|
2000
|
|
|
Gero, 1567 urtean, Erromara jo zuen eta, Vatikanoko Tribunal nagusiko kide izendatu zutenez, aukera egokia lortu ere bai, zeren Pio V.ak, Gregorio XIII.ak eta Sixto V.ak beren kontseilaritzat
|
hartu
eta ohore handien jabe egin zuten. Eta, han ere, bertako antolakuntza eta egitarauen hobekuntzaz arduratu zen.
|
|
|
Hizkuntzaren ofizialtasunari buruzkoan ordea, kon tuan
|
hartu
eta ezagutarazi beharrekoa iruditzen zait, euskarak lehen aldiz izan zuen ofizialtasuna, Nafarroako erresumaz gainera, Iparraldean gertatu zela, Frantziako Estatuaren barnean XVI. mende hasieran. Bazirudien bide egokia hartu zutela, baina laster aldatu ziren irizpideak eta, gerorantz, hango hertsitasuna na bar menagoa izan da.
|
|
|
Fernando Katolikoaren aginduz Albako dukeak 1512an Nafarroa
|
hartu
eta Gaztelaren menpeko jarri zuen, Albret errege erreginak koroarik gabe utziz. (Horren lekukotasun zehatzetarako, ikus Nafarroako artxibozain zen José Yanguas y Mirandaren Historia de la conquista del Reino de Navarra por el Duque de Alba, general del ejército del rey Fernando el Católico, Iruñea, 1843).
|
|
|
Kontseilu hau eratzen duen Foru Dekretuak dio: , bidezkoa ikusten da organo misto bat eratzea Administrazioaren eta gizarte nafarraren artean elkarretaratu, parte
|
hartu
eta elkarrizketatzeko foro modura, hizkuntza normalizazioaren kontzeptu berariazkoa osatzen duten alderdi batzuen gainean botere publikoei aholkua eman diezaieten?. Hala eta guztiz ere, garbi ikusten da Gobernuak ez zuela Kontseiluaren eskakizun eta aholkurik aintzat hartu nahi, eta beronen eginkizun garrantzitsuak (Foru Dekretuaren 4 artikuluan xedatzen direnak), hala nola, euskararen planifikazio, erabilera, sustapen eta normalizazioa?, saihesten aritu zela.
|
|
|
" Eskerrak aurrerantz jausi ez zaren. Malkarraren ertzean geratu zara, bizkarrean itzelezko kolpea
|
hartu
eta gero".
|
|
|
Izkiriatutako azken orrialdean ireki zuen. Boligrafoa
|
hartu
eta, maitearekin gurutzatutako hitzak ahaztu ezinik, zera idatzi zuen:
|
|
|
erabakita zegoen. Gero, abioia
|
hartu
eta etxera, bere pisura. Pertsianak igoko zituen argia sar zedin, eta oroitzapenez kutsatutako gelak berrituko zituen.
|
|
|
—Halakoa da guti batzuetan amorioa —eta, hitz haiek erranik, halako tristura eta halako malenkonia batekin so egin zidan amak, su tipi batek, ustekabean, marmolaren bihotza
|
hartu
eta bere begi haiei lurruna balerie bezala, eta adierazi nahi izan balit bezala, halatan, ezen ez zela hura bere kasua, nahiz eta amestu behin baino gehiagotan egin izan zuen.
|
|
|
Nik harri eta zur behatzen nion osabari, zeinak, deblauki, apal batetik labana luze bat
|
hartu
eta hala erran baitzidan:
|
|
|
Eta nola, beraz, kontradikzioneak, hartaraz gero, itxurazkoagotzat jotzen ditudan egiazkoagotzat baino, zer gertatuko litzateke, baldin, zuk gutunean erraiten zenidan bezala, Giordano Brunoren ideiak aintzakotzat
|
hartu
eta are urrunago joanen bagina. Izan ere, mundu honetaz eta bertzeaz mintzatzen gara franko, baina zer, mundu hau eta bertzea bat eta bera balira?
|
|
|
...tu egin behar zintudala, baldin, igurikitzen nuen bezala, luthertarra zinela demostratzen banuen; eta bururatu zitzaidan, ondotik, ezen Jainkoa bere garaziaz eta ontasunaz baliatu zela, ene bizitzan bertze okasino baten ipintzeko —bigarrena—, Jainkoaren eta gizonen arteko hautuan Jainkoaren alde egin nezan amoreakatik; eta bururatu zitzaidan, azkenik, ezen segada bat prestatu eta segadan
|
hartu
eta atrapatu behar zintudala, Jainkoaren tribunalen aitzinerat eramaiteko.
