|
2009
|
|
|
Guri azalera erabilgarri bat proposatzea bururatu zitzaigun, eskultura kiosko moduan ere funtziona zezan. Gure sorpresarako konkurtsoa irabazi genuen, hura eraiki, eta ondoren
|
hasi
ziren ikusten hiri altzari gisa erabilgarria den eskulturaren arriskua. Agian idulki baten gainean jaso eta beirazko kutxa baten barnean sartu lukete, inork erabil ez dezan?
|
|
|
Klaseak ematen
|
hasi
nintzen Jon Begiristain irakasleak bultzatuta. Oraindik ez dakit horretarako balio dudanetz.
|
|
|
Elkarrizketaren beste aldean, grabagailuaren, off? botoia sakatu eta gero, berriketa
|
hasten
da, modu lasaiago batean. Artelanek nonbait ez dute mezu baten beharra, ez justifikazio baten premiarik; beren izate hutsarekin dute logika.
|
|
|
Kearen balio eskultorikoak interesatzen zitzaizkigun. Dokumentazioa ekoizten eta metatzen
|
hasi
ginen, adibidez gai antropologikoagoetan oinarritzen ziren bideo artxiboetan: Donibane gaua, edo Zeanurin urtean behin pizten den karobia?
|
|
|
Ion 2005ean ezagutu nuen, eta berehala
|
hasi
ginen elkarrekin lanean. Oso harreman pertsonaletan oinarritutako lan-taldea da, ez nuke kolektibo hitza erabiliko gurea definitzeko, beharbada erdibidean kokatuko litzatekeen egitura batekin parekatuko nuke.
|
|
|
Proiektu horietako bat Madrilgo diru-laguntza programa batera aurkeztu genuen, Madrid Procesos. Eman egin ziguten, eta esan genezake hor
|
hasi
zela nahaste borraste hau.
|
|
|
proiektua saritu eta segituan ekin zioten materiala eta dokumentazioa metatzeari gure mutilek. Urtea bukatzean, material mordoarekin zer egin pentsatzen
|
hasi
ziren.
|
|
|
Hasiberriak lelopean
|
hasi
dugu kritika eta ezagutzara doan bidaia hau. Gaiaren aukeraketa ez da halabeharrez etorri, bizi dugun egoeraren isla bat egiteko borondatetik baizik.
|
|
|
Berrogei urte baino gehiagotan zehar, Espainiak higidura zentripeto baten pean mantendu zituen Estatua osatzen zuten lurraldeak. Demokraziarekin batera, prozesu zentrifugo bat
|
hasi
zen, eta norberak berea zaintzen, aztertzen eta hobetzen hasiko zen. EAEn 2 milioi biztanle genituen 1981ean, Nafarroan miloi erdi, eta Iparraldeko lurretan (antolakuntza administratiboa dela-eta asmatzen zaila bada ere) 200 mila bat lagun biziko ziren.
|
|
|
Berrogei urte baino gehiagotan zehar, Espainiak higidura zentripeto baten pean mantendu zituen Estatua osatzen zuten lurraldeak. Demokraziarekin batera, prozesu zentrifugo bat hasi zen, eta norberak berea zaintzen, aztertzen eta hobetzen
|
hasiko
zen. EAEn 2 milioi biztanle genituen 1981ean, Nafarroan miloi erdi, eta Iparraldeko lurretan (antolakuntza administratiboa dela-eta asmatzen zaila bada ere) 200 mila bat lagun biziko ziren.
|
|
|
|
Has
gaitezen kopuru batzuekin, gauzen proportzioaz jabetzen garela ziurtatzeko. 44 milioi biztanleko estatua da Espainia, eta Europar Batasunean sartuz geroztiko gorakada ekonomikoa ukaezina da.
|
|
|
4 Nolakoak dira egun estudio batean
|
hasi
nahi duten arkitektoen hastapenak?
|
|
|
urtean
|
hasi
zen Prozesua Bolognan Europako 29 herrialdeetako hezkuntza ministroak bildu ostean. 2010 urterako GMHIEE ezarrita egongo dala adosten da, hurrengo irizpideetan oinarrituta:
|
|
|
Ika mika*
|
hasten
da ingeniarien titulazioa araupetzen duen normaren onarpenarekin batera. Urtarrilean onartu den arau honek ebazten duenez, Goi Mailako Ingeniariaren titulazioak 300 ECTS+ karrera amaierako lana(?
|
|
|
Ez dakigu zehazki nola deitu;, makroestudio?,, arkitekturitza?, edo, besterik gabe, datorrena?. Idom ingeniaritzaren sail xume bat izaten
|
hasi
bazen, gaur egun 400 behargin inguruko egitura bihurtu da. Guk ez dakigu horrenbeste kalitatea eta kantitatea lortzeko gakoa non den, agian ingeniaritza batek eman dezakeen oinarria izan daiteke, edota beste edozer.
|
|
|
Etorkizunaren aipamena etengabekoa da Caicoyaren berbetan. Oso esanguratsua dirudi, batez ere, ibilbide profesionala Petrolioaren Krisialdiarekin batera
|
hasi
zuen pertsona batengan. Garaiotan (berez 1973an koka dezakegu, baina bere ondorioak luzaroan sentitu ziren gurean), eraikuntzaren industria ia guztiz geldiarazi zen.
