|
2003
|
|
|
Xedapen honetan ezarritako delitu egintza eta neurrien preskripzioa
|
gertatuko
da, Zigor Kodean jasotako arauekin bat etorriz.
|
|
|
Fiskaltzak instrukzioa burutzen duen bitartean, behar beste egiaztatuta geratzen bada adingabea zoro zegoela edo indarreko Zigor Kodearen 20 artikuluko 1, 2 edo 3 paragrafoetan ezarritako inguruabarretatik beste edozein
|
gertatzen
dela, orduan, adingabea babestu eta zaintzeko beharrezkoak diren kautela neurriak hartuko dira, kasuan kasuan aplika daitezkeen manu zibilen arabera; egoki bada, adingabea ezgaitzeko eta babes erakundeak eratzeko jarduna sustatuko da zuzenbidearen arabera. Horri guztiari kalterik egin gabe, instrukzioa bukatuko da, eta lege honetan agindutako alegazioak egingo dira beronen 5.2 eta 9 artikuluetan ezarritakoarekin bat etorriz; halaber, lege honek araututako izapideen bitartez, hala denean, adingabearen intereserako egokia den neurri terapeutikoren bat eskatuko da lege honetan ezarritako guztien artean.
|
|
|
3 Delitu egintza non
|
gertatu
eta bertako adingabeen epaileari dagokio eskumena, lege honen 20.3 artikuluan arauturikoari kalterik egin gabe.
|
|
|
Neurri hori ezin da ezarri adingabearen adostasunik gabe. Neurri honen menpe dagoen gizabanakoak aldez aurretik finkatutako zenbait jarduera burutu bebekoak dira, eta gizartearentzat intereshar ditu; jarduera horiek ordaindu gagarri edo beharrizanean daudenentzat onuragarri
|
gertatzen
dira. Ahal den neurrian, jarduera horien izaera lotuko da adingabearen egitateek zein ondasun juridikori kalte egin eta ondasun horien izaerarekin.
|
|
|
Hiru urtekoa, beste edozein delitu astun
|
gertatuz gero
.
|
|
|
12 artikulua. Arau hauste jarraituak
|
gertatzea
edo biktima anitz izatea
|
|
|
Adingabea Fiskaltzaren esku utziz gero, horrek ebazpena eman du atxiloketa noiz
|
gertatu
eta hurrengo berrogeita zortzi orduetan; ebazpena izango da adingabeari askatasuna emateari buruz, hurrengo artikuluan aipatutako uko egiteari buruz edo espedientea hasteari buruz. Fiskaltzak adingabeen epaile eskudunaren esku utziko du adingabea, eta horri kautela neurri egokiak hartzeko eskatuko dio 28 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
Adingabearen kasuan, Habeas Corpus prozeduraren gaineko eskumena izango du askatasunez gabetutako adingabea zein tokitan egon eta toki horretako instrukzio epaileak; hori ez badago egiaztatuta, atxiloketa zein tokitan
|
gertatu
eta bertako epailea; aurrekorik izan ezean, eskumena izango du adingabe atxilotuaren egonlekuari buruz azken berriak zein tokitan izan eta bertako epaileak.
|
|
|
...espedientean, egitateen larritasuna eta egitateon nahiz adingabearen inguruabarrak kontuan hartuta, eta, bereziki, egitateak burutzean indarkeria edo larderia larririk erabili ez izana gogoan izanik; horrez gain, aintzakotzat hartuko du adingabea biktimarekin adiskidetzea, edo adingabeak kaltea konpontzeko konpromisoa bereganatzea, halakoa eragin bazaio biktimari edo delituaren ondorioz kalteturik
|
gertatu
denari, edota hezkuntza jarduera betetzeko konpromisoa bereganatzea, talde teknikoak bere txostenean hori proposatu badu.
|
|
|
Aurreko paragrafoan xedatutakoaren ondoreetarako, adiskidetzea
|
gertatu
dela ulertuko da, adingabeak eragindako kaltea aitortu eta biktimari barkamena eskatu ondoren, biktimak harentearen onerako zenbait ekintza burutze barkamen eskeak onartzen dituenean; eta kaltea konpondu dela ulertuko da, adingabeak biktimarekin edo kaltedunarekin horren mesederako edo gizarko konpromisoa hartu eta konpromiso hori benetan betetzen duenean. Horrek guztiak ez dio kalterik egiten alderdiek ituna egin izanari, erantzukizun zibilaren ondoriozko akzioa, lege honetan ezarrita dagoena, egikaritzeari buruz, delitu edo faltak erantzukizun hori eratortzen duen neurrian.
|
|
|
Behin adiskidetzea
|
gertatu
eta gero, edo biktimarekin edo egindako delitu nahiz faltaren ondoriozko kaltedunarekin bereganatutako konponketa konpromisoa bete eta gero, edo bata edo besteak ezin badira gauzatu adingabearen borondatetik kanpoko arrazoien ondorioz, Fiskaltzak bukatutzat joko du instrukzioa, eta jarduna largetsi eta artxibatzea eskatuko dio epaileari, horretarako jarduna hari bidaliz.
