|
2006
|
|
|
Ikerlari taldeko kidea den Damien Caillaud en arabera, gorilen arteko birusaren transmisio bideak ez dira ongi ezagutzen.
|
Hainbat
ikerlarirentzat animaliengandik gorilenganako birus transmisioa handiagoa zen gorilen artean gertatzen zena baino, baina 2001etik aurrera Odzalako parkean zeuden 400 gorilen populazioari jarraituz iritziak aldatzen hasiak dira.
|
|
|
Gure auzo hizkuntzek familia ugaria zutela jakinda, batzuk aspaldi hasi ziren gure ahaideak bilatzeko lanean. Langite horretan, gainera, kanpoko
|
hainbat
ikerlarik, adituk, intelektualek eta bestelakoek, ospetsu eta ez hain ospetsu, lagun egin digute. Denon artean, euskararen ahaide izan litezkeen hizkuntzen zerrenda amaigabea osatu dugu, batzuen pozgarri eta beste batzuen amorragarri.
|
|
|
Munduko hizkuntzei buruzko txostena liburua (EHU, Bilbo, 2005). Bertan, txostenaren datuekin batera tartekatzen dira
|
hainbat
ikerlari eta adituren artikulu laburrak, tartean J. A. Fishman-ek idatzitako bat: " Zer galtzen dugu gure hizkuntza galtzean?" izenekoa.
|
|
2007
|
|
|
Adibide gisa aipatutako gertaera hauek kontzeptu ekologikoak zalantzan jarri eta iritziak birplanteatzera bultzatu ditu
|
hainbat
ikerlari. Beste era batera esanda umiltasuna berreskuratu eta naturari behatzea apaltasunez erabakitzen dutenak gero eta gehiago dira, naturak etenik gabe eskaintzen baitizkigu ustekabekoak.
|
|
|
aldizkariaren alean argitara emaniko azterlanean
|
hainbat
ikerlari estatubatuarrek.
|
|
2008
|
|
|
Gaixotasunak ere leku batetik bestera aldatuko dira, pertsonek ez ezik animaliek ere migratuko baitute. Hori dela-eta, gaixotasun tropikaletan adituak diren
|
hainbat
ikerlari hasi da jada hipotesi desberdinak aztertzen, eta ondorioak oso dira kontuan hartzekoak, egun gaixotasun tropikalak ezagutzen ez dituzten leku askok horren arrisku bizia baitute.
|
|
|
Gainera, ordurako Gipuzkoako beste herri batzuetan bazebiltzan beka bitartez bertako euskara jasotzen eta aztertzen. Ordutik
|
hainbat
ikerlariren lanak jaso dituzte eta hainbat euskara elkarterekin elkarlana abiatu. Izan ere, orain ere hasierako filosofia bera da:
|
|
|
• Sekuentzia jakiteak ahalbidetu digu gaixotasun arrunten gene erantzuleak zein diren ezagutzea; eta ildo horretatik hainbat eta
|
hainbat
ikerlari ari dira bariante horiek aurkitzen, horiek esango baitigute gaixotasun arruntak zergatik sortzen diren.
|
|
2009
|
|
|
Artikulu honetan hizkuntza ohituren eratzeaz, mantentzeaz... eta aldatzeaz idatzi dugu. Hori idazteko garaian, soziolinguistika ez diren beste zientzia diziplinetako
|
hainbat
ikerlariren lanak erabili ditugu: psikologoak kasu batzuetan, biologoak besteetan...
|
|
|
Urteetan zehar munduko hainbat eta
|
hainbat
ikerlari bat bateko heriotzaren zioak argitzen saiatu da, baina oraindik ez dituzte guztiz argitu.
|
|
|
Duela urte batzuk,
|
hainbat
ikerlari ohartu ziren Romainville ko emakumeei jarri zieten zenbakiaren eta Auschwitzeko matrikularen artean kointzidentzia asko zeudela. Alegia, Romainville ko matrikularen arabera eman zietela, gutxi asko, kontzentrazio eremuko zenbakia.
|
|
2011
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Gobernuak, udalek, EKB k eta
|
hainbat
ikerlarik jarraibidea eman zioten euskal soziolinguistika aplikatuak 70 hamarkadan hasitako bideari, eta euskal soziolinguistikaren oinarri metodogiko teknikoak sendotu zituzten: positibismoan eta ikerketa teknika kuantitatiboetan oinarritzen zen ikertzeko modua nagusitzen ari zen.
