|
2000
|
|
|
DOBERA euskara elkarteak bultzatuta, hilabete gutxiren buruan plazaratuko da" Hernaniko Kronika". Beste
|
hainbat
euskara elkartetan bezala, herri komunikabide bati ekiteko asmoa azaldu zen iazko udazkenean Hernanikoan ere, eta hori denborarekin bi orriko egunkariaren formulan mamitu da. Udalak dirulaguntza ematea erabaki du, eta une hauetan Dobera elkartea" Hernaniko kronika" kazetaritza eta publizitate alorretan landuko duen lan taldea kontratatzeko deialdia prestatzen ari da.
|
|
|
Administrazioari dagokionean, Errepublika garaian erakutsi omen zuen soilik Udalak euskararen aldeko jarrera. Horren lekuko,
|
hainbat
euskarazko dokumentu gorde da.
|
|
|
Zer esanik ez, horrez gain, Txillardegiren beste
|
hainbat
euskarazko lan azter ditzakegu, ekimen positibo eta esnatzaileak, guztien begien bistan daudenak. Nork ezdaki arlo askotan bide urratzaile izan dela, hala nola nobelagintzan, gramatika gaietan, fonetikan, euskararen ahoskeraren problematikan, intonazioaren garrantziaren azterketan, linguistika eta matematikaren arteko erlazioan, soziolinguistikan (zenbat informazio ez ote digun eman, herri gutxiengotuen arazo linguistikoez, diglosiaz etaabarrez)...
|
|
2001
|
|
|
2 Mitxelenak ezagutu ez zituen
|
hainbat
euskarazko testu berri agertu dira geroztik. Ikus P. Altunak eta J.A. Lakarrak prestaturiko Larramendiren euskal testuak (Andoain, 1990).
|
|
2002
|
|
|
Unibertsitateek eskaera horri nekez erantzutekoegoeran daude. Irakaskuntzan, oraindik ere. gure hizkuntzaren presentzia eskasa da.Euskal Herriko Unibertsitatean, Nafarroako Unibertsitate Publikoan eta DeustukoUnibertsitatean
|
hainbat
euskara plan definitu dira; Mondragon Unibertsitateak, berriz, eleaniztasunean oinarritutako hizkuntza politika bat jartzeko erabakia hartudu. Azkenik, Nafarroako Unibertsitate Publikoan ez dute euskara planik onartzealortu, eta euskarazko irakaskuntza arautzeko neurri iragankorrak ezarri dituzte.
|
|
|
Hala ere, Eskolako Euskara Batzordearen bileren aktetan jaso gabe dagoenbestelako informazioa saiatu gara biltzen. Horretarako,
|
hainbat
euskara batzordekide, zuzendariordearekin eta irakaslekin solasean aritu gara azken egun hauetan, elkarrizketa informalak eginez.
|
|
|
Horretarako, Irakasle Eskolako ikasle horiekin lanketa berezia egiten da euskarazko klaseetan. Hainzuzen ere, ikastetxeetan haurrek erabiltzen dituzten
|
hainbat
euskarazko testuliburueta maisu maistren euskarazko hiztegi pedagogikoa ezagutarazi eta lantzen dute. Hezkuntza, izenburua daraman 2 gaian.
|
|
2006
|
|
|
nola esaten da centeno, edo tapa del delco, carro de combate, criadillas, soplagaitas, raya de perica, caldo de cultivo, directo de izquierda, halcón peregrino, boca succionadora... Galderari berehala erantzuten ez badio, eta deus esaten ez badiote ere, galderagilearen begiradan" hara, a ze teknikaria" pentsamendua irakur liteke, eta horrek
|
hainbat
euskara teknikari saiatu eta zintzori nolabaiteko estresa eragiten die. Auto-estimuaz larri antzean dabilenak lanak izanen ditu.
|
|
2007
|
|
|
Heldutasunez lan egiteak eskarmentuak emandako ezagutzaz lan egitea esan nahi du eta baita egin denaren jabe izanik egin nahi denaren kontzientzia garbia izatea ere. Etorkizun horri heltzeko gogoeta garaia da hau, hainbat eta
|
hainbat
Euskara Elkartetan ematen ari dena eta federazioaren bidez bereziki, Topaguneak azaroaren 23rako Donostian antolatu dituen jardunaldietan jorratu nahi dena. Aurreko lerroetan gogora ekarri dut Euskara Elkarteek zerbitzugintzan jorratutako bidea.
