|
2000
|
|
|
DOBERA euskara elkarteak bultzatuta, hilabete gutxiren buruan plazaratuko da" Hernaniko Kronika". Beste
|
hainbat
euskara elkartetan bezala, herri komunikabide bati ekiteko asmoa azaldu zen iazko udazkenean Hernanikoan ere, eta hori denborarekin bi orriko egunkariaren formulan mamitu da. Udalak dirulaguntza ematea erabaki du, eta une hauetan Dobera elkartea" Hernaniko kronika" kazetaritza eta publizitate alorretan landuko duen lan taldea kontratatzeko deialdia prestatzen ari da.
|
|
|
Administrazioari dagokionean, Errepublika garaian erakutsi omen zuen soilik Udalak euskararen aldeko jarrera. Horren lekuko,
|
hainbat
euskarazko dokumentu gorde da.
|
|
|
Zer esanik ez, horrez gain, Txillardegiren beste
|
hainbat
euskarazko lan azter ditzakegu, ekimen positibo eta esnatzaileak, guztien begien bistan daudenak. Nork ezdaki arlo askotan bide urratzaile izan dela, hala nola nobelagintzan, gramatika gaietan, fonetikan, euskararen ahoskeraren problematikan, intonazioaren garrantziaren azterketan, linguistika eta matematikaren arteko erlazioan, soziolinguistikan (zenbat informazio ez ote digun eman, herri gutxiengotuen arazo linguistikoez, diglosiaz etaabarrez)...
|
|
2001
|
|
|
2 Mitxelenak ezagutu ez zituen
|
hainbat
euskarazko testu berri agertu dira geroztik. Ikus P. Altunak eta J.A. Lakarrak prestaturiko Larramendiren euskal testuak (Andoain, 1990).
|
|
2002
|
|
|
Unibertsitateek eskaera horri nekez erantzutekoegoeran daude. Irakaskuntzan, oraindik ere. gure hizkuntzaren presentzia eskasa da.Euskal Herriko Unibertsitatean, Nafarroako Unibertsitate Publikoan eta DeustukoUnibertsitatean
|
hainbat
euskara plan definitu dira; Mondragon Unibertsitateak, berriz, eleaniztasunean oinarritutako hizkuntza politika bat jartzeko erabakia hartudu. Azkenik, Nafarroako Unibertsitate Publikoan ez dute euskara planik onartzealortu, eta euskarazko irakaskuntza arautzeko neurri iragankorrak ezarri dituzte.
|
|
|
Hala ere, Eskolako Euskara Batzordearen bileren aktetan jaso gabe dagoenbestelako informazioa saiatu gara biltzen. Horretarako,
|
hainbat
euskara batzordekide, zuzendariordearekin eta irakaslekin solasean aritu gara azken egun hauetan, elkarrizketa informalak eginez.
|
|
|
Horretarako, Irakasle Eskolako ikasle horiekin lanketa berezia egiten da euskarazko klaseetan. Hainzuzen ere, ikastetxeetan haurrek erabiltzen dituzten
|
hainbat
euskarazko testuliburueta maisu maistren euskarazko hiztegi pedagogikoa ezagutarazi eta lantzen dute. Hezkuntza, izenburua daraman 2 gaian.
|
|
2004
|
|
|
Joxe Ramon Zubimendiren gomendio hauek dira esan berri dugunaren lekuko: ?
|
Hainbat
euskara mota sailkatu genituen Pello Esnalek eta biok Idazkera liburua erditu genuenean. Hiru bakarrik aipatuko ditut hemen:
|
|
2006
|
|
|
nola esaten da centeno, edo tapa del delco, carro de combate, criadillas, soplagaitas, raya de perica, caldo de cultivo, directo de izquierda, halcón peregrino, boca succionadora... Galderari berehala erantzuten ez badio, eta deus esaten ez badiote ere, galderagilearen begiradan" hara, a ze teknikaria" pentsamendua irakur liteke, eta horrek
|
hainbat
euskara teknikari saiatu eta zintzori nolabaiteko estresa eragiten die. Auto-estimuaz larri antzean dabilenak lanak izanen ditu.