|
|
|
Bertzenaz, guztien ahotan zebilen ezen jesuita misionestak jendearen baitarat iristeko —jendea beldurtzeko, jaun André? — dohain berezia zuela, eta bazirudiela ezen spirituak —beldurraren spirituak, jaun André? — ukitua zela, zeren joaiten zen herri guztietan uzten baitzuen jendea hunkiturik eta gogo aldaturik, halako suertez, non, misioneak akabatu bezain fite, ezin konta ahalekoak izaiten baitziren konfesionea solizitatzen zioten herritarrak, beren egunorozko desbidetik bidezko biderat egiteko asmotan. Nik ez dakit ba ote zuen hartan zer ikusirik pulpiturat eramaiten zuen burezurrak, huraxe zelako, hain zuzen ere, haren ohitura, baina baietz erranen nuke, zeren eta batzuetan burezurra bi eskuz
|
hartu
eta oihuka erraiten baitzuen: " Hona hemen, hona hemen bai, zuen etorkizuna, eta damu zaitezte, bada...!", erakusten zuelarik modu hartan ezen ezin hobeki mugitzen zituela teatroaren hariak, nola baitzegokion, hezkuntzaz eta ikaskuntzaz, jesuita bati.
|
|
|
Baina Pedrok ez zituen osabaren arrazoinak aintzakotzat
|
hartu
eta, bere ezezkoan itsutzen zela, erran zuen:
|
|
|
Eta aitortzen dut, bertzalde, ezen batzuetan ez dagoela gibelatzerik eta, hala rik ere, gibelat bihurtzen garela, baina orduan ere ez nuke nehoren juje izan nahi, zeren eta, nor da nor bertzeei kontu
|
hartzeko
eta juzkatzeko, tartean erabaki gordin bezain izugarri horiek daudenean, zeinetan bizia jokoan dagoen. Eta bai, ulertzen dut Galileo, umiliatua izan zelako, baina ez arras umiliatua; belaunikatua, baina ez arras belaunikatua; makurtua, baina ez arras makurtua, zeren, tribunalak deliberatu bazuen ere ezen lurra ez zela mugitzen, mugitu mugitzen zen:
|
|
|
Eta erabiltzen hasi zen, halaber, ikatz begetalaren ordez, ikatz minerala, Ingalaterratik kontrabandoan sartzen zuena —untzijabe ingeles baten zerbitzuei esker, baita Piarres Oihartzabal kapitain baionarraren zerbitzuei esker ere, zeinaz behin baino gehiagotan mintzatuko bainatzaizu aitzinago ere— eta sutegietako suaren garra sendotzen eta hobetzen zuena, produktuen kalitatearen onerako. ...aterrako, Flandriako eta bertze hainbat herritako handikiekin eta merkatari dirudunekin harremanetan ipintzen zelarik, lagun egin zuen, behin batean —Frantzia eta Espainiako gobernuak 1659.ean Faisaien uhartean sinatzen ari ziren Pirinioetako Bakearen sasoinean, hain zuzen ere—, Villagrandeko dukea, zeinaganik erdietsi baitzuen, hurrengo urtean, tratu biribil hura, aitak jauregiko ardura
|
hartu
eta lauzpabortz urterat: ehun kanoi eta bi mila fusil —edo xixpak, zeren xixpakoak baitziren— Espainiako armadarentzat.
|
|
|
" Ohorez aritu naiz eta ohorea hurbilago dago zerutik infernutik baino". Eta dukeak sonbrailu lumaduna besaperat eraman, toreatzailearen ateraldia esku zartaka
|
hartu
eta erran zion: " Ospea eta gloria hiri, gizon balent eta ausart horri".
|
|
|
Baina, kontatuko dizudanaren ulertzeko, jakizu ezen osaba, alde batetik, zuhurra zela eta buru argia, baina zuhurra zen neurrian zela, bertzetik, jostetari emana, zeren eta biziki maite baitzuen josteta, halako moldez, non zuhurtziak osaba periletik itzurtzerat eramaiten zuen neurri berean eramaiten zuen jostetak perilaren ontzat
|
hartzerat
eta perilaren mugetan ibiltzerat, muga iragaiteko arriskuan jartzen zelarik, ez noiznahi den, baina bai noizik behin. Hala erranik, kontradikzione bat lidurike, baina kondizione bikoitz hura osabaren baitaren baitakoa zen.
|
|
|
Libertateak, ordea, lur mugikorretarik ninderaman, zalantzaz zalantza, eta nik, batzuetan, zalantza egiten nuen zalantzaz, zeren zalantzak nekatzen zaitu, unatzen zaitu eta erdibitzen zaitu. Eta guti batzuetan pentsatzen nuen ez ote zen hobe arau guztien ontzat
|
hartzea
eta nork bere buruari uko egitea, nola erraiten baitzuen aita Bartolomek, guztiari amen erranez, amen, amen eta amen.
|
|
|
—eta, behakoaren gogorra leuntzen zuela eta irri bat moldatzen, erran zuen—: Zorionak, Joanes —eta kopa eskuan
|
hartu
eta kurka bat arno ezpainetaratu zuen.
|
|
|
Eta, hala, lehengoan, goizeko lehen orduan eskuan
|
hartu
eta mahai gainean utzi nuen ontzia: zabalik zegoen leihoa, nondik sartzen baitziren argi errainu batzuk, beiran eta ontzi barneko likidoan dir dir egiten zutenak.
