|
2000
|
|
|
Baliteke lege bat partzialki baieztatzea, egiaztagarritasun hertsia ez planteatu arren. Baina, tamalez, indukziotik erabat gertu agertzen den kontzeptu
|
honek
ez zuen Humeren arazoa ebazten, baieztapenaren kontzeptu arrunta —zientzi hipotesia baieztatzen duten behaketazko enuntziatuei buruz mintzatzerakoan erabiltzen dugun berbera— ezin baitzen egokiro formalizatu logika klasikoan. Batzuk ahalegindu ziren:
|
|
|
Adibidez, esaten badugu bizkaitar oro euskalduna dela, eta euskaldun oro europarra dela, orduan bizkaitar oro europarra dela ondoriozta dezakegu. Argi dago
|
honekin
ez dugula errealitate berririk aurkitzen; baina hain begi bistakoa ez zen egia bat azaldu dugu. Eta adibidea leloa badirudi, zientzia edo matematikako argudio konplexuagoak har genitzake, tesi ezkutuak ez direla beti aurkitzeko hain errazak ikustearren.
|
|
|
Liburu horrek munduko deskribapen osoa edukiko luke. Esan nahi dudana da liburu
|
honek
ez lukeela judizio etiko deitzen dugun ezer edukiko, ezta halako judiziorik inplikatzen duen ezertxo ere. Noski, balio judizio erlatibo guztiak eta zientzi proposizio egiazko guztiak edukiko lituzke, eta azken buruan egin daitezkeen egiazko proposizio guztiak.
|
|
|
Egiaz, berezitasun
|
honek
ez du bakarrik zerikusirik" ghost" eta" shade" adierazpenekin, eta garrantzi txikia ematen zaio" arima"," espiritu"(" spirit") hitzak gure hiztegi jasoaren zati gisa kontuan hartzeari. Honekin konparatuta, gure arimak jan eta edaten duenik guk ez sinestea ñimiñoa da8.
|
|
|
Bide hori hartzera kondenatuak gara, ez baitugu beste biderik. Baina jakin behar dugu bide
|
honek
ez duela helmugarik: beti harrituta geratuko gara gauza baten edo bestearen aurrean.
|
|
|
Bukaeran, positibistak zientziaren parrokoak dira eta baita aurrerapen teknologikoaren misiolari ere, fede
|
hau
ez dutenak bekatari basatiak eta hereseak baitira. Jakina, Ingalaterra fede honen eliza berria da.
|
|
2001
|
|
|
(...) Izan ere, Homerori buruz ondo hitz egitea ez da, lehen nioen moduan, zugan dagoen artea, zu mugitzen zaituen jainkozko indar bat baizik; Euripidesek magnetikoa deitu eta askok Herakletiarra deitzen duten harriari eragiten dion indarraren antzekoa. Egiazki, harri iman
|
honek
ez ditu burdinazko eraztunak erakartzen soilik, eraztun hauei ahalmena igortzen baitie, honela hauek harri imanak egin dezakeena egin dezaketelarik, hau da, beste eraztun batzuk arrastaka eraman ditzakete; honela, batzuetan elkar eskegitzen duten eraztun eta burni zatiz eraturiko ilara, oso luzea, agertzen da, harri iman honen bitartez ahalmena, goitik, zati eta eraztun denetara igortzen delarik....
|
|
|
Izan ere, Homerori buruz ondo hitz egitea ez da, lehen nioen moduan, zugan dagoen artea, zu mugitzen zaituen jainkozko indar bat baizik; Euripidesek16 magnetikoa deitu eta askok Herakletiarra deitzen duten harriari17 eragiten dion indarraren antzekoa. Egiazki, harri iman
|
honek
ez ditu burdinazko eraztunak erakartzen soilik, eraztun hauei ahalmena igortzen baitie, honela hauek harri imanak egin dezakeena egin dezaketelarik, hau da, beste eraztun batzuk arrastaka eraman ditzakete; honela, batzuetan elkar eskegitzen duten eraztun eta burni zatiz eraturiko ilara, oso luzea, agertzen da, harri iman honen bitartez ahalmena, goitik, zati eta eraztun denetara igortzen delarik....
|
|
|
Beraz, materia indarren substratu gisa pentsatzen du. Materiaren ikuspuntu dinamiko
|
honek
ez zuen harrera onik lortu hasiera batean, nahiz eta geroago Oersted eta Faraday moduko zientzialarien gain eragin garrantzitsua izan zuen. Kantek bere garaiko zientziaren aurrerabidea zehazki jarraitu zuen; zahartzaroan, kimika eta elektromagnetismoaren arloen hastapenak lantzen zituzten liburuak irakurri zituen.
