|
2002
|
|
|
3
|
GURE
HIRIAK ETA HIRI ARKEOLOGIA
|
|
2003
|
|
|
“Txita umezurtzak” kanpaina, duela sei urtetik Fauna Autoktonoa eta haren Habitata Berreskuratzeko Taldeak (GREFA) abian jartzen duena, amaitu da aurten, eta arrakasta handia izan du.
|
Gure
hirietan eta mendian bizi diren ehunka hegazti arruntek bizia salbatu dute, asteetan beren etxeetan adoptatu dituzten boluntarioen lanari esker. Untxiak dira, zozoak, enarak, doministikuak eta baita letxuzak eta belatz txikiak ere, kaskoitik atera berriak, egun gutxirekin edo hegan egiteko zorian, habiatik erori eta aurrera egiteko laguntza behar dutenak.
|
|
2005
|
|
|
Komunikabideek gure etxe barneraino sartzeko gaitasuna izan duten heinean, iragarkiak gure bizitzako eremu guztietan hedatu dira (Hamelink, 1994). Iragarkiz jositako hesiak
|
gure
hirietako eta auzoetako kaleen dekorazio arrunta bihurtu dira, albistegien erdian edozein motatako produktuen mezuak ugaritu zaizkigu, tarrilean, egunero 5.364; horrenbestez, urte batetik bestera 550 ira eta ohikoa da kirolarien jantzietan iragarkiak ikustea (Klein, 2001). Gainera, iragarki kopurua handitzen doa urtetik urtera.
|
|
|
Bizi garen inguruneek, espazioek eta tokiek ere eragin zuzena dute kontsumitzaileen eskubideen urraketan. Erosketak askatasun osoz egiten ditugula eta gure portaera guztiz askea dela pentsatzen badugu ere, uka ezina da
|
gure
hirien eta lurraldeen antolaketak ere kontsumoa bultzatzen dutela, eta, zenbait kasutan, gure eskubideak bortxatzen dituztela.
|
|
2006
|
|
|
Europako kultur zentroek azken 20 urteotan izandako bilakaeraz hitz egingo dute hainbat adituk biltzarrean, jendearen gustuko eskaintza egiten duten eta jendearengana iristen diren aztertzeko. Izan ere, geroz eta kultur zentro gehiago dago
|
gure
hiri eta herrietan. Besteak beste, Jean Dethier Parisko Pompidouko Arkitektura zuzendari ohia, Jordi Marti Bartzelonako Kultura Garaikideko Zentroko kudeatzailea eta Brian Boswijk Amsterdameko Eleveneko zuzendaria izango dira biltzarrean.
|
|
|
Estatu Batuetako Gobernuak Automobilgintzako Etanolerako Koalizio Nazionala (NEVC) sortu du, orokortzeko. Munduko lehen potentziak erregai alternatibo eta gutxiago kutsatzen duelako interes horrek etorkizun garbiagoa eta ekologikoagoa izateko itxaropena ematen du automobilgintzan, eta, beraz,
|
gure
hirietan eta gure eguneroko bizitzan. Etanolaren abantailak ugariak dira:
|
|
2007
|
|
|
Sanferminetan zezenek protagonismo itzela dute
|
gure
hirian eta presidente izateak festa beste modu batean ikustera eramaten zaitu.
|
|
2008
|
|
|
Anai arrebak Israelera, lagun asko Estatu Batuetara... Nik nahiago izan nuen senarrarekin geratzea, hauxe da
|
gure
hiria eta herrialdea, ez genuen bizimodua hutsetik leku arrotz batean eraiki nahi. Anaiak alde egin zuenean esan zidan kanpin dendetan egiten zutela lo, eta bizitzeko adina baliabide ere ez zutela ia.
|
|
|
Aurtengo udan ere ez da korridarik faltako
|
gure
hiri eta herrietan. Euskaldunok urrun gaude europarren sentiberatasunetik.
|
|
2009
|
|
|
Alde batetik,
|
gure
hirietako eta herrietako kaletan lan arkitektoniko bikainak ikus daitezke, hirigintza berriaren modaren ondorioz. Beste batetik, maila profesional handiko bertoko arkitekto gazteen belaunaldi bat bere arrastoa uzten ari da.
