu340 Pertsonak bere baitatik eta bere bizitzatik behar du bere burua hezi. Eta
|
honekin
haren antropologian sartzen gara. Pertsonak lehen lehenbizi sentigarritasuna dira:
|
|
2008
|
|
|
Natalia luzaroan egon zen hitzik egin gabe; edo silaba bakarreko hitzekin erantzuten zion amari,
|
honek
haren eginkizunei buruzko galderak zuzentzen zizkionean; ahizpari, berriz, ezta hitz erdirik ere. Nataliak, izan ere, bere harrotasuna zuen, Gerardorekin izan zuèn auziari neurriko erantzuna ematea exijitzen ziona:
|
|
|
Gauza gehiago ere esan zizkion Reginak markesa andereari,
|
honek
hari zorionak eman ondoren eta haren malkoak xukatu ondoren, eredu bezala ere aurkeztu zien markesa andereak Regina etxeko neskameei biharamunean, neskatxak bere kastitateari eusteko izan zuèn adoreagatik, harekin batera Ama Birjinarekiko debozioaren garrantziaz ohartarazten zituen bitartean?, bakarra azpimarratzekotan, hauxe:
|
|
|
Gauza gehiago ere esan zizkion Reginak markesa andereari,
|
honek
hari zorionak eman ondoren eta haren malkoak xukatu ondoren –eredu bezala ere aurkeztu zien markesa andereak Regina etxeko neskameei biharamunean, neskatxak bere kastitateari eusteko izan zuèn adoreagatik, harekin batera Ama Birjinarekiko debozioaren garrantziaz ohartarazten zituen bitartean–, bakarra azpimarratzekotan, hauxe:
|
|
|
Natalia luzaroan egon zen hitzik egin gabe; edo silaba bakarreko hitzekin erantzuten zion amari,
|
honek
haren eginkizunei buruzko galderak zuzentzen zizkionean; ahizpari, berriz, ezta hitz erdirik ere. Nataliak, izan ere, bere harrotasuna zuen, Gerardorekin izan zuèn auziari neurriko erantzuna ematea exijitzen ziona:
|
|
2009
|
|
|
Gandiagarengan errebelazio berri baten bilaketa nabari da (ez. Mitologia Berria?!). Eta
|
honekin
haren, itzulitasunaren, bigarren alderdia jotzen dugu, beharbada Bibliara itzulerak erraztu duena:
|
|
|
Mutilak irri egin zuen lehenik, eta muxu eman zion gero izebari masailean, baita
|
honek
hari ere beste muxu bat jarraian.
|
|
|
nola zorroztu zion begia kapitainak; kapitaina, beraz, edo ate guztiak ixten ari zitzaion, edo jolasean ari zen berarekin: jolasean ari zen, beharbada, Domingok, jarraian, kapitainaren begiei dir dir berezia antzeman baitzien, irri baten sorburua izan zitekeena, irri malizios bat, haur bihurri batena iduri; kapitaina, ondorioz, mutila probatzen ari zen, edo hala interpretatu zuen
|
honek
haren begirada, agidanean, erantzun egoki bat ematera behartu zuena, pelikulako beste pertsonaietako bat, bera bezala eskubakarra, gogoan:
|
|
|
Domingo berehala ohartu zen –ikusteko moduan zegoen bederen– nola zorroztu zion begia kapitainak; kapitaina, beraz, edo ate guztiak ixten ari zitzaion, edo jolasean ari zen berarekin: jolasean ari zen, beharbada, Domingok, jarraian, kapitainaren begiei dir dir berezia antzeman baitzien, irri baten sorburua izan zitekeena, irri malizios bat, haur bihurri batena iduri; kapitaina, ondorioz, mutila probatzen ari zen, edo hala interpretatu zuen
|
honek
haren begirada, agidanean, erantzun egoki bat ematera behartu zuena, pelikulako beste pertsonaietako bat –bera bezala eskubakarra– gogoan:
|
|
|
Mutilak irri egin zuen lehenik, eta muxu eman zion gero izebari masailean, baita
|
honek
hari ere beste muxu bat jarraian.
