|
2000
|
|
|
Ezagutu dezagun bada. Idahon oro har, euskal jatorriko 10.000 pertsona inguru daude, halarik ere, horietako guztiek ez dute euskal nortasuna mantentzen edo ez diete
|
haien
seme alabei transmititu. Boisen, euskal jatorriko 800 bat familia dira euskal etxeko kide," Euzkaldunak Incorporated" delakoaren kide.
|
|
|
Aljeriako gerraren zantzuak bizirik; Frantziaren alde gerra egin ondoren Frantziara bizitzera joandako aljeriarren kontua, harki en arazoa, eta abar. Oraindik ere arazoak dituzte harki
|
haien
seme alabek, Marseilla aldean batik bat. Juduen Sei Eguneko Gerra aurreko urtean izan zen...
|
|
2001
|
|
|
" Agur" aldizkariak garai hobeak bizi izan ditu Pierre Trounday ren hitzetan: " Bordelen finkaturiko eskualdunak zahartzen ari dira eta
|
haien
seme alabek ez dute beti segitzen aita amen bidetik. Gurasoek euskararen aldera zeukaten atxikimendua abantzu galdua da".
|
|
|
Juan Antonio Fernández Cordón CSIC (Zientzia Ikerketen Kontseilu Gorena) erakundeko demografiako adituaren arabera, 60 hamarkadan gurasoen etxetik ahalik eta azkarren alde egin zuten gazte
|
haien
seme alaba gehienek ez dute aita amen lekukoa hartu.
|
|
|
Juan Antonio Fernández Cordón CSIC (Zientzia Ikerketen Kontseilu Gorena) erakundeko demografiako adituaren arabera, 60 hamarkadan gurasoen etxetik ahalik eta azkarren alde egin zuten gazte
|
haien
seme alaba gehienek ez dute aita amen lekukoa hartu.
|
|
|
Beren seme alaben berri jakingo balute... Izan ere,
|
haien
seme alabak ere ezagutzen ditut. Haien bizitzan ere osagarri garrantzitsu bat nintzela sentiarazten zidaten.
|
|
2002
|
|
|
Martigoi baserriaren parera iritsi ginenean, berriz, ez zekitèn datua jakinarazi nien: nola bertako nagusiak osaba izeba nituen eta
|
haien
seme alabak lehengusu. Eta sanmartzialetan hara joaten nintzela gurasoekin eta arreba Liberekin San Pedro eguna pasatzera, parrokian meza nagusia entzun ondoren.
|
|
|
Beraz, nik uste dut hizkuntza dela, behar luke izan behintzat, abertzaletasunaren ezaugarri oinarrizkoa eta ideologia hau bermatzen duen argumentu funtsezkoa. Abertzalearen ikuspuntutik diot hau, nahiz abertzale anitz, batez ere abertzale ofizial anitz, ez datozen bat honekin, praktikan ikusten da hori, ez baitute inoiz ere ahalegin txikienik egin ez haiek ez
|
haien
seme alabek hizkuntza hau ikasteko. Nekez esan dezakete, hortaz, euskara dutela haiek ere beren ideologiaren euskarri.
|
|
2003
|
|
|
Zorigaitzez, gerlari ohi haien taldea itzaltzera zihoalarik,
|
haien
seme alaba franko ikusi ditugu, 60 hamarraldietan, zinez etsiturik eta, behin, haietarik batek ateraldi hau ere jalgi zuen: Ni hasteko, Jainkoak begira nazala, edozein gisaz, euskararen agonia luzatzetik!
|
|
2004
|
|
|
Ez dute seme alabarik. Txakurrak dira
|
haien
seme alaba ordeak.
|
|
|
Frantziako kasua Frantziako agintariek alkohola kontsumitzeak dakartzan arriskuez ohartarazteko betebeharra onartzen dute. Frantziako hiru amek salaketa jarri dute –
|
haien
seme alabek Fetuaren Alkoholismoaren Sindromea dute, eta, salaketa horren ondorioz, Lilleko (Frantzia) fiskaltzak aurretiazko ikerketa bat egin du, osasun publikoaren aurkako delituagatik, produktuagatiko iruzurragatik eta nahi gabeko lesioengatik izan daitezkeen erantzukizun penalak argitzeko. Salaketaren oinarria hauxe da:
|
|
|
Aipatutakoarekin batera, ikerketaren beste konklusio osagarriak honakoak dira: euskara erabiltzera eramaten duen behar adinako gaitasun linguistiko hori familia barruko transmisioari esker lortzen dela gehienbat, eta itxaron egin dela hurrengo belaunaldia aztertu arte, jakin ahal izateko nagusiki erdaraz diharduten elebidunek
|
haien
seme alabei euskara transmitituko ote dieten, honela izanez gero euskaraz jardungo duten elebidunak sortuko baitira.
|
|
2005
|
|
|
Bigarren uhinaldia, probintzia osoan bezala, XX. mende erdialdeanbaina Irunen immigrazio prozesu hau oso handia izan da. Horrek guztiak gizarteeraketa berezi bat sortzen du Irunen, Gipuzkoako hiri handienetan bezalatsu.Horrela izanik, gaur egun etorkinen eta
|
haien
seme alabak dira biztanle gehienak.
|
|
2006
|
|
|
Entzunaldian zehar, guardiako epaileak neurri egokiak hartuko ditu erasotzailearen eta biktimaren artean,
|
haien
seme alaben artean eta familiako gainerako kideen artean liskarra saihesteko. Ondore horietarako, entzunaldi horretan adierazpena bananduta egitea aginduko du.
