|
2002
|
|
|
Gure asabak aztuta euken nortzuk zirian eta euren Aberrija zein zan. Gastelarren menpian eta eurakin eikezan
|
artu
emonak gatik eurakin bat eginda lez egozan; dana zan berton erderia, errijetan egozan gixon agindudun gustijak ziran erdeldunak, eta geure euzkera ederrari guda gogorra egiten eutsen. Emenguak be, asi ziran euren (gaztelaren) izkuntzagaz pozik (zoritxarrez gaur be geyenak orretan dagoz, batez be, emakumiak) eta euzkeria, lenengo erdi eta gero ija oso aztu jaken.
|
|
|
" Eguneroko gorabeera latzei aurre emoteko era bat; eta orrelan, lagun urkoaz
|
artu
emon samurragoak izateko modu egokia."
|
|
|
Ortik beste egoera batzuk sortuten dira. Esaterako, beste naziñoakaz edo legerriakaz dituen
|
artu
emonetan be, diruak leen baiño gitxiago balio izatea, sarri askotan.
|
|
|
Ezbardinen
|
hartu
emona gaztetarik hasi behar dalako. Hori dala ta nik, mutilzahar ikusi gura ez zaitudalako, ziri egiten deutsut.
|
|
2005
|
|
|
Jaio aurretik sabeletik iritsitako uhinek bihotzeko oroimenean grabatutako doinu gozoa kantamarmarituz kulunkatzen ninduan amak, eta behin loak hartu ezkero sehaskan pausatzen ninduenean erritmo berberean eragiten eutsoen sehaskari haren eskuek. Hilabete batzuk lehenago berarentzat lo kantu izan zan kantu berbera zan orain nire amesetarako lo kantu, ama alaben arteko
|
hartu
emona, lotan be, indartu eta erraztuko eban kantu berbera.
|
|
|
Egun batzuen buruan ostera, ikerkuntzok aspergarri bihurtu jakozan, noragabeziak besterik ez, eta lerro tartean katramilatzear egoala, gogoaren azken argitaldia balitz moduan, aldaketa bat susmau eban eta arrakalek beste ikuspegi bat erakutsi eutsien, berak be beste itxura batez ikusten ebazan. Hormetako lerrook orduan, batez be iparraldera begira egozanek, irudi politagoak eta baikorragoak osatzen ebezan eta, artean Isseseren gogoak bihurritzen ebazan irudiak baziran be, euron arteko
|
hartu
emona ez zan horren zuzenekoa eta ezin eitekean grafiko hotzen bidez adierazo.
|
|
2007
|
|
|
Gauza asko turismoari begira egiten ei dira, eta bisitariok urte gitxitan bizimodua aldatu deutsegu. Gringitoek be etxeak erosi dabez, baita jantokiak zabaldu be; baina ez daukie
|
hartu
emonik bertokoakaz. Aparte bizi dira eta bertako jenteari gogor egiten jako hori.
|
|
|
Batzukaz ikasi egiten dozu, berba egiten dozu. Beste batzuk, ostera, zure ondotik pasetan dira haize korronte baten antzean, hotzikarea eraginez; beste batzukaz berba egikeran, ostera, zeozer berezia igarten deutsezu eta ahaztu ezinezko
|
hartu
emona sortu.
|
|
|
Eurotariko askok ez eben topau amesetako lurra eta atzera Galesera joan ziran. Geratu ziranek hemengo lurrai Galesko izenak imini, eta
|
hartu
emonak izan ebezan indigenakaz. Indigenek asko lagundu eutseen hasieran, bertoko eguraldia benetan gogorra da ta.
|
|
|
Orain ez da baleak batzen diran sasoia. Antza ikusgarria da kostaldetik hogeta hamar bat metrora baleak zelan alkartzen diran bikoteka, eta gero emeek kumeakaz daukiezan
|
hartu
emon estuak ikustea. Hori hurrengo baterako itxi dogu.
|
|
|
Musika kaxako musikearen antzera, luzaroan jo dau tinbreak. Gizon batek zabaldu deusku atea, uleagaz
|
hartu
emon berezia daukana: gitxitan nahastetan ei dau ulea, eskuak, txanpua eta ura.