|
|
2010
|
|
|
...rtua eta norbaitek diktatua, hori bururatu zitzaidan lehenengo gauza, eta, hala ere, sor eta lor gelditu nintzen; eta min egin zidan; batez ere, azkeneko parteak; egia da inoiz ere pasatu izan zitzaidala burutik Helenak beste helburu batzuk ere izan zitzakeela, maila sozialean gora egiteko erabil nintzakeen, adibidez, edo tuberkuloso batenganako errukiz mozorrotutako maitasuna izan zitekeen berea,
|
hau
hura baino okerrago?, baina hain nengoen itsututa nire eredu erromantikoarekin, denborarekin ikasi dut, Zapiain estimatuarekin batez ere, baditugula defentsa mekanismo batzuk, ziurtasun psikologikoarekin lotuta daudenak eta aurrera bultzatzen gaituztenak, baina ez iragana zalantzan jarriz, iraganari inoiz baino gotorrago eutsiz baizik??, non alde batera uzten bainituen galdera amarrutsuak, inkont... egiten gintuen Helena eta biok jainkozko; non geratzen zen, baina, jainkoen mundu hura?; eredu erromantikoaren ikuspegitik bestelako jarrera espero bainezakeen Helenarengandik:
|
|
|
Aitatxi, esan nahi dut. Eta alu
|
honek
haren musu bera dauka. Erretratua erakutsiko dizut eta esango didazu.
|
|
|
...eta norbaitek diktatua, hori bururatu zitzaidan lehenengo gauza, eta, hala ere, sor eta lor gelditu nintzen; eta min egin zidan; batez ere, azkeneko parteak; egia da inoiz ere pasatu izan zitzaidala burutik Helenak beste helburu batzuk ere izan zitzakeela —maila sozialean gora egiteko erabil nintzakeen, adibidez, edo tuberkuloso batenganako errukiz mozorrotutako maitasuna izan zitekeen berea,
|
hau
hura baino okerrago—, baina hain nengoen itsututa nire eredu erromantikoarekin —denborarekin ikasi dut, Zapiain estimatuarekin batez ere, baditugula defentsa mekanismo batzuk, ziurtasun psikologikoarekin lotuta daudenak eta aurrera bultzatzen gaituztenak, baina ez iragana zalantzan jarriz, iraganari inoiz baino gotorrago eutsiz baizik... —, non alde batera uzten bainituen galdera a... uko egin ziezaiokeen karta idazteari, esate baterako, edo parte bati gutxienez —azken parteari:
|
|
2011
|
|
|
–Batak besteari txorta joz, eta
|
honek
hari, eta bestea zurrupakiak eginez eta hola, anabasa hondamendizkoan, jiesuuuus, ez nuke ikusi nahi? –apaizak.
|
|
2012
|
|
|
Alaznek beste zerbait nahi du. Ibiza da une
|
honetan
haren buruan munduko lekurik erakargarriena: artea, maitasuna eta eguzkia.
|
|
|
Heloisek zin eginarazia zion sekula gehiago ez zela joango, eskua meza liburuaren gainean, negar zotin eta musuka askoren ondoren, maitasun zalaparta handi batean. Obeditu egin zuen beraz; baina bere desiraren mutiritasunak protestatu egin zuen bere portaeraren jopukeriaren aurka, eta, hipokrisia molde xalo bat medio, hura ikusteko debeku
|
hau
hura maitatzeko eskubidea bezala zela eman zuen berekiko. Eta gainera alarguntsa iharra zen; hortzak luzeak zituen; urtaro oroz buruko zapi beltza janzten zuen eta honen muturra omoplatoen artean jaisten zitzaion.
|
|
2013
|
|
|
Orduan, lasterka hasi zen Hamza, anaiarengandik ihesi, Yazîd gibeletik, harik eta,
|
honek
hura harrapatzear zuenean, Hamza, mugimendu ezin biziago batean, jiratu zen arte, jiratzearekin batera anaiari sugandila egozten ziola, baita haren aurpegian betean asmatu ere, Yazîd seko geldiaraziz:
|
|
|
Guztiaz ere, Raissak aldarte goiti beheititsuak zituen, orain hobeki sentitzen baitzen eta orain okerrago: maizago
|
hau
hura baino, egia erran, umorean eta aldartean ere nabari zitzaion, haiek ere, humoreen jario desegokien kariaz, garraztera egin balute bezala.