|
|
|
Frogabideak proposatu ahal izango dituzte delitu egitateari buruz eta hori egitean
|
gertatutako
inguruabarrei buruz, salbu eta adingabearen psikologia, hezkuntza, familia eta gizarte egoerari dagozkion arazoetan.
|
|
|
Era berean, talde teknikoak, komenigarri baderitzo eta adingabearen intereserako
|
gertatzen
bada, txostena emango du adingabe horrek konpontze jarduera burutu edo biktimarekin adiskidetzeko ahalbideari buruz, lege honen 19 artikuluan xedatutakoaren arabera; beren beregi adieraziko ditu aipatutako jarduera horren edukia eta helburuak. Kasu horretan, ez da beharrezkoa izango txostena egitea artikulu honen 1 paragrafoan ezarritako ezaugarri eta edukiekin.
|
|
|
Era berean, talde teknikoak bere txostenean proposamena egin dezake, betiere adingabearen intereserako, espedientearen izapidetzak aurrera egin ez dezan; horren arrazoiak izan daitezke adingabeari gaitzespena behar beste azaldu izana jadanik burutu diren izapideen bitartez edota, adingabearen intereserako, beste edozein esku hartze desegoki
|
gertatzea
, egitateak burutu direnetik igaro den denboraren ondorioz. Halako kasuetan, lege honen 19.1 artikuluan ezarritako betekizunak izanez gero, Fiskaltzak espedientea bidal diezaioke epaileari, largeste proposamenarekin batera; gainera, egoki bada, jardunari buruzko lekukotza bidaliko dio adingabeak babesteko erakunde publiko eskudunari, horrek adingabearen babeserako jardun dezan.
|
|
|
Errekurtsoaren helburua doktrina bateratzea izango da, baldin eta aipatu auzitegi nagusietako adingabeen aretoek gora jotzearen gaineko epaiak eman badituzte, eta epaiok desberdinak badira, auzitegi nagusietako adingabeen beste areto batek edo batzuek** eman dituztenei begira, edo Auzitegi Gorenak eman dituen epaiei begira; hala
|
gertatuko
da, egitateak eta adingabearen inguruabarrei buruzko balioespenak oinarrian berdinak izanik, pronuntziamendu desberdinak izan direnean.
|
|
|
Lege honetan ezarritako neurriak betearaztean, adingabeen epaileak izango du kontrola, horrek kasuan kasuko epaia eman duen heinean; epaileak auto ziodunean erabakia hartuko du bien bitartean
|
gerta
daitezkeen gorabeherei buruz, Fiskaltzari, adingabearen letraduari eta neurria betearazten duen erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero.
|
|
|
Behin epaia irmoa izan eta ezarritako neurriaren betearazpen programa onetsi eta gero, epaia zein epaitegik eman eta epaitegi horretako idazkariak neurri horren likidazioa gauzatuko du, hori zein datatan hasten den eta zein datatan bukatzen den adieraziz; interesdunari, hala denean, kautela neurriak ezarri bazaizkio, horien ondorioz betetako denbora zenbatuko da 28.5 artikuluan xedatutakoa kontuan hartuta. Aldi berean ere, betearazpen espedientea irekiko da, eta, espediente horretan, berabeherak agerraraziko dira, lege honetan ezarritakoarekin bat etorriz.tearazpenean zehar
|
gertatzen
diren go
|
|
|
Adingabea biktimarekin adiskidetzen denean, bi bion arteko adostasuna, lege honen 19 artikuluan aipatu bezala, edozein unetan
|
gertatzearekin batera
, adiskidetze horrek ondorerik gabe utz dezake ezarritako neurria, baldin eta epaileak adierazten badu, Fiskaltzak edo adingabearen letraduak hala proposatuta, eta talde teknikoari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero, adiskidetze horrek eta neurriaren iraupen osotik jadanik bete den denborak behar beste erakusten dutela adingabearen egitateek me...
|
|
|
1 Zentroetan zaintza jarduerak eta barne segurtasunari buruzkoak burutu ahal izateko,
|
gerta
daiteke lokaletan eta
|
|
|
2 Era berean, adingabeek indarkeriazko ekintzarik buru ez dezaten edo haiengan lesiorik
|
gerta
ez dadin, zentrotik ihes egin ez dezaten edo zentroko instalazioetan kalterik eragin ez dezaten, edota zentroko langileek, euren eginkizunetan lege bidez aritzean, jarraibideak eman eta jarraibide horien aurkako jarkitze aktibo edo pasiboaren aurrean, araudi bidez ezarritako kontentzio neurriak baino ezin izango dira erabili.
|
|
|
Hiru egunetik zazpi arteko epealdian, adingabea taldetik banantzea, ageriko erasokortasuna, indarkeria eta elkarbizitzaren aurkako alterazio larria
|
gertatzen
denean.
|
|
|
Lege honen 5.2, 7.1 eta 29 artikuluek neurri terapeutikoak aipatzen dituztela kontuan hartuta, adingabeen epaileek neurri horietatik edozein aplikatzen badute, eta gaixotasun kutsagarriak
|
gertatzen
badira edota adingabeen euren edo haiekin bizi direnen osasunarentzat bestelako arriskuak izan badaitezke, epaileok osasun arloko agintari edo zerbitzu eskudunei eratxiki diezazkieke haien gaineko kontrola eta jarraipena, apirilaren 14ko 3/ 1986 Lege Organikoan xedatutakoaren arabera; lege horrek neurri bereziak ezarri ditu osasun publikoaren arloan.