|
|
|
Zelan sentiduten ziran adierazteko be erabilten eben pinturea. Duda barik, pentsetan hasita, horrek asko erraztuko ebazan
|
hartu
emonak.
|
|
2008
|
|
|
Bizitza
|
hartu
emona dala adierazoteko balio dauan beste esaera hau be entzuten neban: Mundu honetan sardie eta eskuarie, bixek erabilten ikasi behar da.
|
|
|
Antolaketa horrek emoten deutso liburuari literaturako errelatotasuna. " Eskolako lagunek eta auzoko
|
hartu
emonek be badaukie zerikusirik, jakina etxeko gorabeherak dira, gehienak, kontaeraren harian jostun". " 12 urtera arteko bizipen eta sentimentuak hartzen dabe pisurik handiena" dinosku atarikoan.
|
|
|
Eskolako lagunek eta auzoko
|
hartu
emonek be badaukie zer ikusirik, baina etxeko gorabeherak dira, gehienbat, kontaeraren harian jostun.
|
|
|
Labayrukoekin
|
hartu
emonetan ibili ta gero erabagi neban egindakoari zabalkunde handiagoa emotea. Gaurko euskera batuko estandarrean edo neukana, bizkaieraz jarriko ete neban eskatu eustien, holan umetako hizkeratik hurrago ibiliko nintzala ta.
|
|
|
Gaurko euskera batuko estandarrean edo neukana, bizkaieraz jarriko ete neban eskatu eustien, holan umetako hizkeratik hurrago ibiliko nintzala ta. Zuekin/ zuokaz, ditut/ dodaz, bietara entzuten eta egiten genduan etxean eta ez naz, holako kasuetan, zurrunkerietan ibili, ezer izatekotan hizkuntza,
|
hartu
emonetarako beti prest, ate bentanak zabalik daukazan etxea da eta. Ez jat asko kostau egokitze lana, nik neuk be, egia esan, Bizkaiko euskeran, hementxe darabildan honetan gitxi gorabehera, bizi eta entzunak diralako istorio eta bizipenok.
|
|
|
Bada beste gauza arretagarri bat. Gugaz
|
hartu
emonik izan ez arren, baziran han aleman itxurako gazte batzuk, gure instruktoreekin ibilten ziranak. Alemaniatik iges egindakoak zirala esaten eben, isilka, gure arteko batzuek.
|
|
2009
|
|
|
Kontxo, kontxo! Zer gogoan
|
hartu
emon eutsien gure Txotxopineri Txuriren albisteok. Aurrerantzean kontu gehitxuago euki eban etxetik urtetean.
|
|
2011
|
|
|
Neska mutilak alkarregaz bakarrik ibilten hasten ziranean hartzen zan euren
|
hartu
emona nobiotzakotzat (nobidxe nobidxo dabdzY, era horretan urte batzuk emon ondoren, normalean mutilak eskatzen eutsan ezkontzea neskeari, eta handik lasterrera hasten ziran ezkontzea eratzen gurasoen laguntzeagaz. Izaten ziran, dana dala, gurasoek aurrez atonduriko ezkontzak be, ondasun interesak hitarte zirala.
|
|
|
Ikusten genduan gure nagusiak apurka apurka gure ondotik bajoiazala gure informanteetariko batzuk be joan egin jakuz bien bitartean, eta eurekin batera gorderik eukien altxorrik handiena, herriko hizkuntzaren parte bat. Halan bada, Labayru Ikastegikoek euskera eta herri jakintza gaietan esperientzia luzea eukiela kontuan hartuta, geure herri ondarea batu eta haren aztertze sistematiko bat egiteko asmoaz, eurakaz
|
hartu
emonean jarri ginan.
|
|
|
Morgako Udalagaz
|
hartu
emonean egon eta alkarregaz ebatziak hartu ondoren, orain dala hiru urte hasierea emon geuntsan egitasmo honeri. Lehenengo eta behin lekuko edo barriemoile aproposak topau ziran, gero itaun erantzunean grabazinoak egin genduzan, hurrengo batutako material osoa sailkatu genduan, eta aztertu eta landu ondoren etorri dira emaitzak; euskarri bi honeetan argitaratu doguzanak.