|
|
2007
|
|
|
Heldutasunez lan egiteak eskarmentuak emandako ezagutzaz lan egitea esan nahi du eta baita egin denaren jabe izanik egin nahi denaren kontzientzia garbia izatea ere. Etorkizun horri heltzeko gogoeta garaia da hau, hainbat eta
|
hainbat
Euskara Elkartetan ematen ari dena eta federazioaren bidez bereziki, Topaguneak azaroaren 23rako Donostian antolatu dituen jardunaldietan jorratu nahi dena. Aurreko lerroetan gogora ekarri dut Euskara Elkarteek zerbitzugintzan jorratutako bidea.
|
|
|
Azken hamarkadotan makina bat lan egin da belaunaldi gazteak euskal kulturaz jabetu eta geure inguruneak euskalduntzeko. Tokian tokiko borondate eta lanak ez ezik, egoera soziolinguistikoak ere eraginik izan du garapen honetan, eta egun, zenbat gazte,
|
hainbat
euskara dugu.
|
|
|
\ Zer gertatzen da, ba?: bere bere egina dauka beste
|
hainbatek
euskara gaztelania kode narrastua; zer, nola edo norekin hizketan aritzeak ez du bere jarduna aldatzen, ez da aldaketaren beharraz jabetu ere egiten.
|
|
2008
|
|
|
Gainera, ordurako Gipuzkoako beste herri batzuetan bazebiltzan beka bitartez bertako euskara jasotzen eta aztertzen. Ordutik hainbat ikerlariren lanak jaso dituzte eta
|
hainbat
euskara elkarterekin elkarlana abiatu. Izan ere, orain ere hasierako filosofia bera da:
|
|
|
Praktika luze eta negargarri horren ondoren Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan zenbait hilabete barru izango diren hauteskundeen hurbiltasunak, hain zuzen, salatu egiten du PSEren agiria, eta haren asmo ona, euskararen ustezko defentsa, marketin operazio hutsean utzi. Horra
|
hainbatetan
euskara helburu politikoetarako erabiltzea salatu izan duen alderdiaren «kezka» handia.
|
|
2009
|
|
|
Diru-laguntzak ezein alorretan beti izan ohi dira" txikiak eta eskasak" hartzailearen ikuspegitik. Diru-laguntzek hobetu dezakete gaurko
|
hainbat
euskarazko hedabideren enpresa egitura, baina, gure iritzian, mirakulu zain egotea bezain alferrikakoa da uste izatea irakurleak eta ikus entzuleak etengabe gehitzea eta fidelizatzea diru-laguntzak erruz handitzearen eskutik etorriko dela. Diru-laguntzak eskasak balira, tira, ulertu liteke halakorik aldarrikatzea, baina ezin esan ia sei milioi euroko diru-laguntza zekena denik.
|
|
2010
|
|
|
lehen erdaraz bakarrik egiten zen hainbat esparrutan ele bietan, gaztelaniaz zein euskaraz, egiten da orain. Hori dela medio inor gutxi harritzen da gaur egun udal bulego batean norbaitek bere eskabide orria euskaraz betetzen duelako, aurrezki kutxako diru makina automatikoarekin
|
hainbatek
euskaraz dihardugulako edo, are, bertako zenbait unibertsitarik bere tesi doktorala euskaraz egiten duelako. Zabaldu egin du euskarak bere presentzia, lehen debeku (agintearen erabakiz edo konbentzio sozialez debeku) zituen H esparruetara.
|
|
|
Tradizio terminologikorik gabeko geure harrobi hutsetik termino eta hitz berriak bat batean sortuta. Orduan bertan nik sumatu nuen (ziur aski, nik behar
|
hainbat
euskararik ez nekielako) Orixeren idazteko moduak ez zuela funtzionatzen nire baitan. Eta, gainera, traba ezin gaindituzkoak izango genituela eredu hura gizarteratzeko.
