|
2001
|
|
|
beste faktore batzuek parte hartzen dute. Nekazaritza Ministerioak 1994an berretsi zuen Espainiako jatorri deituren eta Europar Batasuneko legediaren jatorri deituren (DOP) arteko korrespondentzia, bai eta
|
gure
ordenamenduaren izen espezifikoen eta adierazpen geografiko babestuen (IGP) artekoa ere. EBk, Nekazaritza Politika Bateratua birbideratzeko bere politikan, nekazaritza ekoizpenaren dibertsifikazioa sustatzea erabaki zuen, eskaintzaren eta eskariaren artean merkatuan oreka handiagoa lortzeko, bai eta landa eremuaren onurarako ezaugarri jakin batzuk dituzten produktuak sustatzea ere, batez ere eremu pobreenetan, nekazarien errenta hobetzea eta eremu horietan landa populazioa ezartzea ziurtatzeko.
|
|
2002
|
|
|
Hain zuzen, 1990eko ekainaren 28tik aurrera, Espainiako arau batek debekatu egiten du kontsumitzaileen osasuna edo segurtasuna arriskuan jar dezaketen itxura engainagarriko produktuak fabrikatzea eta merkaturatzea. Xedapenak 1987ko Europar Batasuneko Zuzentarau bat jasotzen du
|
gure
ordenamenduan. Zuzentarau horren arabera, estatu kideek debekatu egin behar dute beren lurraldeetan elikaduraz kanpoko edozein produktu fabrikatzea eta merkaturatzea, produktu hori jangarria balitz bezala, eta itxura engainagarria duenez, nahasmendua eta kontsumitzailearentzat arriskutsua izan daitekeena.
|
|
2003
|
|
|
Urtarrilaren lehenean sartu zen indarrean urriaren 31ko 1135/ 2002 Errege Dekretua," txerriak babesteko gutxieneko arauei" buruzkoa. Arauak 2001eko Europar Batasuneko zuzentarau bana sartu du
|
gure
ordenamendu juridikoan, Europar Batasunean hazteko eta gizentzeko txerriak babesteko jarraibide komunak ezartzea helburu duena.
|
|
|
Datu horien tratamendua Datu Pertsonalak Babesteko abenduaren 13ko 15/ 99 Lege Organikoan arautzen da. Lege horrek, era berean, gai horri buruzko Europako zuzentarauak egokitzen ditu
|
gure
ordenamendu juridikora. Arau horretan biltzen diren eskubide garrantzitsuenak hauek dira:
|
|
|
Galdera da ea komisioak legezkoak diren, batez ere entitatearekin kontratu agiria sinatu ondoren aplikatzen badira. Horrek ez al du esan nahi hitzartutako kontratu baldintzak alde bakarretik aldatu behar direnik, eta hori berariaz debekatua dago
|
gure
ordenamendu juridikoan. Arazoa hobeto ezagutzeko, erakunde batean ustez kontu korronte bat irekitzen bada, sinatutako kontratuan adierazten da seihileko 30 euroko finkoa kobratu ahal izango dutela administrazio eta mantentze lanen komisio gisa.
|
|
|
1978ko abenduaren 29an Espainiako Konstituzioa argitaratu zen Estatuko Aldizkari Ofizialean. Hogeita bost urte betetzen ditu egun hauetan indarrean egoteak,
|
gure
ordenamendu juridikoaren funtsezko arau gisa. Harrezkero, elikagaien erregulazioan konstituzio printzipioen ustezko arau hausteak hainbat gatazka judizial eragin ditu administrazio publikoen artean.
|
|
2005
|
|
|
... Konstituzioaren 1.1 artikuluak
|
gure
ordenamendu juridikoaren balio gehientzatduen berdintasun hori berez datxekio balio hori, justiziaren balioa bezala, ordenamendu horrek xedatzen duen Gizarte Estatu motari eta, aldi berean, ZuzenbideEstatuari ez da soil soilik 14 artikuluan aintzat hartzen den izaera formal horretaramugatzen, baitirudi, printzipioz behinik behin, bereizkuntza alderdikari edoarbitrarioak ez sorrarazteko agindura b...
|
|
|
Jakina, irizpideak praktikoak eta konbentzionalak izan daitezke; esate baterako, alfabetikoki sailka ditzakegu animaliak, edo non bizi diren kontuan hartuz (uretan edo lurrean adibidez), edo zer jaten duten, eta abar. Baina, intentzionalitate baten barruan aukeratuko dira Sistematika Zoologikoan erabiliko diren irizpideak, zeren, ahalik eta naturalen izan behar baita lortu nahi dugun sailkapena, hau da, animalien arteko erlazio ebolutiboak islatu nahi ditugu
|
gure
ordenamenduan.
