|
2010
|
|
|
Hiri gauza bera gertatuko zaik Espainiako himnoa jotzen baduk inaugurazioan. Markatuta geldituko haiz betiko,
|
hara
zer esaten diadan!" Etxe barrura egin zuen aldabarekin deitu ondoren.
|
|
2011
|
|
|
Beste alde batetik, azken aldi honetara etorriz, zehazkiago, XX. mendera,
|
hara
zer dioen Baeschlinek (2000 [1968]: 79) herriko etxeen arkitekturari buruz hitz egiten duenean:
|
|
2014
|
|
|
—Zure esanetara, kapitain. Baina, alajaina, ez lioke jipoiari eutsiko,
|
hara
zer esaten dizudan! —erantzun zuen Merino tenienteak.
|
|
2015
|
|
|
Orain, Paulino iritsi berria da Madrilera.
|
Hara
zer dioten ABC honetan.
|
|
2017
|
|
|
Ikerlari askok uste dute joareen arranotsa zomorroak uxatzeko errituala zela, laborantzarako hain kaltegarriak ziSamugheoko/ Vlamutzoneak Irurtzunera etorri zirenekoa (2014). ren intsektu izurriteen kontrako saiakera.
|
Hara
zer dion Juan Antonio Urbeltz ikerleak: " Zomorroak larba egoeran daude inauteri garaian eta horregatik gizartea zomorrotu egiten da, mozorrotu, hain justu, zomorroen kontrako konjurua egiteko". 117
|
|
|
|
Hara
zer dioen aurren orriko epigrafeak: " Apeo de la villa de Goizueta y erreriasy caserios del termino de Aniz Larrea echopor el señor Franco.
|
|
|
Plaza aldekoa edo Oxtakioren etxe aldekoa?
|
Hara
zer dioen Joan Fermin Narbartek, seigarren testigu gisan: " y quedandose a observar en la puerta del citado Bergara conocieron que estabanpegandose y arrimdndose a la bulla conocieron que estaban Manuel Descarga, Jose Manuel de Ochotorena, Juan Bautista Martiarena y Juan Bautista Escudero arrieros todos causando los dos primeros el alboroto".
|
|
|
Baina non izanen ote zen botarri (batadera) edo sakarri hura?
|
Hara
zer esan duen alkateordeak: " se dirigia Jose Antonio Zabaleta desde la parte superior de laplaza hacia el cubierto en donde esta la botadera".
|
|
|
Badirudi ordurako ezaguna zela Goizuetan, aditurik haundienek XIX. mendearen azkenetan datatua daukaten pilota jokoa, egun deitzen duguna, alegia.
|
Hara
zer dioen urte bereko orderantzaren puntu batek:
|
|
|
Esan baita, 1825eko ordenantzok, eta 1897koak ere, euskaratuak izan zirela beren garaian, eta Jose Maria Satrustegi euskaltzinak argitara emanak handik ehun urtera (FLV, 72 zkia, 298 or.).
|
Hara
zer dioen 1825eko lehen agunduak:
|
|
|
Gero, 1897ko ordenantzak berriz,
|
hara
zer dioen: " Ogueita amargarrena:
|
|
|
ble. Eta
|
hara
zer dioen Amaia Basterretxea doktoreak: " El juego a bie, juego de niños que dijera Gorosabel, no es sino la utilizacion de un recurso elementaly asequible como es una pared".
|
|
|
Orreagakoen aldetik urte hartan agertu zen aurreneko aldiz peritoa, hain juxtu ere, Goizuetatik lehengo Balthasar de Martincho ordez Joseph de Narbarte azaldu zenean.
|
Hara
zer dioen aktak:
|
|
|
Pardeles Leitzan bolada batez alderrai ibilitako batena.
|
Hara
zer esaten nion ironiaz nere filologo maiteari: " Pardeles:
|
|
|
Patxi Zabaleta, politikari, abokatu eta idazle leitzar ezagunak, aldiz," Nafarroako azken Mariskala" izeneko antzezlanean eman zion bizia.