|
|
|
|
Gure
hiri eta herrietako gune naturalak desagertzen diren modu eta azkartasun berdinean agertzen da bakardadea.
|
|
|
Hori izango baita tresnarik onenetako bat norberaren berezko izaera balioesteko, eta ikasle guztien autoestimua eta konfiantza sustatu eta sendotzeko, familien jatorria zein den berdin izanik. Eskola eredu bat non, esaterako, gaurko atzerriko hizkuntzen eskaintzari,
|
gure
hiri eta herrietako komunitate erreferentzialenen eta handienen hizkuntzak gehituko zaizkion, hizkuntza horiek ikasteko aukera ikasle guztiei zabalduz, komunitate horietakoak ez izan arren.
|
|
|
Emakumeok bigarren mailako herritarrak izaten jarraitzen dugu
|
gure
hiri eta auzoetan. Gertaera hau ez baita gertakari isolatu bat, egun inposaturiko sistema patriarkalaren ondorio luze bat baizik.
|
|
|
jo dute Gau Zuria: . Egitasmo honen helburua da
|
gure
hiria eta bere kultura azpiegiturak balioztatzea, arteak eraldatutako hiria gure begien aurrean jarriz eta bere ondarearean ateak parez pare zabalduz?. Hartara, arte publikoa, musika, dantza, literatura, antzerkia, diseinua, bideo sorkuntzak eta ezohiko bisitaldiak gozatzeko aukera izango dute ikusleek.
|
|
2010
|
|
|
Bertze batzuek beteko dizkiote ametsak eta mesanotxeak.
|
Gure
hiri eta auzo beretan bizi diren erdal idazle probintzietako horien parean izanen gara agudo euskal idazle gehienok. Irakurlerik gabe, zirkuiturik gabe eta ospe xume baina seguruaren ferekarik gabe.
|
|
2012
|
|
|
Joko honen alderdi interesgarria da, partida hasi baino lehen, bertan behera utzitako zakur eta katuen egoera tristea erakusten duen bideo bat ikustea. Horietako batzuk
|
gure
hiri eta herrietako kaleetan bizi dira. Horregatik, helburua jolastea da, baina baita ikastea ere.
|
|
|
Ekonomia berdearen bernizean baino ekonomikoa ekologikoan jarri litzateke begirada. Gure ezkerreko begirada kritiko eta berdeak, aldiz, eredu sozioekonomiko berria eta mundumailako beste garapen alternatiboa behar ditu zutabe,
|
gure
hiri eta planetaren norabidea eraldatu dezagun.
|
|
2013
|
|
|
Bizi kalitatea eta
|
gure
hirien eta komunitateen jasangarritasuna hobetzeko ekarpen bikainak.
|
|
2014
|
|
|
Halaber, oso iragarle handiak zeuden Euskal Herrian. Elikaduraren sektoreak munta handia zuen, eta jarduera horri lotutako lantegiek betetzen zituzten
|
gure
hiri eta herrien bazterrak. Bestetik, makina
|
|
|
Gure jendartearekin inongo harremanik ez duten pertsona eta agenteek
|
gure
hiriak eta harremanak kontrolatzeko arriskuan gaudela argi dago. Eztabaida eta kezka leku guztietan dago, eta iritzi eta posizioak ere askotarikoak dira.
|
|
|
Oraingoan, gerra gure kaleetan izango da,
|
gure
hiri eta etxeetan, eta nire programa beharrezkoa dela konturatzen zarenean, beranduegi izango da, eta bizitza bakarrean bi gerra galdu izango dituzu.
|
|
2015
|
|
|
Proportzioz euskaldunak gehiengo diren udalerriotan, herritarrek euskara naturaltasunez erabiltzen dute beren komunikazio behar gehienetarako. Euskaraz bizi diren udalerriak onuragarriak dira
|
gure
hirientzat eta Euskal Herri osoarentzat ere, euskara hain zabalduta ez dagoen tokientzat eredu eta arnasa direlako. Horregatik, arnasgune dira gure hizkuntzarentzat.
|
|
2016
|
|
|
Kontuan hartzea gerra eta jazarpenetik ihes eginda
|
gure
hiri eta udalerrietara iristen diren errefuxiatuen artean dauden emakume eta haurren behar espezifikoak; beharrezko harrera eta arreta ziurtatzea, eta era guztietako indarkeria eta diskriminazioa eragoztea;
|
|
|
Batera, gure familiak berreraiki ditugu,
|
gure
hiri eta bizitzak.