|
|
|
Hala, bada, araudi berriak bermatu egingo du eztainurik ez duten elikagaiek kontsumitzaileen osasunari eragin diezaioketen kopuruetan zirkulatuko dutela Europar Batasunean, eta produktu horren edukiak ezarritako mugak gainditzen dituzten janari loteak baztertu ahal izango dira. Hori berrikuntza da
|
gure
ordenamendu juridikoan. Hala, arauak bat egiten du salgaien joan etorri askearen eta lehiaren defentsaren printzipio komunitarioekin, kontsumitzaileen osasuna babesteko beharrarekin eta elikagaien kontrol ofizialeko prozeduretan ezarritako bermeekin.
|
|
|
Hala ere, ahal den neurrian, eta kasu batzuetan arreta jarriz, elikagaien fabrikazioari lotutako muga teknikoak, osagaien eta erabilitako beste substantzia batzuen etiketatzean malgutasun pixka bat izatearekin lotuta. Izan ere, elikagaien etiketei buruzko araudian egin diren aldaketa berrienek,
|
gure
ordenamendu juridikoan jada jasota dagoenak, bide emango dute, bereziki aurtengo azaroaren 25etik aurrera, zeliakoek egun horretatik aurrera merkaturatzen diren elikagaietan glutenik baduten jakiteko informazio gehiago jaso dezaten, eta luzapen aldi bat utziko dute, izakinak agortu arte, aurretik etiketatuta daudenentzat. Betebehar berriek eragin berezia izango dute osagaien zerrenda nahitaez eduki behar ez den sektore batean:
|
|
|
EBko Zuzentarau batek, 1991ko uztailean onartutakoak, arrantzako produktuen ekoizpenari eta merkaturatzeari aplikatu beharreko osasun arauak ezartzen ditu. Lege hori 1992ko azaroaren 27ko 1437/ 1992 Errege Dekretuaren bidez sartu zen
|
gure
ordenamendu juridikoan, eta epearen barruan bete zen gure arauak Erkidegoko zuzenbidera egokitzeko modua, 1993ko urtarrilaren 1ean amaitzen zen epearen barruan. Europar Batasuneko arauak ahalik eta harmonizazio handiena ezarri nahi zuen arrantzako produktuak ekoitzi eta merkaturatzean bete beharreko osasun baldintzei dagokienez.
|
|
2006
|
|
|
Konstituzioak eragindako arau mailako iraultzari begira ari garela, azpimarratzekoa da, laurogeiko hamarkadan erreforma sakonak egin zirela arlo guztietan; hor ditugu, besteak beste, osasunaren arloko erreforma, langileen estatutua... dibortzioa onartu izana ahaztu gabe (30/ 1981 Legea, uztailaren 7koa, Kode Zibilekoezkontzaren araudia aldatu, eta deuseztasun, banaketa eta dibortzio kasuetanjarraitu beharreko prozedura finkatzen duena).
|
Gure
ordenamenduko legegintzanerreformak sartzearen alde egindako borroka galdutzat abortua legeztatzeareninguruko gatazka jo dezakegu (Konstituzio Auzitegiaren Epaia, 53/ 1985): gureinguruko herrialdeetan ez bezala, Espainian ez zen libreki abortatzeko eskubideaaitortu.
|
|
|
Lege horrek zuzentarau hori jaso du, eta dagoeneko gainditu ditu lehen izapide parlamentarioak. Europako Erkidegoko auzitegiak dei egin arren, Espainiako Gobernuak oraindik ez dio Europako Batzordeari jakinarazi 2001/ 29/ EE Zuzentaraua nola sartuko den
|
gure
ordenamendu juridikoan, informazioaren gizartean egile eskubideen eta egile eskubideen inguruko eskubideen alderdi jakin batzuk bateratzeari buruzkoa. Estatu kideek 2002ko abenduaren 22a baino lehen aplikatu behar zuten araua.
|
|
|
168/ 1990 EEAO, 1990eko ekainaren 23koa. Zuzentaraua
|
gure
ordenamendu juridikoan txertatu da, bidaia konbinatuak arautzen dituen 1995eko uztailaren 6ko 21/ 1995 Legearen bidez.
|
|
2007
|
|
|
Notario fede publikoak berretsitako eduki hirukoitz hori gabe, negozio juridikoa, eta zehazki higiezin transakzioarena, ez da fidagarria izango, ez da egia ofizialtzat hartuko, eta ez da neurri egokia izango aipatutako hiru alderdietako edozeini buruzko auzia saihesteko. Esku hartzea ez da nahitaezkoa Hala ere, esan behar da
|
gure
ordenamendu juridikoak ez duela derrigorrezko jotzen notario batek esku hartzea salerosketa osoa eta erabatekoa izan dadin. Izan ere, oso legezkoa da objektu bat (altzaria edo higiezina) notariorik gabe eta salerosketa jabetza erregistroan inskribatu gabe erostea eta saltzea, besterik gabe, aldeen baimena behar da, eta ados egon behar dute objektuarekin eta prezioarekin.
