|
2004
|
|
|
Segurtasun material, berdintasun politiko eta parte
|
hartzearen
garapen markohorretan, bazkideen arteko interakzioak emaitza kooperatibo eta solidario hobeaksortzen ditu, interes partikularren aurrean interes kolektibo eta komunitarioakgailentzen dira eta. Testuinguru mesedegarri horrek ez ditu onurak kooperatibenbaitan soilik eragiten, non bere adierazpen nabarienak garai depresiboetan burutzen diren ahalegin neketsuak, edo merkatal enpresekin alderatuz ekitatiboagoakdiren eskala erretributiboak diren.
|
|
|
Ikasle horiek, gainera, beren adierazpenean honako hau proposatu zuten: premia bereziak dituzten ikasleei arreta ematea, langile eta material egokiak erabiliz; legezko neurri zorrotzak
|
hartzea
garapen jasangarria bermatzeko; Atzerritartasunari buruzko Legea indargabetzea; hezkuntzarako, etxebizitzarako eta lanerako eskubidea gauzatzea; gutxieneko soldata igotzea, eta gizonen eta emakumeen soldata berdintzea. Adierazpenaren helburua da, halaber, gastu militarrak murriztea, suntsipen masiboko armak kentzea, kultura ondarea babestea, eta topaguneak sortzea, gazteek beren eskaerak eta beharrak erakunde publikoen aurrean adierazi ahal izateko.
|
|
2006
|
|
|
Amaitzeko komeni da azpimarratzea, identifikazio prozesu hau garrantziahartzen joango dela, haur identifikatuen alor intelektual, sozial eta familiarreanegingo diren esku
|
hartzeen
garapena errazten duen heinean. Profesional eta inplikaturiko instituzio eta eragile guztion esku (irakasle, hezitzaile, psikologo, eta familiaren esku) dago gaitasun altuak dituzten haurrei neurriko heziketa eskaintzearenardura.
|
|
2007
|
|
|
Postulatu horiek, gizarte prozesuen zeregina azpimarratzearekin batera, aldezten zuten pertsonak ezagutzaren garapenenean paper aktiboa duela (Collins, 2002). Ideia horiek gizarte ezagutzaren garapenari buruzko interesa berpiztu zuten, eta autore asko hasi ziren gai horren inguruko ikerketak egiten; esate baterako, Kohlberg ek moralaren garapenaz (adibidez, Kohlberg, 1963 eta Kohlberg etaKramer, 1969) eta Feffer ek ikuspegia
|
hartzearen
garapenaren inguruanegindakoak (Feffer, 1959; Feffer eta Gourevitch, 1960). Hori guztia dela-eta, Turiel ek (1983) gizarte ezagutzaren garapenaren loralditzat hartzen du 1960kohamarkada.
|
|
|
Kontuan
|
hartuz
garapen moralean berbaldi hizkuntzak duen garrantzia, hezitzaileek (gurasoek, irakasleek) saiatu behar dute ikasleek istorioak etakontakizunak truka ditzaten, elkarrizketako harremanak sustatuz eta haietan. Kontatutako istorioan ikasleak bere ekintzen ardura eta gobernua hartzenditu, bere bizitza istorio gisa interpretatzen du, eta besteen ikuspegiekin alderatzendu.
|
|
2008
|
|
|
Eguneroko bizitzan, ezin dira aldi berean kontuan
|
hartu
garapenaren alderdiren batekin lotzen diren testuinguru alderdi guztiak. Testu honen bitartez, alderdi horietako asko aztertuko dira:
|
|
|
«Jendeak estuki esku hartzea beren bizitzetan eragina duten prozesu ekonomiko, kultural, sozial eta politikoetan... prozesu horien gaineko zuzeneko kontrol osoa edo zeharkako eta partziala izanik jardun dezakete... erabaki hartzerako eta botererako sarbide konstantea izatea da garrantzitsua» (NBGP, 1993). Gainera, esan ohi da parte
|
hartzea
garapenerako instrumentua eta helburua dela aldi berean, eta, beraz, ez dela une jakin bakar bateko egitate isolatua, baizik eta etengabeko prozesua (ibid.).
|
|
|
Lehenengo kasuan, parte hartzea teknika bat baino ez da beste askoren artekoa, hots, kasuaren arabera proiektu konkretu baten helburuak betetzeko eraginkorra izan badaiteke, hautatuko dugun bitarteko bat. Bigarren kasuan, parte
|
hartzea
garapen prozesuaren ezinbesteko partea da: ez dago benetako garapenik, neurri batean behintzat, parte hartzearen bidez ez bada.