|
|
|
Bizimodu gehiena alkarren ondoan egiteak, behar bardintsuetan ibilteak eta jaubetza komun batzuk eukiteak, orain erdi galduta dagoan auzokoen arteko
|
hartu
emona oso estua izatea ekarri ohi eban.
|
|
|
Orduko denporan, hatan be, erromerietan egiten ziran bikoterik gehienak: mutilek neskatilei dantzea eskatuta egiten zan lehenengo
|
hartu
emona, nahi eta kalabazak be sarri emon hitarte horretan. Lehenengo jotea joten zan, soltuan dantzan egiteko, eta gero etorren pasodoblea, bikoteka alkarri oratuta dantzan egiteko.
|
|
|
Ez da ahaztu behar, gainera, aitatu dogun auzo bakotxaren barruan be barru banaketak dirala, baserri moltsoek osotutakoak. Auzoen barruko auzuneak izango li tzatekez honeek, baina euren artean hur egon eta
|
hartu
emon estua daukielako, ez jake nortasun berezirik autortzen lekukoen begietara.
|
|
|
Ikerketa etnografiko honetan agirian geratu da, auzo moltso edo gune bion arteko
|
hartu
emona nahiko mugatua dala. Batetik, herriak zabalera fisiko handia daukalako; bestetik, alderdi batak eta besteak jai ospakizun bereziak, apartekoak, dituelako; salerosketak egiten be leku diferenteetara joaten diralako, eta Altamirako San Migel eleizea parrokia bihurtu zanetik, euren arteko hartu emonak bakandu eta ia gizarte bi eratu diralako herri beraren barruan.
|
|
|
Ikerketa etnografiko honetan agirian geratu da, auzo moltso edo gune bion arteko hartu emona nahiko mugatua dala. Batetik, herriak zabalera fisiko handia daukalako; bestetik, alderdi batak eta besteak jai ospakizun bereziak, apartekoak, dituelako; salerosketak egiten be leku diferenteetara joaten diralako, eta Altamirako San Migel eleizea parrokia bihurtu zanetik, euren arteko
|
hartu
emonak bakandu eta ia gizarte bi eratu diralako herri beraren barruan.
|
|
|
bertako jentea, langintza jakin batetik bizi dana, eta bertako etxeak, auzotarren bizilekuak diranak; gizatalde hori talde egonkorra izaten da. Auzokoen arteko
|
hartu
emonak be etenbakoak eta iraunkorrak izaten dira. Hartu emon horreek oinarrizko beharrizanei erantzun deutsien erakunde batzuen bidez egituratu izan dira.
|
|
|
Auzokoen arteko hartu emonak be etenbakoak eta iraunkorrak izaten dira.
|
Hartu
emon horreek oinarrizko beharrizanei erantzun deutsien erakunde batzuen bidez egituratu izan dira. Auzoko jentearen artean arautzen izan dira herri ondasunen mantenua eta gozamena.
|
|
|
Auzokoa edo auzoa izatea ez da beste baten ondoan bizitea bakarrik. Tradizinoko gizartean, auzokoa izateak bertakoen arteko
|
hartu
emonetan betebehar eta eskubide batzuk ekarri ditu beragaz, usadioan oinarrituak, eta bizitzako egoera nahi beharrizan nagusiei erantzuten izan deutsenak.
|
|
|
Auzokoen artean aparteko tokia beteten izan dau lehenengo edo hurreneko auzoak, hau da, alboko etxean edo baserri etxe bereko bestaldean, etxekonean, bizi danak; teilapekoak. Horrexegaz eukiten izan da
|
hartu
emonik estuena eta beharrizanen bat egoanean be harexek emoten izan dau laguntasuna. Ze esakerea eta ekandua da, auzoan beharrizanean dagoanari laguntasuna sekula ez ukatzea, ez eta alkarregaz txarto konpontzen izan diranean edo ikusiezina egon danean be.