|
|
|
Lehenik eta behin, adierazi behar dugu inskripzioa interesdunek eskatu behar dutela (erregutze printzipioa deritzona), eta dokumentu publiko batean edo gehiagotan oinarrituta egin behar dela (eskriturak eta gainerako notario agiriak, epaiak, administrazio ebazpenak…). Izan ere,
|
gure
ordenamenduak trafiko juridikoaren segurtasuna babesten du, eta Erregistrora sartzen den informazioa notario publiko batek edo erakunde ofizial batek “gainbegiratua” izan behar du aldez aurretik, dokumentu hori egiazkoa dela bermatzeko. Beraz, behin finka ‘badago’ —dagokion erregistroan jasota dagoelako— eta finkari buruzko dokumentu publiko bat badugu (adibidez, salerosketako eskritura publiko bat, hipoteka eratzen duena, banku mailegua bermatzeko), Erregistrora jotzen da hura inskribatzeko; horrela, hirugarren batek jakin ahal izango du ondasunaren jabe berria nor den eta ondasun horren gainean zenbait eskubide dituen (hipoteka eskubideak, kasu honetan).
|
|
2009
|
|
|
Giza Eskubideen Europako Auzitegiak (GEOTE), aldiz, beste batzuetan, komunikazioetarako sekretu eskubidearen mugei buruzko iritzia eman du, eta adierazi du “ez dela soilik komunikazioaren barne edukia ikusita, baita beste alderdi osagarri batzuk kontrolatuta ere, hala nola erabiltzaileen identifikazio datuak”. Internauten Elkarteak eskatzen du
|
gure
ordenamendu juridikoan legezko prozedura egokiak ezar daitezela oinarrizko eskubide mota horietan ez sartzeko.
|
|
|
Berdintasun formala
|
gure
ordenamendu juridikoan jasota badago ere, eguneroko bizitzan generoaren arteko diferentziak nabariak dira: lan munduan diskriminazioa, etxeko lanen arduren banaketan, profesionalki garatzeko aukerak… Emakumeak lan ordaindua izan eta esparru publikoan parte hartzeko prozesuarekin batera ez da gertatu gizonek esparru pribatuan parte hartzeko prozesurik.
|
|
2010
|
|
|
Ez du eskubide hau esanbidez aintzatesten Konstituzioak. Eskubide hau Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Itunaren 14.5 artikuluan aintzatesten da espresuki eta
|
gure
ordenamenduan EKren 10.2 artikuluaren bitartez aplikatzen da. Aipatutako itunaren 14.5 artikulua aztertzen du Montero Aroca, J. k,. Tutela judicial y derecho al recurso en el proceso penal (Sobre los errores de la doctrina, la falta de sistema legal y la incomprensión de la jurisprudencia constitucional)?, Revista del Ministerio Fiscal, 1997/ 4 zk. Era berean, KAk berak aintzatetsi du zigor prozesuan bigarren auzialdi baten beharra:
|
|
|
...enik, berme guztiekin hornitutako prozesuaz mintzatzea errepikapen hutsa da, egileek eta jurisprudentziak esaten dutenez, eskubide hau EKren berme orokorrarekin ezkondu behar baita114 Baina gainera, eta hona hemen berrikuntza, berme guztiekin hornitutako prozesurako eskubide hau, EKren 10.2 artikuluaren bidetik, nazioarteko testuetan jasotako eskubide eta berme prozesalekin ezkondu da, eta horrela
|
gure
ordenamendu juridikora berariaz EKren 24 artikuluan jasotzen ez diren eskubideak eta bermeak ekarri ditu115 Zenbait egilek eskubide hori beharreko prozesurako eskubidearekin («due process of law») ezkontzen dute116.
|
|
|
Metaketa hau 1/ 1989, lan prozeduraren oinarrien legeak sartu zuen
|
gure
ordenamendu juridikoan. Garai hartan metaketa arautzeak zuen garrantzia azpimarratu zuen Barrio Calle, M. A. k,. Apuntes a la figura de la acumulación de ejecuciones creada por la Ley de Bases de Procedimiento Laboral?, Actualidad Laboral, 1990/ 1 zk.