|
Hara
zer dioen liburuaren hitzaurrean bertan (11 or.):
|
|
|
Ez dakigu ordukoan nola berritu izanen zuten gure bihotzeko herria, baina, berriz ere, behin baino gehiagotan erre zela, ez da dudarik.
|
Hara
zer dioen, besteak beste, Julio Caro Barojak," La Casa en Navarra" lanean61 Leitzaz ari delarik:
|
|
|
Betiko hitz protokolario luzeak erabiliz, Joan Iturbide eskribauak sinatzen dizu sarrera hori, eta segidan, testigu bakoitzari banan banan egindako galderen erantzunak jasotzen.
|
Hara
zer dioen aurreneko testiguak:
|
|
|
Hantxe piztuko ziren elkarren arteko istilu guziak.
|
Hara
zer dioen alkateordeak berak, lehen esan bezala, auzian lehen testigu ageri denak:
|
|
|
Baina, navarratarron dinastiatik, hemen guri dagokigun Pedro mariskalaz,
|
hara
zer dioen, esate bateko, Elhuyar entziklopediak:
|
|
|
|
Hara
zer dioen Julio Caro Barojak La casa en Navarra lanean36 Goizuetaz ari delarik: 37
|
|
2019
|
|
|
Nik beste bi kontu ere sinalatu nahiko nituzke.
|
Hara
zer dioen sarrerako pasarte batek: " que an vendido diferentes retazos de tierra en lo Comun y Conzejil, a diferentes vecinos particulares por ser sus rentas cortas y no alcanzar para ocurrir a todo lo preciso y necesario y hallarse muy enpeñada con la ocasion de las levas de los soldados con que este Reyno a servido a su Magd".
|
|
|
Eguneroko ogi beharra, Areson eta Leitzan ere berdintsua izanen baitzen, demografiak eta goseak gora egin ahalean. Baina Leitzan 68 bordatan bizi zen jendea 1726ko apeoan, eta Areson
|
hara
zer dioen apeo berberak: " Bordas en las quales no avido avitacion respecto de tener dicha villa auto confirmado por el Consejo para que no se aviten".
|
|
|
Lehenagotik ikusi ditugun biak, hain zuzen.
|
Hara
zer dioen etxejabeen azkenean, 61 garrenak: " Juan Bauptista de Eraso dueño de la casa o borda sin vecindad en la qual vibe y es dueño de las casas vecinales de los numeros 18 y 21 de los moradores".
|
|
|
Miguel Perez de Villabona bibe con ogary familia en una borda llamada Urriztimolcho propia del nombrado en el numero ochenta y cinco de los propietarios. Jabeaz, berriz,
|
hara
zer dioen: " 85 Jazinto de Zavaleta dueño de la casa vezinal llamada Marixurrenea".
|
|
|
Oroit 1670ko bordarien zerrendan, 15 sarreran" ya Reca Andi Yazalde" izeneko bordarekin ibilitako ardailak. Eta
|
hara
zer dioen jabeen zerrendan 62.ak: " Luzia de Roteta viuda vive con una hixa en la casa vezinal llamada Juanachoneapropiedaddel nombrado en el n° 18".
|
|
|
" Maria Josepha de Alfaro muger sola vive con ogar en la casa vezinal llamada Labesea [sic] propia del nombrado en el n° 25". Eta etxe honen bigarren bizitzaz
|
hara
zer dioen, Frankiko bordariarekin are garbiago lotuz:
|
|
|
Leitzalarreko Unaiak liburuan erruz ageri da Don Pedro de Mauleon eta ederki nabari du etxalde onekoa zela. Eta
|
hara
zer dioen oinetxearen jabeaz, 1726ko apeo honetan bertan: " Martin de Leonete vive con su ogary familia en la casa vezinal llamada Chubietanea la de avaxo propia del nombrado en el n° 26 de los propietarios".
|
|
|
Juan de Arruarte bive con su ogar y familia en una borda llamada Astarizaga. Eta
|
hara
zer dioen gero maizterren sailean 68.ak: " Thomas de Yriverri vive en la casa vecinal llamada Gogorzapropia del numero treintay dos de lospropietarios".