|
|
|
Hau frogatzeko onar dezagun aurkakoa, badagoela izadiaren lehen kausa aske bat. Kausen katea denboran hasiko da une batean eta beste une bat egongo da horren aurretik; hala ere, aurreko une
|
honek
ez du ondorengoa inolaz ere determinatzen, kausen katea hasi aurretik baitu ezer determinatu. Baina honek bigarren analogia, hau da, kausalitatearen legea apurtuko luke, eta hori ezinezkoa litzateke esperientziaren eremuan.
|
|
|
Eta arrazoimen hutsaren kritika izango da arrazoimenaren legezko asmoak bermatu eta oinarririk gabeko harrokeriak baztertuko dituen epaimahaia. Kritika
|
honek
ez ditu liburuak edo sistemak arakatuko, arrazoimena bera baizik, eta, horrela, Metafisikaren ahalbidea edo ezintasuna eta bere hedadura eta mugak zehaztuko ditu. Filosofia ez da zelai lau eta muga ezezagunekoa, baizik eta esfera bat:
|
|
|
Askatasun honetan funtsatzen da arrazoimenaren existentzia, eta
|
honek
ez du autoritate diktatorialik, baizik bere agindua beti hiritar askeen adostasuna besterik ez da, eta hauetako bakoitzak bere ezbaiak, baita bere betoa ere, ahoskatu ahal izan behar du beldurrik gabe (A738/ B766 (E546)).
|
|
2004
|
|
|
Matematiko hutsa izan gura duen adigai bat izango da eurak eman daitezen eta ulertuak izan daitezen aurrekoa. Egon du, orduan, substantzia bat —Ni pentsatzailea ez dena,
|
honek
ez duelako lekurik betetzen, ez delako espazioan higitzen— higidura horien euskarria eta aurrebaldintza izango dena, eta hori hedaduran aurkituko du. Lekuz aldatzea, jarrera ezberdinetan jazartzea edo zutitzea, beraz, hedaduraren ezaugarriak, aldakuntzak, izango dira, ez ni pentsatzailearenak, eta modu mekaniko batean baina ingurune razional batean (espazioan) emango diren higidurak izango dira.
|
|
|
Dena dela, eskolen malgutasun
|
honek
ez zuen ekarriko ideia horiekiko atxikimendua apaiz etxe haietara; haatik, etsaigoa izango zen harreman hori markatuko zuena. Egia da planeta berri baten aurkikuntzak ez zuela gatazkarako iturria izan beharrik, baina Galileo, bere ikerketetan eta teorietan aurrera egiten zuen neurrian, irizpide ofizialetatik aldenduz joango zen eta gero eta zailagoa egingo zen Lagundiko kideentzat teoria horiek filosofia eskolastikoaren hastapenekin uztartzea.
|
|
|
Etsipenez beteriko baieztapen
|
honek
ez du, haatik, etika edo erlijioarekiko errespetu falta adierazten Wittgensteinengan, berak berehala azpimarratu zuenez hitzaldiari amaiera dotorea emanez: " Etikak baiesten duenak ez dio gure ezagutzari ezer gehitzen, inolaz ere.
|
|
2005
|
|
|
Hemen ere gogora ekartzekoa da, aldez aurretik eta orokorrean, haren ustetan hizkuntzak" paper garrantzitsuena" jokatzen duela pertsonen etengabeko humanizazio" prozesuan" eta, zehazki, bere bitartekaritza ezinbestekoa dela gizabanakoak bere" indibidualitatea" etengabe" unibertsalitatera" gerturatu ahal dezan113 Ideia nagusi hau xehatzerakoan esan beharra dago, lehenik, gizakiaren formazio prozesu hori neurri batean beronen ezagupenen zabaltzearen edo bere burua intelektualki garatzearen emaitza dela. Honen oinarrian," gizakiak" aurrera egiteko berez duen grina dago, hau da,
|
honek
ez du inoiz bere horretan geratzeko asmorik eta," barneko sakonenetik batasuna eta osotasuna" lortzeko helburua duelarik," bere indibidualitatearen mugak gainditu nahi ditu" 114 Apenas esan beharrik ere ez dago batasun eta osotasun hori lortzea" desideratum" baten moduko zerbait dela eta, egiaz, honetara zuzenduriko bilakaera intelektuala amaierarik gabeko prozesu ba... Kontua da, eta hau azpimarratu nahi dugu orain," hizkuntzak era benetan itzel batean laguntzen duela" 115 hemen, are gehiago," hizkuntzak subjektibitatetik objektibitaterako igarotzea ematen deneko puntu nagusia osatzen duela" 116 Honi esker bakarrik ahal izango du gizabanakoak bere jatorrizko esparrua gainditu eta, aldi berean, printzipioz kanpotik datorrena barneratu eta berea egin.
