|
2013
|
|
|
* Eskumikuarena, hain zigor larria garai hartan, laster konpondu zen, baina Rivera laguntza espiritualik gabe hil zen
|
handik
urte gutxitara, Colorado ibaiko Yumen 1781eko matxinadan.
|
|
|
Gainera, Kaliforniako lehenengo misio gunea ezarri zen.
|
Handik
urte gutxira, hantxe, San Bruno egondako tokian, fundatu zuen Aita Juan Maria de Salvatierrak Loretoko misioa, Baja eta Alta Californiako misio guztien burua eta ama izango zena. Izan ere, zibilek Kalifornia abandonatzea erabaki bazuten ere, San Brunon utzitako katekumenoen oroitzapenak lehenbailehen hara itzultzera bultzatu zituen jesuitak.
|
|
|
|
Handik
urte gutxira," euskararen unibertsoa" izeneko mugimenduaren inguruan talde zabal bat euskalgintzaren estrategiez ari ginela, denen arteko erakunde artikulatzaile bat sortzeko ideia garatu zen, eta une batean txosten bat egitea tokatu zitzaidalarik ‘Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua’ izena papereratu zen. Guatemalako maiak, gonbidatuta gure erakundeak bisitatzen dituztenean, txundituta geratzen dira euskalgintzako erakundeen gaitasunaz.
|
|
2014
|
|
|
Ez zuten seme alabarik, baina hiru iloba izan zituzten etxean. Zaharrena, osaba bezala soinujolea, Anbroxi,
|
handik
urte gutxitara etorkizunean Segoviako ihesean parte hartu zuen argiketariarekin ezkonduko zena. Gero, gu baino pittin bat gazteago zen Izaskun eta ondoren Izaskunen anaia, Joakintxo.
|
|
|
|
Handik
urte gutxira, ilunabar batean amarekin izeba Mariaren etxetik gurera gindoazela, ikusi genuen prozesio bat ari zela irteten katedraletik. Amak esan zigun eskuan zuzi piztuak zeramatzaten gizonak errezatzen ari zirela, komunistak jende zintzoa hiltzen ari zirelako.
|
|
|
Uda horretan antolatu zen ere Victoria Eugenia antzokian Francori eskainitako antzezlan bat. Bertan egon ziren, zerrendaren arabera, Carmen Francoren festan egondako asko eta, egunkariaren esanetan, antzokirako bidean, antzokian bertan eta handik etxerakoan, sekulako biba eta txaloak jaso zituen Francok, seguruenik
|
handik
urte gutxitara hiriko kaleetan entzungo genituen biba eta txalo bertsuak.
|
|
2015
|
|
|
Ez gertakari horretaz ez gizon hartaz. Gure aita, seme bakarra zena, amona hil ondoren gaixotu eta
|
handik
urte gutxira zendu zen. Inoiz ez nuen galdetu; inoiz ez nukeen galdetuko.
|
|
|
Duela hamabost urteko lehen truke hartan Idurre izan zen ikasle antolatzaile motorretako bat, eta bere mutila zen Ander.
|
Handik
urte gutxira atxilotu zituzten biak, eta Idurre hurrengo egunetan atera bazen ere, urte batzuk barruan egin zituen Anderrek. Hiru umeren guraso dira orain.
|
|
2016
|
|
|
Horrela izanda, bere lanari sendo lotu zitzaion, 1839 urtearen abuztuaren 31n Bergarako besarkada sonatua jazo arte. Hiru hilabete beranduxeago, eginiko ekintza guzien oroigarria eskaini zion erreginari, baina bere ahaleginak oso eskertuegiak izan ez baitziren edo,
|
handik
urte gutxira liburu bat osatu zuen denaren berri emateko asmoz: Memoria dirigida al gobierno español sobre los planes y operaciones puestos en tjecucion para aniquilar la rebelion en lasprovincias del norte de España, Okzitaniako Tolosan agerrarazi zuena Henaulten moldiztegian 1841 urtean, eta hiru urte beranduxeago bigarren agerraldi batean Madrilgo Narciso Sanchizen etxean.