|
|
|
Bere aukera nagusia, soldatapean, arkitektura azpiegitura batentzat lan egitea izaten da. Gai horri jarraiki, esan beharra dago, 1970ean sorrera izaten
|
hasi
ziren Ingeniaritza eta Arkitektura taldeak (IDOM, LKS, eta beste) gaur egun tamaina handiko taldeak direla, eta bertan arkitekto ugarik topatzen duela bere lanpostua. Beste aukeretako bat, administrazioak eta berari atxikitako enpresak puzten eta ugaritzen joan diren heinean, eurentzako lan egitea da.
|
|
|
Beraz, arkitekturaren nahaspila honetan
|
hasi
behar duenarentzat krisialdi ekonomikoa, heziketa paradigmen aldaketa eta lan moduen iraulketa datoz. Lan modu ezberdinak bilatzeko ardura ezinbestekoa da, aurretik krisiak (eta logikoak diren moldaketak) egon direla ulertuz, eta etorriko diren krisiei aurre egiteko lanabesak orainaldian eraikitzeko borondatea berreskuratuz.
|
|
|
Interes tasek eta zorpetzeak gora egin ahala, zenbaitek euren hipoteka ordaindu ahal izateari utzi zioten, eta gainera, prezioak altuegiak izatera heldu zirelako eta zorpetzea garestiagoa zelako, etxebizitzen salmenta behera egiten
|
hasi
zen, bereziki AEBn. Salmentak behera egitean, etxebizitzen prezio balioak ere berdin egin zuen, eta hortaz, maileguok bermatzen zuen ondasunaren balioak behera egin ahala, maileguon bermeek ere.
|
|
|
Horrek, zenbait kasutan, hartzekodunak zordunari bermeok egokitzea eskatzea ekarri zuen, zordunaren gaineko presioa oraindik gehiago handituz. Eta ordainezin gehiago heltzen
|
hasi
ziren.
|
|
|
Eta ondorioz, banku zentralek tipoak igotzeko euren luzaroko tendentziaren amaitzea eta, azkenik, tipoen beherako tendentzia
|
hastea
. Izatez, mundu osoko banku zentralek interes tasa ofizialak ia hutsera jaitsi dituzte.
|
|
|
Gure kontakizuna Arquiak, arkitektoon aurrezki kutxak? bere egoitza etxe irlaren bestaldera eramateko erabakia hartu zuenean
|
hasten
da. Arkitektoen Kutxa urte askoz mantendu da eraikinak zuen etxabeko fatxada betetzen, Elkargoaren ekimenak barruan suertatzen ziren bitartean.
|
|
|
Arkitektura ikasle batzuek joko moduan
|
hasi
zuten horretatik, lanmetodologia eta fluxua ezer gutxi aldatu dira. Sortze lana,. Oslo, etan* eta, odol paktuetan?
|
|
|
Horrela, bilketa espazio guztia, sukaldea, etab. gordetzen zituen altzari longitudinal batek bitan, gau eta eguneko guneetan, banatzen zuen planta batekin lanean
|
hasi
ginen. Baina, diru falta zela eta, proiektua ez zen aurrera eramaten, beste obrak egiten joan ginen, baina urteak aurrera zihoazela, proiektu hau noizean behin gure mahaietatik agertzen zen.
|
|
|
Valentzian pasatutako egun hauetan, gure antzeko jendea, eta ez horren antzekoa, topatu dugu. Izendatzaile komuna profesio batean
|
hasten
ari diren pertsonak izatea da, nahiz eta batzuek jadanik 7 edo 8 urte daramatzagun. Kasu gehienetan prozesu geldoa da.
|
|
2010
|
|
|
Hirukote bilbotarrak hasieratik egin izan du sustapen publikoko etxebizitzen (eta, oro har, arkitekturaren) aldeko apustua. Lanean
|
hasita
, lehen urteetan sustatzaile pribatuekin edukitako harremanak erabakigarriak izan ziren sustapen publikokoak baino izango ez ziren etxebizitzak egiteko erabakia hartzean. Beraien hitzetan, eraikuntza batek arkitektura izateak ez dauka zerikusirik garestia edo merkea izatearekin.
|
|
|
Eta gauzak asko aldatu dira ordudanik. . Hemen modu tradizionalean eraikitzen zen momentu batean arkitektoen betebeharra zen sistema eta kontzeptu berriak sartzea beren proiektuetan, funtzionatzen zutela frogatzeko eta ordutik aurrera erabiltzen
|
hasteko
. Gaur egun VISESAk nahitaez eskatzen dituen gauza asko, orduan norberaren ekimenez egin behar ziren, garaian garaiko sustatzaile publikoa konbentzitzeko asmoz?, diote.
|
|
|
Gureganatzen
|
hasi
dugun beste kezka bat hurrengoa da: gero eta jende edadetu gehiago egongo dela eta jadanik badagoela.
|
|
|
Sailkapen berriak jartzen
|
hasi
du etxebizitza mota berriak; logela kopuru ezberdineko etxeak sortzea ez da gizartearen aldaketei erantzutea. Gizarte errealitateari egoki tuagoa dagoen sailkapen bat egiteko ordua da.
|
|
|
Testuinguru ilun horretan infraetxea ugaritu zen, harik eta enpresari eta teoriko ezkertiar batzuek egoera latzaz jabetu eta irtenbideen bila
|
hasi arte
. Sozialismo utopikoa esan zaio hemeretzigarren mendeko industrializazio kapitalistaren
|
|
|
Tira, Javier,
|
hasteko
eta haria hartzeko, egin beharreko galdera: EDEHV RÀ] LDOHNR HW [HEL] LW] HQ (%2() HXVNDO HUHGX EDWH] MDUGXQ gaitezke?