|
|
2017
|
|
|
Ezer zapuztu gabe spoiler hitza ingelesetik datorkigu, eta hitzen sustraia spoil da, alegia, hondatu edo zapuztu, esan dezakegu Telleria jaunaren lan honetan zerbait ikasiko dugula garagardoa ateratzeko moduez. Horretan ez dago perfekziorik, noski, eta, gainera, perfekzioa existituko balitz, faxista izango litzateke, baina aitortu behar dugu kaña on bat eskuratzea zaila izan daitekeela
|
gure
hiri eta herrietan. Lehenengo oztopoa garagardoa bera izaten da; bigarrena, upeletatik txorrotetaraino doazen hodien zikinkeria; eta, hirugarrena, birra ateratzen duen eskua.
|
|
|
Erne lagunok! Bidaia berri honetatik
|
gure
hiri eta hiritarrentzat bide eta altxor berriak ekarri behar ditugu fenizioen ospea are handiagoa izan dadin, orain eta gero.
|
|
2018
|
|
|
Gune metropolitar handien kasuan, ordea, etxebizitza merkatuaren presioaren eta etxebizitza duin ordaingarrien aldeko borroka baten testuinguruan, erabilera industrialak etengabe ari dira, isilpean,
|
gure
hirietatik eta, bereziki, gune metropolitar handietatik kanporatuak izaten. Aldi berean, tradizionalki hiriguneak zerbitzatzen zituzten jarduera asko eta asko, industrialdeak okupatzen ari dira egun. Londres bezalako superhiri batean, zoru industriala gutxitu ahala, zoru industrialaren «askatze» eta bir kalifikatzea Londres Handiko Aginte Udalak ezarritako proportzioa baino 3 bider azkarrago ari da egiten (AECOM et al., 2016), eta eremu horietako langile dentsitatea ere biziki ari da hazten.
|
|
|
" Politikariak erasotzeari" ezezkoaren printzipioa, nahiz eta ordezkariak izan eta euren diskurtsoekin Boterearen aukerak bermatu, hautsi egin zen. " Errugabeak" hiltzen genituen, eta ezin genuen azaldu beste aldeko soldadu uniformedunen,
|
gure
hiriak eta herriak geu umiliatuz patruilatzen zituzten eta kuarteletan akanpatzen ziren indar armatu okupatzaileen eta polizien heriotzak azaltzen genituen modu berean. Guk azaldu arren, ez zen modu berean ulertzen.
|
|
|
Varsoviako hiritar zintzoei
|
gure
hiria eta nazioa aska dezaten.
|
|
2019
|
|
|
Ez dut auzapez bakar bat ere ezagutzen gertakari horri harrera egiteari uko egingo liokeenik: kamera guztiak
|
gure
hirira eta lurraldera buruz itzuliko dira. Halako gertakariak antolatzeko Eliseoaren baldintza guztiak betetzen dituzten Frantziako zazpi hirien artean da Miarritze.
|
|
|
Halako gertakariak antolatzeko Eliseoaren baldintza guztiak betetzen dituzten Frantziako zazpi hirien artean da Miarritze. Beraz, Errepublikako presidenteak proposamena egin zidanean, kontsideratu nuen ohore handia zela
|
gure
hiriarentzat eta lurraldearentzat. Are gehiago, ondorio interesgarriak ditu gailurraren momentuan ez ezik aitzinetik eta ondoren ere.Zer ondorio. Lurraldearen balioztatze batzorde bat sortu dugu, gure lurraldearen irudia eta lorpenak erakusteko eta ondorio ekonomikoak nola lortu gogoetatzeko.