|
|
|
ACNuren 2010eko iraileko buletinetik ateratakoa da ondoko adibidea: ondo dakigu hizkuntza ukipen egoera guztiak ezegonkorrak direla, nolabait diglosian bizi dira; zenbat eta gutxituagoa hizkuntza orduan eta desagertze arriskuari aurre egiteko zailtasun handiagoa. hizkuntza gutxitu asko (%90?) mehatxupean, eta desagertzen ari direla gauza ezaguna da.
|
hainbat
ikerlarik, (Comrie, Matthews & polinsky, 1996; Nettle & romaine, 2000; Crystal, 2000, hagège, 2000, wurm, 2001; Brezinger (ed.), 2007..) egoeraren gordintasuna zehazki erakutsi digute. uNeSCok beste alde batetik eta hainbat hizkuntzalariren artean" hizkuntzen bizitasun eta arriskuen markoa" erabaki zuen, eta sarean arriskuan dauden hizkuntzen Atlasa plazaratu zuen (azken edizio... Bertan aurreko markoaren arabera hizkuntza gutxituak bost irizpideren edo egoeren arabera sailkatzen dituzte arrisku txikiagotik desagerpenera.
|
|
|
Enfisemaren kasuan, biriketako ehunak desegiten dituen elastasaren bidez eragin genuen gaixotasuna saguengan. Aurreko lanetan,
|
hainbat
ikerlarik frogatu zuten micro CT teknika erabil zitekeela enfisemaren garapena aztertzeko, baina beste teknika batzuekin ia alderatu gabe zegoen. Guk ikerketa zabal bat egin dugu hainbat teknika batera erabiliz, eta aurkitu dugu micro CT ak zehaztasun handiz erakusten duela gaixotasunaren garapena, animaliak hil beharrik gabe.
|
|
|
–globalak baliogabetu egiten du lokala? esaten zen orain dela urte gutxi, eta orain, berriz,, local moves the World?; hau da, txikia ondo egituratuta dagoenean politika, kultura eta ekonomia arloetan, gero eta protagonismo handiagoa du munduan,
|
hainbat
ikerlarik azaldu duten moduan: Alberto Alesina eta bere lankideek, edo Guillermo de la Dehesa k. Bestela esanda, 1973ko E. F. Schumacher ren, txikia ederra da?
|
|
2013
|
|
|
Datu horien analisi txostena 2012 urtearen amaieran zabaldu zen, baina artikulu honetan azterketa hura egiteko baliatutako ikuspegi eta erreferentzia teorikoen deskribapena eskaintzen da. Gainera, artikuluan datuen azterketaren gainean
|
hainbat
ikerlarik eta adituk eginiko analisien eta proposamenen erreferentzia ere eman da.
|
|
|
Datu horien analisi txostena 2012 urtearen amaieran zabaldu genuen, eta artikulu honetan duzue azterketa hura egiteko baliatu genituen ikuspegi eta erreferentzia teorikoen deskribapena. Era berean, lerro hauetara ekarri ditugu 2011ko datuen azterketaren gainean
|
hainbat
ikerlarik eta adituk eginiko analisien eta proposamenen erreferentzia. • Hitz gakoak:
|
|
|
Datu horien analisi txostena 2012 urtearen amaieran zabaldu genuen (Soziolinguistika Klusterra 2012a), eta artikulu honetan duzue azterketa hura egiteko baliatu genituen ikuspegi eta erreferentzia teorikoen deskribapena. Era berean, lerro hauetara ekarri ditugu 2011ko datuen azterketaren gainean
|
hainbat
ikerlarik eta adituk eginiko analisien eta proposamenen erreferentzia. Erreferentzia laburra, nolanahi ere, laster kaleratuko baita aipatutako datuen gainean ikerlarieta aditutalde zabal baten analisiak jasotzen dituen argitalpena (Soziolinguistika Klusterra 2014, argitaratze bidean).
|
|
|
• Begiratu kualitatiboaren eta tokian tokikoaren beharra. Norabide horretan doa
|
hainbat
ikerlarik eginiko ekarpena. Eskola giroko ikasleen hizkuntza erabileraren fenomenoa ulertzeko eta ezagutzeko bidean urrats garrantzitsua da EAEko bi ikasmailatako ikasle
|
|
|
Hiriart Urruti izan zen astekari horren zuzendari ospetsuena, hainbat arrazoirengatik: talde oso bat muntatu eta dinamizatu zuelako eta, oroz gainetik, manera sutsuan idazten zuelako eta testu haiek gaur eguneraino iritsi baitira,
|
hainbat
ikerlarik osatu bildumei esker.
