|
2000
|
|
|
Gaur egun gehien entzuten diren irratien arteko laugarrena da Radio France Pays Basque (Baiona) (%12, 4), FranceInter (%19), estatuaren mailako estazio publiko garrantzitsuena, France Inforen (%16, 4) eta NRJ (%16, 3) Frantziako musika irrati sare garrantzitsuenaren atzetik26.Arrakasta honek Radio France Pays Basque eskualdeko irratirik entzunena bilakatu du, entzunagoa Euskal Herriko barnealdean, askoz ere urbanizatuagoa den itsasaldeanbaino? eta arrakasta are interesgarriagoa da, estazio
|
honek
frantsesezko programazioorokorrean euskara egun guztian zehar txertatzeko apustua egin duela jakinda. Berriakeuskaraz 6:00etan eta 8: 30etan eskaintzen dituzte.
|
|
|
Garai batean egoera politikoa zela medio, eta ondoren arrazoi ekonomikoak tarteko, askoz arruntagoa da jatorriz nazionalitate espainiarra izaki frantsesa ere eskuratzeko prozedura egin dutenpertsonekin topo egitea, mugaren bi aldeetan.
|
Honi
frantses egitea deritzote (Leizaola, 1999). Esamoldeak eta erabilerak argi uzten du baina, desberdinatasunikbadagoela mugaldeko biztanleentzat, euskaraz ari direnean behinik behin nabarmengelditzen dena, frantses izan eta frantses egin esamoldeen artean.
|
|
|
Zentzu desberdina izan zuen oso Uztaritzen 1950 urtean Gure herria ren berragertzeak.
|
Hau
frantsesez eta euskaraz hilabetero argitaratzen zen, M. Saint Pierreren bulkadaz, eta bi aldeetako kolaboratzaileak bildu zituen: Salbatore Mitxelena, Koldo Villasante, Jose Miguel de Barandiaran, Marc Legasse, Nicolas Alzola, Jean Haritschelhar, Etienne Salaberry, Guillaume Eppherre, P. Larrazabal, Telesforo Monzon, Yon Etxaide, Norbert Tauer...
|
|
2003
|
|
|
Ez da pentsatu behar NPG hori erabat zehatza denik, baina konparaketak egiteko erreminta oso ona dela garbi dago. Horrela dakigu denen buru AEB zegoela 2000 urtean 9,882 bilioi dolarrekin, hau da, berak bakarrik produzitzen du mundu osoko aberastasunaren %31 (Argitu behar da liburu
|
hau
frantsesez denez «milliard» kopuruak gure mila milioi esan nahi duela).
|
|
2005
|
|
|
Dirudienez, eta beste hizkuntza batzuetan ere gertatu izan da, bigarren hizkuntza hartzen da (kasu
|
honetan
frantsesa) eta lehenengo hizkuntza (katalana) mota horretako erabilerarako geratzen da, iraintzeko adibidez.
|
|
2009
|
|
|
esaten da. Eta Les Fourberies de Scapin en (III, 2), zimarkun
|
honek
frantses gaiztoan dio: –moi courir comme un Basque, et moi ne pouvre point troufair de tout le jour sti tiable de Gironte?.
|
|
|
Besteak beste, Euskal Erria euskal etxearen aldizkaria sortzea proposatu zuen, zeinetan zuzendari lana hartu zuen (aldizkariak euskal etxearen izen bera eramango zuen). Horrez gain, lurrak erosi zituen euskal herritarrentzat, frontoiak, txokoak eta neskentzako ikastetxe bat eraikitzeko; non euskal immigranteen alabei euskal hizkuntza (baita kasu
|
honetan
frantsesa ere), historia, geografia, kultura eta tradizioak irakatsiko zizkieten.
|
|
2010
|
|
|
Luthierrek harizko instrumentuak sortu eta konpontzen dituzte. Izen
|
hau
frantseseko luth etik dator eta hau al `ūd arabiarretik. Bi hitzok laut, instrumentua, adierazten dute; jatorrizko arabiarrak, ordea, esan, zura esan nahi du.