|
|
|
Osberno hau nahi den tokian egonik eta izan dena izan dela ere? ..., ez, utzidazue bukatzen, ederki ikusten dut burua alde batetik bestera mugitzen ari zaretela, keinuz adieraziz ahoak oraindik esan ez duena, egin ezazue kontu zuek, mairu eta moabiten arrazakook, iruzurrez lapurtu zenietela Lusitaniako erresuma zuen erresumari eta gure erresumari, gaur den egunera arte hiri, herri eta elizak suntsituz, hirurehun eta berrogeita hamazortzi urte baino gehiago badira
|
gure
hiriak eta gure lurren jabetza bidegabeki dauzkazuela, baina, tira, ikusirik horren luze jo duela Lisboan zaudeteneko epeak, eta bertan jaioak zaretela, zuekin ere erabiliko dugu gure ohiko ontasuna, eta eskatzen dizuegun gauza bakarra da zuen gazteluko gotorlekua eman diezaguzuen, gero zuetako bakoitzak bere lehengo askatasuna gordeko duela, ez zaituztegulako zuen etxeetatik kanporatu nahi, bert...
|
|
|
Eta horrek sekulako kostu ekologikoa duela ezin dugu ahaztu (mundu mailako garraio sistema mantendu eta energiaz hornitzea) petrolioaren ustiapen gaina dagoeneko joa dugun testuinguruan.
|
Gure
hiriak eta lurraldea elikadura burujabetzaren bidean kokatu behar ditugu beraz. Hiri autarkikoen zentzugabekerian erori gabe, baina bai planifikaziorako ipar bezala.
|
|
|
gure hirigintza ereduari buruz hausnarketa egiteko denbora izan dugu. Espekulazioaren presioa gainetik kendu dugunean konturatu gara
|
gure
hiriak eta herriak asko zabaldu direla, eta Euskal Autonomia Erkidegoan lurra ez dagoela soberan. Gure eraikinen% 70ek hogeita hamar urtetik gora ditu, eta ezinbestekoa da mantentzea.
|
|
|
Zeren, konturatzen ez garen arren, uste baino errealitate, mundu eta hiri gehiagok inguratzen gaituzte. Batzuk ez daude guztiz zehazturik, forma zehatzik gabeko sasi hiriak dira, baina, beste asko, guztiz definituak daude, beren izen eta historiarekin, beren gizarteekin,
|
gure
hiri eta herriak bezain errealak dira.
|
|
|
Porlanez beteriko hiri batean hazia erein genuen eta hazi horrek bere fruituak eman ditu.
|
Gure
hiria eta kultura merkantzia bilakatzen dutenen hormen artean bidea irekitzen ari dira sustraiak".
|
|
2020
|
|
|
Bizikleta sareak zabaltzea, semaforoak koordinatzea oinezkoei eta txirrindulariei lehentasuna emateko, hiriak lortzea 30 [máximo de 30 km/ h] eta abiadura mugak errespetatzea, aparkaleku seguruak eskaintzea, txirrindularitza zerbitzuak bultzatzea, bizikletak erosteko laguntzak abian jartzea, araudia eguneratzea… Nola? Sektore horri bultzada ekonomikoa emateko tokiko eta eskualdeko planekin, eskola eta institutuetako bide prestakuntzarekin eta puntu horietako politika guztien administrazioen arteko koordinazioaz arduratuko den figura izendatzearekin; horiek dira Bizikletaren Aldeko Hirien Sareak
|
gure
hiri eta lurraldeetan bizikletaren erabilera sustatzeko egindako talka planaren ardatza. Datozen hilabeteetan, auto pribatuen erabilera ere handitu egingo dela aurreikusten da, garraio publikoan kutsatzeko beldur baitira.
|
|
|
Gasteizko Jakintza liburu denda ere itxi egingo dute.
|
Gure
hirietako eta herrietako denda asko itxi dituzte. Bizi naizen hiriko alde zaharra ez da nire ume garaiko alde zaharra.
|
|
2021
|
|
|
Idazleak ez ezik idazlearekin antz biografiko ebidenteak dituzten protagonistak, horiek ere saldo bat dira gurean. Gure protagonistek gure antzeko adina izan dezakete,
|
gure
hiri eta herrietan bizi daitezke, eta irakurleek –maila batean behintzat– geu ote garen galdetzen badigute, ez digute galdera inpertinenterik egiten.
|
|
|
Espazio publikoen erabileraren inguruan daukagun euskal tradizioa,
|
gure
hiri eta herrietako eskala (gurean ez dago mega hiririk), merkatua, pilotalekua, kalea eta espazio historikoak... nortasuna ematen diguten elementu horiek euskal arkitekturan duten erroa mantentzen jakin dugu etorkizunean, alde batetik.