|
|
|
Lan ordena jurisdikzionala espainiar jurisdikzio bakarraren parte gisa, herritarrei bertan aintzatesten zaien eskubide multzoa eta, oro har, lan prozesuaren nondik norakoak aztertu ondoren, lan prozesuaren fase eta aldi guztiak banaka lantzen dira (lan prozesu adierazlea, betearazpenezkoa eta kautelazkoa). Segidan, azken kapituluan, epaileak lan gatazka ebazteko
|
gure
ordenamendu juridikoan aurreikusten den araudiaren irakurketa kritiko bat egiten da, haren indarrak eta ahuleziak agerian utziz. Hori guztia, gaiaren inguruan azken urteotan idatzitako guztia kontutan hartuz, lana oinarritzen eta hornitzen duen bibliografia zabala landu ondoren.
|
|
|
Horrela da, nahiz eta
|
gure
ordenamenduak, EKren 24 artikuluko aipua kenduta («pertsona guztiek eskubidea dute epaileek eta auzitegiek benetan babes eman diezaieten beren eskubide eta interes legitimoen erabileran»), ez duen akzio eskubidea egoera zehatz edo eskubide materialekin lotzen, eta litekeena da akzio eskubidea eskubide materialaren titularra ez den norbanako batek izatea. Horren harira, De la Oliva Santos, A., Diéz Picazo Giménez, I., Vegas Torras, J. k, Derecho Procesal.
|
|
|
Horregatik, haren kontzeptua eta ezaugarriak jorratzen ditugu, gatazkak ebazteko orduan erakusten dituen abantaila guztiak azpimarratuz. Jurisdikzioz kanpoko teknika honek, baina, ez du arauketa oso, sistematiko eta koherenterik
|
gure
ordenamenduan, nahiz eta gure irudiko beharrezkoa izan. Legegilea lan hori egitera animatzeko, eta haren zeregina errazteko, liskarrak ebazteko metodo hau Frantzian nola arautzen den aztertzea du helburu artikulu honek.
|
|
|
Bitartekariak teknika honen garapenean daukan garrantziaz jabetuta, Frantziako legelariak haren estatutuaren gutxiengoak edo lerro nagusiak zehaztu ditu. Zalantza gabe, hauek guztiak Espainiako legelariak arautuko balitu, zigor bitartekaritzak beste indar bat izango luke
|
gure
ordenamenduan. Beraz, Frantziako araudia eredu bat izan daiteke.
|
|
|
Zigor bitartekaritzaren eta justizia berriztatzailearen abantaila guztiak aintzatetsita, ukaezina da egun
|
gure
ordenamendu juridikoan zigor liskarrak ebazteko gailentzen den tresna edo bidea jurisdikzioa dela, epaibidea alegia. Hala ere, bi baliabideen arteko harremana oso estua da.
|
|
|
31
|
Gure
ordenamendu juridikoan ondorengo delitu semipublikoak aurreikusten dira: emakume bati bere baimen gabe lagundutako ugalketa praktikatzea (ZKren 161 art.); sexu eraso, sexu jarzarpen eta sexu abusuzko delituak (ZKren 191 art.); sekretuak ezagutarazi eta agerraraztea (ZKren 201 art.); guraso ahalari, zaintzari, tutoretzari edo familia harrerari dagozkien legezko betebeharren ez betetzea edo ezkontide, guraso edo ondorengoak laguntzeko betebeharra ez betetzea (ZKren 226.1, 227.1 eta 228 art.); zuhurtziagabekeria astunaren ondorioz sortutako 80.000 eurotik gorako kalteak (ZKren 267 art.), jabetza industrial eta intelektualaren, merkatuaren eta kontsumitzaileen gaineko delituak (ZKren 270 art. bitartean, azkeneko honek delitu hauen kontra egiteko salaketa galdatuz) eta baltsuen ingurukoak (ZKren 290 art., azkenekoak delitu hauen kontra egiteko salaketa galdatuz).
|
|
2011
|
|
|
gatazka bat ebazteko, lehen auzialdian eta hurrengokoetan, epaileak eta alderdiak egin beharrekoan.
|
Gure
ordenamenduan, eremu zibilean, bi dira adierazpenezko prozesu arruntak: epaiketa arrunta deitua eta hitzezko epaiketa.
|
|
|
Ez du eskubide hau esanbidez aintzatesten Konstituzioak. Eskubide hau Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Itunaren 14.5 artikuluan aintzatesten da espresuki eta
|
gure
ordenamenduan EKren 10.2 artikuluaren bitartez aplikatzen da. Aipatutako itunaren 14.5 artikulua aztertzen du Montero Aroca, J. k,. Tutela judicial y derecho al recurso en el proceso penal (Sobre los errores de la doctrina, la falta de sistema legal y la incomprensión de la jurisprudencia constitucional)?, Revista del Ministerio Fiscal, 1997/ 4 zk. Era berean, KAk berak aintzatetsi du zigor prozesuan bigarren auzialdi baten beharra:
|
|
|
Aurreko kapituluan Espainian udal mailako epaitegi eta epaileen historia aztertuta, oraingoa egun
|
gure
ordenamenduan bake justizia nola ulertzen den azaltzera zuzenduko dugu. Horretarako, lehen defi nizio bat eman ondoren, EK-k egituratzen duen Zuzenbidezko Estatu Sozial eta Demokratikoan bere ezaugarriak aipatuko ditugu.