|
|
|
Honen zeregina, hain zuzen, gizakiak bere garapen prozesurako behar dituen erreferenteak lantzea eta eskaintzea da, gizabanakoari orain denetik geroan izatera irits daitekeenera hurbiltzen lagunduko diotenak.
|
Honengatik
ez ditu zientzia honek" errealki osatuak edo eratuak dauden karakterearen ezaugarriak bakarrik deskribatu behar", baizik eta" baita izatera irits daitezkeen edo luketen haiek ere" 33 Gizakiari buruzko haren teoria, kontraesankorra badirudi ere, ez da hainbeste teorikoa baizik eta batez ere praktikoa: beronek, gizakiaren ezagutza teoria batean geratu gabe, gizabanakoentzako humanizazio proiektu bat jarri nahi du martxan.
|
|
2006
|
|
|
Egizu nahi bezala: ezadostasun (neikoj)
|
honek
ez du etorkizunean gu bion arteko ezinikusia (erisma) zertan eragin (Homero, Iliada, IV, 37).
|
|
|
hautua berritu egin daiteke, eta, era berean, desberdinak izan daitezke hautuak. Kojeveren ustez, hala ere, hipotesi
|
honek
ez du leku erosorik Platonen sisteman, denboratik kanpo denak gorabeherarik onartzen ez duelako sistema horretan. Denboratik ateko eternitatearen (jainkoaren) eta egile askearen arteko loturak bermaturiko hautu bakarraren kontzepzioa teologian ere ageri ohi da.
|
|
|
Errusiarrak dioenez, Alexandroren jarduera politikoaren berezitasuna, greziar aurretiko edo garaikide guztienetik bereizten duena, Inperioaren ideiak bultzatu zuela da, alegia, Estatu unibertsalarenak; zentzu honetan unibertsala: Estatu
|
honek
ez zuen a priori emandako mugarik (geografikoak, etnikoak, hizkuntzazkoak nahiz bestelakoak), ezta aurretik ezarririko hiribururik ere, hau da, geografikoki, etnikoki zein linguistikoki finkaturiko erdigunerik, periferia politikoki mendean hartzera destinatua. Kojevek onartzen du beti izan direla konkistatzaileak beren konkisten agindupeko lurrak mugagabe zabaltzeko gertu.
|
|
2008
|
|
|
Lan
|
honetan
ez dugu Hegelen sistema osoa kontuan hartu, gure helburu metodologikotik ihes egiten baitu, Fenomenologia ri buruzko alderdi batzuk besterik ez ditugu laburbilduko.
|
|
2010
|
|
|
Eta zeregin horren ardura hartu behar duen zientzia, jakina, hizkuntzalaritza bakarrik izan daiteke, hain zuzen, ama hizkuntzaren eta hizkuntza komunitatearen arteko interakzioa ikertuko duena eta, horrela, bi horien bizi legeak baloratzeko beharrezko ikuspuntuak ondorioztatuko dituena. Saiakera
|
honetan
ez ditut, ez, garai bateko hausnarketak gaindituko —ikus 1934ko" Hizkuntza komunitatearen izaera eta indarrak" izenburuko nire lana—, baina horrexek berak agerian uzten du ere hutsune hori laster eta sakon bete dela.
|
|
2011
|
|
|
Bestela esanda, pertsonaia ez problematikoa —eroapenez jasaten dituztenak bizi beharra suertatu zaizkien zailtasunak— ala kasuren batean problematikoa (Joanak joan eko Piarres) aurkez dezakete Leturiaren egunkari ezkutua baino lehen idatzitako eleberriek. Baina, pertsonaia problematiko
|
honek
ez du problematizatzen bere problema, kontaketan ez baita itxuratzen bere problemarekin jira eta bira dabilen pertsonaia, problemaren alderdi desberdinak aztertzen eta irtenbideren bat bilatzen. Arazoa arazo bihurtzen ez duenez, kontalariak ez du xehetasunez azaltzen nola bizi duen pertsonaiak desoreka eta nola bilatzen duen oreka berreskuratzeko modua.
|