|
|
|
Azken hamarkadotan makina bat lan egin da belaunaldi gazteak euskal kulturaz jabetu eta geure inguruneak euskalduntzeko. Tokian tokiko borondate eta lanak ez ezik, egoera soziolinguistikoak ere eraginik izan du garapen honetan, eta egun, zenbat gazte,
|
hainbat
euskara dugu.
|
|
2008
|
|
|
Gainera, ordurako Gipuzkoako beste herri batzuetan bazebiltzan beka bitartez bertako euskara jasotzen eta aztertzen. Ordutik hainbat ikerlariren lanak jaso dituzte eta
|
hainbat
euskara elkarterekin elkarlana abiatu. Izan ere, orain ere hasierako filosofia bera da:
|
|
2009
|
|
|
Diru-laguntzak ezein alorretan beti izan ohi dira" txikiak eta eskasak" hartzailearen ikuspegitik. Diru-laguntzek hobetu dezakete gaurko
|
hainbat
euskarazko hedabideren enpresa egitura, baina, gure iritzian, mirakulu zain egotea bezain alferrikakoa da uste izatea irakurleak eta ikus entzuleak etengabe gehitzea eta fidelizatzea diru-laguntzak erruz handitzearen eskutik etorriko dela. Diru-laguntzak eskasak balira, tira, ulertu liteke halakorik aldarrikatzea, baina ezin esan ia sei milioi euroko diru-laguntza zekena denik.
|
|
2010
|
|
|
Tradizio terminologikorik gabeko geure harrobi hutsetik termino eta hitz berriak bat batean sortuta. Orduan bertan nik sumatu nuen (ziur aski, nik behar
|
hainbat
euskararik ez nekielako) Orixeren idazteko moduak ez zuela funtzionatzen nire baitan. Eta, gainera, traba ezin gaindituzkoak izango genituela eredu hura gizarteratzeko.
|
|
2011
|
|
|
Doitzeen ondorioak jada aurten antzeman direla nabarmendu du. «Goizetik gauera, kendu egin dituzte
|
hainbat
euskara trebatzaile, eta 2012rako jaurlaritzak ez du aurreikusten beste euskara trebatzaile batzuk jartzea».Egoera ikusi, eta aurrekontuak «sakon» aztertu ostean, Kontseiluak zuzenketa sorta bat prestatu du. Dagoeneko alderdi politikoei igorri dizkiete.
|
|
|
Osakidetzako Euskara Zerbitzuak berriki egin du erakundeko Euskara Planaren ebaluazioa. Ebaluazio txostenak azaleratu dituen ahulezia handiak eta kezkatzeko moduko arazoak Administrazioko
|
hainbat
euskara planetan ere nabariak dira, hein desberdinetan bada ere. Horregatik, aukera ona da hizkuntza biziberritzeko prozesuari modu desberdin batez begiratzeko, lantegi horretan dihardugun teknikari askok ohiko estrategiak berritzeko premia sentitzen dugunez.
|
|
|
Gaur egin dute otsailaren 26ko egitarauaren aurkezpena Bergaran Debagoieneko
|
hainbat
euskara elkartetako ordezkariek. Bertan egon dira Arrasateko AED eta Txatxilipurdiko, Bergarako Jarduneko eta Aretxabaletako Loramendiko kideak.
|
|
2012
|
|
|
Manuel Lekuona kultur etxean, berriz, azoka eta erakusketa egingo dira aurreko urteetan bezala. Erakusketan,
|
hainbat
euskara zerbitzuk egin dituzten eta gainerakoentzat interesgarriak izan daitezkeen egitasmoak aurkeztuko dituzte. Azokan, berriz, bost enpresa eta erakundek euskara zerbitzuentzat baliagarriak izan daitezkeen zerbitzuei buruzko informazioa emango dute.
|
|
|
Momentuz azterketa teorikoa baino ezin da euskaraz egin, udal iturriek zehaztu dutenez: Baina aipatutako
|
hainbat
euskara zerbitzu lanean ari dira hemendik gutxira Bizkaian azterketa praktikoa ere euskaraz egin ahal izateko, ziurtatu dutenez. Besteak beste, aztertzaileen formazioa, hizkera bateratua eta gainontzeko heziketa betetzen denean, azterketa praktikoa euskaraz egitea ere sustatuko da.
|
|
2014
|
|
|
Ziburuko ikastola bizitzen ari den kinka larriaren kapitulu berriena. Biga, Eusko Jaurlaritzak diru-laguntzak murriztu dizkie
|
hainbat
euskarazko hedabideri; nabarmen kaltetua izan da Berria euskara hutsezko kazeta. Higa, Egunkaria auzia bukatu da, bazen garaia.