|
|
|
Hirugarren multzoa da frantses eta gaztelaniadunena, bai herriko ikasleetan (362) bai eta ere etorkinetan (136) eta beraz orokorrean (498). Laugarren multzoan ere elebidunak dira, baina aldi
|
honetan
frantsesa eta ingelesarekin nola herriko ikasleetan (110), hala etorkinetan (173), beraz orokorrean (283).
|
|
|
Aipamen
|
hau
frantsesetik euskarara itzulia da. Egia da etorkinentzat bai eta ere Euskal Herrian sortuak diren askorentzat.
|
|
|
Esana zuen Hubert Lyauteyk arrifiek espainolen kontra irabaziz gero Marokoko sultanaren kontra egin zutela eta,
|
hau
frantsesen txotxongiloa baizik ez zenez gero, Frantziaren kontra. 1924an, Uarga ibaiaren iparraldera pasatzeko eta gotorlekuak eraikitzeko agindu zuen.
|
|
2012
|
|
|
42). Autore horren poemez gain, Hezurrezko xirulakeko beste autore greziarren poema guztiak ere, bat izan ezik, 158 liburu
|
honetako
frantsesezko bertsioetatik abiatuta itzuli ditu, itxura guztien arabera:
|
|
|
Hitzarmen
|
hau
frantsesez eta ingelesez idatzita dagoBi testuak kautoak dira.
|
|
|
Hitzarmen
|
hau
frantsesez eta ingelesez idatzita dago Bi testuak kautoak dira.
|
|
2013
|
|
|
Orduan ba beno, hori aprobetxatuz, pentsatu genuen a beno zerbait egin genezakeela, ezta? ...a poliki poliki ba beno, bagoaz, bagoaz behintzat gure informazioa zabaltzen, eta beno, ni behintzat nago jendearekin eta lagunekin, eta komentatzen dudanean jendeari gustatu egiten zaio, eta orduan da, ba hori, iristea jende gehiagoetara, gure berri izan dezaten, eta beno, ba poliki poliki, ba martxan jartzen garen, eta lortzen dugun jendea animatzea eta joatea bai frantsesa edo ingelesa, momentu
|
honetan
frantsesa praktikatzera, bere maila hobetzera, eta beno, ba, hori aprobetxatuz, ba beno hasten zara pentsatzen, zenbat, zer egin dezakezun. Orduan produktu desberdinak edo ditugu, ahalik eta jenderik gehienera iristeko.
|
|
|
Uda
|
honetan
frantsesa ikasteko asmotan bazabiltza, interesgarria gertatuko zaizu Donostiako Stages Linguarium enpresaren eskaintza.
|
|
|
Ikasgelan, ikasleen ohiko harremanetan, Euskal Herriko beste hainbat bazterretan ohikoa den panorama: erdara (kasu
|
honetan
frantsesa) nagusi. Beti euskaraz mintzatzeko hautua egiten duten apurrek arraroa izatearen presioa sentitzen dute tarteka.
|
|
2014
|
|
|
Frantzian, kaleetako harzolaz edo argiteriaz arduratu behar duten zinegotziak bozkatzean, axola diona ez da bozkagaiak zer balio duen, zein egitasmo konkretu dituen, baizik zein bandera duen. Demokrazia absurdo
|
hau
frantsesa da (eta espainola) 2300 Bozetan herriak inola ere erantzun ezin dituen galderak jartzen zaizkio. –On ne l, interroge que sur des théories politiques.
|
|
|
(Gia Dinh, Vietnam, 1914 París, 1995). Frantziaren menpeko Indotxinan jaiotako idazle
|
honek
frantsesez idatzi zuen.
|
|
2015
|
|
|
Arrakasta honek Radio France Pays Basque eskualde irratirik entzunena bilakatu du, entzunagoa Euskal Herriko barnealdean, askoz ere urbanizatuagoa den itsasaldean baino? eta arrakasta are interesgarriagoa da, estazio
|
honek
frantsesezko programazio orokorrean euskara egun guztian zehar txertatzeko apustua egin duela jakinda. (...)?