|
|
|
Zeren, lehengoan ere, gorputzaldi ezin gaitzago batekin jaiki bainintzen —eta nola oroitu nintzen Quevedoren hendekasilabiko hartaz!, zeinak baitio: Soy un Fue, un Será y un Es cansado—, deusetarako gogorik gabe; eguraldia ere halakoa zegoen, gris bustia, eta hark ere ez zidan deusetan laguntzen; eguerdian, haatik, eguraldia altxatzen hasi zen eta, hala, aulkia
|
hartu
eta etxe aitzinean paratu nintzen, eguzkitarat, musker bat bezala, laxo, zabal eta ez antsia... Eta, bat batean, zer dohatsu sentitu nintzen eguzki errainuen euri epel hartan, eta nola errotu zitzaizkidan berriro aitzina egiteko borondatea eta bizigogoa, arima berritu banintz bezala, ongi nekien arren, bertzalde, ezen bizitzaren bazterrean eta hondarrean nuela gorputza, zahartzaroan sartua... eta neure urratsen akabantzan!
|
|
|
Eta orduan ere pentsatu nuen ezen mementu ezin egokiagoa izan zitekeela hura edabearen
|
hartzeko
eta neure hatsaren eteteko, neure hatsaren gainean nengoelarik, bertzalde: halarik ere, hain gogara nengoen neure estatu hartan eta neure alfertasunean —zeren ene alfertasun hura ez baitzen gauza gaixtoa, perilosa eta nork bereganik egoztekoa, baina guztiz kontrakoa—, non deliberatu bainuen ezen merezi zuela bertze egun baten igurikitzea, biharamuneko eguzkiaren zain; ez, ordea, antsiak harturik, baina ez antsiak eta nagiak, denboraz ohartu ere gabe, denboraren jabe....
|
|
|
Mezuarekin baterat, berriz, gaztelutik erretiratzeko manua jaso nian —mendez mende geure leinuaren habia izan den Urbiaingo gaztelu honetarik, zeina orain dela hilabete doi berreskuratu baikenuen eta zeinaren de fe ndatzeko ardura eman baitzidaten—, ahalik eta fitezen. Ondorez, manuaren lehenbailehen betetzeko asmoz, beaumondar presoak eta meneko guztiak neure gain
|
hartu
eta ate nagusitik iltki ninduan, kasik segidan, Donibane Garazirako bidean, harik eta oha rtu nin tzen arte ezen manuaren betetzea ezinezkoa zela... zeren gaztelutik iltki orduko jalgi baitzitzaigun biderat gaztelau partida bat, jauregirat itzularazi eta gibelarazi gintuena. Guk baino zorte hoberik izango ahal zenuten zuek, eta etsaiaren atzaparretarik salbu izanen ahal zaituztet biak honezkero, Jainkoak hala nahi dezala!
|
|
|
Zeren, zuk alde egin eta ni koadroari beha paratzen nintzela, osaba Joanikoten oinaze hura ikusi bainuen, hain egiazkoa eta hain zinezkoa... Baina, nola artean zaldi zoro hura bainintzen, Jainko Handiaren izenean neure oinazeen eta bertzeen oinazeen gainetik jauzi egiteko disposizionean, hala, jauzi egin nuen orduan ere osaba Joanikoten oinazearen gainetik, eta koadroa
|
hartu
eta sutarat egotzi nuen... Haatik, iduri hura begibistatik urrundu nuen arren, ez zen neure buruan eta neure memorian ezabatu, uroski, eta osaba Joanikotek handik egin izan dit egunoroz oihu, aldez edo moldez.
|
|
|
Baina historia bitxi hartan bazegoen kontu ilunik, zeren eta, kapatazekin eta bertze jende batzuekin mintzaturik, berant gabe jakin bainuen, konparazione, ezen erditzeko puntuan zeudenak zirela don Fidelek arbuiatzen zituèn eta etxetik egozten zituèn emazteki haietarik gehienak, eta ez nuen ulertzen zergatik... Izan ere, ez al zen arrazoin naturala emazteki haiekin izan zezakeen haur bat edo bertze beretzat
|
hartzea
eta etxeko primu eta heredero izendatzea.... Baina, ororen buruan, handik lau bat hilabeterat jakinen nuen kontu ilun haien kausa, zeren eta, don Fidel gizon fidagaitza zen arren, enekin zabaltzen hasi baitzen apur bana, harik eta goiz eguzkitsu batean ezin arraiago agertu zitzaidan arte, goresten zituela ene lana eta ene dohainak...
|
|
|
‘Rosak zurekin ihes egiteko asmoa du, baina jakin nahi nuke zuk harekin joaiteko asmorik ba ote duzun... ’ Zaldizainak burua beheititu eta erran zuen: ‘Hobeki pentsatu dut, eta uste dut nahiago dudala egunorozko ogia, egunorozko miseria baino’ Zer min eman zidaten haren hitzek, zeren zaldizainak promes egin baitzidan egun guti batzuk lehenago ezen zernahi egiteko prest zegoela, baita untzia
|
hartu
eta Espainiarat ihes egiteko ere, mila sakrifizio eta bertze hainbat buruhausteren artean, baldin zirkunstantziek hartarat bulkatzen bagintuzten! Ordea, ikusten duzu zertan geratu zen haren hitza eta haren promesa, eta asma dezakezu, halaber, nolakoa izan zitekeen ene dezepzinoa... halako moldez, non deliberatu bainuen ezen zuhurragoa izan behar nuela handik aitzina eta ezin gal nezakeela neure burua gizon bategatik... zeren pertsona bat behin eror baitaiteke traba edo behaztopa baten aitzinean, eror daiteke bi aldiz, baina ez hiru, eta ni hirugarrenerako bidean nintzen jada".