|
|
|
betidanik erantsi dizkion helburuak gorabehera, sarritan egotzi zaio adingabeen justiziari arazo gehiago sortzeko arriskua, konpontzen dituenak baino. Halaxe
|
gertatzen
da bere baliabideak ez badira erabiltzen araua hautsi duen gaztea giza eskubideetan eta balio demokratikoetan oinarritzen den elkarbizitzan berriro ere sartzeko. Bere eragile anitzen jardunbideak, polizia, epaileak, fiskalak, abokatuak, hezitzaileak, gizarte langileak?
|
|
|
banandurik badoaz, nork bere helburuak lortu nahian, bi akats larrik eragotzitako egitura burokratiko bihurtzen da: alde batetik, okerreko arazoaren gainean eragitea, giza konplexutasun existentziala aintzat hartzeko egokiak ez diren tresnak erabiltzen diren heinean, delituaren egileak jasoko duen erantzuna bere pertsona eta gizarte ingurunea kontuan hartzen ez direnean
|
gertatzen
den legez; bestalde, ihardespen penalak gazteari delitugile etiketa jartzen badio eta gizartetik baztertzea areagotzen badu, praktikan jarraikitzen diren delitu gehienen sintoma diren giza arazo partikularrak eta gizarte gatazkak zorroztu eta kronifikatzea besterik ez da lortuko.
|
|
|
Benetan kezkagarriena da, ea aipatu logika horrek ez ote duen 5/ 2000 lege oso osoaren interpretazioa kutsatuko. Edonola ere, lege aldaketa horiek argi asko erakusten dute ildo politiko kriminal berria zein arriskutsu
|
gerta
daitekeen, aspaldiko arazo konplexu eta gizarteetan oso sustraituei aurre egiteko, baieztatutako diagnostikoak alde batera utzirik, gogorkeria gehiagoren botika antzua eskaintzen besterik ez dakienean.
|
|
|
4 Lege testu honek Espainiako Zigor Kodearekin 1995 urtean hasitako bideari eutsi nahi dio. Kasu hartan
|
gertatu
zen bezala, oraingo honetan ere, oreka egokia lortu nahi izan da terminologia eta diskurtsoaren artean, oreka hori lege testu ororen helburua baita, maiz sarri halakorik erdietsi ez arren. Irizpide berberak erabili dira, orobat, testua zutabe bikoitzean aurkezteko orduan; hartara, ahaleginak egin dira, jardule juridikoak begi bistan izan ditzan jatorrizko testua eta euskarazko bertsioa.
|
|
|
Hala ere, parte hartze hori modu mugatu batez ezarri da, adingabeen arloan ez baita onartzeko modukoa gizabanakoek alderdi akusatzaile izateko duten eskubidea, horretarako diren prozesu eskubide eta karga guztiekin. Hemen ez dago, ez ekintza kriminalaren ondorioz kalteturik
|
gertatu
direnen akzio partikularrik, ezta herritarren akzio popularrik ere, kasu horietan gizarte eta estatuaren interes lehenetsia bat adingabearenarekin.
|
|
|
Erantzun berezia behar duten egoeren artean, beren beregi arautu dira kasu zehatz batzuk; kasu horietan, adingabeak zorotasun sintomak ditu, edo, bestela, haren erantzukizuna aldarazten duten bestelako inguruabarrak
|
gertatzen
dira. Adingabea halako egoeretan izanez gero, Fiskaltzak neurri zehatzak sustatu behar ditu, adingabearen interesarekin bat datozenak; horrez gain, Fiskaltzak sustatu behar du legeetan ezarritako babes organismoak eratzea.
|
|
|
Halako egoeretan, gutxieneko esku hartzearen printzipioa aplikatu behar da, eta talde teknikoak bitartekaritza eginkizuna burutu behar du. Horren guztiaren ondorioz,
|
gerta
daiteke espedientea ez hastea, espediente hori largestea edo ezarritako neurria bukatzea. Berriro ere, nabariro hobetsi dira hezkuntza irizpideak eta birgizarteratze irizpideak, gizarte defentsaren gainetik, defentsa hori, aurrezaintza orokorrean oinarritzen den neurrian, beharbada etorkizunerako kaltegarri gerta baitaiteke.
|
|
|
Horren guztiaren ondorioz, gerta daiteke espedientea ez hastea, espediente hori largestea edo ezarritako neurria bukatzea. Berriro ere, nabariro hobetsi dira hezkuntza irizpideak eta birgizarteratze irizpideak, gizarte defentsaren gainetik, defentsa hori, aurrezaintza orokorrean oinarritzen den neurrian, beharbada etorkizunerako kaltegarri
|
gerta
baitaiteke.
|
|
|
Ingurune egituratu horretan, programazio terabulatorioa ez delako egokia, adingabearen baldintzak edo haren ingurunekoak kontuan hartuta. Baina, bestetik, ez dira arrisku baldintzak
|
gertatzen
, adingabe horri erregimen itxiko barneratzea aplikatzera behartuko luketenak.