|
|
|
Gaur egun, baliabide ekonomiko gehienak nazio garatuenak zaintzeko erabiltzen dira. Hala ere, ikertzaileek beharrezkotzat jotzen dute zuhurtasun neurriak
|
hartzea
garapen bidean dauden herrialdeetan, herrialde horietan baitaude “puntu bero” gehienak.
|
|
2009
|
|
|
Kaltetutako arloetako bat portaerarekin eta, zehazki, elikaduraren portaerarekin lotuta dago. Urteetan ez dira kontuan
|
hartu
garapenaren nahasteekin lotutako elikadura eta osasun portaeraren arazoak. Kasu askotan, ez zaie behar bezalako arreta eta tratamendua aplikatu.
|
|
2010
|
|
|
Villalba, U. (2007): . Parte
|
hartzea
garapenean: hainbat diskurtso eta jatorri?, Uztaro, 63, 77
|
|
2011
|
|
|
9 Haurren eta nerabeen osasuna zaintzera, sustatzera eta babestera bideratutako esku
|
hartzeen
garapena bultzatzea, bai eta istripuak eta minusbaliotasuna eragin dezaketen beste arrazoiak prebenitzera bideratutakoena ere; hor sartuko dira maitasun eta sexu hezkuntzaren alderdiak eta arduraz kontsumitzeari buruzko hezkuntza, eta arreta berezia eskainiko zaie haurren eta nerabeen urritasunak diagnostikatzeari eta tratatzeari, eta haien buruko osasunari.
|
|
|
...ela, Aitortuz, arraza bereizkeriak, genozidioak, apartheidaren krimenak eta esklabotzaren debekuak, giza eskubideen instrumentuek ezartzen dituzten betebeharretan definitzen diren bezala, ez dutela inolako salbuespenik onartzen, Entzun ondoren munduko herriak eta hauek dituzten nahiak aintzakotzat hartuta, nahi horiek direlarik justizia, guztion aukera berdintasuna, giza eskubideen gozamena, barne
|
hartuta
garapenerako, bakean eta askatasunean bizitzeko eskubidea eta ekonomia, gizarte eta kultura bizitza eta bizitza zibil eta politikoan bereizkeriarik gabe eta berdintasun baldintzetan parte hartzea, Aitortuz gizarte eraketan gizabanako eta herri guztiek duten parte hartze bidezko, ekitatezko, demokratiko eta baztertzailea ez dena lagungarri izan daitekeela arrazismorik, arraza bereizkeriarik, xenof... Aintzat harturik eta aitorturik Hegoafrikako buru den Thabo Mbeki jaunak egindako. XXI. menderako ikuspegia izeneko Adierazpena, Hegoafrika berriko lehenengo burua izan zen Nelson Mandela jaunak izenpetua, Giza Eskubideen Nazio Batuen goi Ordezkariaren eta Munduko Konferentziaren Idazkari Nagusiaren ekimenez, eta 74 estatu buruk, gobernu buruk eta kargudunek sinatua, Berretsiz kultura aniztasuna gizateriaren aurrerakada eta, oro har, ongizatearentzat osagai baliotsua dela, eta hori balioetsi, gozatu, benetan onetsi eta gure gizarteak aberasten dituen ezaugarri iraunkor gisa hartu behar dela, Aitortuz, arraza bereizkeriak, genozidioak, apartheidaren krimenak eta esklabotzaren debekuak, giza eskubideen instrumentuek ezartzen dituzten betebeharretan definitzen diren bezala, ez dutela inolako salbuespenik onartzen, Entzun ondoren munduko herriak eta hauek dituzten nahiak aintzakotzat hartuta, nahi horiek direlarik justizia, guztion aukera berdintasuna, giza eskubideen gozamena, barne hartuta garapenerako, bakean eta askatasunean bizitzeko eskubidea eta ekonomia, gizarte eta kultura bizitza eta bizitza zibil eta politikoan bereizkeriarik gabe eta berdintasun baldintzetan parte hartzea, Aitortuz gizarte eraketan gizabanako eta herri guztiek duten parte hartze bidezko, ekitatezko, demokratiko eta baztertzailea ez dena lagungarri izan daitekeela arrazismorik, arraza bereizkeriarik, xenofobiarik eta horiekin lotura duten intolerantzia modurik gabeko mundu bat lortzeko, Azpimarratuz nazio eta mundu mailan erabakiak hartzean, bereizketarik gabe guztion ekitatezko parte hartzearen garrantzia, Baieztatuz arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak, arrazismo eta arraza bereizkeriaren baliokide direnean, giza eskubide guztien urratze larriak direla eta eskubide horien gozamen osoa oztopatzen dutela, gizaki guztiak aske eta duintasun eta eskubideetan berdinak jaiotzen direlako egi nabaria ukatzen baitute; herri eta nazioen arteko harreman baketsu eta adiskidetsuak