|
|
|
Alabaina, hastapenean zentsura helburu militarretara eta diplomatikoetara mugatzen bazen, edo hala aurkezten bazuten, zentsuraren izaera politikoa agertzen hasi zela kritikatu zuten geroago
|
hainbat
ikerlarik. Zentsura politikoa martxan jarri zela dio Maurice Rajsfusek:
|
|
|
Gerla denboran baikortasuna ez zen etengabea izan soldaduen baitan.
|
Hainbat
ikerlarik aztertu dute etsipenak gaina hartu zuela hainbat aldiz. Jean Jacques Beckerrek soldaduen nekea aipatu du.
|
|
|
Azkenean, Eskualduna k hainbeste aldiz desertore kopuruari garrantzia kendu nahi izanak erakusten zuen Euskal Herriko desertoreekin arazo bat zeukala Frantziako armadak. Egoera hori baieztatu dute, geroztik,
|
hainbat
ikerlarik. Miquel Ruquetek gauzak beren lekuan jarri ditu, azpimarratuz intsumisio eta desertzio kasuak norbanakoen ekintzak zirela eta ez zutela oinarri ideologikorik, salbuespen batzuk salbu.
|
|
|
Emeterio Arrese, Luis Jauregi. Jautarkol?, Klaudio Sagarzazu. Satarka?, Sorne Unzueta. Utarsus?, Juan Arana. Loramendi?, Frantziska Astibia. Onintze?, etab. (eta beste hainbat lirateke Santiago Onaindiak bere antologian aipatzen dituenak, baina historietan agertzen ez direnak). Zailtasunak ugariak direla ezin uka (sistemaren ahultasuna, aldizkarietan argitaratzea, anonimoki sinatzea, etab.), baina aurrerapenak ere egin dituzte
|
hainbat
ikerlarik: Jon Kortazarren Euzkerea etaYakintza aldizkariei buruzko ikerketa da aurrekari aipagarrienetakoa, eta berrikiago Amaia Alvarez Uriak Katalina Eleizegiren antzerkigintzari buruz egindako tesia ere ekar daiteke gogora.
|
|
|
Hizkuntza poetiko modernistalerro gutxi batzuetan egoki definitzea ezinezko lana dela jakinik, ezaugarri konkretu batzuk soilik behatuko ditugu. Hizkuntza poetiko modernista definitua izan da gaur egun klasiko bihurtuak diren
|
hainbat
ikerlariren lanetan, eta horietan guztietan Modernismoaren edo egile modernisten kontzepzio poetikoa eta estiloa argitzeko saiakerak gauzatu dituzte. Gure ikuspegiaren arabera, eta, beraz, Semiotikaren postulatuei atxikiz, hizkuntza poetiko modernista ez da hizkuntza ohikoa:
|
|
|
Nola barre egiten dute zakurrek?
|
Hainbat
ikerlariren arreta piztu du txakurraren algarak. Horietako bat Sierra Nevadako Unibertsitateko (AEB) Patricia Simonet txakur portaeran aditua da.
|
|
2014
|
|
|
ahoz ahokoa. Argi daukagu miaketan hainbat eta
|
hainbat
ikerlari bidean utzi genuela. Baina argi daukagu, halaber, sarearen lehenengo hariak lotzen hasi ginela.
|
|
|
Magnesioaren onura, nolanahi ere, oso nabarmena izango litzateke ohiko dietan magnesio gutxi duten pertsonengan (maiz gertatzen da per capita errenta baxua duten herrialdeetan). Ur gogorrei eta osasunari buruzko Espainiako azterketak Espainiako
|
hainbat
ikerlarik iturriko eta ontziratutako uretako kaltzio eta magnesio kontzentrazioa aztertu dute, baita osasunari lotutako hainbat alderditan izan dezaketen eragina ere. 2008ko azaroan, ‘Medikuntza Klinikoa’ aldizkarian, Ángeles Martínez Ferrer doktoreak eta haren kolaboratzaileek datu analitikoak argitaratu zituzten Espainiako ehunka uren kaltzio, magnesio eta sodio kopuruari buruz, kontsumo publikokoak zein ontziratuak.