|
|
|
Praktikan, neurri honek asteburuko atzipenaldiaren osagaiak nahasten ditu gizarte hezkuntzako zereginen edo gizartearentzako prestazioen osagaiekin. Neurri hau egoki
|
gerta
daiteke adingabe jakin batzuekin, horiek asteburuetan txikizio egintzak edo eraso arinak burutzen dituztenean.
|
|
2004
|
|
|
Edonola ere, gaia kasu askotan prozeduraren irizpide erabakigarri izan arren, muntak badu oraindik ere zeregin garrantzitsua. Munta finkatzeko erregelak esperientzian oinarritu eta nabarmen aldatu dira, horien edukia eta egitura hobetuz; orobat, ahaleginak egin dira hasierako zehaztugabetasuna bakarrik
|
gerta
dadin prozesuaren balioa gutxi gorabehera ere zenbatuezinekoa denean.
|
|
|
Hemen, beste arazo batzuetan
|
gertatzen
den bezala, legeak areagotu egin ditu alderdien zamak, eta ahalik eta gehien murriztu du espediente, artxibo eta erregistro publikoetara jotzeko aukera. Legean zehatz mehatz arautu dira hasierako unetik kanpo edukiari buruzko agiriak, eta beste idazki eta tresna batzuk aurkezteko aukerak.
|
|
|
Lege honen abiapuntua, horretarako, hauxe izan da: ezintasun edo oker teoriko nahiz praktikoa
|
gertatuko
litzateke uste izanez gero kasazio egokiena dela inolako gairik eta bigarren auzialdiko inongo epairik baztertzen ez duena.
|
|
|
Zinez, kasazioaren esparru berria itxuratzea nahitaezkoa da hainbat arrazoiren ondorioz, eta arrazoi horiek ez dira unean unekoak edo tokian tokikoak besterik gabe. Alabaina, segurtasun juridikoaren eta tratu berdintasunaren gose diren justirria ere, itxuraketa hori egitea, «kasazio interesa» duten autuetatik zenbait kasuz kasu hautatuz, baldin eta hautaketa hori burutzeko eginkizuna guztiz subjektibo
|
gertatzen
bada.
|
|
|
Norbaitek prozesuko arau hauste astuna
|
gertatu
delako uste osoa badu, eta, arau hauste horren ondorioz, jarduna ekarri behar bada arau hauste hori noiz gertatu eta horren aurreko egoerara, orduan ezin daiteke esan araua zentzugabekoa dela, horrek baztertzen duenean aldi berean beste epai bat eskatzea, jarduna aurreko egoerara ekarri ordez. Prozesuko arau haustearen ondoriozko errekurtsoari on iritziz gero, beste epai bat eman behar da.
|
|
|
Norbaitek prozesuko arau hauste astuna gertatu delako uste osoa badu, eta, arau hauste horren ondorioz, jarduna ekarri behar bada arau hauste hori noiz
|
gertatu
eta horren aurreko egoerara, orduan ezin daiteke esan araua zentzugabekoa dela, horrek baztertzen duenean aldi berean beste epai bat eskatzea, jarduna aurreko egoerara ekarri ordez. Prozesuko arau haustearen ondoriozko errekurtsoari on iritziz gero, beste epai bat eman behar da.
|
|
|
1 Kontsumitzaile eta erabiltzaileen eskubide eta interesen babeserako eratutako elkarte nahiz erakundeek edota kaltedunen taldeek eragindako prozesuetan, epaiketara deituko zaie prozesua hasteko arrazoi den produktuaren kontsumitzaile edo zerbitzuaren erabiltzaile izateagatik kaltedun
|
gertatu
direnei, euren banakako interesa edo eskubidea erabil dezaten. Deialdi hori egiteko, eskubide edo interes horien lesioa zein lurralde esparrutan gertatu eta bertako komunikabideetan demanda onartu dela argitaratuko da.
|
|
|
1 Kontsumitzaile eta erabiltzaileen eskubide eta interesen babeserako eratutako elkarte nahiz erakundeek edota kaltedunen taldeek eragindako prozesuetan, epaiketara deituko zaie prozesua hasteko arrazoi den produktuaren kontsumitzaile edo zerbitzuaren erabiltzaile izateagatik kaltedun gertatu direnei, euren banakako interesa edo eskubidea erabil dezaten. Deialdi hori egiteko, eskubide edo interes horien lesioa zein lurralde esparrutan
|
gertatu
eta bertako komunikabideetan demanda onartu dela argitaratuko da.
|
|
|
Lehenengo bi kasuetan, prokuradoreak, aurretiaz eta modu sinesgarrian, gertaera hori ahalorde emaileari eta auzitegiari ezagutarazi behar die. Etendura
|
gertatuz gero
, Prokuradoreen Elkargo eskudunak auzitegiari emango dio horren berri.
|
|
|
2 Pertsona juridikoaren legezko ordezkariak, ondare masa nahiz ondare bananduaren administratzaileak, edota legearen arabera epaiketan nortasunik gabeko erakundearen ordezkari denak ahalordea egiletsi duenean, pertsona juridiko, ondare masa nahiz ondare banandu edota nortasunik gabeko erakunde horien ordezkaritzan nahiz administrazioan
|
gertaturiko
aldaketek ez dute prokuradorearen ahalordea azkenduko, eta horien ondorioz ez da beharrezkoa izango berriz agertzea.