|
|
|
Eta egun batean aita Bartolomeren hitz haiek etorri zitzaizkidan bururat, erran zuenean, dantzen debekatzeko argumentu eta justifikazino gisa, ezen dantza ez zela berez bekatu mortal, baina, aldi berean, bazela, zeren eta dantzak noiznahi den jar baikintzakeen bekatu mortalen bat egiteko arriskuan, eta arriskuaren
|
hartzea
eta perilean jartzea berez zen bekatu mortal.
|
|
|
Eta, horma batetik dilindan, harri bat zuen, cubitum bateko soka batek eutsirik. Eta, batzuetan, soka eskuan
|
hartu
eta harriaren mugimendu pendularra irakasten zigun, Galileoren teoriak gogoan. Eta, harria mutur batetik bertzerat zihoala, erraiten zigun:
|
|
|
Eta hurrengo egunean soka gakodun bat
|
hartu
eta zuhaitzetan goiti ibiliko ginen, gakoa adarren bati ongi lotu ondoren, zeren eta osabak zuhaitz gainetan behatoki ezkutu batzuk paratzeko ohitura baitzuen, oihanean barrena zebiltzan urtxintxak —zeren eta biziki maite baitzituen urtxintxak, eta hargatik deitzen zioten ere sehiek, beren arteko solasetan, Urtxintxa— edo hegazti habiak edo oi haneko bertze mila animalia bertatik bertar...
|
|
|
Sei urte dira, bertze hautabiderik ezean, desterrurako bidea
|
hartu
eta Parisat joan zinela, non lagun zahar batzuen karitatetik bizi izan baitzinen lau urtetan, harik eta Ipar Europako herrialde horretarantz abiatu zinen arte, orduan ere esku hutsik eta burumakur. Ordea, azken gutunean diostazunaren arabera, Leyden go Unibertsitateko irakasle egin berri zaituzte eta altxatu duzu burua, aurkitu duzu arnaslekua, berreskuratu duzu bizigogoa, eta zin degizut ezen nekez jaso nezakeela hori baino berri arraiagorik eta alegeragorik.
|
|
|
...gun, halaber, nola haien moldatzeko eta ematzeko, begiak estaltzen zizkieten, baita alhatzen eta torturatzen ere etengabe, loa eragotziz euli hosto batez, eta hala meneratzen eta bezatzen zituztela urte erdiko epean; erran zigun, gero, ezen, handik aitzina, aski zela, haien gobernatzeko, lokarri edo soka batez giltzurrun aldetik lotzea, eta hala eraman zitezkeela baterat edo bertzerat, soka eskuan
|
harturik
eta soka hartaz gidaturik; eta erran zigun, finean, ezen ez genuela piztia hura sekula kaiolaratu behar, zeren tristetzen eta goibeltzen baitziren, gaixotzen eta hiltzen.
|
|
|
Zeren zinez baitziren haren asmoak guztiz sendoak eta gibelaezinak eta, behin erabaki hura
|
harturik
eta puntu hartarat heldurik, ez zen, bere xedeaz eta finaz denaz bezainbatean, zahiarekin eta hondarrekin kontentatuko zen gizona, baina irinarekin eta hoberenarekin. Eta zeren zinez baitzeukan bere baitan erroturik Asiskoaren spiritua, etsenpluarekin predikatzerat zeramana, eta zeren hura ez baitzen berea erdiets arteino baratzen, halakoak ere baitziren haren perseberantzia eta fermutasuna...!
|
|
|
Ikuskizun ikusgarria aitona erretzen ikustea...! Izan ere, haren erretzeko modu hura ez zen soil ke
|
hartze
eta ke jaurtikitze bat, mintzatzeko modu bat ere bazen. Zeren, noiz eta haserre baitzegoen, hodei tipi zurrunbilotsu bat egozten baitzuen ahotik, bere nahigabearen adierazteko; edo, aitzinean zuenari aurpegirat xuxen egozten zion, baldin hark haserrarazi bazuen, ke artean estali nahi balu bezala eta bere baitarik desagerrarazi; aldiz, noiz eta bertzeen arreta piztu nahi baitzuen, kokotsa jaso, ezpainak bildu, eta kezko eraztunak biribiltzen zituen, gero eta zabalago egiten zirenak beren gorako bidean.
|
|
|
Eta osaba txantxazalea zen oso, zientziaz ari zitzaigunean izan ezik... Eta, txantxa haien aitzinean, Mattin eta biok edonoiz hasten ginen irri karkaraka, eta amari ere, ahantzirik behingoz kontua
|
hartu
eta erantzuki egin behar zigula neurriz kanpoko barreak egiteagatik, irri tipi bat marrazten zitzaion ezpainetan. Eta orduan emaiten zuen ezen marmolak ere bere bihotza zuela, eta bihotz hartan bozkarioak ere bere tokitxoa zuela.