|
|
|
Gainera, bake epaileen estatutua aztertzean ikusiko dugunez, epaile eta magistratu arruntak bezala, haiek ere independente, mugiezin eta erantzule dira, eta legearen agintera baino ez daude menderatuak. Era berean, EKren 117.3 artikuluak aurreikusten duen jurisdikzioaren esklusibitatearen printzipioaren isla positiboak18, hau da,
|
gure
ordenamendu juridikoan epaileek bakarrik epaitu dezaketela, bake epaileak ere barneratzen ditu. Ez ditu bake epaileak barneratzen printzipio horren isla negatiboak, hots, EKren 117.4 artikuluak jasotzen duen epaile eta magistratuei funtzio jurisdikzionala ez den beste edozein egintza edo lanbide gauzatzeko debekuak; izan ere, bake epaileek epaitegian egiten duten lanaren truk kalte ordain bat besterik (ez soldata bat) ez baitute jasotzen.
|
|
|
Bake epaile izateko betekizun orokorrekin bukatzeko, gogoratu,
|
gure
ordenamendu juridikoan bake epaileek ez dutela Zuzenbidean lizentziadunak izan behar, epaile karreran sartu nahi dutenak ez bezala38 Bake epaile izateko Zuzenbidearen ezagutza baino gehiago, bake epaitegia kokatzen den herriaren eta herritarren ezagutza gailentzen da. Zuzenbidearen ezagutza idazkari judizialak eta/ edo bakeepaitegian aritzen diren gainerakoek bermatzen dute.
|
|
|
Ez du eskubide hau esanbidez aintzatesten Konstituzioak. Eskubide hau Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Itunaren 14.5 artikuluan aintzatesten da espresuki eta
|
gure
ordenamenduan EKren 10.2 artikuluaren bitartez aplikatzean da. Hala ere, legelariak helegite hauek aurreikusten baditu, arruntak edo bereziak, berauek jartzeko eskubidea, betiere legeak ezarritako betekizun prozesalak errespetatuz, epai bidezko babes eraginkorrerako eskubidearen
|
|
|
Hala ere, egungo doktrinak ez dio arreta larregirik jarri bake justiziari, ziur asko buka ezineko eztabaida dela eta bake epaileek burutzen dituzten funtzioak garrantzi gabekoak direla pentsatuta. Edonola ere, argi gera bedi bake justizia
|
gure
ordenamendu juridikoan gaur egun ere ez dela batere gai «baketsua». Autore askok uste dute «justizia administrazio modernoan egiteke dagoen erreforma dela» bake justiziaren ingurukoa185 Ikusiko dugunez, haren indarrak eta eraginkortasuna jartzen dira zalantzan, herritarren eskubide eta bermeak ziurtatzeko aurkezten dituen ahuleziak agerian utziz.
|
|
|
Askotan proposatu da, politizazioa eta jauntxokeria ekiditeko eta epaitzen dituzten herritarren berme osoa izateko, bake epaileak herri hauteskundeetan aukeratzea, bide horrek justizia administrazioan herritarren parte hartzea areagotzen duelakoan. Are gehiago, atzera begiratuz, Espainiako II. Errepublikan,
|
gure
ordenamenduan lehen eta azken aldiz193, 1931ko maiatzaren 8ko errege dekretuak sistema hori ezarri zuen194 Praktikan baina, porrot handia ezagutu zuen eta 1934ko ekainaren 27ko legeak deuseztatu egin zuen. Sistema horren kontra daudenen esanetan, hauteskundeek ez dute bermatzen aukeratuaren prestaketa egokia ezta independentzia, bake epailea botoa eman diotenekin zorretan dagoelako.
|
|
|
BJKNren esanetan bake justizia ez da Espainiako justiziaren arazo nagusia. Hala ere, argi dauka ezin dela
|
gure
ordenamenduko justiziaren inguruko gogoeta batetik at geratu. Ildo horretatik, epaileen gobernu organoaren
|
|
|
Lehenengoek epaile lego bat duten bitartean, bigarrenek epaile tekniko bat dute. Datu hau EK-k berariaz
|
gure
ordenamenduko balio nagusi bihurtzen duen berdintasunaren kontra doa (1 eta 14 art.). Ezin dugu ahaztu, gainera, berdintasun printzipio orokorrak epai bidean aplikazio zehatza duela, EK-k bere 24 artikuluan jasotzen duen
|
|
2012
|
|
|
Gure tradizioan lurra, etxea, senidea eta identitatea oso loturikegon dira eta hori positibotzat jotzen dugu, lurraldea zaindu eta mantentzekobaliagarria izan eta izango da. Eta
|
gure
ordenamendu juridiko zaharrean daudenhainbat figurak, adibidez «erretraktoa», lursailen salerosketan beti mugakideareneskubidea lehenesten duena, erabilera positibo eta babesle bat eduki dezaketekomunitatearen jabegoaren alde (esaterako, orain Zuberoan gertatzen den bezala, lurrak eta etxeak nazioarteko merkatuan eta aberatsen faborez saldu egitendirenean).