|
|
|
2 Espainiako auzitegi zibilek ez dute beren eskumenpean jarritako auzien gaineko ardurarik hartuko, honako inguruabar hauetako bat
|
gertatzen
denean:
|
|
|
2 Aurreko paragrafoan aipatutako kasuan, prozesu zibileko jardunaren etendura aginduko da, honako inguruabar hauek
|
gertatzen
direnean bakarrik:
|
|
|
49bis artikulua. Eskumena galtzea, emakumearen aurkako indarkeria egintzak
|
gertatzen
direnean
|
|
|
...en bat burutu ahal izan dela, eta, egintza horren ondorioz, ez bada zigor prozesurik hasi, ezta babes agindurik eman ere, orduan, Botere Judizialaren Legeko 87 ter artikuluko hirugarren paragrafoan ezarritako baldintzak betetzen direla egiaztatu eta gero, alderdiei zitazioa egingo die, Fiskaltzarekin batera agerraldia egin dezaten; agerraldi hori hurrengo 24 orduetan egingo da, epaileak bil ditzan
|
gertatutako
egitateei buruz erabakigarri izan daitezkeen datuak. Agerraldiaren ondoren, Fiskaltzak berehala erabaki du ea hurrengo 24 orduetan genero indarkeriaren inguruko egintzak salatuko dituen, edo emakumearen aurkako indarkeria epaitegi eskudunari babesagindua ematea eskatuko dion.
|
|
|
Idazkari judizialak eratuko ditu auzi paperak, eta horiek gorde eta zaintzea ere berari dagokio. Ez da hori
|
gertatuko
, auzi paperok epailearen nahiz magistratu txostengilearen edo auzitegia osatu duten beste magistratuen esku dauden bitartean.
|
|
|
Hala
|
gertatzen
ez bada, auzitegi exhorto emaileak auzitegi exhorto hartzaileari ezagutaraziko dio exhortoa betetzeko premia, ofizioz edo alderdiak hala eskaturik. Egoerak bere horretan badirau, laguntza eskatu duen auzitegiak egitateak ezagutaraziko dizkio auzitegi exhorto hartzailearen gobernu salari.
|
|
|
5) Etendura eskatu duen alderdiaren abokatuaren heriotza, gaixotasuna edo erabateko ezintasuna
|
gertatu
bada. Egitate horiek, auzitegiaren iritziz, behar beste egiaztatu behar dira, eta ezinezkoa izan behar da beste data bat zehaztea, 183 artikuluan xedatutakoaren arabera.
|
|
|
Ez da aginduko ikustaldiaren etendurarik, baldin eta berori eskatzeko komunikazioa, hiru egun baino gehiagoko atzerapenarekin, bigarrenez
|
gertatu
bada jaso den data zehaztearen jakinarazpenetik zenbatzen hasita. Ondore horietarako, eskabidearekin batera aurkeztuko da aipatu data zehaztearen jakinarazpenaren kopia.
|
|
|
1 Epaileren bat edo auzitegiko kide den magistraturen bat aldatua izan bada, ikustaldirako data zehaztu ondoren baina hori egin baino lehenago, orduan aldaketa horiek alderdiei ezagutaraziko zaizkie, aldaketok
|
gertatu
bezain laster, eta, beti, ikustaldia hasi aurretik. Horrek ez dio kalterik egingo ikustaldia egiteari, salbu eta aldaketaren ondorioz auzitegiko kide nor egin eta epaile edo magistratu hori ezetsi denean, ezespen hori ahoz gertatu arren.
|
|
|
Prozesuen metaketa erabaki eta gero, aribideko prozesuetatik aurreratuena eten egingo da, metaketa zein prozesutan
|
gertatu
eta hori bestearen prozesu mailara iritsi arte.
|
|
|
Aurreko paragrafoan adierazitako abstentzioa eta kasuan kasuko ezespena bidezkoak izateko, Botere Judizialaren Lege Organikoan epaile eta magistratuentzat ezarritako abstentzio eta ezespen arrazoiak
|
gertatu
behar dira.
|
|
|
Legez xedatutako arrazoiren bat
|
gertatuz gero
, epaile edo magistratua auziaren gaineko arduraz abstenituko da, ezespenari itxaron gabe.
|
|
|
2 Legeak xedatutako arrazoietatik bat
|
gertatuz gero
, eginbehar bera dute idazkari judizialak, ofizialak, laguntzaileak nahiz agente judizialak, Fiskaltzako kideak, bai eta epaileak izendaturiko adituak ere.
|
|
|
Auziaren gaineko ardura duen epaile, atal edo salak zein aditu izendatu eta hori abstenitu da, legez ezarritako arrazoiren bat
|
gertatuz gero
. Abstentzioa ahozkoa edo idatzizkoa izan daiteke, betiere behar bezala justifikatuta.
