|
2010
|
|
|
Horregatik, haren kontzeptua eta ezaugarriak jorratzen ditugu, gatazkak ebazteko orduan erakusten dituen abantaila guztiak azpimarratuz. Jurisdikzioz kanpoko teknika honek, baina, ez du arauketa oso, sistematiko eta koherenterik
|
gure
ordenamenduan, nahiz eta gure irudiko beharrezkoa izan. Legegilea lan hori egitera animatzeko, eta haren zeregina errazteko, liskarrak ebazteko metodo hau Frantzian nola arautzen den aztertzea du helburu artikulu honek.
|
|
|
Bitartekariak teknika honen garapenean daukan garrantziaz jabetuta, Frantziako legelariak haren estatutuaren gutxiengoak edo lerro nagusiak zehaztu ditu. Zalantza gabe, hauek guztiak Espainiako legelariak arautuko balitu, zigor bitartekaritzak beste indar bat izango luke
|
gure
ordenamenduan. Beraz, Frantziako araudia eredu bat izan daiteke.
|
|
|
Zigor bitartekaritzaren eta justizia berriztatzailearen abantaila guztiak aintzatetsita, ukaezina da egun
|
gure
ordenamendu juridikoan zigor liskarrak ebazteko gailentzen den tresna edo bidea jurisdikzioa dela, epaibidea alegia. Hala ere, bi baliabideen arteko harremana oso estua da.
|
|
|
31
|
Gure
ordenamendu juridikoan ondorengo delitu semipublikoak aurreikusten dira: emakume bati bere baimen gabe lagundutako ugalketa praktikatzea (ZKren 161 art.); sexu eraso, sexu jarzarpen eta sexu abusuzko delituak (ZKren 191 art.); sekretuak ezagutarazi eta agerraraztea (ZKren 201 art.); guraso ahalari, zaintzari, tutoretzari edo familia harrerari dagozkien legezko betebeharren ez betetzea edo ezkontide, guraso edo ondorengoak laguntzeko betebeharra ez betetzea (ZKren 226.1, 227.1 eta 228 art.); zuhurtziagabekeria astunaren ondorioz sortutako 80.000 eurotik gorako kalteak (ZKren 267 art.), jabetza industrial eta intelektualaren, merkatuaren eta kontsumitzaileen gaineko delituak (ZKren 270 art. bitartean, azkeneko honek delitu hauen kontra egiteko salaketa galdatuz) eta baltsuen ingurukoak (ZKren 290 art., azkenekoak delitu hauen kontra egiteko salaketa galdatuz).
|
|
2017
|
|
|
Beraz, argi gera bedi, kritika gisa baino areago egiaztapen gisa, biktimaren aintzatespen eta babesari dagokionez,
|
gure
ordenamendu juridikoan ez garela zerotik hasi; BEren aurretik jada hari zenbait eskubide egozten zitzaizkion, nahiz eta era zehaztugabean eta segurtasun askorik gabe izan, hainbat lege eta arautan sakabanatuta. Aitortu behar dugu, aldi berean, oro har, legelariak zenbait biktima talde bereziki zaindu dituela (genero indarkeria, adingabeak, terrorismoa?), biktimen artean desberdintasun gogorrak sortuz, eta zigor prozesuan, delitugilearen bermeez arduratuta, biktimari edozein lekukori ematen zaion tratua eman diola, delitua zuzenean pairatu duen persona dela ahaztuz.
|
|
2023
|
|
|
54
|
Gure
ordenamendu juridikoaren balio nagusia (EKren 1 art.).
|
|
|
55 Baita ere
|
gure
ordenamendu juridikoaren balio nagusia (EKren 1 art.).
|
|
|
Gure ustez JZPEPLPk gatazkak ebazteko estatuaren sistema eratu du, edo beste hitz batzuetan, haiek konpontzeko mekanismoak dibertsifikatu ditu, herritarrei hainbat aukera emanez. Zentzu horretan, arau horren ZA mintzo da"
|
gure
ordenamendu juridikoan, jurisdikzioaren alboan, epaitegitik kanpo gatazkak ebazteko beste bide egoki batzuk txertatzea" z, ezinbestekotzat jotzen dena" Justiziaren zerbitzu publiko sostengarri bat finkatzeko". Horrenbestez, gatazkak ebazteko estatuaren sistema eta Justiziaren zerbitzu publikoa parekatzen dira, azken hori" herritarrei beren arazoa kudeatzeko biderik egokiena emateko gai izan behar da.