oztopatzen baitituzte, eta barneko zein nazioarteko gatazka ugariren oinarrizko arrazoiak baitira, gatazka armatuak barne, eta horrek biztanleriaren nahitaezko lekualdaketa eragiten duela, Aitorturik beharrezkoa dela nazio mailan eta nazioartean, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduei aurre egiteko neurriak hartzea, giza eskubideak, ekonomia, gizarte, kultura eskubideak eta eskubide zibil eta politiko guztien gozamen osoa ziurtatzeko helburuarekin; eskubide horiek guztiak unibertsalak, banaezinak, elkarren mendekoak eta elkarri lotuak baitira, eta herrialde guztietako gizon, emakume eta haurren bizi baldintzak hobetzeko, Berretsiz halako helburua, giza eskubideen sustapen eta babeserako eta arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurkako borrokaren helburuak lortzeko asmoarekin, nazioarteko lankidetza gehitzea beharrezkoa dela, Aitorturik xenofobia, bere adierazpen ezberdinetan, gaur egungo bereizkeria eta gatazka iturri eta modu nagusienetakoa dela, eta horri aurre egiteko estatuek eta nazioarteko erkidegoak presako arreta ipini eta neurriak berehala hartu behar dituztela, Guztiz jakitun izanik, nazioarteko erkidegoak, gobernuek eta tokiko agintariek egindako ahaleginak gorabehera, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen oinazeak irauten duela eta giza eskubideen urraketen, sufrimenduen, desabantailen eta indarkeriaren arrazoi izaten jarraitzen duela, erabilgarri eta egoki diren baliabide guztien bitartez egin behar zaiela aurre, lehentasun osoko gai gisa, ukituak diren erkidegoekin lehenespenezko kooperazioarekin, Ikusirik ardura handiz arrazismo, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen kasu bortitzek irauten dutela, eta gainera gaur egun oraindik proposatzen direla, modu batera edo bestera, arraza eta kultura jakin batzuen nagusitasunaren teoriak, garai kolonialetan zehar sustatu eta burutuak izan zirenak, Kezkaturik arrazismo, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia adierazpenek gaur egun forma eta adierazpenik ankerrenetan suspertu eta jarraitzen dutelako, bai eta beste ideologia eta praktika batzuetan oinarritutako bereizkeria edo arraza edo etnia nagusikeria, Gogorki arbuiatuz arraza nagusikerian oinarri duen doktrina oro, bai eta ustez ezberdinak diren giza arrazen existentzia frogatu nahi duten teoriak ere, Aitortuz arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduei aurre ez egitea eta ez salatzea, horien aurkako lana guztiona izanik, bereziki agintari publiko eta maila guztietako politikoena, halakorik ez egiteak horien iraupena bultzatzen duen faktore bat dela, Berretsiz estatuek biktima guztien giza eskubideak eta oinarrizko eskubideak babestu eta sustatzeko eginbeharra dutela, eta emakumeei eragin diezaieketen askotariko bereizkeria moduak aintzat hartzen dituen genero ikuspegia ezarri luketela, eta beraien eskubide zibil eta politiko, eta ekonomia, gizarte eta kultura eskubideen gozamena mundu osoko gizartea garatzeko ezinbestekoa dela, Aitortuz arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak ezabatzeko borrokaren inguruan gero eta globalizatuagoa den munduak aurkezten dituen erronka eta aukerak, Erabakia harturik noiz eta globalizazioaren eta teknologiaren garaian, horiek lagundu dutela modu nabarian halakoak lortzeko:
|
|
|
Aintzat harturik eta aitorturik Hegoafrikako buru den Thabo Mbeki jaunak egindako. XXI. menderako ikuspegia izeneko Adierazpena, Hegoafrika berriko lehenengo burua izan zen Nelson Mandela jaunak izenpetua, Giza Eskubideen Nazio Batuen goi Ordezkariaren eta Munduko Konferentziaren Idazkari Nagusiaren ekimenez, eta 74 estatu buruk, gobernu buruk eta kargudunek sinatua, Berretsiz kultura aniztasuna gizateriaren aurrerakada eta, oro har, ongizatearentzat osagai baliotsua dela, eta hori balioetsi, gozatu, benetan onetsi eta gure gizarteak aberasten dituen ezaugarri iraunkor gisa hartu behar dela, Aitortuz, arraza bereizkeriak, genozidioak, apartheidaren krimenak