|
|
2015
|
|
|
Bukatu da lana eta hemen da irakurlearentzat: edizio komentatua prestatu du Igelak, Ulises aztertu duten
|
hainbat
ikerlariren ekarpenak baliatuz. Ez hori bakarrik, Ulisesen egitura hobeto ulertzeko Joycek berak Carlo Linati lagunari prestatu zion eskema ere" Linati eskema" gisa ezaguna gehitu diote euskarazko edizioaren amaieran, baita nobelaren 7 episodioko figura erretorikoen azterketa ere.
|
|
|
Hizkuntza ikastea behetik gora eta horizontalean gauzatzen den zerbait ere badela, alegia. Hau da, transmisioaz baino gehiago sozializazioaz aritzea egokiagoa dela proposatzen du, nazioartean
|
hainbat
ikerlarik egiten duten moduan. Sozializazioaren muina haren hitzetan honela bil daiteke:
|
|
|
Batzuen ustez beranduegi den arren, hizkuntza galera eta hizkuntzenheriotza
|
hainbat
ikerlari, soziolinguista, hizkuntzalari, hizkuntza planifikatzaile, irakasle eta beste hainbat eragilek jorratu duteikuspegi ezberdinei helduz, adibidez, hizkuntza galeraren kausak, prozesuak, sintomak, ondorioak eta abar (Lewis and Simmons, 2010: 102).
|
|
|
ETAren bilakaeraren
|
hainbat
ikerlarik bezala garai hartako zenbait protagonistak garrantzi handia ematen diote 1977an ETA (pm) ko bereziek ETA (m) rekin bat egin izanari, erakunde militarrak hartu zuen norabidean zerikusi handia izan zuelakoan. Miliek baino lehenago teorizatu zuten polimiliek higadura gerraren helburu taktikoaz, alegia, negoziazioaz.
|
|
|
Erritu bitxi batizenaz ageri zaigu, euskal mitologiaren bilduman, gure gaia daukan bildutako lehen kontakizuna, Barandiaranek 1920an jasoa. Ordutik mito edo kontakizun beraren aldaera ezberdinak, edo antzeko motiboak dituzten kontakizunak, bildu egin dituzte XX. mendean zehar
|
hainbat
ikerlarik. Datozen lerroetan, aurkitutako aldaera guztien erkaketa bat egingo dugu, motibo, ahozko literaturako mezu unitate?
|
|
2016
|
|
|
9 Zorionez egun, hiztun berrien gaiak interesa piztu du, bai Euskal Herrian, bai Euskal Herritik kanpo. Hori dela eta,
|
hainbat
ikerlari ari dira eremu horretan lanean. Interes horren fruitua da, esate baterako, Ane Ortega, Estibaliz Amorrortuk, Jone Goirigolzarri, Jaqueline Urla eta Belen Urangak osatutako azterlan interesgarria.
|
|
|
curriculum ezkutua edozein erakunderen indar estrukturala da, erakundean sozializatuko den (kide bilakatuko den) edonork ikasi behar duen jokatze estiloa eta jokatze araudia, baina, ageriko curriculum baten itzalpean bai inplizituki, bai isilpean, landu eta irakatsiko dena.Erakundearen alderdi informalarekin nahasten zaigu, beraz, curriculum ezkutuaren ideia, baina zehazki loturik hezkuntza edo sozializazio eginkizunei eta, jakina, irakaskuntza eta hezkuntzako erakundeei. Eskolari dagokionez, kontrako bidean doan ageriko curriculum formalizatu bat izan arren, eskola bizitzak sistemaren edota ideologia nagusiaren balioak erreproduzitzen dituela ondorioztatu dute hainbat eta
|
hainbat
ikerlarik (e.g., Bourdieu eta Passeron 1964, 1970; Apple, 1979, 1987; Woods, 1998).
|
|
|
«Batetik, nik babesten ez ditudan mezuak zabaltzeko erabil daiteke metodologia hau, eta hori negatiboa izango litzateke; bestetik, behar bezala aplikatuko ez balitz, lortu nahi denaren aurkako eragina lortu daiteke». Puntu horretan komunikazio kanpaina baten barruan zabaldu litzatekeen mezuaren egokitasuna nabarmendu du berriz ere.Beste gatazketarako amuPalestinaren eta Israelen arteko gatazkaren testuinguruan egindako esperimentua da Hameiri, eta beste
|
hainbat
ikerlarik 2015eko irailean abiatu zuten ikerketa. Baina antzeko prozesuak beste gatazka batzuetara eraman daitezkeela uste du.