|
|
2015
|
|
|
Espainiako Estatuko 1986ko errege dekretu zahar batean jasotzen den dokumentu zerrenda da, hala nola, osoko bilkuren deialdiak, gai zerrendak, mozioak, boto partikularrak, erabaki proposamenak, eta beste
|
hainbat
euskaraz idatzi ahal izango dira. Kontraesana dago.
|
|
|
Sarraskiaren ondoren, oso harreman komertzial eta pertsonal politak sortu ziren Islandiarekin, eta euskara ere ikasi zuten batzuek. XVII. mendean,
|
hainbat
euskara islandiera hiztegitxo idatzi zituzten euskaraz ikasten laguntzeko. Esan daiteke horiek ditugula diasporako lehen ikastolak.
|
|
|
Euskarazko oinarrizko lemategi bat proposatzeko, eredutzat hartu dugu alemanerazkoDeReWo zerrendak sortzeko metodologia (xehetasun gehiagorako, ikus Lindemann eta SanVicente 2015). Alde batetik, ETC corpus (Sarasola, Landa eta Salaburu 2013) eta Elhuyar WebCorpus etatik (Elh124 eta Elh200, Leturia 2012; Leturia 2014), hau da, egun euskarazko corpushandienak diren baliabideetatik, erauzi ditugun maiztasun zerrendez baliatu gara.3 Bestetik, aurretik argitaratutako
|
hainbat
euskarazko hiztegi eta datu base lexikaletako lemategiakeskuratu ahal izan ditugu.4 Bi multzo haien intersekzioa, hots: corpus batean eta hiztegi bateanagertzen diren lemen multzoa, abiapuntutzat hartu dugu lemategiaren eskuzko edizioaburutzeko.
|
|
2016
|
|
|
Gizarte eta erakunde esparruko euskalgintzaren gidaritzapean, euskararen biziberritze prozesua indartzeko hamaika ekimen daude abian, denak halako denak izaera anitzekoak eta hainbat esparrutan euskarak dituen gabeziak konpontzeko asmoarekin sortutakoak. ...duan euskararen erabilera sustatzeko EUSLE programa (Irureta Azkune, 2016), Hizkuntza Politika Sailburuordetza euskararen bizitasun etnolinguistikoa aztertzeko jorratzen ari den Euskararen Adierazle Sistema (Eusko Jaurlaritza, d.g.), Kontseiluaren Hizkuntza Eskubideen Behatokiak euskaldunon hizkuntza eskubideen urraketak salatzeko sortutako Akuilari apperabilerraza (Behatokia, 2015) eta, bereziki,
|
hainbat
euskara elkarteen altzoan sortu den. Egia eredua? (Zubiria, 2017).
|
|
|
bestelako gauzak bestela egiten hasten gara edo arriskua dago atzera egiteko. Kontzientzia hori gero eta nabarmenagoa da?. Alabaina, bidean
|
hainbat
euskara elkarte desagertu dira. Gehienetan, arrazoia izan da, urte askoan jardun duen jendearen nekea edota hurrengo belaunaldietako jenderik ez izatea?.
|
|
2017
|
|
|
Aventuras de Kirlian, Le Mans, Family, La Buena Vida... Abesti ederrik bai, baina Kontxako hondartzan belarra
|
hainbat
euskara zegoen talde haien kantuan. Jakina, horrela ezin bertsorik kantatu.
|
|
2018
|
|
|
Oraingoan, komiki bat ekarri dugu txoko honetara. Eskertuko dute bai euskal letretara jauzia eman guran dabiltzan
|
hainbat
euskara ikaslek bai komikizaleek. Izan ere, zoritxarrez, helduentzako komiki gutxi argitaratzen dira euskaraz, eta pena da, zeren eta oso modu ona baita ikasleak euskal literaturan murgiltzeko.
|
|
2019
|
|
|
XX. mendeko azken hamarkadetan, lehendik berpiztuta zegoen euskararen aldeko gizarte mugimendua indartu eta hedatu zen, eta eraikitzen hasi ziren egungo erakundeen sareak eta egiturak. Euskara suspertzeko zenbait erakunde herritar berri ere agertu ziren, hala nola Euskal Herrian Euskaraz eta Udako Euskal Unibertsitatea (uEu), 1973an, Alfabetatze eta Euskalduntze Koordinakundea (AEk) eta beste zenbait euskaltegi; baita
|
hainbat
euskara elkarte ere.