eta esklabotzaren debekuak, giza eskubideen instrumentuek ezartzen dituzten betebeharretan definitzen diren bezala, ez dutela inolako salbuespenik onartzen, Entzun ondoren munduko herriak eta hauek dituzten nahiak aintzakotzat hartuta, nahi horiek direlarik justizia, guztion aukera berdintasuna, giza eskubideen gozamena, barne hartuta garapenerako, bakean eta askatasunean bizitzeko eskubidea eta ekonomia, gizarte eta kultura bizitza eta bizitza zibil eta politikoan bereizkeriarik gabe eta berdintasun baldintzetan parte hartzea, Aitortuz gizarte eraketan gizabanako eta herri guztiek duten parte hartze bidezko, ekitatezko, demokratiko eta baztertzailea ez dena lagungarri izan daitekeela arrazismorik, arraza bereizkeriarik, xenofobiarik eta horiekin lotura duten intolerantzia modurik gabeko mundu bat lortzeko, Azpimarratuz nazio eta mundu mailan erabakiak hartzean, bereizketarik gabe guztion ekitatezko parte hartzearen garrantzia, Baieztatuz arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak, arrazismo eta arraza bereizkeriaren baliokide direnean, giza eskubide guztien urratze larriak direla eta eskubide horien gozamen osoa oztopatzen dutela, gizaki guztiak aske eta duintasun eta eskubideetan berdinak jaiotzen direlako egi nabaria ukatzen baitute; herri eta nazioen arteko harreman baketsu eta adiskidetsuak oztopatzen baitituzte, eta barneko zein nazioarteko gatazka ugariren oinarrizko arrazoiak baitira, gatazka armatuak barne, eta horrek biztanleriaren nahitaezko lekualdaketa eragiten duela, Aitorturik beharrezkoa dela nazio mailan eta nazioartean, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduei aurre egiteko neurriak hartzea, giza eskubideak, ekonomia, gizarte, kultura eskubideak eta eskubide zibil eta politiko guztien gozamen osoa ziurtatzeko helburuarekin; eskubide horiek guztiak unibertsalak, banaezinak, elkarren mendekoak eta elkarri lotuak baitira, eta herrialde guztietako gizon, emakume eta haurren bizi baldintzak hobetzeko, Berretsiz halako helburua, giza eskubideen sustapen eta babeserako eta arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurkako borrokaren helburuak lortzeko asmoarekin, nazioarteko lankidetza gehitzea beharrezkoa dela, Aitorturik xenofobia, bere adierazpen ezberdinetan, gaur egungo bereizkeria eta gatazka iturri eta modu nagusienetakoa dela, eta horri aurre egiteko estatuek eta nazioarteko erkidegoak presako arreta ipini eta neurriak berehala hartu behar dituztela, Guztiz jakitun izanik, nazioarteko erkidegoak, gobernuek eta tokiko agintariek egindako ahaleginak gorabehera, arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen oinazeak irauten duela eta giza eskubideen urraketen, sufrimenduen, desabantailen eta indarkeriaren arrazoi izaten jarraitzen duela, erabilgarri eta egoki diren baliabide guztien bitartez egin behar zaiela aurre, lehentasun osoko gai gisa, ukituak diren erkidegoekin lehenespenezko kooperazioarekin, Ikusirik ardura handiz arrazismo, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen kasu bortitzek irauten dutela, eta gainera gaur egun oraindik proposatzen direla, modu batera edo bestera, arraza eta kultura jakin batzuen nagusitasunaren teoriak, garai kolonialetan zehar sustatu eta burutuak izan zirenak, Kezkaturik arrazismo, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia adierazpenek gaur egun forma eta adierazpenik ankerrenetan suspertu eta jarraitzen dutelako, bai eta beste ideologia eta praktika batzuetan oinarritutako bereizkeria edo arraza edo etnia nagusikeria, Gogorki arbuiatuz arraza nagusikerian oinarri duen doktrina oro, bai eta ustez ezberdinak diren giza arrazen existentzia frogatu nahi duten teoriak ere, Aitortuz arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduei aurre ez egitea eta ez salatzea, horien aurkako lana guztiona izanik, bereziki agintari publiko eta maila guztietako politikoena, halakorik ez egiteak horien iraupena bultzatzen duen faktore bat dela, Berretsiz estatuek