|
|
|
Abstentzioaren arrazoia badago aditua izendatzeko unean, adituak ez du kargua onartuko, eta ordezko adituak berehala ordeztuko du hasierako aditua, halakoa izendatu denean. Ordezko adituak kargua onartzen ez badu, abstentzio arrazoi bera edo ezberdina
|
gertatu
delako, lege honen 342 artikuluko 2 paragrafoan xedatutakoa aplikatuko da. Arrazoia kargua onartu ondoren jakin edo gertatu bada, abstentzioaren berri emango zaio epaile edo magistratuari, epaitegia bada, edo magistratu txostengileari, atala edo sala bada, epaile edo magistratu horrek arazoa erabaki dezan, alderdiek esan beharrekoa entzun ondoren.
|
|
|
Ordezko adituak kargua onartzen ez badu, abstentzio arrazoi bera edo ezberdina gertatu delako, lege honen 342 artikuluko 2 paragrafoan xedatutakoa aplikatuko da. Arrazoia kargua onartu ondoren jakin edo
|
gertatu
bada, abstentzioaren berri emango zaio epaile edo magistratuari, epaitegia bada, edo magistratu txostengileari, atala edo sala bada, epaile edo magistratu horrek arazoa erabaki dezan, alderdiek esan beharrekoa entzun ondoren. Epaile edo magistratuaren autoaren aurka ez dago errekurtsorik.
|
|
|
3 Ezetsiak ezespen arrazoia egiazkoa dela onartzen badu, intzidentea besterik gabe ebatziko da. Hori
|
gertatu
ezean, instruktoreak onartzen badu proposatutako ezespenaren izapidetza, orduan, hamar eguneko epean, eskatutako frogetatik egoki eta beharrezkotzat zein jo, eta hori burutzea aginduko du. Jarraian, instruktoreak auzitegi
|
|
|
Prozesu zibilean, Justizia Administrazioko ofizial, laguntzaile eta agenteen ezespena
|
gerta
daiteke, bakarrik, legez zehaztutako arrazoiengatik eta idazkari judizialak ezesteko ezarri diren izapideen bitartez, kapitulu honetan beren beregi xedatutakoa izan ezik.
|
|
|
Ezespen idazkiaren izapidetza onartu ondoren, eta idazkia jaso den egunaren biharamunean, ezetsiak idaztako arrazoia
|
gertatzen
den ala ez. Ezekari judizialari adieraziko dio alegatutsiak ezespen arrazoia egiazkoa dela onartzen badu, idazkari judizialak erabakiko du ezetsia legez zeinek ordeztu behar eta hori jartzea.
|
|
|
Dena den, epeak geldiaraz eta epe-mugak atzera daitezke, horien betetzea eragozten duen ezinbesteko kasua
|
gertatzen
bada. Horren zenbaketa berriro hasiko da, geldiarazpena edo atzerapena eragin duen arrazoia desagertzen denean.
|
|
|
Epea igarota edo alderdiei prozesu egintza gauzatzeko ezarri epe-muga agortuta, preklusioa
|
gertatuko
da, eta egintza hori gauzatzeko aukera galduko da. Idazkari judizialak, eginbide bitartez jasoko du, epea igaro dela, eta bidezkoa dena erabakiko du, edo horren inguruan kontu arrazoiak emango dizkio auzitegiari, horrek ebazpen egokia eman dezan.
|
|
|
Lege honen 555 artikuluan betearazpen prozesuen metaketari buruz xedatutakoa izan ezik, prozesu adierazleen metaketa bidezkoa izango da, izapide berdinen bidez bideratu badira edo prozesu horien izapidetza prozesuko eskubideen galera barik batera badaiteke, betiere kapitulu honetan adierazitako arrazoietatik bat
|
gertatzen
denean.
|
|
|
1 Epaileren bat edo auzitegiko kide den magistraturen bat aldatua izan bada, ikustaldirako data zehaztu ondoren baina hori egin baino lehenago, orduan aldaketa horiek alderdiei ezagutaraziko zaizkie, aldaketok gertatu bezain laster, eta, beti, ikustaldia hasi aurretik. Horrek ez dio kalterik egingo ikustaldia egiteari, salbu eta aldaketaren ondorioz auzitegiko kide nor egin eta epaile edo magistratu hori ezetsi denean, ezespen hori ahoz
|
gertatu arren
.
|
|
|
4) Ikustaldia hasi ondoren, berau etetea eragingo zuen inguruabarretatik bat
|
gertatu
bada.
|
|
|
Aipatu epea igaro ez bada ere, gauza bera egingo da, geldiarazitako ikustaldia zein epaileren aurrean egiten hasi eta hori ordeztu behar denean. Kide anitzeko auzitegiei dagokienez, hori
|
gertatuko
da, ikustaldia ezin bada berriro hasi, ikustaldian jardun duten magistratuetatik ebazpena emateko nahikorik ez delako.
|
|
|
Azpimarratu behar da diruzkoa ez den betearazpenean
|
gertatutako
aldaketa. Zalantzarik gabe, beharrezkoa zen ikuspegi desberdinetatik eraldatzea gaindituta zegoen arauketa.
|
|
|
Dena den, aipatu manuen multzo hori ez da «ohikotzat» jo daitezkeen kautela neurrien arauketa batzearen emaitza, horien baldintzak eta prozedura ezarriz. Lege honek hobetsi du neurri zehatz batzuen ezaugarri orokorrak argi eta garbi finkatzea; izan ere, neurri horiek ezinbesteko
|
gerta
daitezke, etorkizuneko epai baten eragingarritasuna ezerezean gera ez dadin. Horrela, legeak baldintza eta eskakizun orokorrak ezarri ditu, kautela neurrien araubide irekia lortzeko, ez, ordea, kopuru mugatuaren edo itxiaren sistema.