|
|
|
Erbestealdi bat zen gurea: urrun zegoen
|
gure
hiria eta urrun ziren liburuak, lagunak, benazko bizialdi baten gorabehera ugariak eta aldakorrak. Pizten genuen berogailu berdea, sabaia zeharkatzen zuen hodi luzea zuena:
|
|
|
Jada, etxebizitza" post pandemiko perfektua" lortu dugu. Orain, zer egin
|
gure
hiri eta herrietan dauzkagun espazio eta etxebizitza eraikiekin. Gure etxebizitza" pre pandemikoekin"?
|
|
2022
|
|
|
Halaber, ez du inolako ikaskuntzarik islatzen bi urte hauetan bizi eta sufritu ditugun pandemiaz. Gobernuaren hiri eredua ez dago prestatuta etorkizunean gerta litekeen pandemia baten aurrean erantzuteko, ezta
|
gure
hirian eta gure bizitzetan jadanik ondorioak dituen larrialdi klimatikorako ere. Nolabait esan, Hiri Antolamenduko Plan Orokor berria zaharkituta eta eguneratu gabe sortu da.
|
|
|
Hezkuntzari dagokionez ere bide luzea egin da, adibidez. Eta lortu dugu
|
gure
hiriak eta inguruak fisikoki irisgarriak izatea. Baina lan egin behar dugu pertsonak ere izan daitezen irisgarriak.
|
|
|
Amazon ondoren Glovo, Deliveroo eta Uber Eats ek
|
gure
hiri eta auzoetako bizimodua hankaz gora jarri dutela uste baduzu, adi hurrengo uhinari: heldu dira Cajoo, Flink, Dija, Gorillas, PicNic, Everli...
|
|
|
Esan bezala, aurreko egoeren ondorio zuzena da gure kaleen nortasuna ahuldu eta giroa arroztea. Baina agerian utzi behar da espazio publikoaren pribatizazioa izan dela aldaketa horien ondorio argienetako bat
|
gure
hirietako eta herrietako kaleetan eta, tabernetako terrazak, honen erakusgarri argiena dira. Kalean esertzeko ordaindu beharra daukagu eta, horrek, zenbait kaletan egoteko eta harremanak garatzeko aukera gizartearen zati bati bakarrik eskaintzea dakar.
|
|
|
Bai, badakit ezin dela nahi bezala kolonizatu. Gure aitak erraten zuen euskal jendea zaintzen ez bagenuen,
|
gure
hiri eta herrietan kanpotarrak nagusituko direla. Iparraldetik frankoak nagusitzen ari dira eta Gaskonia erdalduntzen ari da.
|
|
|
«Ezin ukituzko balioak dira guztiak ere, eta gizarte gisa batzen gaituzte, komunitatea areagotzen dute, hemengo izatearen sentimendua pizten dute,
|
gure
hiriekin eta herriekin dugun konpromisoa eta inplikazioa indartzen dute», azaldu du Urtaranek. «Kohesio emozionalak, euskal gizarte gisa, gugandik onena ateratzen du», gehitu du elkarteko buruak.
|
|
2023
|
|
|
Ez.
|
Gure
hiri eta herrietako kale, plaza, lorategi eta parkeetan jolas daitezen sustatu behar dugu. Nola?
|
|
|
ONU Habitat Nazio Batuen hiri asentamenduetarako agentzia espezializatuaren arabera, hiria izateko eskubideaz hitz egiten dugunean biztanle guztiok
|
gure
hiri eta herriez bizitzeko, erabiltzeko, okupatzeko, ekoizteko, eraldatzeko, gobernatzeko eta gozatzeko dugun eskubideaz ari gara. Horrela, hiriek hiri espazio justua, inklusiboa, segurua, jasangarria eta demokratikoa ahalbidetu behar dute, bizitza duina ziurtatu ahal izateko.
|
|
|
Aldi berean, lehendakariak munduari dei egin zion: " Hirurogeita hamabost egunez, Alemania eta Italiako ehun hegazkin baino gehiago, eta herrialde horietako armadako kideak eta boluntarioak, eta mertzenario marokoarrak,
|
gure
hiri eta herriak suntsitzen eta herritarrak sarraskitzen ari dira...". Hogeita lau herrialdetako gobernuburuei bidalitako telegrama laguntza eskaera desesperatua da:
|