biktima guztien giza eskubideak eta oinarrizko eskubideak babestu eta sustatzeko eginbeharra dutela, eta emakumeei eragin diezaieketen askotariko bereizkeria moduak aintzat hartzen dituen genero ikuspegia ezarri luketela, eta beraien eskubide ...ela, Aitortuz, arraza bereizkeriak, genozidioak, apartheidaren krimenak eta esklabotzaren debekuak, giza eskubideen instrumentuek ezartzen dituzten betebeharretan definitzen diren bezala, ez dutela inolako salbuespenik onartzen, Entzun ondoren munduko herriak eta hauek dituzten nahiak aintzakotzat hartuta, nahi horiek direlarik justizia, guztion aukera berdintasuna, giza eskubideen gozamena, barne
|
hartuta
garapenerako, bakean eta askatasunean bizitzeko eskubidea eta ekonomia, gizarte eta kultura bizitza eta bizitza zibil eta politikoan bereizkeriarik gabe eta berdintasun baldintzetan parte hartzea, Aitortuz gizarte eraketan gizabanako eta herri guztiek duten parte hartze bidezko, ekitatezko, demokratiko eta baztertzailea ez dena lagungarri izan daitekeela arrazismorik, arraza bereizkeriarik, xenof... herriak elkartzea, berdintasun, duintasun eta solidaritatean oinarritutako giza familia kontzeptua praktikan jartzea, eta XXI. mendea giza eskubideen mendea eta arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduak ezabatzeko mendea izan dadin, bai eta gizabanako eta herri guztien benetako aukera eta tratu berdintasuna lortzeko ere, 1Adierazpen eta Egintza Programa honen ondorioetarako, ulertzen da genero hitzak bi sexuei, gizona eta emakumeari, egiten diela erreferentzia, gizartearen testuinguruan.
|
|
2012
|
|
|
17.Ildo beretik, erabaki dugu garapen bidean dauden uhartetako estatu txikien beharrizan bereziak artatzea, berehala eta zuzentasunez abian jarriz Barbados deituriko Egintza eta Biltzar Orokorrak moldatutako ondorioak, bere ezohiko bileren hogeita bigarren aldian.Nazioarteko erkidegoari eskatzen diogu arduratu dadila, ahultasun indizea egiteko orduan, aintzat
|
hartzeaz
garapen bidean dauden uhartetako estatu txikien beharrizan bereziak.
|
|
2014
|
|
|
Garapen motorraren beste bi alderdik modu erabakigarrian laguntzen diote haurrari ingurunea esploratzen eta hartara egokitzen: objektuak beren borondatez
|
hartzearen
garapena eta objektuak manipulatzeko trebetasunaren garapena.
|
|
|
Gaitasun horri esker, inguruko hainbat objektu interesgarri aurkitu eta haietara irits daiteke. Nahiz eta ezagutza bidezko eskemek forma erradikalki desberdinak
|
hartu
garapenaren etapetan, prozesua ez da aldatzen. Piageten arabera, umeak bere eskemak antolatzen ditu etengabe, eta egitura konplexuago eta egokigarriago bihurtzen ditu.
|
|
2016
|
|
|
Epe hori hamar urtekoa da gehienez, eta herrialde batek du produktu hori bera babesteko bestelako babes neurririk hartu epe hori amaitu eta bi urte igaro artean, gutxienez. Ezin da horrelako babes neurririk
|
hartu
garapen bidean dauden eta Munduko Merkataritza Antolakundeko kide diren herrialdeen inportazioak mugatzeko.
|
|
2022
|
|
|
Hain zuzen, pseudozientzia edo ikuskera alternatiboak ez dira agertzen, oraingoz, Lehen Hezkuntzako eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako curriculum ofizialean. . Lehen Hezkuntzan, gutxieneko edukien curriculum berria matematika konpetentziarekin eta zientzia, teknologia eta ingeniaritzako gaitasunarekin (STEM), ikasleak “pentsamendu zientifikoa erabiltzen du bere inguruan gertatzen diren fenomeno batzuk ulertu eta azaltzeko, jakintzan konfiantza
|
hartuz
garapenaren eragile gisa, tresna eta tresna egokiak erabiliz, galderak eginez eta esperimentu errazak gidatuz”. Eta DBHko oinarrizko curriculuma Biologia, Geologia, Fisika eta Kimikaren bidez metodo zientifikoaren estrategiak hartzen direla zehazten da.
|
|
2023
|
|
|
Modu guztietan, zernahi adierazpide publikotan parte
|
hartzea
garapen maila batera heldu zirelako seinale zen, helduak ziren. Jadanik ez ziren haurrak, orain neska mutilak ziren, herriko gazteria, zituen abantailekin eta betebeharrekin.
|