|
|
|
Nora eraman dezakegu orduan? Deriora agian, Txorierritik atera gabe hau ere, bertan baitago kokaturik Bizkaiko apaizgaitegi erraldoia, garai batean abadeen fabrika izana gaur elizbarrutiaren ikastetxe soil bilakatua, baina aldi berean euskal kulturako
|
hainbat
ikerlari eta idazle fin biltzen dituena; herriaren erroak deskubritu nahi baditu ez da bide txarra abiapuntu kulturalista hau, baina historiaren sinesgarritasunaren aldetik apur bat herrena iruditzen zaigu, Athletic Club aren berri izatea baino gaitzago izango baitzen Alsina Labayru ikastegiaren eta Mikel Zarateren liburuen jarraitzaile egingo bagenu; Derioko hilerrira, berriz, ezin eramango dugu... Ez dago erraza, beraz.
|
|
|
Teknologia berrien agerpenarekin,
|
hainbat
ikerlarik IKT ek hizkuntza gutxituen osasunean duten eragina aztertu nahi izan dute. Baina egia esanda, eta onerako zein txarrerako, hizkuntza gutxituen etorkizunean erabakigarria izango da hizkuntza komunitate horiek teknologia berrietan egiten duten erabilera.
|
|
|
Bocharten aburuak ez omen zuen
|
hainbat
ikerlari zeharo asetzen, Lecluse tartean, eta euskara zitekeelakoan, Iztuetari luzatu zitzaion jatorrizko bertsoak euskararekin parekatzeko ardura. Bestalde eta tenore berean Santanderren egoitza zuen Frantziako kontsulak, Parisen 1838.ean agertu De l/ lberie ou essai critique sur l’origine despremierspopulations de lEspagne liburuaren egilea genuen Louis François Graslinek preseski, gauza bertsua eskatu zion frai Bartolome Santa Teresako karmeldarrari, menturaz biurtekoan esan hirian geneukana, Juan Nepomuceno Gomez Duran Santanderreko apezpikuaren aholkulari eta izpirituko zuzendari.
|
|
2017
|
|
|
Ikuspegi honek aztertzen du nola azaleratzen diren ordenak modu jakin batzuetan, nola eusten dioten modu apur bat prekarioan, nola taxutzen duten espazioa eta nola hausten diren (Müller, 2015). Hala ere, geografia politikoaren alorreko
|
hainbat
ikerlarik proposatu dute sozio materialtasun handiagoa txertatzea kontzeptuan. Mihiztaduraren pentsamendua zer teoria eta ikuspegirekin aberastu, halako osagarriak izango lituzkete mihiztadurek, askotarikoak.
|
|
|
esku hartzea gauzatzen ari zen, etaikasleak horretarako sortutako materialak erabiltzen ari ziren bitartean, ikerlariak hauen artekoelkarrekintza grabatu zuen. Behaketa parte hartzailea izanik,
|
hainbatetan
ikerlariak galderak egitenzizkien ikasleei, horiek emandako erantzunak edo azalpenak argitzeko asmoz. Gainera, prestaturiko hainbat materialek, hizkuntzen inguruko hausnarketa bultzatu zuen, horregatikesan daiteke, saio batzuk besteak baino aberasgarriagoak izan zirela.
|
|
|
Hala ere, ezagutzabaseetako eta testu corpusetako informazio semantikoa osagarria dela jakinik, bi iturriak konbinatudaitezke. Hala,
|
hainbat
ikerlarik testu corpuseko EBak ezagutza baseetako informazioarekin aberastudituzte( (Bollegala et al., 2015), (Faruqui et al., 2015)), eta antzekotasun atazetan testu hutsarekin bainoemaitza nahiko hobeak lortu. Teknika horiek aberaste metodo legez izendatuko ditugu.
|
|
|
Badaude zalantzak, ordea, hipotesi honen inguruan, izan ere, iraungipen honen erregistro fosilak aztertuta,
|
hainbat
ikerlariren ustez 10 milioi urte iraun zituen iraungipen masibo honek, eta, hori ez letorke bat inpaktu
|
|
2018
|
|
|
Zerebroak? Erizaintza ikasi zuenean irakurri zituen
|
hainbat
ikerlariren artikuluak ugari, baina batek ere ez du ase inoiz. Dakiena da Bazterrako lonjan bi sekzio zeudela, porrozaleena sarrerako gela zabalean, pikoak sartzen zituztenak hondoko gela estuagoan.