|
|
|
—Zergatik ez dute beroriek gurean egun bat haboro egiten, atzokoaren ondotik atseden
|
hartzeko
eta indarberritzeko?
|
|
|
Eta aitonaren begiek dir dir egin zuten, esperantza dir dir hartarik mintzatu nahi balu bezala... eta erlikia eskuan
|
hartu
eta aitonak musu eman zion, eta egun osoan eman zion musu, baina ikusi zuenean ezen guztia alferrikakoa zela, leihotik egotzi zuen, erraiten zuela:
|
|
|
Eta, hala, noizik behin, biek ala biek tiro pare bana egiten zieten zapi zuri biribil batzuei, zeinak jopuntutzat
|
hartu
eta harat edo honat lotzen baitzituzten, zuhaitzen bati, harkaitzen bati edo bertze zernahiri. Aita oso ehiztari ona zen, punteria izugarria zuena; aitaren ondoan, berriz, osaba Joanikot ehiztari eta tiratzaile eskasa zen; baina nola ez zen osaba ehiztari eskasa izanen, baldin, alde batetik, ehiza atsegin ez bazuen, eta baldin, bertzetik, usoaren edo oreinaren aiduru zegoela ere, buru zirrituren batetik Pitagorasen teorema edo Arkimedesen printzipioa sartzen bazitzaion, ez zekielarik, finean, piezaren aitzinean paratzen zenean, usoari edo Pitagorasi egin behar ote zion tiro, oreinari edo Arkimedesi?
|
|
|
Eta, deliberamendu haren hartzerat deliberatzen zela, ez zen, handik aitzina, geldi egon... eta, hala, txakurrez eta morroi batez edo pare batez lagundurik, dukeak kontseilatu bezala, ezpata gerriratu, eskopeta
|
hartu
eta mendirat joaiten zen usu, batean zaldiz, hurrengoan oinez. Eta aitak goizero goizero agurtzen zuen, irria ezpainetan, seme primuaz ezin harroago.
|
|
|
Eta Bucciok kutxatik atera zituen galtzoinak, eta frai Domenicok, berarekin zeramàn zetazko oihal puska bat eskuan
|
hartu
eta erran zuen:
|
|
|
Herritar batzuek Luthero zaunka eta zaunka ikusi zutela, otso bat zirudiela, Pagabasoko leizearen inguruan, artalde baten gibeletik; eta artaldeari, halako batean, oldartu, bizpahiru ardiri ausiki egin, eta artaldeko ardi gehienak hil zirela hurrengo egunetan, eta hala iritsi zela izurria Urbiain ingururat, Lutheroren kulpagatik. Eta, meza akabatu ondoren, gurutzea
|
hartu
eta prozesionean joan zuan apeza, elizan ziren gizon emaztekiak eta neska mutilak lagun zituela, Pagabasoko leizerat, non guztiak ere harri jaurtikika aritu baitziren Lutheroren kontra. Zeren, harrigarria bada ere, guztiak sinesten hasiak baitira ezen Pagabasoko deabru batek hartua duela Luthero, eta Luthero dela, hartaraz gero, Pagabason ezkutatzen diren deabru guztien lehena eta agintaria...
|
|
|
—Barkatu, jauna... baina arestian erran diodana egia da. Nik berorrekin ezkondu nahi nuen, baina egun batean mezu bat jaso nuen, paper batean, non erraiten baitzitzaidan alde egiteko, berori bizirik nahi banuen... eta nik zaldia
|
hartu
eta alde egin nuen berorren etxetik.
|
|
|
Josuk mahai gainetik
|
hartu
eta jantzi zituen, nire histaka.
|
|
|
Handik anaiarenera deitu nuen. Inork ez zuen telefonoa
|
hartu
eta, beraz, ez topaldi nekagarrien ez galdera zitalen beldurrik gabe joan ahal izan nintzen niretako arropa garbien bila. Egunkarira bueltatzean, itzulinguru handia egin nuen Kristinaren atariari itzurtzeko.
|
|
|
Baita noizean behinka burtsaren kotizazioen berri izateko aldizkari ekonomiko bat eskuratu ere —erosi ez, ezinbertzeko ez bazen—, Ximurrak. Aldiz, nire lankidetzaz egun egunero plazaratzen den orri meta erosi, esku artean
|
hartu
eta goitik beheiti miatu, nire adiskideetan, Ttipik bakarrik izanen zuen halako apeta. Saminez, haren desagerpenarekin batean, nire lagunen arteko irakurle bakarra galdua nuela ulertu nuen puntu horretan.
|
|
|
Sukalde bazterretik esku bakar batez aulki bat
|
hartu
eta ageriko esfortzurik gabe haren gainean zutituz, arasa garai batean arakatu zuen, pipermin idor bat aurkitu arte. Jaustean, keinu tinko batez uxatu zituen nire eskuak, haren laguntzera helduki.
|
|
|
—Oraindik ez duzu noski, hamaiketakoa egin. Zatoz nirekin kafea
|
hartzera
eta den denaren berri emanen dizut.