|
|
|
Bazuen Abdel Haqqek, gainera, bertze eragozpen psikologiko bat, Mâredekin etxean izan zuèn eztabaidatik zetorkiona: musikarien arteko eztabaida haiek, izan ere, begirunezko bide bati heldu eta bide hartan barrena egin ohi zuten, mota orotako desenkontru desadostasunen gainetik; egun hartan, ordea, eztabaida bidetik atera, Mâred eta Abdel Haqq haserretu, eta etxetik bota zuen
|
honek
hura. Handik gutira, Mâred kanpora joan zela jakin zuen:
|
|
|
Orduan, lasterka hasi zen Hamza, anaiarengandik ihesi, Yazîd gibeletik, harik eta,
|
honek
hura harrapatzear zuenean, Hamza, mugimendu ezin biziago batean, jiratu zen arte, jiratzearekin batera anaiari sugandila egozten ziola, baita haren aurpegian betean asmatu ere, Yazîd seko geldiaraziz:
|
|
|
Bazuen Abdel Haqqek, gainera, bertze eragozpen psikologiko bat, Mâredekin etxean izan zuèn eztabaidatik zetorkiona: musikarien arteko eztabaida haiek, izan ere, begirunezko bide bati heldu eta bide hartan barrena egin ohi zuten, mota orotako desenkontru desadostasunen gainetik; egun hartan, ordea, eztabaida bidetik atera, Mâred eta Abdel Haqq haserretu, eta etxetik bota zuen
|
honek
hura. Handik gutira, Mâred kanpora joan zela jakin zuen:
|
|
|
Guztiaz ere, Raissak aldarte goiti beheititsuak zituen, orain hobeki sentitzen baitzen eta orain okerrago: maizago
|
hau
hura baino, egia erran... umorean eta aldartean ere nabari zitzaion, haiek ere, humoreen jario desegokien kariaz, garraztera egin balute bezala.
|
|
2014
|
|
|
Itxaropen guztien eta eskema mental guztien porrota da790 Renanentzat 1870eko gerra franko alemana, beraz gero Alsaziako auzia, ez da munduan bi naziotxoren artean (Frantzia, Prusia) episodio politiko edo militar negargarri bat gehiago, baizik ia gizadi osoaren suizidio keinada baten pareko tragedia, progresoaren, arrazoimena, argia: lexiko
|
honek
harengan duen enfasiarekin, eta historiaren gorabide loriatsuan tupust eta behaztopa gurutzeala.
|
|
|
ez zen berea izan, Simeón Santagracia Bustamante jaunarena baizik, alkatearen konfiantzazko gizonarena: hain konfiantzazkoa, non hiritarrek Peter Plan hautatu bezain laster izendatu baitzuen
|
honek
hura udaltzainburu, baita beroni lehen agindua eman ere: ardura zedila alderdiaren filosofiaren araberako udal ordenantza bat osatzeaz:
|
|
2015
|
|
|
Ea ez al ziren jabetzen zertan zebilen jendaila hura, haurrak esplotatuz, neskatoak salduz, zaharrak itsasora jaurtiz. Alkate bigarrenak alkateari zion behatu, eta
|
honek
hari. Koadro bana ipini zuten zuzen, ertzetik bultzatuz, eta alkateak ukabilkada gogor bat jo zuen alkate mahaiaren gainean, eta gero beste bat; segituan idazkaria azaldu zen, minigona pinpirin batez, belaunak belarrietan; ea nork deitu zion, alkateak, eta hark erantzun zion bi ostia eder entzun zituela, bi mahai danbateko, eta ea potroekin jo zituen; eta hura festa orduan!
|
|
|
Ez gara jada argazkilariarenera joaten, argazkilariak (kameradunak, hobeto esanda) etortzen zaizkigu etengabe, alferrik saihesten saiatzen garen geziak, ispilu joko kopulatzaileak: gizon bat emakume bati argazkia ateratzen, emakume
|
honek
hari argazkia ateratzen dion bitartean, eta gu, era berean, haiek biak agertzen diren erretratuari argazkia ateratzen ari gara museo batean, ama batek bere alabari gure bizkarrean argazkia ateratzen diola jabetu gabe, eta gure bizkarra ere agertuko delarik emakume horren erretratuan. Baiki, argazki kamera fotokopiagailu bezala erabiltzea da joera.