|
|
2011
|
|
|
Doitzeen ondorioak jada aurten antzeman direla nabarmendu du. «Goizetik gauera, kendu egin dituzte
|
hainbat
euskara trebatzaile, eta 2012rako jaurlaritzak ez du aurreikusten beste euskara trebatzaile batzuk jartzea».Egoera ikusi, eta aurrekontuak «sakon» aztertu ostean, Kontseiluak zuzenketa sorta bat prestatu du. Dagoeneko alderdi politikoei igorri dizkiete.
|
|
|
Osakidetzako Euskara Zerbitzuak berriki egin du erakundeko Euskara Planaren ebaluazioa. Ebaluazio txostenak azaleratu dituen ahulezia handiak eta kezkatzeko moduko arazoak Administrazioko
|
hainbat
euskara planetan ere nabariak dira, hein desberdinetan bada ere. Horregatik, aukera ona da hizkuntza biziberritzeko prozesuari modu desberdin batez begiratzeko, lantegi horretan dihardugun teknikari askok ohiko estrategiak berritzeko premia sentitzen dugunez.
|
|
|
Gaur egin dute otsailaren 26ko egitarauaren aurkezpena Bergaran Debagoieneko
|
hainbat
euskara elkartetako ordezkariek. Bertan egon dira Arrasateko AED eta Txatxilipurdiko, Bergarako Jarduneko eta Aretxabaletako Loramendiko kideak.
|
|
2012
|
|
|
Manuel Lekuona kultur etxean, berriz, azoka eta erakusketa egingo dira aurreko urteetan bezala. Erakusketan,
|
hainbat
euskara zerbitzuk egin dituzten eta gainerakoentzat interesgarriak izan daitezkeen egitasmoak aurkeztuko dituzte. Azokan, berriz, bost enpresa eta erakundek euskara zerbitzuentzat baliagarriak izan daitezkeen zerbitzuei buruzko informazioa emango dute.
|
|
|
Bai, asmatu duzue, hitzaldiak gaztelaniaz ziren. Badakit, ordea, beste
|
hainbatetan
euskaraz ere eman dituztela, baina betiere “halako tokitik eskatuz gero”.
|
|
|
Momentuz azterketa teorikoa baino ezin da euskaraz egin, udal iturriek zehaztu dutenez: Baina aipatutako
|
hainbat
euskara zerbitzu lanean ari dira hemendik gutxira Bizkaian azterketa praktikoa ere euskaraz egin ahal izateko, ziurtatu dutenez. Besteak beste, aztertzaileen formazioa, hizkera bateratua eta gainontzeko heziketa betetzen denean, azterketa praktikoa euskaraz egitea ere sustatuko da.
|
|
2014
|
|
|
Ziburuko ikastola bizitzen ari den kinka larriaren kapitulu berriena. Biga, Eusko Jaurlaritzak diru-laguntzak murriztu dizkie
|
hainbat
euskarazko hedabideri; nabarmen kaltetua izan da Berria euskara hutsezko kazeta. Higa, Egunkaria auzia bukatu da, bazen garaia.
|
|
|
Entzun dut, geroztik,
|
hainbati
euskara erabiltzeagatik gertatu zitzaion hamaika ataka, baina niri ez zitzaidan horrelakorik gertatu. Istorio bakar bat dut gogoan horri buruz eta guztiz xumea da.
|
|
2015
|
|
|
Espainiako Estatuko 1986ko errege dekretu zahar batean jasotzen den dokumentu zerrenda da, hala nola, osoko bilkuren deialdiak, gai zerrendak, mozioak, boto partikularrak, erabaki proposamenak, eta beste
|
hainbat
euskaraz idatzi ahal izango dira. Kontraesana dago.
|
|
|
Sarraskiaren ondoren, oso harreman komertzial eta pertsonal politak sortu ziren Islandiarekin, eta euskara ere ikasi zuten batzuek. XVII. mendean,
|
hainbat
euskara islandiera hiztegitxo idatzi zituzten euskaraz ikasten laguntzeko. Esan daiteke horiek ditugula diasporako lehen ikastolak.