|
|
|
Konplizitate kutsu bat antzeman nion luzatu zidan irriñoari. Nik, bizkitartean, oharrak
|
hartu
eta hartu, hitzik galtzen ez niola.
|
|
|
—Doala popatik
|
hartzera
eta goazen hemendik! —Ximurrak.
|
|
|
Haren mudagaiztasunak gure mudantzak are ageriagoan uzten edo. Bi urte lehenago, haren aitak bigarren aldiz erretreta
|
hartu
eta familiaren elektrotresna dendaren ardura onartu zuelarik, harenak egina zuela uste izan genuen.
|
|
|
Erantzun gisa, vodka botila hutsa nire izterren artetik
|
hartu
eta leihatilatik kanpora jaurti nuen, aparkatzea debekatzen zuen seinalea helmuga. Metro bat baino gehiagotik huts egin nion.
|
|
|
Potzolok azpiletik galleta bat
|
hartu
eta bere kafesnean busti zuen. Mintzatzeko parada, niretako.
|
|
|
Unaik doi doi argitu zuen bisaia. Ezikusi nabarmena eginez, bere ondoan zetzan jostailu elektronikoa
|
hartu
eta hari josi zizkion begiak.
|
|
|
Lau hilabete lehenago, ez nukeen bitan pentsatuko: eskutik
|
hartu
eta igogailuraino behartuko nukeen, koplarik erabili gabe. Alabaina, hori ez da astean behin bitan baizik ikusten ez den semearekin aritzeko manera.
|
|
|
Are bakanagoa, aurrean nuen mahai hornitua, gurina, erreximenta eta guzti. Nik etxe horretan ostatu
|
hartu
eta goizero kafea prestatzen hasi aitzin anaiak zer arraio gosaltzen ote zuen, horra maiz gogora etorri eta eskatu gabeko argigarria. Ez nuen galdetu bizigarriak nondik atera zituen.
|
|
|
Asots ozen batek gaztigatu zigun xigorgailuak burutua zuela bere lana. Kasu handiz, ez erretzeko, ogi ihartu berrietariko bat ertzetatik
|
hartu
eta gurina hedatu nuen gainean. Gurinari erreximenta gehitu nion, oparo.
|
|
|
Tabako berreskuratutik zigarro bat piztu nuen, neure irrika bizia agerian ez jartzeko ahaleginetan. Gero, kartera
|
hartu
eta barneko sosa zenbatu nuen modu nabarmenean.
|
|
|
Poltsa lurretik
|
hartu
eta aparkalekuko sarrerako aldapan beheiti abiatu nintzen.
|
|
2001
|
|
|
Irrist egiten zuen aldamio labainkorretan. Gero, Antoniok gereziak lotzen zituen buztana
|
hartu
eta bere ahoan sartu zuen. Mingainarekin jolasean aritu zen segundo gutxiz eta, atera zuenean, korapilorik perfektuena erakusten zuen buztan laburrak.
|
|
|
Madalenak esnetan busti eta busti ari nintzen, jan eta jan, maitalearekin gau bakar batez egoteko aukera duena musuekin inoiz aspertzen ez den antzera. Egurrezko makila izan nahi nuen, argizari bero eta likidoa nire ahotan
|
hartu
eta amaren gorputzera itsatsita geratu nahi nuen. Baina min egiten zidan beroa hotz eta likidoa solido bihurtzen zen uneak, banekielako hura zela argizaria kentzeko garaia, eta banekielako sekula ez nuela amaren izerdi beroa usainduko, ez ukituko, eta banekielako geuk ere banatu egin genuela berandu baino lehen.
|
|
|
Hantxe bertan, gauez strass soinekoz apaintzen ziren iragarkien aurrean, aurrez aurre neukan emakumea besoetan
|
hartu
eta ahoan musu eman nion. Berak ez zuen ezer egin, ez zuen ezer esan.
|
|
|
Maria, dantza egiteari laga gabe, josteko erabili zituen orratzak
|
hartu
eta mutilarengana hurreratu zen. Sofan etzanik, bufandarekin eskuak lotu eta, keinu tematirik egin gabe, indar guztiekin zast!, orratzak sartu zizkion bihotzean Alesi.
|
|
|
Sukaldera ihes egin zuen, oroitzapen guztiak ezabatu nahian. Lixiba eta estartzua
|
hartu
eta paretak garbitzen hasi zen. Hantxe, telefonoaren aldamenean, hormako baldosetan zituen apuntatuak zenbakirik garrantzitsuenak.
|
|
|
Nagusiak argi azaldu zion bezeroei kasu egin behar zaiela, edonolakoak izanik ere. Hortaz, barrak
|
hartu
eta ispiluaren aurrean probatu zituen banan banan. Kolorerik ilunenarekin hasi zen eta mutilaren keinuak berehala jakinarazi zion ezetz, hura ez zuela gustukoa.
|
|
|
Lurrinak zeuden apalean geratzen zen eta gizonezkoen Tabac kolonia potoa hartuta fris fras eskumuturrak langartzen zituen aurrena. Arnasa sakon
|
hartu
eta zorabiatu egin behar zuela zirudienean, berriz ere potoa hartuta lepaldea lurrindu eta alde egiten zuen. Garai hartan Oscarrek ezpainetako barrak erosteari laga zion.