|
|
|
Lan eskasa zukeen, nonbait, halako toki txairo baino txiroan, eta 1596 urtean Orreagara jo zuen, bi urte beranduxeago bertaniko anaidegoan profesioa eginez.
|
Handik
urte gutxira, hau da, 1609 urtean hain zuzen ere, lic. subprior bezala agertzen zaigu agirietan. Bederatzi urte beranduago, Felipe III.a erregeari Orreagako prioretza edo La Olivako abade titulua eskatu zion; alabaina bere eskakizunak oso adituak ez omen ziren izan, hala iduri nonbait, eta 1625 urtean betetzen zuen kargu berean zendu zen.
|
|
|
Ixabelena bai, hasieratik antzeman nuelako harengan aurrendarien jokaera. Beste norbaitena ere bai, Maite Arizagarena,
|
handik
urte gutxira minbiziak jota hil zenarena.
|
|
2017
|
|
|
Han ezagutu zituen Soto la Marinatik bizirik irten ziren Minaren soldadu apurrak.
|
Handik
urte gutxira, Espainiako morrontzatik Mexiko askatu ondoren, Bustamantek berak17 bizi izandako iraultzari buruzko historia idatzi zuen eskutitzen bidez 1821etik 1832ra bitartean. Bustamantek bere Cuadro Historico an jaso zituen Xabier Minari buruz herriak kantatzen zituen bertso batzuen hasiera:
|
|
|
|
Handik
urte gutxira, gazte hura berekin eramateko beste aukera bat ageri zitzaion Herioari. Espainiako erregearengandik ihes egin ondoren, hura bezalako beste gazte batzuekin preso zegoela Donapaleun, Fernando erregeak hiltzaile aldra bat bidali zuen haren bila, hilik edo bizirik Espainia aldera eramateko.
|
|
|
Eskaintza bakarra Migel Lardizabal Indietarako ministroak Xabier Minari egin zion, Ameriketara bidali nahi izan baitzuen insurjenteen kontra borrokatzera.
|
Handik
urte gutxira, Mina Ameriketara abiatuko zen, baina insurjenteen aldeko borroka egitera.
|
|
|
Konstituzio horretan Mexiko independentea eratzeko oinarriak ezarri ziren, zeinetan nazio mexikarrak errepublika itxura hartzen baitzuen eta esklabismoa erabat gaitzesten baitzen.
|
Handik
urte gutxira Xabier Mina Mexikora joango zen haren independentziaren alde borrokatzera.
|
|
|
Murat mariskalaren krudelkeriak eskola ekarri zuen.
|
Handik
urte gutxira, 1811n, Xabier Mina Vincennesen preso zegoela, Reille konde Nafarroako gobernadoreak antzeko bando bat argitaratu zuen Espozen gerrillariak izutzeko asmoz. Eta Espozek era berean erantzun zion, bere oroitzapenetan idatzi bezala:
|
|
2018
|
|
|
German Sanchez Espeso Iruñean jaio zen 1940ko urtarrilaren 22an. Iruñeko Jesuitetan ikasi zuen eta 1957an konpainia honetan sartu zen, nahiz eta
|
handik
urte gutxi batzuetara atera (Manuel Iribarrenen iritzi beti neurritsu eta zuhurraren arabera: " conocida su novela, no era dificil de prever").
|
|
|
Bizitzak nora eramango gaituen jakiterik ez dagoenez,
|
handik
urte gutxira beste mota bateko biktimen errealitatea ezagutzea egokitu zitzaidan. Opuseko Unibertsitatea ezusteko aurkikuntza zen, zentzu guztietan, ni bezalako 18 urteko mutikoarentzat.