|
|
|
Hala ere, ez da beti erraza hori ematea, lan hori zailtzen duten oztopoak baitaude, hala nola, hizkuntza, genero desberdintasunak eta kolektibo horrek gaixotasunari buruz duen pertzepzioa. Kontsultatutako osasun adituen iritziz, beharrezkoa da etorkinen artean kontzientziazio lana egitea, haien osasuna eta, bereziki,
|
haien
seme alabena zaintzeko. Gaixotasun psikosomatikoak Etorkinek osasun ona dute.
|
|
|
Lluis Muntanerren eskelan, haren emazte hilaren izena agertzen zen, Margarita Canals, baita
|
haien
seme alabena, Francesc eta Ana. Interneteko Kataluniako telefono gidan sartuta," Francesc Muntaner Canals" izena bilatu zuen.
|
|
|
Otsaileko lehenbiziko igandean, Migel Mailu eta haren alaba Katalina, eliza berriko kide egin ziren Garrüzeko kaperan. Nire lau urteetan, haiekin nintzen, amaren eskutik lotua, baita Domingo Abaurre eta haren andre Estefania,
|
haien
seme alabak eta goarnizioko bertze soldaduren batzuk ere. Lapurdiko kutsuko hizkeran egin zitzaigun ongi etorri.
|
|
|
Ez dut uste haren tresneria genetikoak teknikariaren nortasunaren osagaiak erantsita ekartzen dituenik. Gurasoek, horrenbestez, ezin izanen dute aldez aurretik jakin
|
haien
seme alaba euskara teknikaria izanen ote den.
|
|
|
Borroka horrek belaunaldien arteko gatazka itxura hartzen du, nabarmen: alde batetik, jainkozkoen lehen belaunaldia saiatzen da botereari eusten eta, beste aldetik,
|
haien
seme alabak, Zeusen gidaritzarekin, boterea eskuratzen83.
|
|
2007
|
|
|
Nafarroan irakaskuntzaren bidez euskara pixka bat ezagutu edo euskalduntzeko bideak hain murriztuak izatea larriagotzen da jakinda azken urteotan Nafarroara etorritakoen eraginez populazioa% 8,3 hazi dela. Egun kanpotik etorritakoei nola gure artean sortu diren
|
haien
seme alabei euskararen bidez bertakotzeko aukera eman behar zaie eta horretarako bide eraginkorrena irakaskuntza dugu, helduena (euskalduntzea) nola haurrena (Hezkuntza sistema).
|
|
|
Eta maketo, koreano eta txurrianoei baino barre gehiago egiten genien casheroei: gure auzo inguruko baserritarrei, baserritar
|
haien
seme alabei, inguruko herri euskaldunagoetatik gure ikastetxera etortzen zirenei. Cashero:
|
|
|
Oraindik ere antzeko esperimentuak gizakiekin egin baino urte batzuk lehenago egin behar badira ere, zelula ama horien eskuragarritasunak etorkizuneko ikerketa erraztuko du, amniozentesiak bezain esku hartze sinpleak ahalbidetzen baitu horiek lortzea. Amniozentesiak bezain erraza da horiek lortzea Wake Forest Unibertsitateko taldeak proposatu du haurdun dauden emakumeek likido amniotikoa gorde eta izoztea, orain egiten den bezala, zilborrarekin, etorkizunean haiek edo
|
haien
seme alabak tratatu ahal izateko, errefusatzeko arriskurik gabe. “Likido amniotikoa fetu zelulez beteta dago”, eta AEBn urtean lau milioi haur baino gehiago jaiotzen badira, oso erraza izango da zelula amen banku bat gordetzeko behar adina lagin biltzea, nazio osoaren birlandatze beharrak asetzeko.
|
|
|
Chagasen gaixotasunaren diagnostikoa bi irizpidetan oinarritzen da: aurrekari epidemiologikoa (zona endemikoetako amek eta eremu endemikoan egonaldiak egiten dituzten bidaiariek sortutako pertsonak edo
|
haien
seme alabak) eta emaitza mikrobiologikoak, parasitoaren isolamenduan eta laborategiko probetan oinarritzen direnak. Eritasunaren fase kronikoan, helduen sendatze tasa %8 eta %25 bitartekoa da, eta ez dago adostasunik nazioartean eritasunaren fase hori tratatzeko.
|
|
|
Gaur egun, baina, euskararen erronka nagusia ez da Nafarroako erdal herrietan bigarren hizkuntza gisa zabaltzea, lehen hizkuntza gisa hitz egiten den herrietan irautea baizik. Herri horietan bizi diren etorkin berriak eta are gehiago
|
haien
seme alabak guretu ditugu, baina ezin diegu etorkinei eskatu gure buruei baino gehiago. Guk erdaraz egiten badugu, haiek erdaraz eginen dute, euskaltzaletasuna euskaltzaletasun eta ofizialtasuna ofizialtasun.
|
|
2008
|
|
|
Gure familiak zori ona izan zuen, amatxi ia 90 urte arte bizi izan zelako eta, beraz, beti izan genuen itzal hura. Egia esateko, gure osaba batek bai, euskalduna hartu zuen emazte, eta
|
haien
seme alabek euskara eta frantsesa mintzatzen dituzte, pittin bat bederen. Gure izebak ingelesez izugarri gaizki hitz egiten zuenez izugarri gaizki, ordea, euskaraz edota frantsesez hitz egiten genuen berarekin.
|
|
|
Langileen Estatutuko 46.3 artikuluak esaten duen bezala, langileek hiru urtez utz diezaiokete gehienez ere lan egiteari
|
haien
seme alabak zaintzeko, bai naturalak eta bai adoptatuak edo harreran hartuak (iraunkorki edo adopzio aurreko aldian).