|
|
|
1956ko Lurzoruaren Legetik
|
hasita
gure egunetara heldu da. Kontzeptualki eta praktikoki hutsegitea bada ere, gure imaji narioan ezarri da.
|
|
|
Bertako burgesiarentzako luxuzko 170 etxebizitza eraikitzeko asmoarekin
|
hasi
ginen. Bi familiako etxebizitza bloke isolatuak Loiolako etorbidean zehar kokatu genituen, etxebizitza bakoi tzak 200 m² inguru zituelarik.
|
|
2012
|
|
|
Urrunetik ikusita, gerraontzi baten tankera har dakioke. Meategiaren inguruan, Japoniako kostaldera bueltatu ezin zuten beharginentzako etxeak, tabernak eta zinemak eraikitzen
|
hasi
zen. Baina 1974an, behin ikatza bukatu eta gero, azpiegiturak bertan behera gelditu ziren, hormigoizko hezurdura isilak balizko argietxeen modura.
|
|
|
70eko hamarkadan jaio zen ingurumenaren zainketari buruzko kontzientzia gizartean. Lehenengo urteetan zehar, erregulazio neurri gehienak industria astunen emisioak murrizten saiatu ziren, baina denbora aurrera joan ahala, neurriak beste esparru batzuetara zabaltzen
|
hasi
ziren, eraikuntzaren industriara esaterako, neurrien eragina handiagoa izan zedin. Lehenengo urteetan, horrek materialen ustiatze lanetan eta eraikitze prozesuan emititzen ziren gas kaltegarriak eta energia kontsumoa murrizten saiatzea ekarri zuen, baina 80ko hamarkadaren bukaeran eraikinen bizitza erabilgarri guztiari erreparatu behar zitzaiolako kontzientzia zabaltzen hasi zen.
|
|
|
Lehenengo urteetan zehar, erregulazio neurri gehienak industria astunen emisioak murrizten saiatu ziren, baina denbora aurrera joan ahala, neurriak beste esparru batzuetara zabaltzen hasi ziren, eraikuntzaren industriara esaterako, neurrien eragina handiagoa izan zedin. Lehenengo urteetan, horrek materialen ustiatze lanetan eta eraikitze prozesuan emititzen ziren gas kaltegarriak eta energia kontsumoa murrizten saiatzea ekarri zuen, baina 80ko hamarkadaren bukaeran eraikinen bizitza erabilgarri guztiari erreparatu behar zitzaiolako kontzientzia zabaltzen
|
hasi
zen. Garapen iraunkorraren kontzeptua de, nitzea oraindik ere zaila suertatzen den arren (nahiz eta behin eta berriz denon ahotan dabiltzan hitzak izan), ingurumenaren zainketak, egungo energia iturrien eraldaketak eta energia kontsumoaren murrizketak erronka bat izan beharra daukate instituziotatik hasi eta norbanakoarenganaino.
|
|
|
Lehenengo urteetan, horrek materialen ustiatze lanetan eta eraikitze prozesuan emititzen ziren gas kaltegarriak eta energia kontsumoa murrizten saiatzea ekarri zuen, baina 80ko hamarkadaren bukaeran eraikinen bizitza erabilgarri guztiari erreparatu behar zitzaiolako kontzientzia zabaltzen hasi zen. Garapen iraunkorraren kontzeptua de, nitzea oraindik ere zaila suertatzen den arren (nahiz eta behin eta berriz denon ahotan dabiltzan hitzak izan), ingurumenaren zainketak, egungo energia iturrien eraldaketak eta energia kontsumoaren murrizketak erronka bat izan beharra daukate instituziotatik
|
hasi
eta norbanakoarenganaino. Eraikuntzaren sektorean, eraikinek ingurumenean duten eragina haien bizitza erabilgarri osoan zehar kontuan hartzea dakar honek, proiektatzen direnetik guztiz desegiten diren arte.
|
|
|
Balorazio ekonomikoak egiteko orduan beraz, orain arte kontuan hartzen ez ziren faktoreak aintzakotzat hartzen
|
hasi
gara, esaterako proiektatze fasearen kostu gehigarria, eraikinaren exekuzio fasearen kostua, eraikinak erabilgarria den garaian dituen mantenu eta bestelako kostuak (soluzio desberdinen arteko aldeak konparatzea da komenigarriena, kostu energetikoei dagokienez batez ere), eta bizitza amaieraren kudeaketaren kostua, edo zergatik ez, irabaziak, erabilitako materialak optimizatzen badira birziklatuz...
|
|
|
Pilota negozio bihurtzen
|
hasi
zenean, pilotalekuak estalkiekin eta itxiturekin osatuz joan ziren eta jokoa gure herrietako kaleetatik desagertzen hasi zen.
|
|
|
Pilota negozio bihurtzen hasi zenean, pilotalekuak estalkiekin eta itxiturekin osatuz joan ziren eta jokoa gure herrietako kaleetatik desagertzen
|
hasi
zen.
|
|
|
Gaur egun, ezker paretako pilotalekuak hutsik daude. Udalerri batzuetako pilotalekuak, gizartearen eskariei kasu eginez, padela jokatzeko pista anitzeko instalazioak bihurtzen
|
hasi
dira, kirol eskaintza zabalagoa delakoan. Gizartea kirol erosoagoetan errazago moldatzen dela ikusita, pilota elkarteetan pilota jokalari gutxiagorekin dabiltzala ezaguna da.