|
|
|
Van Eys euskalari holandarrak bigarren edizioa egin zuen 1896an Genevan, eta eskerrak, bada, geneukan ale bakar hura galdu baitzen bigarren mundu gerran.
|
Hainbat
ikerlarik Esteban Garibai famatua proposatu dute egile, alta liburuaren aztertzailerik finena den Joseba Lakarra filologoak ez du horrelakorik baieztatu, eta zalantzak bere horretan dirau. Refranes y Sentencias liburuan 539 esaera zahar biltzen dira, alabaina, liburua ez da errefrau bilduma soila, izan ere, euskara apurrak ikasteko baliagarria izan bide baitzen.
|
|
|
Euskal liburuak eta Francoren zentsura (2000) lanean, adibidez. Nazioarteko
|
hainbat
ikerlarik nabarmendu duten bezala (Muller, 2003; Freshwater, 2003; Darnton, 2014; Bunn, 2015 eta abar), azken hamarkadetan zentsuraren ikuspegi postestrukturalistak nahiz honekiko erreakzioek emandako eztabaida, kritika eta teorizazioak azaleratu dira, baina ez da literatura hispanikoaren eremuan honen oihartzunik nabaritu, ez eta euskal literaturarenean ere. Hala, fenomeno zentsorearen kontzeptualizazioa gaurkotzeko nahiz zabaltzeko beharra azaleratu eta hutsunea betetzeko oinarriak proposatu nahi dira lan honetan, euskal literatur eremuko zentsura indarrak ahalik eta modu zehatzenean ikertu ahal izateko.
|
|
2019
|
|
|
Bertsolaritzan, tradizioa, publikoa eta batez ere bat batekotasuna gehitzen zaizkie aurrez aipatutako sistema horiei. Izan ere,
|
hainbat
ikerlariren arabera, bertsogintzan beti pisu handia izan du umoreak; jendea irri egitera joaten da saioetara. Baina nolako umorea izan da?
|
|
|
Baldintzazko ondorioetan ere ke hizkia berriz ageri da. Eta gauzak are gehiago korapilatzeko badaukagu
|
hainbat
ikerlarik defendatzen dutena ere: natorke aditza gure" futuro arcaico" a da.
|
|
2020
|
|
|
Horregatik, lehiaketa honetan adituek izan ditzaketen galderak automatikoki erantzuteko sistemak garatzeko eskatzen zen. Martxoan esan nizuen bezala, HiTZ zentroko Ixa taldeko
|
hainbat
ikerlarik parte hartzea erabaki zuten orduan. Bada, lehiaketaren kategoria batean irabazle suertatu dira.
|
|
2021
|
|
|
Llonch Kataluniako Taifa Ekonomia Kritikoko Seminarioko kidea da eta Realitat webgunean azaldu duenez," digitalizazio kapitalista areagotzea zerk justifikatzen duen ulertu nahi badugu, produktibitateaz hitz egin behar dugu". Bere esanetan
|
hainbat
ikerlari eta aditu aipatzen ditu egungo sistemak zerbitzu eta merkantzia gehiago ekoiztu ditzake, baina ez da gai balio gehiago produzitzeko, eta hor dute kapitalistek arazoa: " Inbertitzaileari bost axola zaio bonotan, mantekilan edo kanoietan inbertitzen duen, etekina nahi du".
|
|
|
Hiru lan saritu dituzte Txillardegi Hausnartu sariketan, eta bigarren saria jaso duen Nik ikerketa taldearen kideetako bat da Azpillaga. Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU)
|
hainbat
ikerlari elkartu dira talde horretan, Estitxu Garairen gidaritzapean, Euskararen marka: marketinetik hizkuntza plangintzara ikerketa proiektua gauzatzeko; eta proiektu horixe da, hain zuzen ere, Txillardegi Hausnartu sarien aurtengo edizioaren bigarren sariari dagozkion 1.300 euroak irabazi dituena.
