|
2000
|
|
|
. DIALOGIA:
|
Honen bidez
hiztunen arteko elkarrekintza adierazi nahi da: elkarrekintza honetan aniztasunak eta bestearen ahotsaren garrantzia onartzea beharrezko da.
|
|
|
Seigarrena, hizkuntza desberdinak egoteak ez du esan nahi soinu desberdinakerabiltzen direnik; aparatu fonatzaileak eskaintzen dituen aukeretatik, hizkuntzabakoitzak kopuru mugatua hartzen du eta asko komunak dira hizkuntzen artean, bainadenak ez.
|
Honegatik
hiztunak beren hizkuntzetako soinuak ekoiztera egokitzen dira (praktikoagoa da erabiltzen diren soinuak baino ez kudeatzea, alferrikako jakintzakhorixe baitira, alferrikakoak).
|
|
2001
|
|
|
Eredu
|
honek
hiztun autonomoak egiteko balio duela uste dugu, hainbatarrazoirengatik:
|
|
2002
|
|
|
...e diferentzialak ikusi ahal izan dira; berreskuratu nahi den hizkuntza izendatzen dela administrazioko hizkuntza bakarra edo lan hizkuntza, administrazioarekiko harremanak beste hizkuntzan izateko eskubidea bermaturik; hezkuntza sistemak ziurtatu egiten duela haurrak hizkuntza horretan trebatuak izatea; eta, azkenik, sektore pribatua legez eta arauz derrigortzen dela hizkuntza gutxitua erabili eta
|
honen
hiztunen hizkuntz eskubideak errespetatzera.
|
|
2003
|
|
|
23 bederatzi ta hamarrak. Ordu esakera
|
hau
hiztunek beste era honetara esaten dute sarriago: bederatziak eta hamar. nahi zuan, elkarrekin topo egin, eta hitz batzuk erraiteko.
|
|
2005
|
|
|
Eta euskaldun" pasibo" dira, aurreko belaunaldietakoek ez zuten euskarazko oinarrizko ezagutza on bat eduki arren, ez dutelako" eskolaz gain, euskarazko esperientzia luze eta sakonik talde informalen batean". Eta, joera orokor bezala, ohitura edo jokaera aldaketaren bat da tartean, borondatezkoa edo behartua, mota
|
honetako
hiztun euskaldunek era horretako" esperientzia luze" bat izan dezaten, beren ingurune natural hurbilekoan ez baitute izaten horrelako" talde" rik (hain zuzen, inguruan txikitatik horrelako talderik izan ez dutelako dira, nolabait," euskaldun berri").
|
|
2006
|
|
|
Teknika horrek, aurrekoek ez bezala, ez du atzera egiterik edo estalgarririk eskatzen. Besterik gabe, aditza asmatu ondoren bizkor bizkor eta deus gertatu ez balitz bezala hizketan jarraitzea aholkatzen du, zorte pixka batekin entzuleak ohartuko ez direlakoan, edo, arraroa den zerbait sumatuz gero," zer esan du horrek?" dudatsuan edo" hau da
|
hau
hiztun bikaina eta iaioa" pentsamenduan geldituko direlakoan.
|
|
2008
|
|
|
Hizkuntza gertakizunetan eragina izan duten faktoreen artean feria> edo> azokak> nabarmendu izan dira lan soziolinguistiko askotan,
|
honek
hiztunen arteko hartu emana baldintzatu duelako maiz. Zaldibiarrentzat Ordiziakoa izan da aspaldidanik inguruko azokarik garrantzitsuena, eta batzuek Tolosakora ere joera izan dute.
|
|
2010
|
|
|
ONELAKO rri batean, halaxe gertatu zen hurrengo lehen urteetan, Batuaren eginkizuna erdarek betetzen zutelako alde batetik eta, bestetik, batzuek zentzugabekiBatuak euskalkiak osoki eta azkarki ordezkatzea nahi zutelako ahozko hizkeran ere, ez bakarrik idatzizkoan.
|
Honek
hiztunen artean sor zezakeen nahasketa neurtu gabe, eta hizkuntza ordezkapena areagotu zezakeela aintzakotzat hartu gabe.