|
|
|
Ikertzaile greziarren zenbait lanek adierazten dute haurdunaldian fruta eta barazki ugariko dieta baten bidez elikatzen diren emakumeen seme alabek ez dutela joera handiagoa etorkizunean asma edo alergiak garatzeko. Ikertzaileek beren aurkikuntzak haurdun zeuden 468 emakumeren eta
|
haien
seme alaben jarraipenean oinarritu zituzten sei urte eta erdian, elikadurari buruzko galdetegiak erabiliz. Denbora horren ondoren, ondorioztatu dute barazkiak astean zortzi aldiz baino gehiago jateak, arraina astean hiru aldiz baino gehiagotan jateak eta lekaleak astean behin baino gehiagotan jateak gaixotasun horien aurkako babesa hobetzen duela.
|
|
|
Haurrekin haurren elikadurari dagokion guztia lantzen bada, errazago ezar daiteke harreman onuragarria alde guztientzat, bai haurrentzat bai helduentzat. Nahiz eta aitona amonak seguruenik belaunaldi gazteenak baino elikadura ohitura osasungarriagoetatik abiatzen diren, hala nola
|
haien
seme alabetatik eta are gehiago bilobetatik, oro har ez dituzte ezagutzen haurren elikadurari buruzko zenbait gai. Adinekoek ulertzen dute, hain errotuta egoteagatik, bizitza osoan jateko ohitura izatea osasungarria dela.
|
|
|
Horrela, jaten ari direnaren kontzientzia hartuko dute. Horretarako, ordea, gurasoak hezi behar dira lehenik, gero
|
haiek
seme alabei irakasteko. Txikitan bularra ematea ere garrantzitsua da osasuntsuago egoteko.
|
|
|
Ez dakigu. Nola egingo dute, abenduaren 23 lan eguna izanik, egun hartan lan egin behar duten gurasoek
|
haien
seme alabek Olentzero ikusi ahal izateko. Urteroko ohiturari jarraituz, 24an Olentzero ikustera agertzen direnean eta Olentzero atzo pasa zela esaten dietenean, nork egingo die aurre umeen atsekabe aurpegiei?
|
|
|
Hartan guraso berriei azaltzen zaie ibarrean bi hizkuntza ofizial daudela: gaztelania eta euskara eta bien egoeraren berri ematen zaie. AholkuakSakanara etorri diren guraso berriei aholku ematen zaie
|
haien
seme alaba txikiekin ama hizkuntza erabiltzeko, haien berezko hizkuntza. Eta horretan zalantzarik ez izateko aholkatzen du argitalpenak.
|
|
|
Bestalde, bigarren mundu gerraren osteko epemuga horretan, emigranteak jasotzen zituzten Europako estatuek bizileku eskubidea, nazionalitate eskubidea eta hiritar eskubidea ematen zieten immigranteei, ereduarekin bat egiten bazuten. " Kolore bakarreko" hiritar motarentzat prestatuta zeuden lana eta eskola, eta hura zen erreferentzia immigrante belaunaldi horrentzat eta
|
haien
seme alabentzat.
|
|
|
Baina beste aldean gaudenok ere, euskal gizartea osatzen dugun sektoreetakoek, ulertu eta onartu genuke immigranteen kolektiboetako pertsonek badituztela iragana, historia eta kultura jakinak, baita behar eta helburu jakinak ere; eta guk ere horiek guztiak errespetatu eta aintzat hartu genituzke. Hortaz, eta aurreko adibide berberarekin jarraituz,
|
haien
seme alabak matrikulatuta dauden eredua eta haien jatorrizko hizkuntzak eta kulturak uztartu egin genituzke. Edo nazioarteko harremanak eta lankidetza bultzatzeko kulturaeta politika egitasmoak garatu genituzke, gure errealitatea zein jatorrizko haien komunitateak kontuan hartuko dituztenak.
|
|
|
Autoktono ez ijitoek joera daukate haietako batera joateko eta autoktono ijitoek eta etorkinen seme alabek bestera. Lehenengora joango diren umeen familiek kultura maila altuagoa daukate, gizartea eta hezkuntza sistema hobeto ezagutzen dituzte edota
|
haien
seme alabentzako lan eta hezkuntza espektatiba altuagoak dauzkate. Bigarrenean ume gehiago topatuko ditugu ezaugarri horiek ez dituztenak.
|
|
|
Iritzi interesgarria zalantzarik gabe, batzuetan, baina gutxitan, errealitatearen ispilua dena. Usteak uste dira; erdaldun elebakar askoren ustez
|
haien
seme alabek euskara ezin hobea egiten dutela adierazten digute, lehenengo perfila eskuratu dutelako. Lehengo perfila egiaztatzen duen benetako gaitasuna argia da denontzako:
|
|
2009
|
|
|
Auzitegi Gorenak 23 urteko espetxe zigorra berretsi dio emaztea hil zuen gizon bati, baina errefusatu egin du
|
haien
seme alabengandik urruntzeko agindua ezartzea, maite dituela erakutsita dagoelakoan.
|
|
|
Regina enearen atzeko eta goiko aldean, bazegoen beste etxebizitza moduko bat, nagusia baino txikiagoa, bere sua eta bere sukaldea zituena, gonbidatuek eta erabiltzeko? osaba Ismaelek, adibidez, baita izeba Bittorik eta
|
haien
seme alabek ere aurrerago, udako oporretan herritik hirira lauzpabost egun pasatzera etortzen zirenean; ganbara partean, gainera, bazegoen leiho errezeldun bat zuèn gela bat, bakartua eta bildua, non Ismaelek lo egiten baitzuen, ez arrazoi makal batengatik: –Leihotxoa zabaldu, eta itsaso zabalaren jabe sentitzen naiz?; etxebizitza moduko hark, bestelakoan, etxe nagusiaren atzealdetik zuen sarrera, eta ñabardura hark halako independentzia bat ematen zion?