|
|
|
Funtzio exekutiboetan pertsona elebidunek abantailak dituztela dioten ikerketen ildo beretik,
|
hainbat
ikerlarik argudiatu dute beste hainbat prozesutan ere —esate baterako, dementzia edo narriadura kognitibo arinean (Mild Cognitive Impairment (MCI) ingelesez) — abantailak ekar ditzakeela elebitasunak (Alladi et al. 2013; Bialystok et al. 2007; Woumans et al. 2015). Ikerlari horien arabera, elebitasunak erreserba kognitiboa elikatzen du, eta, modu horretan, alzheimerraren eta halako gaixotasunen garapenetik babesteko faktore gisan eragiten du (Bialystok 2021; Jafari et al. 2021; Kim et al. 2019; Liu & Wu 2021).
|
|
|
Aipatu dugun moduan, elebidun izateak pertsonari abantaila kognitiboak ekartzen ote dizkion da kontrobertsia zientifiko horren muinean dagoen galdera. Eztabaida horretan,
|
hainbat
ikerlarik elebitasunaren abantailaren hipotesiari babesa ematen diote, eta beste batzuek zalantzan jarri edo ukatu egiten dute elebitasunaren abantaila hori. Metodo zientifikoa" egia objektiboak" bilatzeko erabili beharreko metodotzat hartuko bagenu, eztabaida horretan laborategiko teknikak finduz eta zehaztuz elebitasunaren inguruko erantzunetara iristen saiatuko ginateke.
|
|
2022
|
|
|
1970ean Erromako Klubak Forrester gonbidatu zuen bere biltzarrera. Klub honek garai haietan munduko arazo globalez kezkaturik zeuden
|
hainbat
ikerlari eta zientzialari biltzen zituen. Hortik bueltan sortu zuen munduko sistema sozioekonomikoa azaltzeko lehen zirriborroa besteak beste" birziklapena" bezalako kontzeptuak lehen aldiz agertzen ziren testu horretan, ondoren MITeko bere kideek landu zutena, tartean Donella Meadows ingurumen zientzialari eta ekologistak.
|
|
|
Lana euskaratzeko eskaintza jaso aurretik hasi ziren taldearen historia biltzen, mendeurrenaren karietara PEN Internationalek hala egiteko eskatu baitzien. Mintegik azaldu du ehundik gora dokumentu bildu zituztela Sabino Arana fundazioan, eta horretan ari zirela jakin zuten
|
hainbat
ikerlari, historialari eta lagunek ere, aurkituz joan ahala, gutunak eta bestelako materialak bidali zizkietela.
|
|
|
Bulda honen egiazkotasuna
|
hainbat
ikerlarik eztabaidatzen dute gaur egun. Hura aipatzen duen iturririk zaharrena egiletza Joan XXII.ari egotzizDirectorium inquisitorum da, Nicolau Eymeric inkisidore katalanak 1376 inguruan amaitutako lana. Pau Castell historialariak iradokitzen duenez, baliteke Eymeric bera izatea apokrifoaren egilea, bere jarrera demonologiko eta jurisdikzionalak indartzeko helburuarekin.
|
|
2023
|
|
|
1821ean argitaratu zen Berlinen ideia hau garatzen zuen Prüfung der Untersuchungen über die Urbewohner Spaniens vermittelst der vaskischen Sprache (Espainiako Lehen Biztanleei buruz Euskal Hizkuntzaren bidez eginiko Ikerketen Azterketa) lana. Bere sustraien bila abiatua zen Europa erromantikoan dezenteko oihartzuna izan zuen planteamendu honek, eta
|
hainbat
ikerlariren jakin mina piztu zuen.
|
|
|
Sormenaren eta umorearen arteko erlazioa esanguratsua da (Edgar eta Pryor, 2003). Umorearen eta sormenaren arteko harremana azaltzeko ereduak garatu dituzte
|
hainbat
ikerlarik (Amabile, Hill, Hennessey eta Tighe, 1994; Fredrickson, 2004; Suls, 1972; Wyer eta Collins, 1992). Umorezko filmak ikusteak edo umorezko ingurune batean erraztu dezakete haurren sormena (Ziv, 1976, 1983) eta umoreak sormenean duen eragina heda daiteke helduengana ere (Fernández Abascal eta Díaz, 2013; Filipowicz, 2006).
|
|
|
Nola jakin noiz egon gaitezkeen maila horretan?
|
Hainbat
ikerlarik itzulpen gaitasuna proposatzen dute irizpide gisa, eta, beraz, Adimen Artifiziala gizaki batengandik espero litekeen xehetasun eta zehaztasun berberaz diskurtso bat itzultzeko gai den momentuan, Berezitasunaren ertz ertzean geundeke. Itxura guztien arabera, ez gaude batere urruti.
|