|
|
2012
|
|
|
Atal
|
honetan
hiztuna emakumezkoa ala gizonezkoa izateak hizkuntzaportaeran eraginik ba ote duen aztertuko dugu. Ondorio interesgarriagoak ditugu, sexuaren aldagaia adin taldeen arabera aztertzen badugu.
|
|
2013
|
|
|
Honako
|
hau
hiztun berrien inguruko abiapuntuko ikerketa da. Horregatik, ikergai subjektuaren definizioa berariaz egin da ahalik eta modu irekienean.
|
|
|
Enbor adar
|
honek
hiztun komunitatearen taupadaren tamaina eman du bost hamarraldiotan, telebista publikotik irrati libreraino doan gama zabalean, eta bereziki prentsa idatzian egindako energia baliatze aipagarrian. Hizkuntzaren sistema linfatikoa baino gehiago izan da.
|
|
|
Ez naiz pisu gehiegi eskolan jarri zalea. Uste dut gai
|
hau
hiztun komunitate osoaren ardura dela. Hiztun komunitatearen geruza antolatua den aldetik, euskalgintza deitzen den erakunde sare zabal horrek ohartu behar du gero eta gehiago hezkuntza komunitatearen parte dela.
|
|
2015
|
|
|
Hizkuntza praktikak lirateke FLP ek kontuan hartzen duen bigarren elementua. Usteak eta iritziak alde batera utzita, kasu
|
honetan
hiztunek hizkuntzarekin egiten duenari egiten zaio erreferentzia. Modu honetan erabilera dago erdigunean eta honi lotuta galderak hauek izan daitezke:
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntzen Erabileraren Kale Neurketan, Euskal Herriko kaleetan entzuten den hizkuntza erabilera behatzen da. Hau da, ikerketa
|
honek
hiztunen kale erabilera du aztergai, eta datu bilketa hori behaketa teknika bidez egiten da; neurtzaileek entzuten dena jasotzen dute kalean dabiltzan hiztunei ezertxo ere galdetu gabe, alegia. Hiztunak ez du jakiten behatua izaten ari denik, eta neurtzaileek hiztunaren berezko joera jasotzen dute.
|
|
2017
|
|
|
O’ Rourke eta Ramallorentzat (2014) kopuru mailan mota
|
honetako
hiztunak gutxi badira ere, faktore garrantzitsua dira galizierarentzat eta honen biziraupenarentzat, hiztun hauek duten hizkuntzarekiko konpromiso maila handia dela eta.
|
|
|
Bereizketa honen azpian arrazoi asko daude, besteak beste, jatorrizko hiztun tradizionalek duten (baina hiztun berriek ez daukatela pentsatzen duten) azentua, zehaztasuna, jariakortasuna, lexikoa eta esapideen jakintza (Hornsby, 2015). Baztertze edo bereizketa
|
honek
hiztun berriek hizkuntza berriarekiko duten identitatean zuzenean eragiten du, beren burua hiztun arrunt bat jotzeko arazoak edukiz, eta beti hiztun berria izatera" kondenaturik" egonda, honek beranduago ikusiko ditugun ondorioak dakartzalarik euren hizkuntza identitatean.
|
|
|
Sarri aipatzen da euskararen biziberritze prozesu malkartsu honetan, oso kontuan hartzeko bi elementu nagusi daudela: alde batekik, globalizazioak komunikazioeta pentsamendu moldeetan eragindako gizarte aldaketa, eta, bestetik, euskal hiztun populazioa modu esanguratsuan hazi izanaren ondoriozko euskaldun profilaren aldaketa. bigarren honi dagokio, jakina, zenbaki
|
honetako
hiztun berrien gaia. argitaratutako azken ikerketa kuantitatiboek ondo agerian jarri dute euskaldunen artean euskaradun izateko bideak dibertsifikatu direla, eta, beraz, bide horiek erabakigarriak direla euskaldun/ euskaradun izateko moduetan. ebidentzia horren jakitun izanik, interesgarri da espresuki biltzea gaia aztertzen ari diren ikertzaileen lanak. eta horretara dator hemen aurkezten dugun ...
