|
2008
|
|
|
90eko hamarkadaren amaieran egoera ez zen hain baikorra. Euskararen ezagutzan aurrerapausoak eman ziren, euskaldun gehiago ateratzen baitziren ikastetxeetatik eta euskaltegietatik, baina
|
haien
hizkuntza gaitasuna ahula zen eta euskaldun gutxi zegoen oraindik. Gainera, Altzan euskara erabiltzea ia ezinezkoa zen.
|
|
2016
|
|
|
«Hala ere, badago arrisku bat», ohartarazi du Lozanok. «Langile berri horiek prestatuta egongo dira euskaraz lan egiteko, bai, baina, hasiera hasieratik garbi esaten ez bazaie zein diren erakundearen hizkuntza ofizialak erabiltzeko irizpideak, litekeena da
|
haien
hizkuntza gaitasunak behar bezala ez aprobetxatzea».
|
|
2019
|
|
|
Garrantzi handiko kontua da kronologia hau, izan ere, aurkikuntza honi esker, gure esku baitago argitzea euskaran nola joan ziren harilkatzen giza hizkuntzaren osagarriak, eta, euskararen garapenean, zeintzuk izan ziren lehenengo mailak; eta bide batez, zein izan zen arbaso
|
haien
hizkuntza gaitasuna. Hiru osagai hauek definitzen dute, oso ongi gainera, beren alorra eta hortik askoz errazagoa da ikustea nolakoak izan ziren lehenbiziko esaldiak, eta, esaldiak asmatu ahala, nola joan ziren betetzen sumatu zituzten hutsuneak.
|
|
|
Bertze garai batzuetara joanen gara eta garaiko jendea aurkituko dugu. Gure lana, beraz,
|
haien
hizkuntza gaitasuna hona ekartzea da.
|
|
|
Nolabait ere, erran dezakegu lehenbiziko erakuslea asmatu zutenetik, giza hizkuntzetan lehenengo pausoak eman ondoren, beren logikan harrapatuta zeudela ematen duela: aspaldiko garai haietan behar beharrezkoa zen holako errekurtso bat edukitzea elkar ulertzeko; lexiko urria eta oinarrizko adizkiak, hain zen eskasa
|
haien
hizkuntza gaitasuna ze, behatz erakusleaz lagundurik, aurrean zuten objektura hurbiltzeko ez zuten inolako aukerarik izan. Eta hau hitzaren abantailaz jabetu ondoren, denbora kontua izan zen gainerako erakusleez eta erabilerez konturatzea.
|
|
|
Gizaldi
|
haien
hizkuntza gaitasuna eta beren unibertsoa kontuan hartuta, zer izaki ote zen momentu batean DA eta bertze momentu batean ZENizaten ahal zena. Akaso garai hartan ezagutzen zuten izakirik momentu batean ZEN eta bertze batean DA izaten ahal zena?
|
|
|
Gure aztarnategiko kotei esker belaunaldiak eta
|
haien
hizkuntza gaitasuna bereizten ari gara. Ba aurrizkia lehenbiziko aldiz erabili zuten momentua seinalatzeko" uzten baduzu" ikurra aukeratu dugu eta horrela bereizi dugu belaunaldi hori.
|
|
|
Bistan da zaila ez ezik, segur aski ezinezkoa ere izanen dela osagarri berriak historia unibersalean kokatzea; baina, hala ere, euskararen historian kota bat jartzeak badu abantaila biziki interesgarria: hortik aurrera hitz egin daitekeelako kota horren bi aldetan bizi ziren belaunaldiei buruz eta, horrenbertzez,
|
haien
hizkuntza gaitasunaz; nolabait ere, bazterketa bat egin ondoren, hizkuntza egoera izanen baita finkatuta agertuko zaiguna.
|
|
2022
|
|
|
Taulan jasota daude 2 urtetik gorakoen biztanle kopurua eta
|
haien
hizkuntza gaitasuna.
|
|
2023
|
|
|
Bertsogintzaren oinarria euskara izanik, ukaezina da Bertsolaritza Irakaskuntzan programak ikasleen komunikazio gaitasunean eta euskararekiko jarreran duen eragina. Bertsoa euskaraz pentsatu eta egin behar den jarduera da, eta, horrenbestez, ikasleek
|
haien
hizkuntza gaitasuna garatzen dute saioz saio. Bertsogintzaren funtsa hizkuntza baliabideak lantzean datza; hots, ideiak hitzetara ekartzea, egitura metriko jakin batzuen barnean eta errimak erabiliz.
|
|
|
Euskaldunentzat, eta bereziki helduentzat, biziki zaila da hori entzutea. Ez du kentzen
|
haien
hizkuntza gaitasunean anitz ekartzen diegula. Baina haur bat haur bat da, eta bere lehen misioa, hitz egiteko momentuan, komunikatzea da.
|