|
|
|
–(...) egunkari
|
hau
frantsesez bizi den publiko horri dago zuzendua batik bat. Horrek ez du esan nahi euskara bazterrean utziko dugunik, azken finean, hemengo hizkuntza euskara delako.
|
|
|
Monopolio handiari arraildura baten ekartzeko parada hor baitugu. (...) poztekoa da bai Euskal Herriko Kazeta berri honen sortzea(...) harritzekoa baita zonbatetaraino eremua hartua duen Ipar Euskal Herri
|
honetan
frantsesez den beste egunkariak(...)?.
|
|
|
Annie, tipo
|
hau
frantsesez ari da.
|
|
|
Aita Lhandez jada pastoral sorkuntza bat egina, prest zela emateko, bainan hau baztertua izan dela arras bitxiki ere, prentsa batek ere berantean dion bezala... Eta obra
|
honen ordez
frantsesezko bat haatik euskaraturik! hautatua izan dela agertzeko...
|
|
|
" Toi, ma terre", beste bi zatiz osatua," Eclats" eta" Echos de notre temps". Aldi
|
huntan
frantsesezko olerkiak ditu soilik. Autoreak esplikatu dauku ez duela euskara aski menperatzen (joan den aldian euskaratze lanetan lagundua izan zen) eta hautatu duela liburua buruan buru osoki berea izaitea, berak osoki ontua.
|
|
|
" Mal des ‘tarroques’ (tarrokak) grosses comme le mon tete, un ondo ici, un ondo la bas, bakan commes les haitz".
|
Honek
frantsesa hitzez hitz euskaraz pentsatua zuen.
|
|
2016
|
|
|
Berantago berriz ere denak elkartuko dira ostatuan. Antzerki
|
honetan
frantsesez franko hitz egiten da.
|
|
|
Ikasketen denboran, Piarres Larzabalek izan zituen irakasleetarik aipagarriena Piarres Lafitte dugu, dudarik gabe.
|
Honek
frantsesa, latina, grekoa, alemana eta euskara irakasten zion, euskarazko klasea oren bakarrekoa astean baldin bazen ere garai horretan Uztaritzeko Seminario txikian. Ikasle bikaina zela ez daiteke erran, baina bai lehenbiziko hamarretan agertzen zaigu, interes berezi bat erakutsiz Erregioko historian, latin eta grekoko itzulpenetan.
|
|
|
Hemen, gehigarri gisa uzten dugu, zer nolako elementu uzten dituen oroigarri gisa erakusteko. Biografia
|
hau
frantsesez idatzi zuen, makinaz pasatua izan zen Angel Arregi bere idazkariaren eskutik. Dokumentu hori Angel Arregik berak utzi digu.
|
|
|
Ez du lehen liburua, jadanik plazaraturik bat," De suc & d' espoir With Sape & hope" (Black Herald Press 2014), liburu elebiduna (frantsesa ingelesa). Oraiko hau ere elebiduna du, bainan aldi
|
huntan
frantsesa euskara," Balea", bere testuak Lucien Etxezaharretak euskaraturik eta Maiatz elkarteak argitaraturik. Lan zaila da itzulpenarena, autorearen hitza ahal den hurbiletik adierazi behar baita.
|
|
2017
|
|
|
Antolatu duen hiztegia ez dugu ahantzi behar, ezta Broussain hazpandar euskaltzain, auzapez eta kontseilari orokorraz idatzi duen bilduma,
|
hau
frantsesez, Euskaltzaindiak berriz agertua.
|
|
|
– Itzulpen ariketak (kasu
|
honetan
frantsesetik tokiko euskarara):
|
|
|
Gero, erromatarren inbasioarekin, latina inposatu zen.
|
Hau
frantses erromantze bihurtzen ari zelarik, hizkuntza germanikoa zuten frankoak nagusitu ziren. Hauek ez zuten beren hizkuntza ezarri, baina haien hizkerak arrasto sakona utzi zuen erromantzean zein toponimian.