|
|
|
2012ko gaeltacht legearen 11.1 artikuluan xedatutakoaren arabera, Ministroak agindu bidez izenda dezake Gaeltacht hizkuntza plangintzako eremu batekoa edo Gaeltacht eremu batekoa ez den komunitate espezifiko bat irlanderako hizkuntza sarea izan dadin. legeak hutsune asko baditu ere, nabarmentzekoa da lege horretan aintzat hartu direla, lehen aldiz lege batean, Gaeltacht eremutik kanpoko irlanderako sareak (o’rourke & Walsh, 2015: 67). irlanderaren kasuan, ikerketa
|
honetan
hiztun berriaren definizio zabal bat erabili da, tartean diren era askotako jatorriak eta konpetentziak biltzeko asmoz:
|
|
|
horra Bourdieu ren egia biribila, berriro gogora ekarrita. Mintzaira etniko baten hiztunen indize altuak gutxi dezake funtzio nazional hegemonikoak betetzen dituen hizkuntzaren aurrean, nahiz eta azken
|
honen
hiztunak bakanak izan332 Xamarrekin batera esateko,, funtzio nazionalaren eragina hain da handia, non ez den nazio mailan gelditzen, eskalan behera doa ezinbestez azkenean barne arloetaraino iritsi arte: familia eta pertsona? 333.
|
|
|
Hori guztia aintzat harturik, artikulu
|
honetan
hiztun eleanitzek hizkuntza batetik besteraegiten dituzten transferentziak behatu eta analizatuko dira dakizkiten hizkuntzen artekoharremanak aztertzeko.
|
|
|
bestetik,, zuzendu okerrak? izeneko atala dago; kasu
|
honetan
hiztunari istorioa guztiz garatutaematen zaio, baina istorio batzuetan ustez naturalak ez diren perpausak sartzen dira, hiztunak bereiritzi gramatikala eman dezan eta berregin dezan.
|
|
|
2018ra arteko lan dinamikaren berri eman dute egitasmoko arduradunek eta prozesuan zaindu beharreko ezaugarri eta irizpideak aletu dituzte. " Aktibazio egitasmo
|
honen bidez
hiztunen hizkuntza praktiketan eragin eta era guztietako entitateen babes neurriak bultzatu" nahi direla kontuan hartuz, garrantzia berezia eman diote herriz herri antolatzen ari diren batzorde eragileei, gizarte eragileak, udalak eta herritarrak biltzen ari diren lan-taldeei.
|
|
|
Inor ez da auzi honetan ez arrotz, ez neutro. Ezin da hiztun eredu gisa kultur ibilbidea baizik (B) egin ez duena aurkeztu, adibidez,
|
hau
hiztun osoei (AB, BA) dagokiena baita.
|
|
|
Horretarako pertsona bakoitzak (hiztun ala ez) duen jokamoldea ikusi behar da. Jokaerak bultzatzen badu hizkuntzan bizitzera edota hizkuntzaren alde zerbait egitera besteek egin dezaten itxoin gabe, eta portaera
|
hau
hiztun askirengan ematen bada, herriak badu izateko borondatea.
|
|
2018
|
|
|
Aztergai
|
honetan
hiztunaren sexuari erreparatuko diogu, eta landuko dugu zer eragin duen hiztuna emakumezkoa ala gizonezkoa izateak8 Emaitzen analisia adinaren arabera egingo da honakoan ere, horrela bereizi ezean, orokorrean hartuta, sexuaren araberako aldeak ez baitira bistara agertzen. Helduen multzoak –multzo handienak– eragin berdintzailea du, multzo horretan emakumezkoen zein gizonezkoen erabilera maila antzekoa baita, eta horrek ezkutatu egiten du haurren, gazteen eta adinekoen portaera.
|
|
|
Hasierako saio haiek hizkuntzaren berreskurapena hizkuntza komunitatearen berrosatzearen ikuspegitik bideratzeko lagungarri izan ziren bezala, azken edizio
|
honek
hiztunek euskara gehiago erabiltzeko praktika soziolinguistiko berri batekin asmatu izanaren logika linguistikoa utzi digula esango nuke. garela adieraztea". Hasierako edizioak ere lelo horren jiran ibili ziren (1986:
|
|
|
Eta hasierako saio haiek hizkuntzaren berreskurapena hizkuntza komunitatearen berrosatzearen ikuspegitik bideratzeko lagungarri izan ziren bezala (oso politikoa eta aldi berean batere alderdikoia ez den ikuspegi horretatik), azken edizio
|
honek
hiztunek euskara gehiago erabiltzeko praktika soziolinguistiko berri batekin asmatu izanaren logika linguistikoa utzi digula esango nuke, hori ere neurri batean.