|
|
|
Beste xedapen batzuek, ordea, zenbait manu aldatu dituzte, legeak ezarritako berrikuntzak direla eta. Hori
|
gertatu
da, adibidez, Ondasun Higikorrak Epeka Saltzeari buruzko Legearen 15 artikuluko zenbait paragrafoarekin eta lehenengo xedapen gehigarriarekin. Espainiako antolamenduan prozesu monitorioa sartu da, eta, aipatu legeak araututako kontratuetan gertatu ez bezala, lege honetan esanbidez jaso dira ordaindu gabeko epeengatiko zorrak.
|
|
|
Hori gertatu da, adibidez, Ondasun Higikorrak Epeka Saltzeari buruzko Legearen 15 artikuluko zenbait paragrafoarekin eta lehenengo xedapen gehigarriarekin. Espainiako antolamenduan prozesu monitorioa sartu da, eta, aipatu legeak araututako kontratuetan
|
gertatu
ez bezala, lege honetan esanbidez jaso dira ordaindu gabeko epeengatiko zorrak. Horregatik, beharrezkoa da zenbait tituluri eratxikitako betearazpena lege honetan xedatutakoari egokitzea.
|
|
|
Epaiketaz kanpoko tituluetan oinarritu betearazpenaren aurka jartzea ez da tituluaren ustezko ahuleziari emandako konpentsazioa; alderantziz, justiziaren eskakizuna da, epaien, ebazpen judizialen edo tartekaritza ebazpenen aurka jartzean
|
gertatu
bezala. Aurka jartzeko arrazoi gehiago egoteagatik sortzen den desberdintasuna aurretiazko prozesua egotean edo ez egotean datza.
|
|
|
Epaien eta epaiketaz kanpoko tituluen betearazpenaren aurka jartzeko arrazoia da prozesuko akatsak egotea ere: alderdi betearaziak demandatuaren izaerarik edo ordezkaritzarik ez izatea, alderdi betearazleak gaitasunik edo ordezkaritzarik ez izatea eta betearazpena agintzean errotikako deuseztasuna
|
gertatzea
.
|
|
|
Ikerketa neurri horiek ez dira legean ezarri ondasun agerpenaren subsidiariotzat; aitzitik, ordainketa agindeirik behar ez den nahitaezko betearazpenaren kasuan, neurriok agin daitezke betearazpena agintzen duen autoan, eta betearazpena berehala gauza daiteke. Horixe gauzatuko da, alderdi betearaziak esan beharrekoak entzun gabe eta betearazpena agintzeko autoaren jakinarazpena eragingarria izan gabe, baldin eta zentzuzko arrazoiak badaude uste izateko, atzerapena
|
gertatuz gero
, betearazpenaren arrakasta zaputz daitekeela.
|
|
|
Dena den, legeak zenbait berrikuntza ezarri ditu, berbarako, alderdi betearazleak amore eman edo atzera egin ahal izatea, eta hirugarrengotzadunak berak sustatu ez duen nahitaezko betearazpenaren kostu ekonomikoak ordaintzea. Bestalde, jabari hirugarrengotzan
|
gertatu
ez bezala, eskubide hobeko hirugarrengotzan beharrezkoa da auzitegiak zein epai eman eta epai horrek kreditua eta beraren lehenespena zehazteko indarra izatea, epai horrek beste egintza batzuk aldez aurretik epaitu ez arren.
|
|
|
Uzi osagarriak. Demanda eta erantzunaren ostean
|
gertatutako
edo jakindako egitateak. Gai horien inguruan agiriak aurkeztea
|
|
|
4 Demanda edo erantzunaren ondoren, auziko alderdien uziak oinarritzeko garrantzitsu den egitateren bat
|
gertatzen
bada, edo alderdiek horrelako ezaugarriak dituen egitateren baten berri orduan izaten badute, entzunaldian alega dezakete hori.
|
|
|
Alderdiek, aurreko paragrafoaren arabera, auzia hitzarmen bitartez amaitzen ez badute, baina egitate guztiekin ados badaude, eta desadostasuna arazo juridikoei begira
|
gertatzen
bada, auzitegiak epaia emango du, entzunaldia zein egunetan amaitu eta egun horren biharamunetik hogei egunetan.
|
|
|
Halaber, frogak gauzatu baino lehen, aurretiazko entzunaldiaren ondoren
|
gertatutako
edo jakindako egitateak alegatu badira edo alegatzen badira, orduan alderdiak entzuteari eta 286 artikuluan aipatu frogak proposatu eta onartzeari ekingo zaio.
|
|
|
1 Ez dira demandak onartuko, baldin eta horiekin edukitza atxiki edo berreskuratu nahi bada eta demanda horiek aurkeztu badira, nahasmendu edo kentze egintza noiz
|
gertatu
eta urte bateko epean.