|
|
|
Arratsalde erdia zen eta iheslarietako batzuk herriko miserikordi etxera bildu ziren, nondik itsasoa ikus baitzitekeen, gaua bertan igarotzeko asmotan; ilundu baino lehen, baina, iheslariek ogi puska bat eta txokolate ontza bat zituzten askari afari?, iheslariak eta
|
haien
seme alabak etsita bezala ikusi zituelako edo, Chaplinek bere ekitaldiari ekin zion: karta jokoak, lehenik; kapelupeko euliaren edo liztorraren saioa, hurrenik, eta Charloten imitatze saioa, azkenik:
|
|
|
Migratu behar izan duten amek txarto pasatzen badute, ez dabiltza hobeki
|
haien
seme alabak. Hauen emaitza akademikoak bereziki kaxkarrak dira.
|
|
|
Mendeek gure gurasoei eta
|
haien
seme alabei irakatsi ez zienik?
|
|
|
Biktima asko ezdago epai baten zain baina gauzak ezkutatzearen kontra dago. Hauek bilatzendutena zera da, familia bezala
|
haien
seme alabei hori guztia transmititzeko moduabilatzea, hau da, aitite edo amama bat izan zutela, duina izaten jakin izan zuela, zentzurik gabe garbitu egin zutela... Gauza bakoitzari bere izenaz deitzea, kaltearen erreparazioaren zati garrantzitsu bat izaten da askotan.
|
|
|
Isiltasuna, gertatutakoez ezer ez kontatzea,
|
haien
seme alabek ez jakiteko zergertatu zitzaien aitajaun eta amandreei, kasu askotan horixe gertatu zen pertsonafusilatu eta desagertuen senideen artean.
|
|
|
Gonzalez eta Otero-k (2005) diotenaren arabera, seme alaben kiroljardueran gurasoak beraiek dira oztopo handiena, gurasoak baitira seme alabenganmodu zuzenenean eragiteko gai diren pertsonak. Autore horiek gurasoei egindakoinkesta baten emaitzen arabera, ikasi beharra(% 25), denborarik eza(% 25,4) etainteres falta(% 10,8) dira
|
haien
seme alabek kirola ez egiteko dituzten arrazoinagusiak. Gai honetan sakontzen duten zenbait autore bat datoz gurasoek semealaben kirol ibilbidean eragin handia duten baieztapenarekin (Christensen etabeste, 2000; Lobato eta Fernandez, 2006).
|
|
|
1884.eko abenduaren 27an erakundearen estatutua aldatzea erabaki zuten (lehenago, 1882an alegia, La Caja Vasco Navarra sortu zuten, Iparraldekoek bertan parte hartuz), horrela, bertako errealitatearekin bat egiteko asmoz; 1876an ezarritako izena aldatzea erabaki zuten: Laurak Bat izatetik, Euskaldun Guztiak Bat izatera pasa zen, Euskal Herri osoko (Iparraldekoak zein Hegoaldekoak) immigranteei laguntza emateko asmoarekin (baita
|
haien
seme alabei ere).
|
|
|
Mercedes Cabrera ministroak uste du neurri horrek arrakasta izango duela mendekotasunaren alorrean, 35.000 emakumek ere prestakuntza jasotzeko bidea izan baitezakete. Gehienak 25 urtetik gorako etxekoandreak dira, eta ezin dute lan esperientziarik edo ikastarorik erakutsi, baina “bizitzan ikasi dutena egiaztatu ahal izango dute, etxeko bizitza antolatuz, etxea hornituz, mendekotasuna duten pertsonak edo
|
haien
seme alabak prestatuz eta zainduz”. Horrela, Mendekotasunen Autonomia eta Arreta Sisteman (SAAD) sartuko dira zaintzaile gisa.
|
|
|
Testamenturik ez badago, ondorengotza ordena hau izango da:
|
Haien
seme alabak eta ondorengoak. Gurasoak eta aurrekoak (aiton amonak).
|
|
|
M.S.: Bai, horrela da, eta urnietarrek gustura jasotzen dute guk eramaten dugun propaganda hori guztia.Extremaduratik etorritako belaunaldia adinean aurrera doa,
|
haien
seme alabak hemen jaioak dira. Nola bizi dituzte horrelako jaiak. M.S.:
|
|
|
Hau ez da Monopolyko dirua, benetakoa dirua da, esan du Mitch McConnell senatari errepublikanoak. Diru hori itzuli egin behar da, eta itzuli egin dute gure seme alabek eta
|
haien
seme alabek. Errepublikanoen arabera, interes eta guzti planean bilioi bat dolar baino gehiago gastatuko da.
|
|
|
Senideek, baina, informazio zehatzik jaso gabe jarraitu zuten. 14:30ean
|
haien
seme alabak aske gelditu ziren.
|
|
|
Burua estalita zuten hainbat ertzain gerturatu eta inolako azalpenik eman gabe, atxilotu eta polizia etxera eraman zituzten. Adingabeko gazteen senideek Ertzaintzaren deia jaso zuten, 09:00ak aldera, eta
|
haien
seme alabak atxilotuta zeudela jakin zuten, ez besterik.
|
|
|
BERRIAk jakin duenez, adingabeko gazteen senideek Ertzaintzaren eskaera orri bat sinatu behar izan dute.
|
Haien
seme alabak edozein unetan epaitegi ra deklaratzera dei ditzaketela jasotzen du agiri horrek, baina ez du zehazten zer egozten zaien. Auziak irekita jarraitzen du, beraz.