|
|
2019
|
|
|
Nola esaten zuten benetan leku izen
|
hau
hiztunek?
|
|
2020
|
|
|
Lan
|
honetako
hiztunen datuak aztertzerakoan ikusiko dugu hiztunei zenbait ahoskera (5.3.1 atalean aztertuko dugun letraren ahoskera sabaikaria, gure kasuan) ez zaizkiela natural egiten, batzuetan lotsa ere ematen omen die ohituta ez dauden ahoskerak erabiltzeak. Honela, maiz jakin arren maila zainduetarako hobesten den ahoskera erabili ohi ez dutena dela, lotsak eraginda, ez dute erabiltzen, erabili ohi duten ahoskeraren alde egiten dute maila zainduetan ere.
|
|
2021
|
|
|
Aditz aurreko ahal partikula
|
honek
hiztunak duen nahikari indartsua adierazten du: Laster ikusiko ahal ditugu!
|
|
|
Izan ere, Gipuzkoako hizkuntzen mapa proiektuak jatorri atzerritarreko biztanleriaren artean hipotesi mailan 120 hizkuntza baino gehiago hitz egin daitezkeela aurreikusi zuen, herrialdean erroldatutako biztanle atzerritarren jatorria aztertuta. Ikerketa kualitatibo
|
honek
hiztun horiengana hurbiltzeko ahalegina egin du, ezagutzeko zein diren hitz egiten dituzten hizkuntzak, eta euren hizkuntzekiko eta euskara eta gaztelaniarekiko dituzten iritziak, jarrerak eta praktikak.
|
|
|
Helburu horrekin batera, ordea, elkarrizketatutako biztanleek zein hizkuntzatan hitz egiten duten identifikatzea ere nahi izan da, batez ere, aurrez hipotesi mailan egindako hurbilketa baieztatzen den ikusteko. Kontuan izan behar da, halere, artikulu
|
honetan
hiztun kopuru handiko jatorri atzerritarreko migratzaileekin eta jatorrian gaztelania hizkuntza ofiziala dutenekin egindako azterketaren emaitzak azalduko direla, soilik3.
|
|
|
Ikerketa
|
honetan
hiztun kopuru handiko hizkuntzetako hiztunen iritziak aztertu dira: Maroko, Errumania, Aljeria, Pakistan, Senegal, Portugal eta Txina estatutik datoz biztanle kopuru altuko etorkinak.
|
|
2022
|
|
|
Honela, ikerketa
|
honetan
hiztun berriak aztertu ditugu; izan ere, euskal hiztun gazteen gehiengoa hiztun berria da eta hauen hizkuntza erabilera oro har euskarak duen erabilerari dagokionez esanguratsua iruditzen zaigu (Ortega eta beste, 2013, Córdova Hernández, 2015). Hau kontuan hartuta, ondorengo egitura izango du atal honek:
|
|
|
Ramallok (2018)" neofalante" eta" novo falante" kontzeptuak bereizten ditu: " neofalante" deitzen dio hizkuntza gutxitu bat ikasi eta
|
honetako
hiztun aktibo egitea erabakitzen duenari. Aldiz," novo falante" deitzen dio hizkuntza gutxitua ikasi baina erabiltzen ez duenari.
|
|
|
Horretaz gain, aipagarria da Ramallok (2018) neofalante eta novo falante kontzeptuak bereizten dituela. Hain zuzen ere, neofalante deitzen dio hizkuntza gutxitu bat ikasi eta
|
honetako
hiztun aktibo egitea erabakitzen duenari. Aldiz, novo falante deitzen dio hizkuntza gutxitua ikasi baina erabiltzen ez duenari.
|
|
2023
|
|
|
Aretoan barneratu zen irri itzal apalez. Ez nekien erakusketa
|
honek
hiztun ala isil izatea eragingo ote zion, ez eta O´Brian abizenak ere.
|