|
|
|
Bigarren talderako, adibide on bat dugu 7/ 2010 Legean, Ikus entzunezko Komunikazioaren Lege Orokorrean, ikus entzunezko hedabideen bitartez hedatutako publizitatearentzat erregimen juridiko berezia ezartzen baitu. Azkenik,
|
gure
ordenamenduak ere ezagutzen ditu arau bereziak publizitatearen jasotzaileen arabera; besteak beste, adingabeei eta nerabeei bideratutako publizitatea arautzen dutenak.
|
|
|
|
Gure
ordenamendu juridikoak emakumearen iraina eta diskriminazioa saihestea azpimarratu badu ere, horrek ez du esan nahi ez daudenik, zenbaitetan, beste talde batzuk irainaren edo diskriminazioaren objektu izan daitezkeenak publizitatea dela medio. Baieztapen horren adibide argi bat «Cerveza Águila Amstel»en kasua da.
|
|
|
10 urte arteko desgaikuntza ekarriko du. Jokabide horren tipifikazioa berritasun bat da
|
gure
ordenamendu juridikoan”. Bestalde, aldaketan hobekuntza tekniko batzuk ezarri dira, zergadunaren borondatezko erregularizazioa edo diru bilketa bultzatzeko.
|
|
|
Nola eragingo digu? Zuzentarau berria
|
gure
ordenamendu juridikora egokitu behar da indarrean sartzeko. Epe laburreko eragina txikia izanen da.
|
|
|
Hori da erritu batzuen kasua, ijitoena kasu. Estrasburgok ijitoen errituagatik ezkonduta zegoen emakume bati arrazoia eman zion arren, Espainiako Estatuak ukatu egin zion, elkarren segidan eta ia instantzia guztietan (Auzitegi Nagusian eta Konstituzio Auzitegian), ia hamarkada batean, batasun mota hori ez zelako
|
gure
ordenamendu juridikoan ezkontzeko modutzat hartzen. Genero indarkeria Duela hilabete batzuk, agerian geratu ziren hainbat gizon, emakumeak hil eta alarguntza pentsioa kobratzen ari zirenak.
|
|
2013
|
|
|
Lege horiek izan ditugu aurrera egiteko, eta hori Euskal Herriko eta EAEko berezko ondare bezala aldarrikatzen ditut. Bestelako jokaleku batean bagina, beste egoera batean ginateke, baina egun,
|
gure
ordenamendu politikoarekin eta eskura dugun legediarekin, gure sistema propioa eraiki ahal izan dugu. Emaitzak lekuko.
|
|
2017
|
|
|
Bilatu Interneten
|
gure
ordenamendu juridikoan gehitutako direktibaren bat.
|
|
|
Beraz, argi gera bedi, kritika gisa baino areago egiaztapen gisa, biktimaren aintzatespen eta babesari dagokionez,
|
gure
ordenamendu juridikoan ez garela zerotik hasi; BEren aurretik jada hari zenbait eskubide egozten zitzaizkion, nahiz eta era zehaztugabean eta segurtasun askorik gabe izan, hainbat lege eta arautan sakabanatuta. Aitortu behar dugu, aldi berean, oro har, legelariak zenbait biktima talde bereziki zaindu dituela (genero indarkeria, adingabeak, terrorismoa?), biktimen artean desberdintasun gogorrak sortuz, eta zigor prozesuan, delitugilearen bermeez arduratuta, biktimari edozein lekukori ematen zaion tratua eman diola, delitua zuzenean pairatu duen persona dela ahaztuz.
|
|
2018
|
|
|
Ez dago dudarik kasu lazgarri baten aurrean gaudela eta gure gizarteak erabat arbuiatzen dituela halakoak.
|
Gure
ordenamendu juridikoan, ordea, errugabetasun presuntzioa da urratzerik ez dugun oinarrietako bat eta nire lankideek hona ekarri dituzten argudioak oso ahulak dira inor espetxean izateko, ez baitute froga bakar bat ere ekarri, uste eta aieru hutsak baizik. Aurreiritziak, funtsean.