|
|
|
jasotzeko. Arazoak
|
hasten
dira biztanle eta jarduera dentsitate altuak ditugunean; hiri ekosistema eraginkorrenak zeintzuk diren ikusten hasten gara orduan, karga ahalmen handiena dutenak, lurraldean inpaktu gutxien duten ekosistemak, alegia.
|
|
|
jasotzeko. Arazoak hasten dira biztanle eta jarduera dentsitate altuak ditugunean; hiri ekosistema eraginkorrenak zeintzuk diren ikusten
|
hasten
gara orduan, karga ahalmen handiena dutenak, lurraldean inpaktu gutxien duten ekosistemak, alegia.
|
|
|
Hala ere, aurrez egindako eztabaidetan, green economy kontzeptuari buruzko desberdintasunek bere horretan jarraitzen dute, eta gailurra
|
hasteko
hiru egun soilik falta direnean, green economy/ ekonomia berdea zer den eztabaidatzen jarraitzen da; izan ere, herrialde guztietako ordezkariek ez dute berdin ulertzen.
|
|
|
Zaborren bilketan ere, pauso batzuk ondo eman badira ere, gutxi aurreratu da zabor bilketa selektiboan eta Jundizen ezarri zen biokonpostaren guneak ez ditu bete jarritako itxaropenak, batetik espero baino askoz hondakin gutxiago tratatzen duelako, eta bestetik, tratatzen den materialaren azken kalitatea ez delako espero bezain ona. Beraz, zaborren sistemaren ingurukoa saltzen
|
hasi
baino lehenago, aitor dezagun asko dugula hobetzeko, betiere orain artean lortu dena onartuz eta hobetzeko falta zaigun horretan indarra jarriz.
|
|
|
Egun, beraz, auzo irlak dira, eta zabor bilketa eta garbiketarekin gero eta arazo eta gastu gehiago sortu dira. Nola liteke hirigintzako arduradunek auzo berrien eraikuntza modu logiko eta arrazionalean gauzatu beharrean, eraikuntza enpresen interes espekulatiboak (muturrean eraikitzen
|
hasiz gero
gertuago dauden etxeak hobeto eta garestiago saltzen dira) dituzten estrategiak baimentzea. Berriz ere, irizpide berde eta interes ekonomikoen talka irabazle bakarrarekin:
|
|
|
Aurreko paragrafoaren azken hitzarekin
|
hasiko
gara: espekulazioa.
|
|
|
Arrisku handiena udalerriaren hegoaldean dago. Adurtza eta Mendizabala auzo mugetatik
|
hasi
eta Gasteizko Mendiak izeneko eremuraino urbanizazioz josteko asmoa zegoen, ditxosozko krisiak gelditu ditu oraingoz, eta Lasarteko legar hobietan aurreikusita zegoen operazio espekulatzailea, berriz, epaitegiek atzera bota.
|
|
|
Bigarren fasea gauzatzeko, Ikerketa Talde bat antolatu da Arkitektura Sailaren barnean.
|
Hasi
berri den lan fase honek bi helburu nagusi ditu: sistemaren funtzionamendua proba pilotu baten bitartez bermatu, eta bideragarritasun ekonomikoa osatu.
|
|
|
Estatu Batuetako Detroit hiria, aurreko mendean munduko automobil ekoizle nagusia izandakoa, honakoan krisialdi demografiko, sozial eta ekonomiko latzean sartuta dago. Horren ondorioz, auzo elkarteek eta fundazioek (The Greening of Detroit, Detroit Eastern Market, Earthworks Urban Farm, Urban Farming) bultzatutako hiri baratzeak sortzen
|
hasi
ziren. Azkenengo hamarkadan, udalak hiria eraldatzeko egitasmoa garatzea erabaki du.
|
|
|
Hiri nekazaritza nortasun elementutzat eta hiriaren ingurumena hobetzeko, hiri metabolismoa eraldatzeko eta lekuan lekuko ekonomia bultzatzeko tresnatzat jotzen duen egitasmoa.
|
Hasteko
, baratze informalak eta landaguneak hiriaren jarduerak direla onartzea litzateke. Eta hortik aurrera eragile guztien (biztanleria, auzo elkarteak, nekazariak, administrazioa, ikastetxe publikoak...) adostasunean oinarritutako prozesua bultzatu hiriak bere inguruarekiko ardura eta oreka berreskura ditzan.
|
|
2013
|
|
|
Diseinatzen
|
hasi aurretik
, nahaspilaren kudeaketarekin erlazionaturiko erreferentziak bilatu ditugu. Horietariko asko arkitekturatik jasoak dira:
|
|
|
Do It Yourse! f esaldia 1950eko hamarkadan sortu zen etxeko konponketa eta lan txikiak norbere kasa egiten
|
hasi
zen jende andana definitzeko. Aisialdia apobetxatzeko eta dirua aurrezteko jarduera gisa hasi zena kontsumo masiboko kulturaren alternatiba bilakatu da pixkanaka, arlo oso desberdinei tarte eginez:
|
|
|
Do It Yourse! f esaldia 1950eko hamarkadan sortu zen etxeko konponketa eta lan txikiak norbere kasa egiten hasi zen jende andana definitzeko. Aisialdia apobetxatzeko eta dirua aurrezteko jarduera gisa
|
hasi
zena kontsumo masiboko kulturaren alternatiba bilakatu da pixkanaka, arlo oso desberdinei tarte eginez: liburu, fanzine eta diskoen autoedizioak, irrati libreak, ordenagailuetarako jokoen garapena, kode irekiko softwarea, talde itzulpenak, bitxien ekoizpena...