|
|
|
2.2 AUZOKOEN ARTEKO
|
HARTU
EMONAK
|
|
|
XX. mendean, gure lekukoak bizi eta ezagutu daben aldian, aldaketa handiak gertatu dira bizimoduaren alderdirik gehienetan. Auzokoen arteko
|
hartu
emonak be ez dira horretatik kanpo geratu; gizartean gero eta gehiago norbanakoaren aldeko jarrerak joan dira nagusitzen, gizatalde edo komunidadearenen ordez. Lekuko guztiek adierazo deuskue euren gaztetan auzokoen artean batak besteari laguntzea lege zala, alkarregandik hurrago bizi zirala, eta gerora hori guztiori eten barik aldatzen joan dala.
|
|
|
Italiarrakaz
|
hartu
emon ona izan eben herritarrek. Neskato gazteek eta umeek galarazota eukien italiarren kanpamentu ingurura hurreratzea.
|
|
|
Itsasoa deritxen horregaz
|
hartu
emon estua euki izan dau Busturiak aspaldi zaharretik, eta XX. mendearen bigarren erdira arte askoz barrurago sartzen zan itsasoa gaur baino. Altamiran Ibaizabal deritxon auzunera arte sartzen ziran gabarrak.
|
|
|
Itsasoagazko
|
hartu
emona era bitakoa izan da busturiarrentzat. Alde batetik kostaldeko eta itsasadarreko arrantza; bestetik, azken mendeetan merkataritza ontzietara Busturitik joan izan dan jente ugaria.
|
|
|
Busturiak itsasoagaz izan dauen
|
hartu
emonaren beste alderdi bat ontziolea da, astilleridxe. Astilleridxen etxiek esaten jakenetan bizi izan dira bertara beharrean etorritako beharginen familiak.
|
|
|
Ibarreko etxeen jaubetzapekoak bihurtu ziran mendi bizkarretako basorik gehienak. Goierrietako biztanleak lur jaube handiakaz akorduetara heltzen ziran, lehen aitatu dogun
|
hartu
emonaren bidez, hainbat etxek euren baso loteak eukita be. XX. mendean zehar Busturiko jenteak atzera berreskuratu ditu, lehenagoko kanpoko dirudunek erosita eukiezan lur asko.
|
|
|
14 Aurrerago egin dira ikerketak, Busturiko biztanleen eta uraz beste aldeko goilurren artean ze
|
hartu
emon modu izan zan lehenago argitzeko.
|
|
|
Etxea euskal gizarte erakundeen ardatza izan da mendeetan zehar, ekonomia, kultura eta gizarte
|
hartu
emonak bere inguruan bilbatu izan dituana. Etxea izan da arbasoakazko loturea gorde izan dauena eta bizi diran belaunaldiei etorkizunaren ardurea ezarri deutsena.
|
|
|
Komertziorako jokera, azpieuskalki, herri egutegiko alkargune... ezbardinak daukazien jente moltso argi bi dagoz itsasadar ertzean. Horreri moltso bien arteko
|
hartu
emon mugatua gehitu behar deutsagu. Altamira eta San Kristobaleko lekukoek argi esan deuskue ez eukiela informazino lar Axpe San Bartolomeren ganean; eta beste moltsokoek be gauza bera adierazo deuskue.
|
|
|
Natureagaz be Kurtzioren inguruan hasi nintzan nire lehenengo
|
hartu
emon serioak izaten, errekan, nor zan gogoratu be gogoratzen ez dodan beste mutiko bategaz ezkailuak edo harrapau guran ibilten nintzanean; edo bertan egoan haretxaren ezkurrakaz itsasontziak egiten. Edozein modutan, kasualidadez errekan orain ezkailurik ez badago, ez dot uste errua gurea izan leitekenik; harrapau guran bai, askotan ibilten ginan, baina harrapau ia inoiz be ez.
|
|
|
Lekuko batzuen ustez, totoaren jatorria ugazaba errentadoreen
|
hartu
emonetik ei dator: etxe askoren jaube ziran etxagun handien eta euren lurretan errentadore ziranen arteko hartu emonetik.
|
|
|
Lekuko batzuen ustez, totoaren jatorria ugazaba errentadoreen hartu emonetik ei dator: etxe askoren jaube ziran etxagun handien eta euren lurretan errentadore ziranen arteko
|
hartu
emonetik. Errenta merkeak ipinten ebezan lurjaube handiek, baina trukean totoak eginarazoten eutsiezan errentadoreei, jatordu baten truke.