|
|
|
...arritako publizitateak Publizitateari buruzko azaroaren 11ko Lege Orokorra ez duela betetzen uste du, lege horren 3 artikuluak ez zilegitzat sailkatzen baititu emakumeak modu laidogarrian edo diskriminatzailean aurkezten dituzten iragarkiak, haien gorputza edo gorputzaren atalak partikularki eta zuzenean erabiliz sustatu nahi den produktuaz aske dagoen objektu soil bezala, edota emakumearen irudia
|
gure
ordenamenduaren oinarriak urratzen dituzten portaera estereotipatuei lotuta aurkeztuta, Genero indarkeriaren aurkako babes integraleko neurriei buruzko abenduaren 28ko 1/ 2004 Lege Organikoak aipatzen duen indarkeria sortzen lagunduz.Era berean, gizonen eta emakumeen arteko berdintasun eraginkorrerako martxoaren 22ko 3/ 2007 Lege Organikoaren 41 artikuluan xedatutakoaz ondorioztatzen dena hartzen... " Lege honen arabera bereizkeriazko jokabidea eragiten duen publizitatea ez zilegitzat joko da, publizitateari eta instituzio publizitate eta komunikazioari buruzko legeria orokorrean ezarritakoarekin bat etorriz".
|
|
2019
|
|
|
Modu desatseginagoan esanda: azken bi mendetan nagusitutako
|
gure
ordenamendu txit originala eta betikoa omen dena ez da nonbait ez originala ezta betikoa ere, baina horrek guztiak baino garrantzi handiagoa du jakiteak ez dela erosoena ere gure inguruko beste hizkuntzatan ohikoak diren arnasa luzeko jardunak itzultzeko. Gure sintaxi trenaren erraila (subjektua objektua aditza) ez zaio egokitzen inguruko hizkuntzen errailen neurri ia gehienetan estandarrari (subjektua aditza objektua), eta gure trena beste errailetara behartzen dugunean, euskara baldarra ateratzen zaigu, segurtasun gutxi eta korapilo askokoa, behartua iruditzen zaigu errail berria, gure idatziek aldaroka egiten dute bertan.
|
|
2023
|
|
|
Toki erakundeen jardunaren gaineko kontrolak egotea legezkotasun nozioen berezkoa da, eta, ildo horretan, antolamendu deszentralizatuko zuzenbideko estatu guztiek arautzen dituzte euren ordenamendu juridikoan toki erakundeen jarduna kontrolatzeko mekanismoak.
|
Gure
ordenamendu juridikoak ere hala egiten du, eta hori bat dator EKn dagoen toki autonomiaren diseinuarekin. Horri dagokionez, UTRILLA FERNANDEZ BERMEJOk ezartzen du une eta leku bakoitzean indarrean dagoen kontrol ereduaren azterketak tokiko autonomiaren azken mugak zehazteko balio duela.
|
|
|
Vega Felguerosok horrela adierazten du: " Aurrekontu egonkortasuna ibilbide luzeko figura da
|
gure
ordenamendu juridikoan, eta Europar Batasunaren berezko printzipioetatik jasotzen da bertan, hain zuzen ere. Horrela, bada, aurrekontu egonkortasunaren printzipioak bere garaian batasun ekonomiko eta monetarioaren irrikan oinarritzen dira" 488 Horregatik printzipio hauek EBn garatzen hasi ziren eta 1992ko Maastrichteko Hitzarmenean horien inguruan lanean jarri ziren.
|
|
|
Aurrekontuak urte bateko indarraldia edukiko du, baina egituratzean eta egitean epe luzeago bat eduki behar dugu kontuan. CARBAJO DOMINGOk eta VEGA FELGUEROSOk esaten duten moduan, azken finean printzipio honek"
|
gure
ordenamenduan tradizioz araututakoa aldatzen du, hau da, aurrekontua onetsi eta betearaztea arautzen duen urtekotasun printzipioa. Horren arrazoia da ulertzen dela urte aniztasunak aurrekontu egonkortasun handiagoa bermatzen duela" 497 Bi printzipioak, beraz, bateragarriak izango dira eta planifikazioari indarra emango zaio. d) Gardentasunaren printzipioa (6 art.) Kontabilitateak, aurrekontuek eta likidazioek beharrezko dokumentazio guztia jasoko dute honakoa ikuskatu ahal izateko: Erakundearen finantza egoera. Aurrekontu egonkortasuna eta finantza jasangarritasuna betetzen direla. Europar Batasunak jartzen dituen bestelako betekizunak betetzen direla. Horiek horrela, aurrekontuek eta kontu orokorrek Administrazioa osatzen duten erakunde guztien informazioa osotasunean jasoko dute.
|
|
|
54
|
Gure
ordenamendu juridikoaren balio nagusia (EKren 1 art.).
|
|
|
55 Baita ere
|
gure
ordenamendu juridikoaren balio nagusia (EKren 1 art.).