|
|
|
Etxetok umore handiz jardun zuen bertan ziren guztien irribarreak eta esku zartak bereganatuz. Apezpikua bertan ikustea bitxi egin zitzaion askori,
|
hainbatetan
euskararen eta euskaldunen aurka azaldu duen jarreragatik. Mezan zehar, arizaleek pastoraleko bizpahiru kantu abestu zituzten.
|
|
|
Euskarazko oinarrizko lemategi bat proposatzeko, eredutzat hartu dugu alemanerazkoDeReWo zerrendak sortzeko metodologia (xehetasun gehiagorako, ikus Lindemann eta SanVicente 2015). Alde batetik, ETC corpus (Sarasola, Landa eta Salaburu 2013) eta Elhuyar WebCorpus etatik (Elh124 eta Elh200, Leturia 2012; Leturia 2014), hau da, egun euskarazko corpushandienak diren baliabideetatik, erauzi ditugun maiztasun zerrendez baliatu gara.3 Bestetik, aurretik argitaratutako
|
hainbat
euskarazko hiztegi eta datu base lexikaletako lemategiakeskuratu ahal izan ditugu.4 Bi multzo haien intersekzioa, hots: corpus batean eta hiztegi bateanagertzen diren lemen multzoa, abiapuntutzat hartu dugu lemategiaren eskuzko edizioaburutzeko.
|
|
2016
|
|
|
Gizarte eta erakunde esparruko euskalgintzaren gidaritzapean, euskararen biziberritze prozesua indartzeko hamaika ekimen daude abian, denak halako denak izaera anitzekoak eta hainbat esparrutan euskarak dituen gabeziak konpontzeko asmoarekin sortutakoak. ...duan euskararen erabilera sustatzeko EUSLE programa (Irureta Azkune, 2016), Hizkuntza Politika Sailburuordetza euskararen bizitasun etnolinguistikoa aztertzeko jorratzen ari den Euskararen Adierazle Sistema (Eusko Jaurlaritza, d.g.), Kontseiluaren Hizkuntza Eskubideen Behatokiak euskaldunon hizkuntza eskubideen urraketak salatzeko sortutako Akuilari apperabilerraza (Behatokia, 2015) eta, bereziki,
|
hainbat
euskara elkarteen altzoan sortu den. Egia eredua? (Zubiria, 2017).
|
|
|
bestelako gauzak bestela egiten hasten gara edo arriskua dago atzera egiteko. Kontzientzia hori gero eta nabarmenagoa da?. Alabaina, bidean
|
hainbat
euskara elkarte desagertu dira. Gehienetan, arrazoia izan da, urte askoan jardun duen jendearen nekea edota hurrengo belaunaldietako jenderik ez izatea?.
|
|
|
Zergatik ba merezi? Betidanik hire bizi pozarekin ingurukoak kutxatzeagatik, hire ingurukoei adixkidetasun beroa eskaintzeagatik,
|
hainbati
euskara maitarazteagatik, hire lana Seaskan, irakaslea izateaz gain, euskararen aldeko militante sutsu batena izan baita beti. Omenaldia merezi duk bai, euskararentzat egin dukan lan guziagatik.
|
|
2017
|
|
|
–Normalean hizkuntzaren modernizazioa eta estandarizazioa komunikazioan hiztunek egiten duten erabileraren ondoriozko emaitza da? 210 Horra Zimmermann-ek nola ikusten duen corpusaren alorrean burutu behar den iraultza txiki handia. Gure artean errazegi hitz egiten du
|
hainbatek
euskara batuaren arloan buruturiko, iraultzaz?, inondik ere. Badirudi euskara batuaren helburua zeharo gorpuztua dagoela dagoeneko, nahiz eta euskararen erabilera soziala inondik inora ere normalizatu gabe egon.
|
|
|
Aventuras de Kirlian, Le Mans, Family, La Buena Vida... Abesti ederrik bai, baina Kontxako hondartzan belarra
|
hainbat
euskara zegoen talde haien kantuan. Jakina, horrela ezin bertsorik kantatu.