|
|
|
Aldi berean, etxeko beharretan banaketa garbia agiri da andra eta gizonen artean: etxeko administrazinoa eta etxetik kanpoko
|
hartu
emon komertziala andren esku egon da gehienbat. Horregaz zerikusia dauka San Bartolome auzoan batu dogun esakera honek:
|
|
|
Ez zan holakoa Don Fermin Madariaga. Ameriketatik etorri barri, hainbat alkarrizketa eta
|
hartu
emon izan nebazan beragaz. Durangotar peto petoa eta Durangoko kaleko" berbetia" egiten eben azkenetarikoa.
|
|
2012
|
|
|
Errosario osteko dantzaldietan eta erromerietan hasten ziran neska mutilen artcko
|
hartu
emonak, gehienetan alkarregaz dantzan egin eta ostean. Neskak abemariak jo aurretik bueltau behar eben etxera; mutilen ordutegia ostera ez zan hain zon' otza.
|
|
|
Neskak abemariak jo aurretik bueltau behar eben etxera; mutilen ordutegia ostera ez zan hain zon' otza. Mutilak neskatoari etxera laguntzeari satsetan egin esaten jakon, eta hiru lau bider satsetan egin ezkero, euren
|
hartu
emona indartu egiten zan. Asteburuetan alkar ikusten denpora baten ibili eta ostean batzuetan urteetan, normalean ezkondu egiten ziran.
|
|
|
Mungiako auzo guztiak nekazaritza jarduereari lotuta egon dira. Etxe moltso batek osatzen dau auzoa eta bertako biztanleek
|
hartu
emon iraunkorra daukie. Sarri familiakoakaz baino hartu emon estuagoa izaten da auzokoakaz; etxekotzat hartzen dira eta beharrizana dagoanean, eurak emoten dabe laguntasuna.
|
|
|
Etxe moltso batek osatzen dau auzoa eta bertako biztanleek hartu emon iraunkorra daukie. Sarri familiakoakaz baino
|
hartu
emon estuagoa izaten da auzokoakaz; etxekotzat hartzen dira eta beharrizana dagoanean, eurak emoten dabe laguntasuna. Halan esaterako, auzuneko bizilagunen bat hilten danean, edo umeren bat jaioteko dagoanean, solo beharretan, ganadu jatekoa ekarten, behiak txahala egin behar dauenean... edozein egoera larritan auzokoakana jo izan da.
|
|
|
Aspaldian hasi ginan Mungiako Udalagaz
|
hartu
emonean. Lehenengo pausuak leku izenen bilketea egiteko emon ziran; eta orain dala urte bi emon geuntsan hasierea beste egitasmo honeri, herri jakituria batzeari.
|
|
2013
|
|
|
Aztergaien artean eguneroko bizimodua osotzen daben arlo guztiak hartzen ditugu kontuan: jatekoak, jantziak, bizilekuak, ogibideak, olgetak,
|
hartu
emonak, auzo eta herrien antolaketa, bizitzako unean uneko errituak, kantu eta kontuak, ospakizunak...
|
|
|
Antolatzaileak poz pozik dagoz herrian ohitura honek izan dauen harrera eta erantzunagaz. Euren ustez, tradizinoetan basamortu zan inguru horretan, herriko nortasuna sortu eta zabaltzeko balio izan dau; norberaren ezaugarritzat hartzen dan neurrian herritarren artean
|
hartu
emonak estutzeko balio izan dauelakoan.
|
|
|
Koldo Azkue be Bedian egon zan, osasun arloko langile moduan. Orduko edadeko jenteagaz euki eban
|
hartu
emona aprobetxauta, lan ederra egin eban herriko ohitura eta bizimodu tradizionalari buruz: Bedia XX. mendean (2002).
|
|
|
Ganerakoak Ibarratik hasi eta Mugartatzaraino, plazara joaten izan dira. Hori dala ta, errekearen alde bietako umeek ez dabe
|
hartu
emon handirik euki alkarregaz garai batzuetan.