|
|
|
Orduan, Dibinak bere ilea batzen zuten urkila beltz horietako bat
|
hartu
eta sarrailan sartu zuen. Hiruzpalau saiakeraren ostean lortu zuen atea irekitzea.
|
|
|
Edo desberdin sentitzen zuen Manuk. Eta egin nahi zuen gauza bakarra, bere andrakila altzoan
|
hartu
eta sofan eserita leihotik begira egotea zen. Aspaldiko partez bizilagunaren aurpegia ikusteko irrika sentitu zuen.
|
|
|
Nahikoa zuen bere hileroko deskargarekin, eta gero, ba betikoa, lo seko. Eta txortan egiten ez genuenean, lo seko baita ere, pilula mordo bat
|
hartu
eta gero, hori bai.
|
|
|
Bere zakila geroz eta lodi eta gorriagoa. Halere, gogoan daukat nola niri, ezkonberritan, senarra eta biok ohean sartzen ginenean, bere zakil txiki eta zimurra, bigun biguna, esku artean
|
hartu
eta horrelaxe lokartzea gustatzen zitzaidan. Aspaldian horrelako kariño keinuak oso urriak ziren.
|
|
|
Esku artean izaten nuen gehienetan zakila tente eta handia egoten zen, eta aho barruan sentitzen nuenean, orain bezala, are handi eta lodiagoa. Nire listua bere jario likinarekin nahastu eta ahoko hormetan zehar barreiatzen zen, ume txikiak armairutik debekatutako esne kondentsatu potea
|
hartu
eta zulo txikia eginez eztarrian behera tanta lodi eta azukratuak zurrupatzen dituen antzera. Noizean behin senarrak zakila mugitzen zuen, nire sabelera iritsi nahiko balu bezala, baina ito behar nuela uste nuenean eskuarekin eusten nion, berriz ere nire erritmoa markatu arte.
|
|
|
Danielak, gauero, txiklea ahotik atera eta mesanotxean lagatzen zuen. Hurrengo goizean, rotuladorea
|
hartu
eta berdez, gorriz edo morez margotzen zuen txikle ditxosoa eta berriz sartzen zuen ahoan. Atzera eta aurrera ibiltzen zuen mingainarekin jolasean eta konbentzituta zegoen txikleak goizero zapore desberdina zeukala.
|
|
|
Ikastolako haurrei klasea ematen bukatu eta seietatik aurrera arratsaldea libre, beraz, egin beharrekoa egiteko. Donostiarako trena
|
hartu
eta unibertsitatera joan adibidez, leku on bat aukeratu, pazientziaz hornitu eta Arantxa zelatatu ahal izateko.
|
|
|
Horregatik gaur aspaldiko partez txirrindua
|
hartu
eta, eguraldi ederra egiten zuela aprobetxatuz, kostako bidea egin dut itsasoari begira. Izugarri maite dut itsasoa.
|
|
|
Bederatziak arte lasai beraz. Bere kafesnea lasai
|
hartu
eta ideiak argi ipintzeko tartea du Tasiok. Ingeleseko etxerako lanak egiteko erabiltzen zuen koaderno txikian idatzitako oharrak aztertzeko garaia.
|
|
|
Koadernoa
|
hartu
eta lehendik zegoenik ezabatu ez baina adjektibo berri bat erantsi dio Tasiok arestiko deskribapenari. Isila.
|
|
|
Horretarako antsia berezia izaten zuen beti, bi mokadutan irensten zituen aukeran zeuden ogitartekotxoak. Gero, beste txokoan lekua
|
hartu
eta lejia bat eskatuko zidan. Egunkariak irakurtzeari ekingo zion.
|
|
|
Eta gure hitzen jolasa apur bat hausten zuen musu bat emanez ezpainetan, atzera aulki bat
|
hartu
eta txanda bukatu arte nire zain geratzen zen lasai lasai, gainetik begirik kendu gabe, hor barraren ertzean.
|
|
|
Bostetatik daude han. Kafe bat
|
hartu
eta berriketan. Geratu gabe.
|
|
|
Kilometroetako kamiseta zulatu bat, Neolito garaikoa. Irribarre zabal batez, aulki bat
|
hartu
eta mahaian eseri da.
|
|
|
Ez genuen handik joateko adorerik. Atseden
|
hartu
eta berriz egin genuen. Eta beste behin, ordurako ateri zela, egunsentia jada zeruan marrazten.
|
|
|
Lanetik irtetean ezer afaltzeko beteegia nengoen oraindik eta zuzenean joan nintzen kalera. Lagunekin pote batzuk
|
hartuz
eta berriketan gauerdira arte egon ostean nekatuta itzuli nintzen. Buzoian begiratu nuen.
|
|
|
Lehendabizikoa eskuan
|
hartu
eta, bizkarra barran bermatuz, begirada mozkor baina erronkaria jaurti dio inguruan begira legokeenari. Baina ez dago ia inor bere ondoan.
|
|
|
Eta gutxiago mutilak, arraunlari tonto baina gihartsuak, paparretik
|
hartu
eta astintzea. Afaria ia botarazi dion zartada jaso du sabelean.