|
|
|
liburu, fanzine eta diskoen autoedizioak, irrati libreak, ordenagailuetarako jokoen garapena, kode irekiko softwarea, talde itzulpenak, bitxien ekoizpena... Diseinuaren mundua ere bere egin du Do It Yourse! ffilosofiak, eskala txikieneko diseinutik
|
hasita
gure hirien diseinuraino. Hona, jarraian, lagin bat.
|
|
|
Lan honek ildo hark baliatu ebazpideen pluraltasuna erakustea du xede, eta aniztasun horren frogatzat aurreneko kasuek baliatu oin eredu sorta dakar, osatzeko dagoen atlas batentzako lehen ekarpen gisa. Nonbaitetik behar eta,
|
has
gaitezen Gipuzkoatik, mende erdi atzera eginez.
|
|
|
Arkitektoek BIM softwarea erabiltzea izan daiteke hastapenetako bat. Asko eta asko
|
hasi
dira dagoeneko erabiltzen. Baina eraikitze teknikan bere isla izan luke arkitektoen berritze horrek.
|
|
|
Baina egiazkoa al da saltzen den «kalitatezko» produktua, eta horrek mantentzen duen oreka herrien berezko izaerarekin eta bizimoduarekin? Turismoa modu eta momentu ezberdinetan
|
hasi
zen batean eta bestean, eta horrek markatu izan ditu bata eta bestearen herri izaera eta turismoa bizitzeko modua ere.
|
|
|
XIX. mendearen bukaeran, eta batez ere XX. mendearen hasieran
|
hasi
ziren Bilbo aldeko lehen familia aberatsak Bakiora etortzen, uda pasatzera. Familia indianoak, eta Bilboko burgesia berriko familia dirudunak.
|
|
|
Espainian, gaur egun ezagutzen ditugun bainuetxeen garapena eta hedapena XVIII. mendean
|
hasi
bazen ere, Euskal Herrian lehen bainuetxeak XIX. mendearen hasieran eraiki ziren eta industrializazioak ekarri zituen gizarte eta ekonomiaren aldaketa sakonekin batera eraldatu eta gaur egun duten itxura bereganatu zuten.
|
|
|
Industria Iraultzak lan garaiaren eta aisialdi garaiaren arteko banaketa ekarri zuen eta «termalismoa» aisialdiarekin lotzen
|
hasi
zen. Ordura arte bainuetxeen bezeroak nagusiki gaixoak izan baziren ere, iturri termalekin lotutako turismoaren sorrerarekin, gaixoak ez ziren bezeroak nagusitzen hasi ziren horien artean eta nagusiki burgesia eta hirietako aristokrazia.
|
|
|
Industria Iraultzak lan garaiaren eta aisialdi garaiaren arteko banaketa ekarri zuen eta «termalismoa» aisialdiarekin lotzen hasi zen. Ordura arte bainuetxeen bezeroak nagusiki gaixoak izan baziren ere, iturri termalekin lotutako turismoaren sorrerarekin, gaixoak ez ziren bezeroak nagusitzen
|
hasi
ziren horien artean eta nagusiki burgesia eta hirietako aristokrazia. Horrekin batera, arkitektoen belaunaldi berri bat iritsi zen, horien artean Aretxabaletako bainuetxea (1842) eraiki zuen Martín Saracibar arkitekto arabarra dugu.
|
|
|
Bere lurraldean zituen iturri termal sendagarri ugariei esker, Gipuzkoan XIX. mendearen hasieratik bainuetxeak eraikitzen
|
hasi
ziren, eta Zestoakoa (1804) izan zen ateak zabaltzen lehena. Ondoren eta XIX. mendean zehar, 10 bainuetxe gehiago zabaldu ziren.
|
|
|
Bada aurrerapauso bat hartutako erabakia. Eremu horren kudeatzaileak
|
hasi
direlako pentsatzen gizakiaren eta naturaren arteko erlazioak izan ditzakeen mugetan, eta erlazio hori bateragarria izateko nolabaiteko neurriak ere hartu dituztelako. Arestian, antza, ez zegoen kontrolik eta autoak non nahi eta kontrolik gabe ibiltzen omen ziren.
|
|
|
Eraikitzeko denborari dagokionez, 2008ko azaroan
|
hasi
zuten eta 2010eko abenduan martxan zen jada. Hau da 308 metro karratu ekoitzi zituzten urteko egun bakoitzeko.
|
|
|
Eraikitzen, 1994 urtean
|
hasi
ziren. 1997 urtean bukatu zuten.
|
|
|
Aurreko bi kasuetan baino proiektu konplexuagoa ere bada. 2003an
|
hasi
eta 2006an bukatu zen. Alegia, askoz motelago eraiki zen:
|
|
|
Hiriguneen erresilientzia lortzeko gakoa interakzio eta sektore guztiak kontuan hartzea izango da, sektore publikoa eta pribatua era egokian integratuz, eta legedien malgutasuna erabiltzen dakien autoritate politiko bat mantenduz. Esatea errazagoa da egitea baino, noski, baina agintariak gizartea ikuspuntu globalago batetik ikusten
|
hastea
betiko aldagaietara mugatu beharrean (autohornikuntzaren aldagaia izango litzateke lehena hemen dudarik gabe) ez legoke batere gaizki.
|
|
|
Beraz ezaugarri hauek zituen inguru hartan XIX. mendearen erdialdean. Kataluniako Manchester hiria? izenarekin ezagutuko zen auzoari forma emango zioten lehen eraikin industrialak eraikitzen
|
hasi
ziren.
