|
2008
|
|
|
ak, XIX. mendeko
|
hainbat
itzulpen, Etxegarai, Arrue, oraintsuagoko idazle eta itzult
|
|
2012
|
|
|
2.3.1.8 Orixeren beste
|
hainbat
itzulpen................ 161
|
|
|
Dokumentu idatzi gisa definitzen badugu, esaterako, arazo handibatekin egiten dugu topo: hainbat eta
|
hainbat
itzulpen ekintza (ahozko tradizioek beste tradizio edo literaturetatik bereganatutako kanta nahiz kondairak, gaur egungo aldibereko nahiz esan osteko interpretazio jarduerak...) genituzke itzulpen gisa deskribatu. Ahozko komunikazio ekintzak ere testutzat joko bagenitu, ordea, gauza bera egin genuke bestelako komunikazio formekin:
|
|
|
Feminismoa XIX. mendean sortutako mugimendua dugun arren, pentsamendu feminista postmodernoa 1970eko hamarkadan hasi zen garatzen Frantzian, Hélène Cixous, Julia Kristeva, Luce Irigaray eta beste zenbait emakumeren ekarpenekin. Gerora, 1980ko hamarkadan hartu zuen indarra itzulpengintzaren alorrean, batez ere Ipar Amerikako
|
hainbat
itzulpen teorialari, hala nola Barbara Johnson (1985), Barbara Godard (1990), Sherry Simon (1996), Susanne de Lotbinière Harwood (1991) eta Luise von Flotow (1997) itzulpengintza. Gender Studies, ikasketen ikuspuntutik aztertzen hasi zirenean.
|
|
|
lv). Hemen ere, beraz, itzulpen baten itzulpenaren aurrean aurkitzen gara, edo, behintzat, beste
|
hainbat
itzulpenen eragina izan duen itzulpen baten aurrean. Halere, jatorrizko latinekoarekiko leialtasuna azpimarratzen jarraitzen da, hala ez egitea zilegi ez balitz bezala.
|
|
|
72 Zaitegiren beraren olerkiekin batera
|
hainbat
itzulpen ere jasotzen dituen Goldaketan liburuak ere azpititulu bera darama: Goldaketan:
|
|
|
Zaitegirekin batera, beste hainbat itzultzaile ere klasikoen itzulpenei lotu zitzaizkien. Horien artean ditugu jadanik aipatu dugun Ibinagabeitia. Ovidiusen Maita Bidea (1952), Virgilioren Unai kantak (1954) eta Alor kantak (1965), eta argitaratu gabe geratutako beste
|
hainbat
itzulpen klasikonahiz ez klasiko: Lukrezioren Izadiaz (orrialde bat ezagutzen da) edota Jacinto Benaventeren Abere indarra eta Gaitzetsia, Jokin Zaitegirekin bateraitzuliak?, Salbador Barandiaran. Homeroren Iliasena (1954)?
|
|
|
Olerkiak (1988), Plinio gaztearen eskutizak (1989), Katulo (1989) Sapho (Olerkiak) (1989), Politeia (Platon) (1989), Plinio Gaztea (eskutitzak) (1989); bestelako itzulpenak: Charles Perrault, en ipuiak (1965), Lope de Vega, ren Bakar autuak (1966), Catalunya, ko olerkariak (1967), Españi, ko olerkariak euskeraz (1969), Prantzi, ko olerkariak (1969), eta
|
hainbat
itzulpen erlijioso?.
|
|
|
1970eko eta batez ere 1980ko hamarkadan, argitaletxeak legeztatu eta ugaritu ahala, eta ikastolen eta helduen euskalduntze programen zabaltzeari erantzuteko,
|
hainbat
itzulpen sail sortzen dira, atzerriko literatura desberdinetako lanak euskaratzeko helburuz, besteak beste. Kimu, saila (Gero Mensajero),. Tximista?
|
|
|
2.3.1.8 Orixeren beste
|
hainbat
itzulpen
|
|
|
86 Hasieran Euzko gogoa, Egan eta Olerti aldizkarietan argitaratu zituen Arestik bere
|
hainbat
itzulpen, poemak batez ere (Arestiren itzulpenen zerrenda xehe samarra eskaintzen du Juan San Martinek, 1985: 538).
|
|
|
Arestik itzulitako obrek bere lan originaletan eragina izan duten bezala, berak sortutako lanek ere izan dute nolabaiteko eragina bere itzulpenetan. Adibiderik garbiena, beharbada, jadanik aipatu dugun Leizarragaren idazkera litzateke, bere
|
hainbat
itzulpenetan erabiltzen duena. Horrelako beste hainbat jolas edo teknika erabiliz, Arestik nahasi egiten ditu askotan sorkuntza originala eta itzulpena, eta agerian jartzen du, bere aurretik Mirandek eta geroago Sarrionandiak bezala, hizkuntzen eta literaturen arteko elkarreragin saihestezina, itzulpengintzaren ikuspegi postmoderno bati bide ematen diona.
|
|
|
Berunezko xafletan grabatutako testuek (latinez eta ezin dezifratuzko karaktere arabiarrez idatzita) lehen kristauak arabiarrak zirela frogatu nahi zuten. Garai hartan jadanik dokumentuak faltsutzat jo bazituzten ere, nahasmenak hainbat urtez iraun zuen, batez ere dokumentuen
|
hainbat
itzulpen egin zirelako.
|
|
|
Azkenik, azpimarratzekoa da halaber Arestik egindako euskarazko
|
hainbat
itzulpen edizio eleanitzetan argitaratzeko egin zituela. Tomas Meaberen 14 alegia, esate baterako, bere arduraz egindako lau hizkuntzako edizio batean argitaratu zituen Kriselu argitaletxean, gaztelaniazko originala euskarara, galizierara eta katalanera itzulita.
|
|
|
Orain arte ikusitakoak ikusita, eta Sarrionandiak itzulpena birsorkuntza gisa ulertzen duela kontuan hartuta, espero izatekoa da haren itzulpenak libre samarrak izatea. Ondorio horretara iritsi gara Sarrionandiaren
|
hainbat
itzulpen jatorrizko testuekin alderatzeko egindako lehen saiakeretan. Kasu askotan, egitura aldetik ez ezik, eduki eta irudien aldetik ere oso itzulpen libreak egiten dituela ohartu gara, eta jatorrizkotik dezente urruntzen direla.
|
|
|
bere ikerketari zehaztasun eta sinesgarritasun handiagoa emateko. Ikusi dugunez, Jeronymo Oliveira da Verdade aurkeztean benetan dokumentatutako
|
hainbat
itzulpen erabiltzen ditu. Era berean, Martin Muruari buruz ari delarik, Koldo Mitxelena eta bere Textos arcaicos vascos aipatzen ditu.
|
|
|
67). Pazen Versiones y diversiones itzulpen bilduman aurkitu ditugu, hain zuzen ere, Sarrionandiak itzulitako Tu Furen sei poemetatik lau.159 Octavio Paz beste inon aipatzen ez duen arren, badirudi Pazen bertsioak zubi testutzat hartuta egin dituela beste
|
hainbat
itzulpen ere. Izkiriaturikeko haiku guztiak, esate baterako, Pazen liburuan daude; baita Hezurrezko xirulaken eta aldizkarietan argitaratutako beste hainbat poema ere:
|
|
|
Hezurrezko xirulaken badira testu baten zati batzuk soilik hautatuz egindako beste
|
hainbat
itzulpen. Aurreko ataletan aipatu ditugun Kalevala eta Beowulf poema luzeak, esaterako, ez zaizkigu osorik ematen:
|