|
|
|
Geitxo esatea ezpalitz, auxe botako nuke. Gaurko gazteak, zorigaitzez, amarretatik zortzik, eztakite bear
|
ainbat
euskera, bertsolari on batek kantatzen dun guzia osorik bear bezela jasotzeko. Euskera ondo ere ondo jakin bear da, ezeren galerarik gabe bertso on bakoitzari bere sustantzi osoa ateratzeko.
|
|
|
Estu ta larri ibiltzen zala bertsolariak erabiltzen zituzten esakera ta itz joko (giro) batzuri beren esanai osoa artu eziñik. Bertsolarien aurrean jartzen zanean ikusten zula euskeraren aberastasun zenbaterañokoa zan; baita bear
|
ainbat
euskera etzekila ere. " Orixe" baten aitormenak era ontan izanik, zer esan bear dute gañontzekoak?
|
|
2018
|
|
|
Oraingoan, komiki bat ekarri dugu txoko honetara. Eskertuko dute bai euskal letretara jauzia eman guran dabiltzan
|
hainbat
euskara ikaslek bai komikizaleek. Izan ere, zoritxarrez, helduentzako komiki gutxi argitaratzen dira euskaraz, eta pena da, zeren eta oso modu ona baita ikasleak euskal literaturan murgiltzeko.
|
|
2019
|
|
|
XX. mendeko azken hamarkadetan, lehendik berpiztuta zegoen euskararen aldeko gizarte mugimendua indartu eta hedatu zen, eta eraikitzen hasi ziren egungo erakundeen sareak eta egiturak. Euskara suspertzeko zenbait erakunde herritar berri ere agertu ziren, hala nola Euskal Herrian Euskaraz eta Udako Euskal Unibertsitatea (uEu), 1973an, Alfabetatze eta Euskalduntze Koordinakundea (AEk) eta beste zenbait euskaltegi; baita
|
hainbat
euskara elkarte ere.
|
|
|
– Zenbait kasutan finantziazio beharrengatik edo Udalek burutu lituzketen lanak beraiei eman dizkietelako,
|
hainbat
Euskara Elkartetan zerbitzu eskaintzak askoz ere pisu handiagoa hartua du gizarte aktibazioak baino.
|
|
2020
|
|
|
" Batua ezagutzen zuen eta estimatzen zuen bere gaitasuna irtenbide errazak bilatzeko, hizkuntzari dagokionez, baina Bermeora joatea ez zen kasualitatea.
|
Hainbat
euskara mota aztertu zituen eta, bere ustez, Bermeon mintzatzen zena eboluzionatuagoa zen eta horixe zuen berak gogoko" azaldu du Juanjo Respaldizak.
|
|
|
Etxealditik Euskaraldira egitasmoa jarri duzue abian. Egoera baliatu nahi izan duzue dinamikarekin jarraitzeko. Etxealdiko egoera hau gainera etorri zaigu, eta hainbat eta hainbat eragile hasi ziren baliatzen proposamen ezberdinak egiteko; horien artean,
|
hainbat
euskara elkartek –Arrasaten, Bergaran, Gasteizen eta Arrigorriagan– euskararen erabileraren inguruan etxean martxan jartzeko proposamenak egin zituzten, eta hori ikusita, pentsatu genuen aukera ona zela Euskaralditik ere zerbait proposatzea Euskal Herrirako. Erabili dugu etxean gauden egoera hau benetan baliatzeko etxeko hizkuntza ohituren inguruan hausnartzeko. Askotan ez gara konturatzen etxekoekin edo gertukoenekin zer hizkuntza ohitura ditugun; horren ezarrita ditugunez, ez gara ohartzen noiz aldatzen dugun erdarara edo euskarara.
|
|
2021
|
|
|
Egun beteko zituzkeen 100 urte Piarres Xarritonek (Hazparne, Lapurdi, 1921 Baiona, 2017).
|
Hainbat
euskarazko aldizkaritako sortzaile, kolaboratzaile edo zuzendaria izan zen, Hazparneko laborantza eskola eta langintza eskola ireki zituen, Parisko euskal etxea sortu zuen, Euskaldun Gazteria «masa mugimendu» bilakatu eta obra anitz argitaratzeaz gain, Piarres Lafitten tokia hartu zuen Euskaltzaindian.