|
|
2015
|
|
|
Hori beste aldi bateko ohiturea da, baina ez zan lelokeria bat, hori gauza serioa zan. Lotuta egoan hildakoakaz, etxeko hildakoakaz,
|
hartu
emona erakusten dau hildakoakaz, eta baita auzoak zelan alkartzen zirean etxeagaz. Esangura sakonagoa eukan bere aldian, geroagoko denporetan baino.
|
|
|
Nik
|
hartu
emon handia neukan orduan kartaz etxekoakaz, Gurutzigaz eta hemengo batzukaz. Akordetan naz Gurutzik emon eustala lehenengoz notizi hau:
|
|
|
Abuztuaren azkenetan, erabagia hartu behar zan, eta biok etorri gintzazan Deriora hurrengo egun baten eta egon gin tzazan hemengo erretoreagaz.
|
Hartu
emon txarrik ez neukan nik beragaz. Berak, beharrezko zala gu etortea, gauzak aldatuaz joango zireala.
|
|
|
Berak ordaintzen eban beti bazkaria. Gero be euki dot
|
hartu
emona kartaz beragaz.
|
|
|
ETNOGRAFIA. BARANDIARANEGAZ
|
HARTU
EMONEAN
|
|
|
Baina 80ko hamarkadan izan zan hazkunderik handiena, batez be ikastoletako irakasleen aldetik eskabidea handitu egin zalako. Orduko urteetan hasi zirean Deustuko Unibertsitatean Euskal Filologia emoten, eta hortik be etorri zirean ikasleak osotzeko eta sakontzeko han ikasitakoa; eta batez be euskerea bera erabilteko lanean, idaztietan,
|
hartu
emonetan...
|
|
|
Bestetik,
|
hartu
emonean egon nintzan La Gran Enciclopedia Vascako Retanagaz. Ikastarotik hartutako lehenengo dirutxoak liburuetara sartu zirean.
|
|
|
Eusko Ikaskuntzagaz zelan hasi zenduan
|
hartu
emona?
|
|
|
Euretarikoak izan zirean Gaspar Martinez, Jose Felix Zamakona, Jesus A. Etxezarraga eta besteren bat. Eusko Ikaskuntzagaz nire lehenengo
|
hartu
emona bibliografiaren bidetik izan zan.
|
|
|
Aurrerago be esan dot, Barandiaranegaz
|
hartu
emonean hasi nintzala 1972 urte inguruan. Derioko Seminariora ekarri genduan eta berak emon eutsezan lehenengo bideak Bizkaiko Etniker ekoai.
|
|
|
Derioko Seminariora ekarri genduan eta berak emon eutsezan lehenengo bideak Bizkaiko Etniker ekoai. Horreetan urteetan, 1972an hasi eta 1975era arte edo,
|
hartu
emon estua geunkan Barandiaranegaz. Ia hilero egoten gintzazan beragaz.
|
|
|
Horren zaletasuna eukan. Irigaraigaz
|
hartu
emonean egotea gauza aberasgarria zan, ze sano gizon ironikoa zan, baina kriterio handikoa. Don Manuel Lekuona, ostera, gizon gozoa.
|
|
|
Aranzadi, Sancho el Sabio, Sociedad de Amigos del País... Labayrurentzat
|
hartu
emon hori ondo egon zala uste dot; zabalkundea emon eutsan gure lanari.
|
|
|
Baina guk erakunde bat nahi genduan, autonomoa; ez alkarte bat. Jarri gintzazan katalan batzukaz
|
hartu
emonean. Katalan katolikoak zirean, eta euren artean, Jordi Porta, Omnium Cultural aren zuzendari izan zana.
|
|
|
Barre egiten dot hori gogora ekartean, ze han ez egoan ezer, telefonoak berak be ez eukan entxuferik. Txomin Bereziartua abadea be asmo horretan egoan; baeukazan scoutetik etorritako gazte batzuk, eta katalanakaz barriro hasi gintzazan
|
hartu
emonean. Hona etorri zirean Fundació Bofill eta Fundació Martorell-eko kide bi, eta eurakaz egon gintzazan.
|
|
|
Jaurlaritza, Aldundia eta bertoko erakundeak etorri ziranean, zelan izan da erakundeakazko
|
hartu
emona. Zelan egin da lotura hori?