|
|
|
1853 urtean Can Ricart fabrika eraikitzen
|
hasi
ziren, Jaume Ricart enpresariak Sant Martí de Provençals herrian erosi zituen lursailetan. Cerdák Bartzelonako zabalgunea garatzeko egin zuen planoan (Plano de Alrededores de la Ciudad de Barcelona, 1859) nekazaritza partzelazioa agertzen da (gorriz) eta Can Ricart fabrika partzelazioari jarraituz eraiki zela ikusi daiteke, Peré IV errepidearen ondoan.
|
|
|
80ko hamarkadaren bukaeran fabrikaren produkzioa beste leku batera eraman zen eta eraikinak utzi egin ziren. 1990 urtean lantegiaren hainbat eraikin zaharberritzen
|
hasi
ziren gazte sortzaileen atrakzio gune bilakatu zitezen. Glenn Howells arkitektoaren diseinuaren esku, 1992 urtetik aurrera eta finantzaketa publiko eta pribatuarekin lanak 2 fasetan garatu ziren.
|
|
|
Cerdá k diseinatutako lauki sarean 200 bat etxadi okupatzen ditu; Mataró-tik Bartzelonara zihoan bidearen inguruan sortu zenean, hiriaren kanpoaldean finkatutako baratzez okupatuta zegoen. XIX. mendean jada, eremuaren industrializazioa
|
hasten
da nekazaritza lurren banaketa kontuan hartuta. Nekazaritzako iraganaren arrastoak ageriak dira garai horretako eraikin industrialetan eta trazadura urbanoan agertzen diren biratutako kokapen eta lerroduretan.
|
|
|
Beraz, XIX. mendearen amaieran eta XX. mendearen hasieran industria hazkundea gertatu zen, ehungintza sektore printzipala izanik. XX. mendearen lehen erdian zehar auzoko mugimendu industriala eta langilearena Katalunia osoko handiena izan zen, desindustrializazioa
|
hasi aurretik
. 1960 eta 1985 urteen artean, enpresak poligonoetara irten eta auzoaren gainbehera hasi zen.
|
|
|
XX. mendearen lehen erdian zehar auzoko mugimendu industriala eta langilearena Katalunia osoko handiena izan zen, desindustrializazioa hasi aurretik. 1960 eta 1985 urteen artean, enpresak poligonoetara irten eta auzoaren gainbehera
|
hasi
zen.
|
|
|
90eko hamarkadan lehen berrerabilerak egin ziren (gutxiizan arren), nahiz eta benetako birmoldaketa prozesua 2000 urtetik aurrera bultzatu zen, hiriarekin lotzen duen Diagonal etorbidea auzoan irekiz, eta 22@ proiektuaren bitartez birmoldaketa
|
hasi
zen.
|
|
|
Izan ere, proiektu fasetik jada funtzio konkretuetarako pentsatuak, eraikin horietariko asko artelanak kontsidera daitezke bere zentzu arkitektonikoan; batik bat eraikitze prozesuan leudekeen artefaktoak (arkitektura eta ingeniaritza obrak), abiapuntuko arreta estetikoa nolabait ere eraldatuz funtzio praktikoak asebetetzen
|
hasten
direnean. Hala ere, bizitza ziklo horren osteko etapa berantiarretan, produkzioaren beherakada edo agortzearekin batera usteltzen joango dira aurri egoerara heldu arte.
|
|
|
Izan ere, errotonden kasua urrutiago joan gabe adierazgarria izaten ari zaigu aspaldian, bertan kokatzen diren dekorazioko elementu, sinbolo eta kultura materialari dagozkion ikurrak aztertuko bagenitu bai hirietan, inguraldeetan edo landa eremuan bertan. Elementu kitch direlakoetatik
|
hasi
eta eskultura abstraktu klonikoetara heldu arte, hamaika harri bitxi ikusi daitezke hauetan, aurri arkeologikoak barne. Barakaldon bertan Bilboko itsasadarreko industriaren azkenekoetako aztarna (Sestaoko labe garaiaren dorrea hain zuzen) bertoko errotonda batera bideratu nahi izan zuten aspaldiko saiakera urbanistiko baten ildoan, eta geroxeago ere, nahiz eta labe garaietako bat azkenean mantendu, Megapark deritzon zonaldeari ongietorria ematen dion abiapuntuan jarri zuten labe garaiaren maketa oroitarria, nonbait jostailu eskala erabilgarrian.
|
|
|
Programaren definizio eza, ingurumen teknologiko eta espazialarekin batera, erabilgarria den paisaia iradokitzailea sorrarazi da erabiltzaileari espazioa interpretatu eta berea egiteko aukera luzatuz. Horrela, espontaneoki gertakizun oparoak jasotzeko gaitasuna duen eraikina erdietsi da, Pricek
|
hasitako
ideologiaren adibide heldu eta arrakastatsua da, beraz, Itoren Mediateka.
|
|
|
XX. mendearen amaieran
|
hasi
ziren, hiri plangintza sistematiko horiekiko kritikak. Argudioak asko ziren.