|
|
|
– Zenbait kasutan finantziazio beharrengatik edo Udalek burutu lituzketen lanak beraiei eman dizkietelako,
|
hainbat
Euskara Elkartetan zerbitzu eskaintzak askoz ere pisu handiagoa hartua du gizarte aktibazioak baino.
|
|
2020
|
|
|
Etxealditik Euskaraldira egitasmoa jarri duzue abian. Egoera baliatu nahi izan duzue dinamikarekin jarraitzeko. Etxealdiko egoera hau gainera etorri zaigu, eta hainbat eta hainbat eragile hasi ziren baliatzen proposamen ezberdinak egiteko; horien artean,
|
hainbat
euskara elkartek –Arrasaten, Bergaran, Gasteizen eta Arrigorriagan– euskararen erabileraren inguruan etxean martxan jartzeko proposamenak egin zituzten, eta hori ikusita, pentsatu genuen aukera ona zela Euskaralditik ere zerbait proposatzea Euskal Herrirako. Erabili dugu etxean gauden egoera hau benetan baliatzeko etxeko hizkuntza ohituren inguruan hausnartzeko. Askotan ez gara konturatzen etxekoekin edo gertukoenekin zer hizkuntza ohitura ditugun; horren ezarrita ditugunez, ez gara ohartzen noiz aldatzen dugun erdarara edo euskarara.
|
|
2021
|
|
|
Aipaturiko film horietako batzuk Donostiako Zinemaldian ikusi genituen lehenengoz, beste
|
hainbat
euskarazko filmekin batera. 2021eko edizioan euskarazko beste film hauek ere ikusteko aukera izan dugu:
|
|
2023
|
|
|
Hainbat aditu eta ikerlariz gain, gazteek ere solasaldi batean parte hartu zuten. Bertaratutakoen artean EEPko, Euskal Jaurlaritzako eta Soziolinguistika Klusterreko ordezkariak eta
|
hainbat
euskara teknikari, aholkulari, irakasle eta hezitzaile egon ziren. Horietaz gain, lehen aldiz Seaskako lau kolegioetako euskara bitartekariek jardunaldiaz gozatzeko eta haien esperientzia partekatzeko parada ukan zuten.
|
|
|
Aurretik ere
|
hainbat
Euskara Elkarte baldin bazegoen ere, esan genezake, gaur egun, Euskaltzaleen Topagunea osatzen duten elkarteen mugimendua Arrasate Euskaldun Dezagun taldearen sorrerarekin abiatu zela 1983 urtean.
|
|
|
Berrogei urte bete ditu 2023 urtean Arrasate Euskaldun Dezagun euskara elkarteak. Ehunka elkarte eta kolektiborentzat aitzindari eta biziberritze prozesuari begirada propio bat eskaini dion mugimendu baten ikur da AED. Hurrengo urteetan sortutako
|
hainbat
euskara elkartek aintzat hartutako eredu baten sortzaile izan zen. Baina, era berean, aurretik euskararen eta kulturgintzaren sustapenean ari ziren zenbait elkarterentzat ere, beraien jarduerak eguneratzeko ispilu garrantzitsua izan zen AED. Arrasateko euskara elkartearen sorrerako helburu eta jardun moldeek zentzu eta gaurkotasun erabatekoa izaten jarraitzen dute egun euskal herrietan.
|
|
|
Lehen eginkizuna izan zen inspiragarriak izan zitezkeen antzeko ereduak bisitatzea. Eta 2021eko irailean Topaguneak antolatuta,
|
hainbat
euskara elkarteri luzatu zitzaien deia Laudioko Aiaraldeko Faktoria bisitatzeko. Bisitatu genuen, flipatu genuen, baina eredu hori oso urrun geratzen zitzaigun.
|
|
|
Lehen eginkizuna izan zen inspiragarriak izan zitezkeen antzeko ereduak bisitatzea. Eta 2021eko irailean Topaguneak antolatuta,
|
hainbat
euskara elkarteri luzatu zitzaien deia Laudioko Aiaraldeko Faktoria bisitatzeko. Eta hara joan ginen Deriotik 8 pertsona.
|
|
|
Ignatiusen hastapenen bidaiarekin bukatzeko, gogoratu nahi dut Kultur Errota zeritzon proiektuari esker, eta Euskal Herriko
|
hainbat
euskara elkarteren bitartez, emanaldiak egiteko izan nuen aukera. Emanaldia Paneroren erdarazko poemarekin hasten nuenean bati baino gehiagori ia bihotzekoak ematen zion!
|