|
|
|
Gerra osteko miseria bizi eta eskolara joaterik izan ez zuen belaunaldi hari ez baitiogu behar adina eskertu bere ekarpena. Baina oparotasunak dakarren asperdurak eraginda edo, baserri giroko guraso
|
haien
seme alabek uko egin diote maiz ongizate horri. Tentsio hori, gizarteak zer eskaintzen duen eta gurasoek zer egin duten, da eleberriaren ardatzetako bat.
|
|
|
Garilaren 1etik 30era izanen da, 10:00etatik 13:00etara.
|
Haien
seme alabak udalaren eskaintza horretan izena eman nahi dutenek 012 telefonora hots egin dute. Ezinbestekoa da haurrak Altsasun erroldatuak egotea.
|
|
|
Konfiantzako medikuaren lehen bisita egun eta erdi igaro ondoren izan zuten atxilotuek. Senideek, berriz, astearte arratsaldean izan zuten
|
haien
seme alaben berri, hiru gazteak Madrilen zirela. Bideo kameren erabilerari dagokionez, TATek kezka agertu du.
|
|
|
Erlijioari dagokionez, LOEk ezarritakoaren arabera, ikastetxeak behartuta daude LHn hura eskaintzera, eta gurasoek aukeratu behar dute
|
haien
seme alabek ikasiko duten edo ez.
|
|
|
Regina enearen atzeko eta goiko aldean, bazegoen beste etxebizitza moduko bat, nagusia baino txikiagoa, bere sua eta bere sukaldea zituena, gonbidatuek eta erabiltzeko... osaba Ismaelek, adibidez, baita izeba Bittorik eta
|
haien
seme alabek ere aurrerago, udako oporretan herritik hirira lauzpabost egun pasatzera etortzen zirenean; ganbara partean, gainera, bazegoen leiho errezeldun bat zuèn gela bat, bakartua eta bildua, non Ismaelek lo egiten baitzuen, ez arrazoi makal batengatik: " Leihotxoa zabaldu, eta itsaso zabalaren jabe sentitzen naiz"; etxebizitza moduko hark, bestelakoan, etxe nagusiaren atzealdetik zuen sarrera, eta ñabardura hark halako independentzia bat ematen zion... erabatekoa ere bai, baldin eta etxe nagusiaren eta gonbidatuenaren artean pasabide eskaileradun bat izango ez balitz, bi espazioak batzen eta bereizten zituèn ate batera jotzen zuena.
|
|
|
Arratsalde erdia zen eta iheslarietako batzuk herriko miserikordi etxera bildu ziren, nondik itsasoa ikus baitzitekeen, gaua bertan igarotzeko asmotan; ilundu baino lehen, baina –iheslariek ogi puska bat eta txokolate ontza bat zituzten askari afari–, iheslariak eta
|
haien
seme alabak etsita bezala ikusi zituelako edo, Chaplinek bere ekitaldiari ekin zion: karta jokoak, lehenik; kapelupeko euliaren edo liztorraren saioa, hurrenik, eta Charloten imitatze saioa, azkenik:
|
|
2010
|
|
|
Garai bateko kezka, hainbeste autogorroto sortu zituen hura, baina bertsio modernoan. Erdaraz batere ez dakitenik ezin esanen dute, baina
|
haien
seme alabek ongi ez dakitela iruditzen zaio guraso askori, eta horrek arazoak ekarriko dizkiela sentitzen dute. Euskararen pertzepzioa, alde horretatik, ez da hainbeste aldatu urteotan.
|
|
|
—, 2001b," unibertsitate ikasleen euskalki eta batuarekiko jarrerak", Euskalkia eta Hezkuntza, 61 bilbao: Mendebalde kultura alkartea. amorrortu, e,; ortega, a., 2009," zergatik eskolaratzen dituzte gurasoek
|
haien
seme alabak euskarazko hizkuntza ereduetan. Euskara Aldizkaria 54:
|
|
|
Hiru kohetek zenbait etxeren kontra talka egin dute eta funtzionario baten etxebizitzari ere eraso egin diote. Azken eraso horretan bi senar emazte eta
|
haien
seme alabak hil dira.
|
|
|
Tronpatuta ere ez dute nire izenik ahoskatzen, telefono zenbakirik markatzen. Aita amek
|
haien
seme alaben gainean nola, hala du munduak nire gaineko debekua jarrita: –Ez ukitu?.
|
|
|
Baina, bazen beste arrazoi bat ere: gurasoek ikastolak sortu zituzten
|
haien
seme alabei beste heziketa bat emateko, eskola desberdina eraikitzeko. Berrikuntza zen helburua, orduko gizarte ekintza askotan bezalaxe, eta guraso eta herritar sortzaile haiek garaiko estatuaren eskola publikoei eta ikastetxe erlijiosoei alternatiba nahi zuten.
|
|
|
Helburua da “fase aktiboago batera pasatzea, non amak beren bizitzaren kontrola berreskuratzen dutela sentituko baitute eta sortzen dituzten artikuluen salmentagatik diru sarrera txikiak lortuko baitituzte”. GKEak aurreikusten du hiru hilabetean 5.000 amari eta
|
haien
seme alabei egingo diela mesede. Gainera, Haitin urtarrilaren 12ko seismoak kaltetutako biztanleei laguntzeko egiten dituen gainerako programekin jarraitzen du erakundeak.
|
|
2011
|
|
|
zer egin historiako zati hura eta oroimen haiek ez ahazteko. Izan ere, gutxi dira 1937an etorri zirenen artean bizirik dirautenak;
|
haien
seme alabak ere zahartzen ari dira; eta, dirudienez, bigarren belaunaldiak orokorrean ez du konpromisorik azaltzen gai horri buruz, ez dago interes aktiborik. Jarraipena nola eman eztabaidatuz zebiltzan etengabe, zer egin historiaren zati hori denboran gal ez zedin.Promesa egin nien aipamen bat egingo niela zutabe batean.