|
|
|
Irizpen horrekin, hasieran behintzat, Oteizaren itxaropenak amaitutzat jo zitezkeen, zeren V1 bertsioa, Fullaondoren sentimoldearekiko hurbilago zegoena, lehiaketarako onartu baitzuten. Lehiaketa deialdi hori 1944 urtean
|
hasitako
prozesu luzearen (15) azken fasea izan zen eta, lehen aldiz, Ametzagaña aipatzen da etorkizuneko hilerriaren kokalekutzat, Polloe beteko zela eta Donostiako demografian hazkundea gertatuko zela aurreikusita. Alabaina, izapide konplikatuen ondorioz, prozesu hori 1983/11/30era bitarte luzatu zen; egun horretan, Udal Zerbitzu Teknikoek Bal dintzen Oinarriak eta Agiria idatzi zituzten Lehiaketa Deialdia formalki eratzeko.
|
|
|
Lehiaketa baino hilabete lehenago, 1985eko abuztuan sortutako larrialdia zela-eta, Oteizak bere, ikur monumentala? aurkeztu nahi zuenez V3 bertsioarekin, Mario Ortiz eskultorearekin elkarlanean
|
hasi
zen V2 eta V3 maketen afera konpontzeko eta maketa horien argazkiak aurkeztu zituen (arriskatu egin zen, oinarrietan xedatutakoari kontra egin baitzion) dokumentazioarekin batera, Ametzagañarako proposatutakoa gauzatuta ikusteko. Arrazoi berdinagatik, Fullaondok garaian arkitekturako ikasle zen Mª Jesús Muñoz-i deitu zion V3 bertsioaren material grafikoa bukatzeko; izan ere, maketak bezalaxe, lurraldean ezarritako hutsunearen berri eman behar zuen, eskultoreak lankidetzaren hasiera hasieratik hutsune hori lortu nahi baitzuen.
|
|
|
Gurean ere, Erdi Aroko hiribildu hertsiaren traza erabat gaindituz, XIX. mendearen amaieran eta XX. mendearen hastapenean industrializazio prozesuak hirigintza irtenbide mamitsuak abiarazi zituen industria jardueraren lehen mailako hirietan. Orduan
|
hasi
ziren erabiltzen, besteak beste, «konurbazio» hitza, hirigintza prozesu handiek eragindako «deshumanizazio» edo gizarte hausturekin zerikusia dutenak (Urkidi, 2010: 78).
|
|
|
Azkenaldian, paradigma aldaketa nabaria islatzen duten proiektuak agertzen
|
hasi
dira arkitekturari buruzko web orrietan eta askok bisitatutako blog horietan. Badute utopikoaren ukitu hori.
|
|
|
Kapitalismo berriaren eta gaur egungo mugitzeko erraztasunaren eta malgutasunaren laguntzarekin sortzen diren lan egiteko modu berriak kritikatuko ditu lehenik, gizartearengan dituzten ondorioengatik, gero arkitekturari eta bereziki hiri eta gizarteari dakarzkieten aldaketak zorrotz kritikatzeko. Berak kapitalismo berria (New Capitalism) orain arteko lan sistemaren paradigmaren aurka doala (hau da, ikasi/ praktiketan
|
hasi
/ pixkanaka igotzen joan/ erretiroa hartu sekuentzia) eta langileen mugimendu konstantea laguntzen duela argudiatuko du, lan zehatz eta denbora zehatz baterako kontratuak sortuz, alegia. Horren adibidetzat ematen du Silicon Valley ko kontratuen batez besteko iraupena 8 hilabetekoa izatea.
|
|
|
Pertsonen arteko erlazio fisikoaren desagerpen progresiboa, erlazio birtualen mesedetan. Zenbat
|
hasi
dira Skype erabiltzen Erasmus urtearen ondoren?
|
|
|
Kasu bi horietan post apokalipsia gizakiaren suntsipenean oinarritzen da, inguruneak minik jasaten ez duen bitartean. Eta hiru kasuetan gizakiak eraikitako inguruaren birnaturalizazio prozesu bat
|
hasten
dela planteatzen da giza desagerpenaren ondoren.
|
|
|
Kasu hauei kontrajarriak, Mad Max 2 (1981), Fallout (1997), Six String Samurai (1998) edo The Book of Eli (2010) dauzkagu, non medioaren suntsipenaren ondoren (gerra nuklearra edo hondamendi ekologikoak direla-eta) giza dekadentzia
|
hasten
den. Kontakizun horietan gizakiak Lur planetako ia azken espezie bizidun bezala irudikatzen du bere burua.
|
|
|
Proposamenen azterketari heldu baino lehen, nabarmendu behar da lehiaketan Deustuko ubidea guztiz irekitzea aurreikusten zela, Zorrotzaurre erdi uhartea uharte bilakatzeko. Izan ere, egun oraindik ere penintsula dugun eremu hori 50eko hamarkadan
|
hasitako
lanak amaitu ez zirelako da hala. Deustuko ibarretik banantzeko egitasmoa 20ko hamarkadako planoetan jasota zegoen jada, 30 urte beranduago arte ideia hori errealitate bihurtzeko lanak hasi ez ziren arren.
|
|
|
Izan ere, egun oraindik ere penintsula dugun eremu hori 50eko hamarkadan hasitako lanak amaitu ez zirelako da hala. Deustuko ibarretik banantzeko egitasmoa 20ko hamarkadako planoetan jasota zegoen jada, 30 urte beranduago arte ideia hori errealitate bihurtzeko lanak
|
hasi
ez ziren arren.
|
|
2014
|
|
|
Endless etxearen irudikapena
|
hasi
zuen Friedrich Kieslerrek 40ko hamarkadan, zirriborroekin, albeolo solidoak marraztuz, korridore eta ardatzen bidez lotutako forma kubiko eta organikoak nahastuz. 1950 urtearen inguruan marrazkiak eta igeltsuzko maketa batzuk egin zituen.