|
|
|
Erresidentzia horretan jente asko igaroten zan; mundu guztikoak, ganera.
|
Hartu
emona egin neban, bai libanotar bategaz, bai Kanadako eta AEBko abade batzukaz, bai militar izandako fran tsez bategaz. Niretzat beste mundu bat zan.
|
|
|
Herriko jenteagaz
|
hartu
emonik bazeunkien?
|
|
|
Jai handietan eta bertako eleizara joaten gintzazan, bai, baina gehiena bertan seminario barruan egiten genduan.
|
Hartu
emonik gehien eukiten genduan urtenaldietan, sagarrak ostuten genduzanean eta.
|
|
|
Gu mundutik kanpora bizi gintzazan, egia esateko. Ez geunkan jenteagaz
|
hartu
emonik, etxekoakaz bakarrik. Baina pentsamentu aldetik hartu emon handia euki genduan.
|
|
|
Ez geunkan jenteagaz hartu emonik, etxekoakaz bakarrik. Baina pentsamentu aldetik
|
hartu
emon handia euki genduan. Irakurten hasi gintzazan eta konturatzen, aldi berean, munduan ze mogimentu, ze aldaketa egon zirean:
|
|
|
Usain bat! Soldaduakaz egoten gintzazan, eurakaz
|
hartu
emonean eta irakasten be bai, neure edadekoai dotrinea irakasten. Ba tzuk Andaluziakoak, beste batzuk gaileguak...
|
|
|
Han topau neban soldaduen kapeilau don Anbrosio Etxebarria, gero Barbastroko obispo izan zana.
|
Hartu
emon handia euki neban orduan beragaz. Euki nebazan hartu emon batzuk soldadu egozan eibartar sozialista batzukaz be, Eleizeagaz ez ebela euki gura zerikusirik eta.
|
|
|
Hartu emon handia euki neban orduan beragaz. Euki nebazan
|
hartu
emon batzuk soldadu egozan eibartar sozialista batzukaz be, Eleizeagaz ez ebela euki gura zerikusirik eta. Guretzako hori izaten zan urteteko bide bat.
|
|
|
Teologia hasi nebanean ez neukazan hogei urte baino, baina gurari handia neukan ikasteko eta
|
hartu
emonean egoteko. Suertea euki neban.
|
|
|
Gasteizen ez egoan gauza handirik, baina gogoan daukat Pichot deritxan baten esposizino bat ikusten joan gintzazala. Edo bertako museora joaten gintzazan, arteagaz
|
hartu
emon apur bat hartzean be bai. Artea guretzako gauza barria zan.
|
|
|
Inork urtengo eban Teologian be, baina ez Filosofian beste. Horregaitik askatasun handiagoa egoan, bizitza personalean,
|
hartu
emonetan eta.
|
|
|
|
Hartu
emon handiak eukazan. Atxukarro be etorri zan, fraka laburretan, hamabost hamasei urte daukazala.
|
|
|
Batzarlekua be bageunkan Bilbon, Alameda Mazarredo kalean. Ekintzak, zerrendak,
|
hartu
emonak, kuotak eta hori guztiori. Lantzean behin urten be egiten genduan erbestera:
|
|
|
Espainiako Acción Católica n eta Europakoan sartuta gengozan. Guretzat aberasgarri zan
|
hartu
emonean egotea eta jakitea ze arazo egoan beste leku batzuetan. Kataluniara asko joten genduan.
|
|
|
Auzuneetako eskolak, auzo eskolak, ondo eratuta egon zirean. Horreek izan zirean bertako auzoagaz
|
hartu
emonean Aldundiak ipinitako eskolak.
|
|
|
Beraz, neska mutilak erromeriara joateko sasoian hasten ziran alkarregaz batzen, eta halantxe hasten ziran nobio nobiatan. Euren arteko
|
hartu
emona sakondu ahala, etxe ikustea edo presentazinoa egiten zan familian, eta gerorago ezkondu. Sarri, etxe ikustea deitzen jakona jaietan egiten zan, eta orduantxe egiten ziran dotearen gaineko akorduak, baina ez oraingo moduan hasi eta atoan.