|
|
|
Leitzako bordarik zaharrenetakoa baita.
|
Hara
zer dioen maizterren saileko 40.ak: Josepha de Oronoz muger sola y anciana vive en la casa bezinal llamada Echeverria propia del nombrado el el n° 41 de los propietarios".
|
|
|
Pedro de Zavaleta bibe con ogary familia en una borda llamada Aztieta. Eta
|
hara
zer dioen maizterren saileko 63.ak: " Franco de Pabolaza [sic] bive con ogar y familia en la casa vecinal llamada Murionea [sic] propia del nombrado en el n° 5".
|
|
|
Juan de Lazcano bibe con ogary familia en una borda llamada Sorobarren. Eta
|
hara
zer dioen maizterren sailean: " 102 Pedro Martinena bibe bive con ogary familia en la casa vezinal llamada Recaldenea propia del nombrado elel n° 6de lospropietarios".
|
|
|
Eta 1726ko apeora bueltatuz,
|
hara
zer dioen maizterren saileko 87.ak: " Juana de Aranalde viuda vive con su ogary familia en la casa vezinal llamada Charticone chiquiapropia del nombrado en el n° 8 de lospropietarios".
|
|
|
Guzi horregatik eta beste hamaika daturen urterik urteko eta etxez etxeko memoria humanoa xehero jasotzeagatik, hagitz penagarri da, Aresoko elizako matrikula libururik zaharrena galdu izana.
|
Hara
zer dioen 1852an elizako kargua hartu zuen bertako seme D Joakin Inazio Arraiago abadeak: ... que el libro viejo que servia de matriculas, desde el año de mil setecientos noventa y ocho al de mil ochocientos veintey tres, ambos inclusive, se rompio e inutilizose...
|
|
|
Bai bai, 1800eko apirilaren 25koa duzu agindu hori, eta
|
hara
zer dioen labur esanda auziaren muinak: " auto de resolucion de la villa vecinosy concejo de Areso por el que han acordado quepasados seis años ningun vecino avitante ni moradorpueda hacer fuego ni avitacion en las bordas teniendo casa en el centro del puebloy otro sistio de su jurisdiccion, y respecto de este acuerdo se dirige aprohibir que entren nuevos vecinos en dicha villa, y por lo mismo es conocido el interes de la Diputacion delReyno".
|
|
|
ate+ iri, ate ondoa den bezalaxe. Eta
|
hara
zer esaten duen dokumentu honetako beste zerrendak: 27 Perunea o Zubirimayor hiru aldiz elkarren segidan.
|
|
|
Ikus 1664ko bordarien zerrendan hamaikagarren puntuan esandakoak. Eta datu berriak nahi badituzu,
|
hara
zer dioen, beste gauza askoren artean, Martin honen aitak hil aurrean Iberon egindako testamentuak, 1660ko otsailaren 7an: " En Ybero, Pedro de Perochena vezino desta, enfermo en cama, y en su sano juicio dijo:
|
|
|
Kontuak hola, hemengo Arozmendi, eta haietako Urbietazar, borda bera behar dute izan, inondik ere. Ez hori bakarrik,
|
hara
zer esaten duen apeoak maizterren saileko 34 zenbakian: " Sarasa:
|
|
|
|
Hara
zer dioen geroztik eskura etorri zaidan testamentuak, goian azaldu Martin Perotxena horrenak, (NAH, 16271/ 1, 43): " a 4deMayo de 1714[...] dentro de la borda o caseria perteneciente a dicha casa Juanenea, estando enfermo en cama[.] digo que tengo hecha donacionpor contrato a favor de mihijaMaria cuando caso con Juan de Hernandorena".
|
|
|
Hori guzia aski ez, 2018ko martxoaren 3an arratsaldepasa auziok in situ ikustera joanda, Inaxio Olano Sestorainek,
|
hara
zer esan didan, Domigelen bordako granja berriko atarian: " leku onei Domielen Kanposantue esaten omen zioan lenao".
|