|
|
|
Izan ere, teknika estrajudizialak erabilita konpontzen diren gatazkak, epai organoen lana arintzeaz batera, horiei garrantzitsuagoak diren kontu eta liskarrak ebazteko denbora gehiago errazten diete. Bereziki azpimarratu behar dugu elkarrizketak eta fede onak, askatasunez, hirugarren laguntzarekin (edo gabe), desberdintasun juridikoak ebazteko metodo gisa, gizartea gatazkagabetzen laguntzen dutela, etorkizuneko gatazkak ekidinez eta
|
gure
ordenamenduan barna transakzio kultura bakegilea zabalduz. Hori aintzatetsita baina, era malguago edo zorrotzagoan, justizia egitea denez helburu, hau da, gatazka juridikoak legearekin bat ebaztea, ezin da Epai Boterea ahaztu edo alde batera egin.
|
|
|
Bestalde, ezin uka daiteke GEBEak epaileetara jotzeko derrigorrezko baldintza bihurtzea teknika hauen ezaugarria den erabateko askatasunaren muga nabarmena dela. Hala ere, alderdiak fede onarekin hitz egitera soilik behartzen direla (inoiz ez akordio batera heltzera!) nabarmenduz, teknika hauen oinarriaren muga onar dezakegu,
|
gure
ordenamendu juridikoan, gatazken ebazpen baketsua zabaltze eta normalizatze aldera, betiere, tramite burokratiko hutsak bihurtzen ez direla zainduz. Gure ustez, egokiena bakarrik epe batean izatea litzateke, beranduago, teknika hauek normalizatzean, haien oinarria den askatasun osoa errespetatuz.
|
|
|
Horrenbestez, alderdiek, kasu zehatzean, behar duten teknika estrajudiziala sor dezakete, betiere, indarrean dagoen legedia errespetatuz, zuzenbide estatuak galdatzen duen bezala (EKren 1 art.) eta gutxieneko berme batzuk jasota. Horren harira, gogora ekarri behar dugu ezen
|
gure
ordenamendu juridikoak gatazkak ebazteko indarraren erabilera debekatu egiten duela35 eta aitatutako bermeak, bereziki, epaileek ADR teknikei ematen dieten laguntza eta haiekiko egiten duten kontroletik eratortzen direla. Edozelan ere, JZPEPLPk honako GEBE zehatz hauei egiten die erreferentzia:
|
|
|
negoziazioa, bitartekaritza, adiskidetze" publikoa" 36 (honen barne notarioak, jabetza erregistratzaileak eta Justiziaren Admi nistrazioaren letratuak eginikoak desberdinduz) 37, adiskidetze pribatua, eskaintza lotesle konfidentziala eta aditu independentearen iritzia. Era berean, ezin uka daiteke legegileak protagonismo berezia ematen diola bitartekaritzari, ADR tekniken ereduari alegia, ziur asko,
|
gure
ordenamenduan egun arte, bereziki araututako prozedura estrajudiziala bakarra delako38.
|
|
|
Batetik, ez direla herritarrak akordio batera heltzera behartzen, ahalegintzera (hitz egitera, alegia) baino. Beraz, haien askatasuna zati batean baino ez da mugatzen,
|
gure
ordenamendu juridikoan zehar gatazkak epaitegitik kanpo ebazteko kultura eta horren ondorio eta fruitu guztiak zabaltzeko ahaleginetan. Guztiz lotuta, beren funtzioa bete dezaten, ezinbestekoa da teknika estrajudizialak ondo erabiltzea aldarrikatzea.
|
|
|
Horretarako hainbat argudio ematen dituzte. Batetik, Espainiako historia prozesala gogoratzen dute, bereziki 1981eko PZL, non epai organo beraren aurrean adiskidetze bat ezinbestekoa zen, gerora haren" emaitza ez oso onak" zirela-eta borondatezko bihurtzeko46 Aldi berean,
|
gure
ordenamendu juridikoaren ezaugarri den transakzio kulturaren
|