|
|
|
Aipaturiko film horietako batzuk Donostiako Zinemaldian ikusi genituen lehenengoz, beste
|
hainbat
euskarazko filmekin batera. 2021eko edizioan euskarazko beste film hauek ere ikusteko aukera izan dugu:
|
|
2023
|
|
|
Hainbat aditu eta ikerlariz gain, gazteek ere solasaldi batean parte hartu zuten. Bertaratutakoen artean EEPko, Euskal Jaurlaritzako eta Soziolinguistika Klusterreko ordezkariak eta
|
hainbat
euskara teknikari, aholkulari, irakasle eta hezitzaile egon ziren. Horietaz gain, lehen aldiz Seaskako lau kolegioetako euskara bitartekariek jardunaldiaz gozatzeko eta haien esperientzia partekatzeko parada ukan zuten.
|
|
|
Aurretik ere
|
hainbat
Euskara Elkarte baldin bazegoen ere, esan genezake, gaur egun, Euskaltzaleen Topagunea osatzen duten elkarteen mugimendua Arrasate Euskaldun Dezagun taldearen sorrerarekin abiatu zela 1983 urtean.
|
|
|
Berrogei urte bete ditu 2023 urtean Arrasate Euskaldun Dezagun euskara elkarteak. Ehunka elkarte eta kolektiborentzat aitzindari eta biziberritze prozesuari begirada propio bat eskaini dion mugimendu baten ikur da AED. Hurrengo urteetan sortutako
|
hainbat
euskara elkartek aintzat hartutako eredu baten sortzaile izan zen. Baina, era berean, aurretik euskararen eta kulturgintzaren sustapenean ari ziren zenbait elkarterentzat ere, beraien jarduerak eguneratzeko ispilu garrantzitsua izan zen AED. Arrasateko euskara elkartearen sorrerako helburu eta jardun moldeek zentzu eta gaurkotasun erabatekoa izaten jarraitzen dute egun euskal herrietan.
|
|
|
Kideen uste eta ametsek mugiarazi dituzte
|
hainbatetan
euskara elkarteak, baina mugimendua saiatu da garai historiko zehatzetan sortu den korpus teorikora moldatzen bere jarduera. Euskalgintza eta herrigintza ulertzeko modu baten ordezkariak dira euskara elkarteak.
|
|
|
Sorreratik bertatik osaera, helburu eta estrategian ekarpena egin duen mugimendua da euskara elkarteena, intuizioa eta jakintza uztartu dituena bere ibilbide osoan zehar. Kideen uste eta ametsek mugiarazi dituzte
|
hainbatetan
euskara elkarteak, baina mugimendua saiatu da garai historiko zehatzetan sortu den korpus teorikora moldatzen bere jarduera. Euskalgintza eta herrigintza ulertzeko modu baten ordezkariak dira euskara elkarteak.
|
|
|
Lehen eginkizuna izan zen inspiragarriak izan zitezkeen antzeko ereduak bisitatzea. Eta 2021eko irailean Topaguneak antolatuta,
|
hainbat
euskara elkarteri luzatu zitzaien deia Laudioko Aiaraldeko Faktoria bisitatzeko. Bisitatu genuen, flipatu genuen, baina eredu hori oso urrun geratzen zitzaigun.
|
|
|
Lehen eginkizuna izan zen inspiragarriak izan zitezkeen antzeko ereduak bisitatzea. Eta 2021eko irailean Topaguneak antolatuta,
|
hainbat
euskara elkarteri luzatu zitzaien deia Laudioko Aiaraldeko Faktoria bisitatzeko. Eta hara joan ginen Deriotik 8 pertsona.
|
|
|
Ignatiusen hastapenen bidaiarekin bukatzeko, gogoratu nahi dut Kultur Errota zeritzon proiektuari esker, eta Euskal Herriko
|
hainbat
euskara elkarteren bitartez, emanaldiak egiteko izan nuen aukera. Emanaldia Paneroren erdarazko poemarekin hasten nuenean bati baino gehiagori ia bihotzekoak ematen zion!
|