|
2017
|
|
|
zergatik egin behar zaio aurre iraunkortasuna, janari osasungarria, elkartasuna eta baliabideak aurreztea sustatzen duen mugimenduari? Alferrikakoa iruditzen zaigulako, ez du okerrera egingo
|
gure
elikadura sistemak, alderantziz baizik. Ongi etorri, mundu hobe baten alde zerbait egiteko hashtag a erabiltzen dutenak.
|
|
2020
|
|
|
Jasangarria al da
|
gure
elikadura sistema?
|
|
|
Ongi funtzionatzen duena eta ez dagoena agerian uzten dute. Hori gertatu da 2020an koronabirusaren pandemiarekin; horrek agerian utzi ditu gure ahultasunak osasunean, zientzian, hezkuntzan edo lanean, eta
|
gure
elikadura sistema ere probatu du. Bereziki, haren funtzionamendu egokia nabarmendu da.
|
|
|
Edo bai? Ezinbesteko elikaduraren argazkia “Bunkerren erosketek”
|
gure
elikadura sistema eta, harekin batera, hornikuntza kateko maila guztiak probatu zituzten: nekazariak eta abeltzainak (urtarriletik aurrera sektorearen egoera hobetzeko egiten ari ziren mobilizazioak amaitu zituzten), supermerkatuetako langileak (400.000 pertsona inguru kutsatu ziren kontsumitzaileei laguntzeko), etxean janaria banatzen zutenak eta infektatzen zutenak (bat).
|
|
|
Engranajeak ordura arte bezala funtzionatzea zen asmoa. Hala ere, “elikagai sistemak ezin dira krisiaren aurrean erresistenteak izan, covid pandemia bezala, jasangarriak ez badira —azpimarratzen du Europako Batzordeak—
|
Gure
elikadura sistemak birdiseinatu behar ditugu. Gaur egun, BEGen emisio globalen ia heren bat dira, baliabide naturalen kopuru handiak kontsumitzen dituzte, biodibertsitatearen galera eta osasunerako eragin negatiboak eragiten dituzte, eta ez dute uzten itzulkin ekonomiko justurik eta bizi baliabide egokirik aktore guztientzat, batez ere ekoizle primarioentzat”.
|
|
|
Animaliak kontsumitzeari uzteak, jakina, zoonosi askoren eragin hilgarria murriztuko luke etorkizunean. Animalien kontsumoak eragindako hurrengo munduko pandemia prebenitzeko estrategia zorrotza baina ez hain gogorra izateko bidea, aldiz, zoonosi pandemien jatorriak identifikatzea eta horiei
|
gure
elikadura sistema birdiseinatuz aurre egitea litzateke. Egun elikadura sistemak dituen albo kalteak —hilgarriak— ez dituen elikadura sistema bat.
|
|
2021
|
|
|
Eta hori guztia, okerragotu beharrean, ingurumenaren degradazioa edo klima aldaketa mugatzen den bitartean. Jasangarria al da
|
gure
elikadura sistema. Deskribapena utopikoa izan daiteke, batez ere kontuan hartzen badugu 3.000 milioi pertsona inguruk ezin dutela dieta osasungarria egin, eremu batzuetan janaria eskuratzeko zailtasunak daudela eta, aldi berean, obesitatea eta gehiegizko pisua areagotzen ari direla mundu osoan.
|
|
|
hondamendi naturalak maizago gertatzen dira erreakzionatzen ez badugu Elikadura sistema hobetzeko helburuak Nazio Batuen Erakundea argi dago: klima aldaketak eta muturreko baldintza meteorologikoek gero eta zailtasun handiagoak dituzte elikagaiak ekoizteko, baina
|
gure
elikadura sistemak ere arazoaren zati dira. Une honetan, ekoitzitako elikagai guztien %35 alferrik galtzen da; berotegi efektuko gasen %29, berriz, elikagaiak granjatik mahaira eramaten dituen hornidura katetik dator.
|
|
2023
|
|
|
Egitura ekonomiko honetan natura" gauza" moduan hartzen da, eta gure burua eta ingurunea bananduta ulertzen ditugu. Lehen sektorearen desagerpenak
|
gure
elikadura sistemaren deslokalizazioa ekarri du eta horrek inpaktu handia dauka garraio sisteman eta elikagaien kontsumoan. Castañosek esan moduan, errealitate desberdinduak ditugu, eta lurralde batzuk sakrifikatzeko zaurgarriago daude, proiektuetan ikusten ari garen gisa.
|
|
|
Amillubi Lurra Taupaka proiektuaren bidez, Zestoako Iraeta auzoko Amillubi baserria eta bere lurrak modu kolektiboan erosteko ibilbideari ekin dio Biolurrek," lurra espekulaziotik zein artifizializaziotik babesteko asmoz, eta lehen sektorea eta
|
gure
elikadura sistema indartzeko helburuarekin".
|
|
|
Biolurrek aurkeztu berri duen proiektuaren helburu nagusia Amillubi" ondasun kolektibo bilakatzea" da, eta horren bitartez honako bideak jorratzea: " Herritarrek bertako eta osasuntsuak diren elikagaiak eskuratzea, nekazariek lurrak modu duinean lantzeko aukera izatea, lurra espekulaziotik zein artifizializaziotik babestea, eta lehen sektorea eta
|
gure
elikadura sistema indartzea". Biolurreko kideek honakoa nabarmendu dute Amillubi Lurra Taupaka proiektuaren aurkezpen ekitaldian" Amillubik Euskal Herrian nekazaritza herrikoi eta iraunkorra eraikitzen parte hartu nahi du, iparraldeko Lurzaindiaren lorratzari jarraituz".
|