|
|
|
Haurrak beldurtuta zeudela diote haurtzaindegi aurrean solasean bildutako ama batzuek.
|
Haien
seme alabak askotan joaten ziren gaztetxera, han antolatutako ekintzetan parte hartzera. «Atzo ez zuten deus ulertzen, eta negar egiten zuten.
|
|
|
Begiratu dugu beraz nolako hezkuntza sistema erabiliko dugun ereduan. Garai hartan ikastolara haurrak eraman zituzten gurasoak oso ausartak izan ziren,
|
haien
seme alaben etorkizuna arriskatu zuten. Agian orain garaia dugu esateko," dena ez dugu administraziotik erdietsiko".
|
|
|
Gurasoek ez dute kolazionatu behar, euren aurrekoen jarauntsian, aurreko horiek
|
haien
seme alabei dohaintzan eman dietena.
|
|
|
Ez du ezagutu, jakina, bere amaren haurtzaroa, baina askotan aditu dio haiek ez zirela kanpora joaten oporretan (Bermeora hiruzpalau egun gehien jota, izekoren etxera), eta nola ibili ohi ziren urte osoan kalean jostatzen, auzoko neska mutil guztiak, eskolarakoan edo handik irtendakoan, kalea berena zela esan zitekeen garai hartan. Belaunaldi hura izan zen kaleaz gozatu zuen azkena, Bilbon behintzat, eta urte gutxi batzuen bueltan automobilek jana zieten jolaslekua
|
haien
seme alabei. Itxarok eta aisiarako duten asti apurra, eskola ez ezik, beste hainbat eginbehar asmatu baitizkiete oraingo haurrei, eta astea labur geratzen zaie?
|
|
|
Gordeleku hoberen bat aurkituko zioten gero, borda on bat ausaz. Mithikileko erretorearen behialako lagun anitz bizi zen oraindik, emanen ziotenak abegia, eta
|
haien
seme alabek ere emanen zioten. Eta indarrak gorputzera itzultzen bazitzaizkion, nork jakin, Matalasek berriz ibiliko zituen herrialdeko ibarretako bideak.
|
|
|
Zailtasun ugari agertzen dira, besteak beste, borrokak, berriz elkartzea eta bakeak egitea, desleialtasunak, sentimentalki urruntzea, elkarrizketa etetea. Gurasoen eta seme alaben arteko harremanak. Gurasoen eta
|
haien
seme alaben arteko harremanak zailenak diren bilakaera etapetakoak dira: seme alabak txikiak, nerabezaro aurrekoak edo nerabeak izan.Belaunaldien arteko elkartasuna.
|
|
|
Ohikoa da, era berean, adingabeen epaitegietan lege prozesu gatazkatsuak sortzea haur horiek legalki hartzen direnean; gurasoek (ez dira gai izaten seme alabak beren gain hartzeko) zaintza aitona amonei itzultzea eskatzen dute, baina aitona amonek laguntzeko duten gaitasuna murriztu egiten da, batetik,
|
haien
seme alaben arazoengatik, eta, bestetik, jada gaindituta zituzten bizi zikloko etapa batzuetara itzuli behar dutelako, hau da, berriro ere guraso papera hartzen dutelako, aitona amonena hartu ordez.
|
|
|
Migrazio prozesuek familiengan eragiten duten inpaktu emozionaletik eta horrek
|
haien
seme alabengan izan ditzakeen ondorioetatik etorritako premia afektibo eta emozionalei arreta eman behar zaie.
|
|
|
3.5 irudiaGurasoekin egindako elkarrizketak dira gurasoek
|
haien
seme alaben bilakaera ezagutzeko duten prozedura kualitatibo garrantzitsuena.
|
|
|
Geroago, hiru eta sei urte bitarteko denboraldian, guraso gehiagok hartzen dute parte; seguru asko,
|
haien
seme alabek hezkuntza zentroan jarraituko dutelako hamabi urte arte.
|
|
|
Emakumeen heziketak haien eta
|
haien
seme alaben bizi kalitatea hobetzen du, eta, gainera, lana lortzen laguntzen die.
|
|
|
Haurtzaroko GKEak elikadura terapeutikoa banatzen die desnutrizio larria duten haurrei, eta hilero errazioak banatzen dizkie adin txikikoak dituzten familiei elikadura osagarriko programan. “Gure lana zabaldu nahi dugu, gurasoei eta
|
haien
seme alabei elikagaiak emateko, eta babesa eta osasun arreta eskaintzeko. Anai arrebak zaintzen egun osoan bakarrik dauden haurrek hezkuntza eta babesa behar dute”, adierazi du Somaliako Save the Children Larrialdietako zuzendariak, Sonia Zambakidesek.
|
|
|
UGRk nabarmendu duenez, “Espainian egindako lehen ikerketa da, eta haurdunen plazentaren karga estrogenikoa eta jaiotzean haurrak pisu handiagoa izatea lotzen ditu”. Lan hori egiteko, ikertzaileek Granada eta Madrilen bizi ziren bi emakume haurdunen eta
|
haien
seme alaben ezaugarriak aztertu zituzten jaiotzean, eta ikusi zuten bi emakume populazioek ezaugarri biologiko, demografiko eta sozioekonomiko espezifikoak zituztela, plazentako xenoestrogenoen ingurumen esposizioaren ereduak definitzen dituztenak, azaldu du UGRk. Madrilgo azterketan sartutako amak hiri eremuan bizi ziren emakume talde batek osatzen zituen, hezkuntza maila ertain altuarekin, eta gehienak(% 89) etxetik kanpo lan egiten zuten, administrazio zereginekin edo irakaskuntzarekin lotutako zereginetan.