|
|
|
Horrela, Iruñeko VI. Aste Sozialean (1912) finkatutako sentiberatasun horrek akuilaturik, 1915ean Sindikatu Katoliko Libreak sortu ziren, eta izenak berak dioen bezala, langile elkarte kristau horizontalak ziren, betiere aldarrikapenean oinarriturikoak.
|
Handik
urte gutxira, hiriburuko sindikatu libre horietako kideak beste elkarteetakoak bezainbeste ziren, hau da, erresistentziako elkarteetakoak eta La Conciliacion erakundekoak bezainbeste, eta ia ez zen langilerik aldatu elkarte horietatik sindikatu berrira (S. Carrasco, 1986, 53).
|
|
|
Euskaldunen exilioak ez du ia etenik izan XX. mende osoan. Bigarren Mundu Gerra bukatu ondoko urteetan ere izan ziren errefuxiatuak kontuan hartuz, ez ziren hamar urte baino anitzez gehiago iragan ETAko lehenbiziko kideak (Txillardegi, Julen Madariaga, Federico Krutwig...) Lapurdira joaten hasi bitartean, 1961ean.306
|
Handik
urte gutxira, 1969an, Telesforo Monzonek eta Piarres Larzabalek Anai Artea elkartea sortu zuten Donibane Lohizunen, iheslari belaunaldi berriari harrera egiteko. Urte berean, Euskal Herri kontinentaleko 96 apaizek errepresio frankistaren kontrako adierazpen bat argitaratu zuten, errepresio hura pairatzen zuten euskaldunen alde eginez.
|
|
2019
|
|
|
|
Handik
urte gutxira, bizitzak ostera ere Florinak eta biok elkar ikusteko parada eskaini zigunean, Madrilen oraingo honetan, nik aitortu egin nion Alonsorekin izan nuen flirt igarokorra, hori entzuteak Florinari jada ez zionean batere axola. Eta jada batere axola ez zuenez, Florinak Mexikon Alonsorekin, nik baino denbora luzeagoan, izan zuen erromantze haren xehetasunak kontatu zizkidan.
|
|
|
Bizitzak, ordea, jira-bira asko ematen ditu eta
|
handik
urte gutxitara lehen intsumisoen kasuak ezagutu genituen, bai eta kontzientzia objektoreak ere. Geroago, talde antimilitaristek lortu zuten soldaduskaren kontrako mezua txertatzea jendartean eta, ondorioz, 2002an bertan behera utzi zuen Estatuak derrigorrezko soldaduska (bakea defendatzeko gerlari profesionalak ditugu ordutik).
|
|
2020
|
|
|
Bietan gazte gazte ageri zen.
|
Handik
urte gutxira sindikatuko aldizkariko gizon bat joan zen behin meategiko ahora, taldeari argazki batzuk atera nahian. Berak ezetz, ez zela feriako tximinoa argazkietan aurpegia ikatzez belztua eta irribarretsu ateratzeko.
|
|
2023
|
|
|
Andresote cl zen bakarra izan.
|
Handik
urte gutxitara, XVIII. mendearen erdialdean, Juan Francisco de Leon merkatari eta aguazila Konpainiari oldartu zitzaion. Monopolioaren babesean Konpainiak Leoni uzten ez zionez holandarrekin libreki merkatuan aritzea, kontrabandoari ekiteaz gain, iraultza bat antolatu zuen Konpainiaren kontra.
|
|
|
Bata zein bestea hartuta ere, Margarita uhartera heldu zen. telako eta Aragoiko errege erreginek bultzatuta. Ordurako Gaztelako Isabel hilik zegoen, eta 1512an Aragoiko Fernando Faltsarioa Nafarroan sartu zen eta
|
handik
urte gutxitara hil. Jakina, gertaera bat ez zen bestearen ondorioa, baina kronologikoki horrela ageri izan ziren.
|
|
|
|
Handik
urte gutxitara, taberna bat zabaldu genuen AEK kook Ermuan. Dagoen leku inguruan Infreñukoa baserria egona zela-eta, Infreñu jarri genion izena.
|