|
|
|
Azken mendean eguneroko bizimodua itzelean aldatu da alderdi guztietan, dala etxe barruan, dala herrian, dala inguru osoan. Herriari begira, ogibideak, jazkerak, etxeak, jaiak eta ospatzeko moduak, ohiturak, familiako
|
hartu
emonak... guztiz bestelakoak dira aurreko belaunaldikoek bizi izan dabezanen aldean. Azken baten, guztiz aldatu da bizitzari aurre egiteko modua.
|
|
|
Urigunetik aldenduta dagozan auzuneen kasuan, eta ostantzekoetan be bai, ezinbestekoa zan auzo berean bizi ziranen arteko
|
hartu
emona; beharrizana egoanean, laguntzino eske, eurakana joten zalako: umeren bat jaioteko egoanean, etxekoren bat hilten zanean, solo beharretan...
|
|
|
Auzokoen arteko
|
hartu
emon onaren erakusle dira beste hainbat kontu be. Adibidez, Geldoko Elorriagaerdikoa baserriak portale handia eukan, eta han domeka guztietan errosarioa errezetan zan.
|
|
2017
|
|
|
" Bizikletan eta bizitzan, jausi ezkero altzau egin behar da" esan neu tsan neure buruari, eta aspalditik ezagutzen neban Fernando Peñagana jo neban.
|
Hartu
emon handia geunkan eta sarritan gelditzen nintzan beragaz Madrilera joaten nintzanean. Arterago be sarritan komentau izan eustan.
|
|
|
Gauzak argitu neutsazan, antza. Baina, neure jakingurea asetzeko, beragaz
|
hartu
emon handia eukan Pedro Barturen, Zornotzako arduradunagana jo neban:
|
|
|
Kontua zan berari nork eta zelan esan. Neuk egin neban, beragaz
|
hartu
emon estua neukalako:
|
|
|
Donostia aldean korritzen nebanean, gehienetan Irunen gelditzen nintzan lo egiten. Bertako matrimonio bategaz
|
hartu
emon handia neukan eta niretzako beti izaten eben gela bat prest. Billabona irabazi eta gero Irunera joan nintzan lo egitera, handik egun bira Elizondon egiten zan Baztango Itzulian parte hartzeko asmoz.
|
|
|
Nik esango neuke danok ginala karreristak edo bertsolariak. Niri bertso mundua beti gustau izan jat. Guk, Enbeitatarrekin batez be,
|
hartu
emon handia geunkan orduan. Usparitxa baserrian sagardoa egiten eben eta gu ozpinetan joaten ginan bertara.
|
|
|
Mariano Galartzagaz
|
hartu
emon handia izan neban. Txirrin du laritzaren alde lan ikaragarria egin eban eta hainbat diru gastau be bai.
|
|
|
Han egoan ostatu baten. Ni beragaz oso ondo konpontzen nintzan eta gaur egun be familikoekin
|
hartu
emon ona daukat. Hasieran, bere anaieari neure bizikletea be eskeini neutsan Valentinek erabilteko, gura izan ezkero.
|
|
|
Astra arma lantegiko ugazaba, Gernikako alkate eta Diputazinoko Ahaldun Nagusia be izan zan.
|
Hartu
emon estua izan neban Augusto Uncetagaz. Maria Doleres bere emaztea be gure ingurukoa zan, Zugastietakoa.
|
|
|
Adolfo" Reverendo" Urrutiari otu jakon hau egitea eta beragaz batera, Felix Malaxetxebarria Kortezubikoa eta neu izan ginan sortzaileak. Augusto Unceta aukeratu genduan presidentetzarako, jente askogaz eukalako
|
hartu
emona. Gugaz batera, Avelin Etxaniz, Severin Madariaga, Iruarrizaga anaiak, Cesareo Sardui, Jose Mari Elgezabal eta Jon Aldekozea be izan ziran Alkartean hasieran edo beranduago.
|
|
2020
|
|
|
Gure herritik Ibaizabal errekea pasetan da, Lemoan Arratiagaz bat egin ostean Bilborako bidean. XX. mendera arte, errekearen alde banatan bizi ziran herritarrak, txanelean pasetan ziran alde batetik bestera eta oso
|
hartu
emon gitxi egoan alde bien artean.
|