|
|
|
Altsasuko Iortia kultur gunean izanen da eta haurtzaindegi zerbitzua egonen daSakanako Mankomunitateko Euskara Zerbitzuak Altsasuko Euskal Herrian Euskaraz en (EHE) laguntzarekin antolatu du mahai ingurua. Urte hasieran gurasoek
|
haien
seme alabak non eskolatu erabaki behar dute. Sakanako Mankomunitateak haur horien gurasoei ereduaren inguruko informazioa eskura jartzea.
|
|
|
Haietako batek azaldu du 17 argudio tekniko ere eman dituela udalaren aukeraren kontra. Olaztiar honek dioenez, gaur egungo geltokian ikasleak ikastetxeetatik etortzen direnean bizpahiru autobusez gain,
|
haien
seme alabak jasotzera autoz doazen gurasoak ere biltzen dira eta kaosa sortzen da. " Ziordia kalean ezin pasa geldituko dira".
|
|
|
Eta planteatzen baldin bazaie proiektu nazionalista maximal bat, independentzia adibidez, ez dute onartuko, ez dute onartuko eta gainera beren psikologian ez dago hori, ez da posible, beraiek sentitzen dira jaio ziren tokikoak, extremeñoak, kastellanoak, andaluzak... eta sentitzen dira baita ere, gero eta gehiago, ez denak baina asko, hemengoak. Eta beraiek esaten dute eta nik askotan hitz egin dut honetaz jende horrekin han, Urnietan, eta bueno," gure aurrekoak ez zekiat nongoak hituen, gu,
|
haien
seme alabak, ez gaituk euskaldunak izan, baina gure seme alabak, lehenbiziko belaunaldiko etorkinak direnen bilobak, horiek euskaldunak dituk, eta bakoitzak bere ideia politikoak izango dizkik". Beraz, ahalegin integratzaile bat eta errespetuzko ahalegin bat egin litzateke.
|
|
|
ez bilatu seme hori haren lagunetan. Ez pentsatu haien zimurrak eta
|
haien
seme alabak eta haien ile zuriak zure seme galduaren zimurrak eta seme alabak eta ile zuriak direnik. Zure hildako semea, inon izatekotan, zure hitz egiteko posturan dago, zure ibiltzeko posturan eta zure etorkizunari begiratzeko modu etsituan.
|
|
2012
|
|
|
Horretarako, «denboraren eta isiltasunaren aurka borrokatzeko beharra dagoela» nabarmendu du parlamentariak. «Haurrak lagundu behar ditugu haien familiekin elkar daitezen; eta amei,
|
haien
seme alabak aurkitzen lagundu behar diegu», gaineratu du. «Giza arazoa» UPNko eta PPNko ordezkariek bat egin dute Nafarroako SOS Haur Lapurtuak elkarteko familien saminarekin.
|
|
|
Eta kontuan hartu hemen izan dugun immigrazio handia, industriarekin etorri zitzaiguna. Kanpoko jende asko da Laudion, baina
|
haien
seme alabak euskararen mundura hurbildu dira. Edo haiek erakartzen jakin dugu, hori ere bai".
|
|
|
Historiak argi utzi behar du egindako bakarra askatasuna defendatzea izan zela.
|
Haien
seme alabek, senideek, aitortza hori egitea merezi dute». Itxaropen gutxi Beste herrialde askotan halako krimenak «argi eta garbi» salatu direla gogorarazi dute.
|
|
|
Hezitzaileak gurasoekin izaten dituen elkarrizketak
|
haien
seme alabei buruzko informazio esanguratsua biltzeko tresna bilaka daitezke. Teknika honen bidez, behaketak inoiz eskainiko ez lizkigukeen datuak lor ditzakegu.
|
|
|
Eztabaidaezina da familiaren egitekoa funtsezkoa eta ordezkaezina dela
|
haien
seme alaben garapenean eta heziketan. Akatsa litzateke haur eskolek uko egitea balio handia duen figura horri eta familiekiko gertuko harremanaz baliatzeko aukera huts egitea.
|
|
|
“Oso egun polita pasa genuen. Hamabi senideak elkartu ginen, baita
|
haien
seme alaba eta bilobak ere; guztira, laurogeita hamar pertsonatik gora. Lan kontuengatik edo ikasketengatik kanpoan dabiltzan gutxi batzuk geratu ziren etorri gabe.
|
|
|
Kontua da euskaraz aritzen zirela bai lamiak, bai jentilak eta, jakina, lamiek musukatuak ziren erromes zoriontsuak.Ba, adiskideok, jakin ezazue hauek guztiak, Aizgorriko Dama, uso taldea, jentilak, lamiak eta erromes gaixoak espainolizatu egin nahi dituela Wert ministrariak. Haiek eta eskolaratzeko adinean dauden
|
haien
seme alaba guztiak, espainolak omen dira, haiek horretaz oraindik konturatu ez badira ere. Arazo honi konponbidea ematearren, bihar bertan, denbora galdu gabe eta Domu Santuen egunarekin batera, hasiko zaie irakasten" Historia de España Primera Parte, De la edad de piedra hasta Viriato".