|
|
|
Louis eta Charles erregeek aliantza bat egin dute Lothaire anaiaren aurka, elkarri zin eginez testu baten gainean. Hau germaniar hizkuntza batean idatzia zen, erromantze batera itzulia, eta bigarren
|
hau
frantses hizkuntzaren arbasoa bezala ikusten da. Hona:
|
|
|
batean Villers Cotterets eko erret ordenantza (1539), bestean Terrore denborako" decret du 2 thermidor (utailaren 20a) 1794" delakoa:
|
honek
frantsesaz beste hizkuntzak akta ofizial guzietarik baztertzen ditu, kargudunak eta herritarrak sei hilabeteko presondegi zigorraz mehatxatzen dituelarik, bi hizkuntzetako idazki baten kasuan ere. Terrore denborako erabaki hori justiziak berriki baliatu du Bretainian, idazlan honen bukaerako Dokumentuetan ageri den bezala.
|
|
|
(Adierazpen
|
hau
Frantses Akademiako kideek onartu dute 2008ko ekainaren 12ko bilkuran)
|
|
|
Ondarearen eguna Juanden igandeko ondarearen egunak arrakasta ona bildu du, 60 bat ikusle bilduz goizean(
|
hau
frantsesez zen), gutixago aldiz aratsaldean euskarazkoan. Bisitak egin dira 4 geldialditan.
|
|
2018
|
|
|
(...) Eta futxo, ez zitekeen hil, deus gisaz, gutarteko jende batek hura ikusita, haren aitzinean, den othoitzik ttikiena erran gabe". Zati
|
honen
frantses bertsioa hauxe da: " sans qu' un être humain qui ne fut pas un lamina..."
|
|
|
–
|
Hau
frantsesa duk eta, ez zian ba Nôtre Damen lan egingo, harako beste konkordunarekin besoz beso! Kar, kar, kar!
|
|
2019
|
|
|
Azken
|
honen
frantsesekiko idenfikatzearen aurka, ordea, “Verdunen etzan kanpotar asko, prantsesak ginan gaziyak”, idatziko du Jose Ramon Taberna errenteriarrak “Bertso berriyen errespuestak nai ditut kanta” bertsoarekin hasten dena bai eta honela bukatzen:
|
|
|
Toberak zama politiko handia zeukan. Umorez egindako tobera izan arren, Herri
|
honekin
frantsesek egin eta egiten duten ukazio ikaragarria plazaratu zuten gordintasun osoz. Seguru ez zela frantximanten gustukoa izan, baina euskaldun bizitzen jarraitu nahi dugunontzat egin beharreko salaketa izan zen.
|
|
2020
|
|
|
MLE hiztunaren ahoskera ubularra izan da salbuespen. Hiztun
|
honek
frantsesekoaren erako ahoskera ubularra erabili du bi hizkera mailetan horzkari ondorengo dardarkaria ahoskatzerakoan.10
|
|
2022
|
|
|
73 Kontsultatu, bereziki, John Borrows juristaren lanak. Honako
|
hau
frantsesez dago eskuragarri: La constitution autochtone du Canada (2020).
|
|
|
Frantsesari" un petit dialect du latin" deitzeak konplizitate keinua izan nahi du, baina bilkurako jendarte
|
honetan
frantsesak ez du hain prentsa txarrik.
|
|
2023
|
|
|
Naipe inprimaketak Baionan, Donostian eta Iruñean, behintzat, egiten ziren; XVIII. mendean Donostiako salmentaren mozkinak hiriko Erruki Etxerako ziren eta, XVII. ean, Iruñekoak ospitalea mantentzeko. XIX.etik gaur egun arte Gasteiz nabarmendu da langintza
|
honetan
frantses jatorrikoa zen Heraclio Fournierrek sortutako lantegiari esker.
|
|
|
93 Esaldi luze
|
hau
frantsesez ez da argi argia, batez ere goian aipaturiko esaldi zati hori.
|