|
|
|
113): . Euskal Herrian hizkuntza komunitatea eta komunitate politikoak bat ez datozela kontuan hartuta, noraino eraikitzen dira erreferentzia eremuak hizkuntzaren errealitatearen gainean, edo
|
honek
hura baldintzaturik??. Galdera horren erantzun bila eginiko ikerketan islatzen denez, hizkuntza komunitatea erreferentzia nagusitzat duen komunikazio esparru propioaren eraikuntza lanak hasi baino ez dira egin oraindik.
|
|
2017
|
|
|
Bidetik atera zen gizonari pasatzen uzteko.
|
Honek
haren zehar begien distira sumatu zuen, bere bastoi berrietan josia, paretik iragatean.
|
|
|
Irakaslearen kasua ezberdina izan zen,
|
honek
haren eleberri baten idazketan parte hartu baitzuen, edo hori kontatzen zuen behintzat. Behin gure bilera horietako batera ekarri zuen eskuidatzia, eta luzaz egon ginen zatiak irakurtzen.
|
|
|
itzalera, isiltasunera baitu
|
honek
hura kondenatzen
|
|
2018
|
|
|
–Zelako laguna bilatu duzun, kar, kar, kar. Batek daki, azoka
|
honetan
haren libururen bat ere aurki zenezake agian, baina ez dut uste irakurketa oso egokia denik zu bezalako andereño dotore batentzat. Txantxaren bat egin nahi izan dizu baten batek.
|
|
|
Ziurrenik itzultzaile bakar batek zukeen denbora baino askoz ere gehiago eman dugu eleberri hau euskaratzen, baina uste dugu bi burutara eta lau eskutara egindako ahalegin honen emaitza ongi islatuta geratu dela itzulpenaren kalitatean. Yan Lianke ezezaguna denez irakurle euskaldunarentzat, egokia iruditu zaigu sarrera
|
honetan
hari buruzko hitz batzuk txertatzea.
|
|
2019
|
|
|
Niri ere etorri zait bihotza irekitzeko eta zerbait aitortzeko gogoa, baina ez dut egokiera topatu. Gainera, ez ditut toki
|
honetako
haren oroitzapen gazi gozoak nireekin nahastu nahi. Nire aitortzak leku propioa merezi du.
|
|
|
Azken batean, heriorekin etengabe jolasetan ibiltzen direnek, lehenago edo beranduago, ezagutzen ohi duten sentimena, hots, hainbeste triskantza eta odolezko orgiatan ibili ondoren, era naturalean garatutako sena baino ez dena. Eta une
|
honetan
haren kiratsa, Fermin hil hurren zegoela gertatu bezalaxe, non nahi dago, kobazuloko zoko eta objektu bakoitzean itsatsia, baita Manuelen sudur mintz eta eztarrian ere. Hori dela eta, arnasaldi bakoitzean kiratsak eragin erresuminaren erresuminez, bular hauspoak behin eta berriz sutan jarri, eta gorputz osoa sufrikario deskribaezin batean errenditzen dio.
|
|
|
sekulako triskantza eragin zuela etsaien artean, eta aparteko ausardiari ematen ohi zaion kondekorazioaz gain, ofizial gradua igotzeko ere proposatu ziotelarik, hark bai bata eta bai bestea errefusatu omen zituen. Ez dago esan beharrik, ukazio
|
honek
haren itzala eta berarenganako miresmena izugarri emendatu dituela, baita, era berean, sarjentuak jendeari sortzen dion nola edo halako larderiazko sentimendua ere zeinak, finean, gehienak isilpeko baina nabariegia den konbentzimendu batera eramaten dituen: –Zenbat eta harreman gutxiago harekin izan, hobe?.
|
|
2023
|
|
|
Iraultzak ez du zalantzarik egiten: luzaroan entzun dio bere onera etortzen hasi den nebari, baina une
|
honetan
haren begiak salbatzaile ikusi duen gazte garaiarengana desbideratzen dira etengabe, eta Lisarekin ere trukatu du begirakune esanguratsu bat edo beste.
|