|
|
|
1958 urtean New Yorkeko MoMAn aurkeztu zuen bere proiektua: garai berean, argazkigintza erabiliz, proiektatzeko laguntza eta dokumentazio prozesu bat
|
hasi
zuen, era horretan «espazioa denboran moldatu zezakeelarik» (Krejci, 2003).
|
|
|
Modernity and Hegemony of Vision izenburua daraman David M. Levin en saiakera filosofikoen bildumak azaltzen duen bezala, «greziarrengandik
|
hasita
, Mendebaldeko kultura paradigma begizentristak menderatzen du, ikusmenean sortu eta zentratu den ezagutza, egia eta errealitatearen interpretazioa da gurea».
|
|
|
Ikusmenaren zentzumena nagusi azaltzen zaigu mugimendu modernoko arkitektoen idatzietan, eta ikustearen paradigma baldintza nagusia dugu hirien planifikazioan, Errenazimentuko planta idealen hirietatik
|
hasita
zonifikazioaren eta plangintzaren printzipio funtzionaletara, zeinek ikusizkoaren garbitasun nahia islatzen duen. Le Corbusierrek, adibidez, «arkitektura, argipean emandako bolumenen jolas jakintsu, zuzen eta bikaina da» (Le Corbusier, 1998) esatean, begiaren arkitektura bat definitzen du.
|
|
|
Gure garaiko arkitekturak pairatzen duen irudiaren gehiegikeriaren ondorioz, arkitektura, begiaren arte sinplea bailitzan plazaratzen zaigu askotan, pentsaera eta arkitektura greziarrean
|
hasi
zen zirkulua osatuz. Baina gure kulturan, kamerak gelditutako irudi inprimatuaren arte bilakatu da arkitektura, non irudiaren gehiegikeriak haien barneratze abiadura handiarekin batera lautu egin dituen, irudi bakar bihurtzen dituelarik beraien plastikotasuna galaraziz.
|
|
|
Gorputzak, berez, ez ikustea erabaki dezake baina ez entzutea ez. Horren erabileraz bazekiten naziek eta estrategia militarretatik jaiotako Muzak1 kontzeptua bereganatu duen sistema kapitalistak, dentistaren kontsulta nerbiosoetatik
|
hasi
eta espazio publikoetaraino, guztion ordena lasaitu bat induzitzeko asmotan era guztietako euskarrietan igorritako fondoko musikak erabiltzean agerian geratzen dena. Edozein eraikinetan ibilbideak gidatzeko korridoreak diseinatzen ditugun zorroztasunarekin eraikitzen dira ukigaiak ez diren soinu eremuen kale tarteak (Orquesta del Caos, 2005).
|
|
|
Marrazkigintzak, hainbat egileren ahotan, hamaika adiera izan ditu, betiere ideia eta ideiaren espresioa aldagai duen formularen arabera. Errenazimentutik
|
hasiko
gara, modernitate eta postmodernitatearen baitan txertatuz, eta ikusiko dugu nola marrazkigintzaren definizio bera garaien arabera aldakorra den.
|
|
|
Marrazkiaren estandarizazioak, hortaz, garrantzi handia izan zuen, hortaz, arkitektoaren eta proiektuaren eraketan bertan; Palladioren I quatro libri dell, architettura tratatuan proiekto osoak plantan, altxaeran eta ebaketan sortzen dira. Humanismoz zipriztinduta zegoen Errenazimentuan arkitektoak, jada, obratik aldentzen
|
hasi
ziren, modu teorikoan bederen. Albertik hasi zuen aldaketa hori, eta Palladiok eman
|
|
|
Humanismoz zipriztinduta zegoen Errenazimentuan arkitektoak, jada, obratik aldentzen hasi ziren, modu teorikoan bederen. Albertik
|
hasi
zuen aldaketa hori, eta Palladiok eman
|
|
|
Eskola horretan, arkitekturak sail oso bat hartzen zuen, baina pintura eta eskulturarekin harreman estua izango zuen; arkitektura, arestian aipatu dugun D. Aviler arkitektoaren aipuak zioen bezala, marrazkilariaren zientziatzat hartzen da, eta marrazkian jartzen zen arreta, eta ez marrazki horrek adierazi behar zuen objektuan: ikaskuntza sistema esquisse edo zirriborro batetik
|
hasten
zen, eta tailerretan banaturik, ikasleek hamar orduko epea zuten proiektu oso bat marrazteko. Zentzu horretan, argi ikus daiteke Beaux Arts eskolak izandako proiektuen ezaugarri funtsezko bat forma «puru»en banaketa diagramatikoa zela, hau da, marrazkeko lagungarriak ziren formez baliatzen zirela.
|
|
|
XX. mendearen hasiera horretan, izatez, ideologia eta gizabanakotasunaren aldarrikapena hitzetik hortzera izan zen; arkitektoek marrazkietan estilo pertsonalak txertatzen
|
hasi
ziren; Ville Contemporaine azaltzeko, Le Corbusierrek elementu grafiko geometrikoak eta organikoak nahastuko ditu, gizartea humanizatu baina teknifikatu bat adierazi nahian; Gerrit Rietveld-ek, Schroeder etxeko barne planoak marraztean, planoaren apurketa bat proposatzen digu, elementu bakunek osotasun bat hartzen dutela adieraziz; Archigrameko kideek argazkilaritzaren bitartez adierazi zuten Mun...
|