|
|
|
Kontua da euskaraz aritzen zirela bai lamiak, bai jentilak eta, jakina, lamiek musukatuak ziren erromes zoriontsuak.Ba, adiskideok, jakin ezazue hauek guztiak, Aizgorriko Dama, uso taldea, jentilak, lamiak eta erromes gaixoak espainolizatu egin nahi dituela Wert ministrariak. Haiek eta eskolaratzeko adinean dauden
|
haien
seme alaba guztiak, espainolak omen dira, haiek horretaz oraindik konturatu ez badira ere. Arazo honi konponbidea ematearren, bihar bertan, denbora galdu gabe eta Domu Santuen egunarekin batera, hasiko zaie irakasten" Historia de España Primera Parte, De la edad de piedra hasta Viriato".
|
|
|
Pontxe gozoa edaten geunden, nire gazte denboran bezala, sutondoan eserita, nire lehengusu Érard andre gizonak,
|
haien
seme alabak eta neu. Udazkeneko iluntze gorri horietako bat zen, euriz asetako nekazaritza lurretan; arrats gorriak biharamun haizetsua iragartzen zuen; beleak karranka ari ziren.
|
|
2013
|
|
|
Horiei esker erradikatu dira antzina hilkorrak ziren gaixotasun asko. Hala ere, azken boladan, gero eta txertoen aurkako jende gehiago dago, eta are gehiago, batzuek ez dituzte txertatzen
|
haien
seme alabak. Hots, txertatuta ez egotearen arriskuak onargarriak dira ingurukoak txertatuta egon daudenean.
|
|
|
Etxebizitzarik gabekoak artatzen zituzten bi langileren ekimena izan zen, logelen alokairua garestitzen ari zela antzemanda. Hamar urteotan 500 lagun inguru igaro dira elkarteak kudeatzen dituen etxebizitzetatik; hasieran, gizonak zein emakumeak hartzen zituzten, baina azken urteetan, andrazkoei eta
|
haien
seme alabei egin diete harrera, «haiek dituztelako beharrizan gehien». Egun, bi etxebizitza baino ez dauzka elkarteak:
|
|
|
Hori oso ona da, behartzen duelako pentsatzera ez bakarrik zein den diagnostikoa, baizik eta zenbateko laguntza duten eta zertan. Hala, autismoa diagnostikatu zaion haur baten gurasoak kontsultatik ateratzean,
|
haien
seme alabak zer nahaste mota duen jakiteaz gain, jakingo du zenbateraino dagoen mugatuta gaitasun batzuetan eta besteetan, eta bakoitzean zer nolako laguntza duen. Niretzat, aldaketa garrantzitsua da hori".
|
|
|
Horretarako, mende erdiz baino gehiagoz galdutzat jo zen filmaren kopia bakarra erabili izan dute. Gauzak horrela, Alemaniako Armadak 1940 eta 1944 bitartean Gipuzkoa eta Lapurdi arteko mugaren bi aldeetan izan zuen presentziaren lekukoak izango gara, bai protagonisten historien bidez eta baita
|
haien
seme alaben kontakizunez. Atzeko planoan, 132 metroko luzeraz bi diktadurak batzen zituen eta topagune bilatu zen Santiago zubia geldituko da, alderdi nazionalsozialistaren arduradunek euskaldunez eta haien bizimoduaz zuten jakingurarekin batera.
|
|
2014
|
|
|
Alde Zaharrean bizi dira Unai Abanzabalegi eta Karmen Irigoien
|
haien
seme alaba Adei eta Ainhoarekin. Etxetik 50 metrora haur eskola izan arren, euskararen aldeko hautua eginez Izartegira eramaten hasi ziren alaba zazpi hilabeterekin.
|
|
|
Irribarre bihurri bat baino ez zuten egin.
|
Haien
seme alabei kontatzeko istorioa bizi berria zuten: haien muturren aurrean, lurretik hamabost gizon libre ernaldu zirenekoa.
|
|
|
Lanak bi kasu aztertzen ditu: bata Nafarroako Mendialdean, Irurita (Baztan) eta bestea Iruñea; eta bi belaunaldi hartu dira, 1970eko hamarraldian haziak eta
|
haien
seme alabak, 2000tik aitzina sortuak. Egileak adierazi duenez, argitalpenak, Nafarroako bi gizataldetan euskararen belaunez belauneko jarraipena kaskaildurik edo ia etenik egonda mintzairaren segida berrestekatzeko eta umeak euskaldun hazteko familien bizipenak izan ditu oinarri.
|
|
|
Soziolinguistika Klusterraren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntzarekin argitaratu da.Lanak bi kasu aztertzen ditu: batetik, Irurita (Baztan), Nafarroako Mendialdean, eta bestetik, Iruñea; eta bi belaunaldi hartu dira, 1970eko hamarraldian haziak eta
|
haien
seme alabak, 2000tik aitzina sortuak. Egileak adierazi duenez, argitalpenak, Nafarroako bi gizataldetan euskararen belaunez belauneko jarraipena kaskaildurik edo ia etenik egonda mintzairaren segida berrestekatzeko eta umeak euskaldun hazteko familien bizipenak izan ditu oinarri"
|
|
|
Alde horretatik, erlazio handia dago senidetasun mailaren eta nahaste hau jasateko arrisku mailaren artean. Nathan, Gorman eta Salkind en (2005) arabera, eskizofreniaren aurrekaririk ez duten familietan% 1eko probabilitatea dago eskizofrenia jasateko; baina, aitak edo amak eskizofrenia jasan badute, eskizofrenia jasateko% 12ko probabilitatea dute
|
haien
seme alabek. Eskizofrenia bi gurasoek jasan badute,% 39ko probabilitatea dago seme alabek ere nahaste bera jasateko.
|
|
|
Beren herrialdeko gatazka erabat aldatu da 2011tik. Batez ere, haien eta
|
haien
seme alaben segurtasunik ezak kezkatzen ditu, zalantzazko etorkizunerantz ihes egiten baitute. Nola lagundu.
|