|
|
|
Gure ustez JZPEPLPk gatazkak ebazteko estatuaren sistema eratu du, edo beste hitz batzuetan, haiek konpontzeko mekanismoak dibertsifikatu ditu, herritarrei hainbat aukera emanez. Zentzu horretan, arau horren ZA mintzo da"
|
gure
ordenamendu juridikoan, jurisdikzioaren alboan, epaitegitik kanpo gatazkak ebazteko beste bide egoki batzuk txertatzea" z, ezinbestekotzat jotzen dena" Justiziaren zerbitzu publiko sostengarri bat finkatzeko". Horrenbestez, gatazkak ebazteko estatuaren sistema eta Justiziaren zerbitzu publikoa parekatzen dira, azken hori" herritarrei beren arazoa kudeatzeko biderik egokiena emateko gai izan behar da.
|
|
|
Izan ere, teknika estrajudizialak erabilita konpontzen diren gatazkak, epai organoen lana arintzeaz batera, horiei garrantzitsuagoak diren kontu eta liskarrak ebazteko denbora gehiago errazten diete. Bereziki azpimarratu behar dugu elkarrizketak eta fede onak, askatasunez, hirugarren laguntzarekin (edo gabe), desberdintasun juridikoak ebazteko metodo gisa, gizartea gatazkagabetzen laguntzen dutela, etorkizuneko gatazkak ekidinez eta
|
gure
ordenamenduan barna transakzio kultura bakegilea zabalduz. Hori aintzatetsita baina, era malguago edo zorrotzagoan, justizia egitea denez helburu, hau da, gatazka juridikoak legearekin bat ebaztea, ezin da Epai Boterea ahaztu edo alde batera egin.
|
|
|
Bestalde, ezin uka daiteke GEBEak epaileetara jotzeko derrigorrezko baldintza bihurtzea teknika hauen ezaugarria den erabateko askatasunaren muga nabarmena dela. Hala ere, alderdiak fede onarekin hitz egitera soilik behartzen direla (inoiz ez akordio batera heltzera!) nabarmenduz, teknika hauen oinarriaren muga onar dezakegu,
|
gure
ordenamendu juridikoan, gatazken ebazpen baketsua zabaltze eta normalizatze aldera, betiere, tramite burokratiko hutsak bihurtzen ez direla zainduz. Gure ustez, egokiena bakarrik epe batean izatea litzateke, beranduago, teknika hauek normalizatzean, haien oinarria den askatasun osoa errespetatuz.
|
|
|
Horrenbestez, alderdiek, kasu zehatzean, behar duten teknika estrajudiziala sor dezakete, betiere, indarrean dagoen legedia errespetatuz, zuzenbide estatuak galdatzen duen bezala (EKren 1 art.) eta gutxieneko berme batzuk jasota. Horren harira, gogora ekarri behar dugu ezen
|
gure
ordenamendu juridikoak gatazkak ebazteko indarraren erabilera debekatu egiten duela35 eta aitatutako bermeak, bereziki, epaileek ADR teknikei ematen dieten laguntza eta haiekiko egiten duten kontroletik eratortzen direla. Edozelan ere, JZPEPLPk honako GEBE zehatz hauei egiten die erreferentzia:
|
|
|
negoziazioa, bitartekaritza, adiskidetze" publikoa" 36 (honen barne notarioak, jabetza erregistratzaileak eta Justiziaren Admi nistrazioaren letratuak eginikoak desberdinduz) 37, adiskidetze pribatua, eskaintza lotesle konfidentziala eta aditu independentearen iritzia. Era berean, ezin uka daiteke legegileak protagonismo berezia ematen diola bitartekaritzari, ADR tekniken ereduari alegia, ziur asko,
|
gure
ordenamenduan egun arte, bereziki araututako prozedura estrajudiziala bakarra delako38.
|
|
|
Batetik, ez direla herritarrak akordio batera heltzera behartzen, ahalegintzera (hitz egitera, alegia) baino. Beraz, haien askatasuna zati batean baino ez da mugatzen,
|
gure
ordenamendu juridikoan zehar gatazkak epaitegitik kanpo ebazteko kultura eta horren ondorio eta fruitu guztiak zabaltzeko ahaleginetan. Guztiz lotuta, beren funtzioa bete dezaten, ezinbestekoa da teknika estrajudizialak ondo erabiltzea aldarrikatzea.
|
|
|
Horretarako hainbat argudio ematen dituzte. Batetik, Espainiako historia prozesala gogoratzen dute, bereziki 1981eko PZL, non epai organo beraren aurrean adiskidetze bat ezinbestekoa zen, gerora haren" emaitza ez oso onak" zirela-eta borondatezko bihurtzeko46 Aldi berean,
|
gure
ordenamendu juridikoaren ezaugarri den transakzio kulturaren
|