|
|
|
Nirekin tabernan denbora gehiago egonez adibidez. Lehen ez bezala, baina, hango giroa ez zuela atsegin esaten zidan beti, eta pote bat
|
hartu
eta berehala alde egiten zuen beste zona batera.
|
|
|
Lurrazpiko pasagunea
|
hartu
eta malekoira iritsi da. Zer polita den hondartza horrela dagoenean.
|
|
|
Sarrerako paperean sinatu du azkenean eta, nahiz eta zaintza bukatzeko oraindik ordu erdi baino gehiago geratzen den, bere moto zaharra
|
hartu
eta pare bat aldiz bozina joaz alde egin du handik. Abia batean.
|
|
|
Mendiko botak eta motxila zaharra
|
hartu
eta berarekin Midi d’Ossaura joatera animatu nintzen bada, nahiz eta hasieran zalantzan egon, nahiko sasoi txarrean aurkitzen bainintzen eta horrelako mendi garaiak igotzera ez bainengoen ohitua. Iñigo –Aitzolen koadrilako lagun bat– eta Aitzol bera ez ezik, beste bi neska ere bazihoazela jakin nuen ordea, Ainhoa eta Larraitz, eta haiek ahal bazuten nik ere nuela egoskortu nintzen.
|
|
|
Bere txostenean jarri zuen azalpena zera izan zen: Armendarizek kolpea
|
hartu
eta bere burua harrapatuta ikustean, beste aldetik, kopilotuaren aldetik, kanpora irteteko ahalegina egin bide zuela. Mugitzea, gero argi geratu zen moduan, ezinezkoa bazitzaion ere.
|
|
|
Seilu eta guzti. Tarteka, gauez gehienbat, libururen batekin ohera sartzen nintzenean, isilik nire zain zegoen eskutitza
|
hartu
eta botatzeko gogoa sartzen zitzaidan. Bera ere ni bezala sufritzera irits zedin.
|
|
|
Oparitu zidan Marokoko ispilu hura amari eman, nire apartamentuan jartzeko handiegia zela esanda. Eta azkenean, nire amorruak idatzi zuen eskutitz hura ere mesanotxetik
|
hartu
eta zakarrontzira bota nuen. Hustutako esne kartoi eta jogurt kadukatuekin batera.
|
|
|
Segundo pare bat igaro ditu zalantzan, baina pitxer bat bera dagoenetik gertu hautsi denean, karpeta
|
hartu
eta atzera begiratu gabe handik hanka egin du lehenbailehen. Eskaileretan behera.
|
|
|
Isil hadi, baboa, erantzun nion, eta ahoa itxi nion esku batez. Berak hatz bat ahoan
|
hartu
eta xamur xamur miazkatu zidan ordea. Nire barnean denbora batez lotan egon ziren keinadak esnatzen hasi ziren orduan.
|
|
|
Ez genekien zer gehiago egin. Irratia
|
hartu
eta anbulantzia medikalizatua eskatzeko oihukatu diogu Patxiri. Hura ere seko larrituta zegoen eta SOSekoekin hitz egitea ere kosta egin zaio.
|
|
|
Azukre zorrotxoa
|
hartu
eta kontuz ireki du. Ekintza xinpleetan kontzentratzen saiatzen da.
|
|
|
Ez daki harekin zer egin. Disimuluan
|
hartu
eta berokiko poltsikoan gorde du bada. Gero etxerako bidean zakarrontzira botatzeko.
|
|
|
Gero etxerako bidean zakarrontzira botatzeko. Ez du nahi zerbitzariak txarrera
|
hartzea
eta.
|
|
|
Baina, lehendabizi, hozkailura joan, erdi edanda duen Heineken botila
|
hartu
eta trago bat eman dio. Ez da txanpaina eta gainera ia gas guztia galdua du.
|
|
|
Bere kafesnea
|
hartu
eta ohiko mahaian jarri da. Koaderno txiki eta urdina atera du.
|
|
|
Alexei Nemovi ere bai, eta eskaladoreei, edo eskaileretatik jausten diren umeei). Eta imajinatzen hasten naiz orduan, Jainkoak berrogeita hamar urte kenduz gero, bizikleta
|
hartu
eta Irlandara joango nintzela, hango belar koltxoi modukoan tatarrez ibiltzera, edo Pragara edo Belgradora edo albistegietan agertzen den edozein hiritara, trafikoa apalagoa dirudielako. Eta amets horretan Rosa bizirik egongo litzateke, eta gerritik helduko nion, ito arte dantzatzeko, tangoak eta valsak.
|
|
|
Berriro jarri zen kalera adi. Hogei minutu barru irten zuen kalera, kotxea
|
hartu
eta hirira joan, lanera. Gehiago hurbildu zen leihora.
|
|
|
Marcosek idazten zuen lehenengo esaldia, esate baterako, Zikoinak ez du restopik Afrikarako bidean. Romari ez bazitzaion elementuren bat gustatzen, borragoma
|
hartu
eta ezabatu egiten zuen. Berriren bat jartzen zuen gero, adibidez, Zikoinak ez du kreditu txartelik erabiltzen Afrikarako bidean.
|