|
|
|
Birjartze errekurtsoa bost eguneko epean jarri da, birjartze errekurtso horretan errekurtsogilearen ustez zein ebazpenen arau haustea
|
gertatu
eta hori azalduz. Aipatu betekizun biak gertatzen ez badira, probidentzia bideztzia horren aurka ez dago errekurtsorik. ez da errekurtsoa onartuko; probiden
|
|
|
Birjartze errekurtsoa bost eguneko epean jarri da, birjartze errekurtso horretan errekurtsogilearen ustez zein ebazpenen arau haustea gertatu eta hori azalduz. Aipatu betekizun biak
|
gertatzen
ez badira, probidentzia bideztzia horren aurka ez dago errekurtsorik. ez da errekurtsoa onartuko; probiden
|
|
|
3) Auzia erabakitzeko garrantzitsu diren egitateei buruzkoak, horiek
|
gertatu
badira lehen auzialdian epaia emateko epea ireki ondoren, edo epe-muga hori baino lehen gertatu badira, azken kasu horretan alderdiak egiaztatzen duenean egitateok geroago jakin dituela.
|
|
|
3) Auzia erabakitzeko garrantzitsu diren egitateei buruzkoak, horiek gertatu badira lehen auzialdian epaia emateko epea ireki ondoren, edo epe-muga hori baino lehen
|
gertatu
badira, azken kasu horretan alderdiak egiaztatzen duenean egitateok geroago jakin dituela.
|
|
|
Adierazpen horietan, alderdiek auzitegiari adieraz diezaiokete lege honen 343 artikuluan aipatu narrio inguruabarretatik edozein
|
gertatzen
dela.
|
|
|
1 367 artikuluko 2 paragrafoan xedatutakoa gorabehera, alderdi bakoitzak narriopean jar ditzake aurkako alderdiak proposatu lekukoak, baldin eta, lekukooi dagokienez, honako arrazoietatik bat
|
gertatzen
bada:
|
|
|
Idatzizko erantzunak kontuan izanda, edo horiek egiteko ezetza jaso bada edo ez egitea
|
gertatu
bada, auzitegiak probidentzia bidez agin dezake, ofizioz edo alderdietatik edozeinek hala eskaturik, zein pertsonaren lekukotza egoki eta erabakigarri izan, eta pertsona horiek epaiketa edo ikustaldira zitatuak izatea, pertsona juridikoaren edo erakundearen adierazpen iluna edo osatugabea argitu edo osatzeko. Halaber, auzitegiak onar dezake, alderdiak hala eskaturik, adierazpen hori gezurtatzeko froga egoki eta erabilgarrietatik edozein.
|
|
|
2 Legeak ezartzen badu aurkako froga onartzen duen presuntzio bat, froga hori zuzen daiteke presuntzio egitatea
|
gertatu
ez dela frogatzera, edo, kasuan kasuan, presuntzio egitatearen eta presuntzio horren oinarri den egitate frogatu edo onartuaren artean loturarik ez dagoela frogatzera.
|
|
|
1) Auzilarietatik edozeinen gaitasun eta ordezkaritzari buruzkoak, egitateak
|
gertatu
badira 414 artikuluan eta ondorengoetan arautu entzunaldiaren ostean.
|
|
|
2 Amore ematea
|
gertatzen
bada demandari erantzuna eman ondoren, aurreko artikuluaren 1 paragrafoa aplikatuko da.
|
|
|
Auzibitartea, beraren prozesu ondore guztiekin, demanda noiz jarri eta orduan
|
gertatzen
da, baldin eta demanda hori geroago onartzen bada.
|
|
|
Prozesua hasi ondoren
|
gertatu
aldaketak alderdien egoitzari, auzigaiaren egoerari eta epaiketaren objektuari buruzkoak badira, aldaketa horiek ez dituzte jurisdikzioa eta eskumena aldatuko; jurisdikzioa eta eskumena zehaztuko dira, auzibitartearen hasierako unean zer egiaztatu eta horren arabera.
|
|
|
4 Auzitegiak, probidentzia bidez, ez du onartuko alegazio egintzen osteko egitateen alegazioa, baldin eta inguruabar hori behar bezala egiaztatu ez bada alegazioa aurkeztean eta, egintzon preklusioa
|
gertatu
eta gero, egitateren bat alegatzen bada, berori geroago ezagutu dela adieraziz, auzitegiak agin dezake, probidentzia bidez, hori aintzat hartzea bidegabea dela, baldin eta, gainerako alderdien inguruabar eta alegazioak kontuan izanik, egiaztatu gabe agertu bada egitate hori ezin izan dela alegatu prozesuan halakoetarako ezarri uneetan.
|
|
|
1 Auzitegiak aginduko ditu, probidentzia bidez, kasuan kasuko neurri egokiak, honako betekizun hauek
|
gertatzen
badira:
|
|
|
2) Arrazoi edo zioak egotea froga ziurtatzeko neurriok hartu ezean, etorkizunean froga hori gauzatzea ezinezko
|
gertatuko
dela uste izateko.
|
|
|
Zitazioan interesdunari ohartaraziko zaio, arrazoirik gabe agertzen ez bada, aurreko lerrokadan aipatu ondorea
|
gertatuko
dela.
|
|
|
Galdeketari erantzun behar dion alderdiak bizilekua badu auzitegiaren mugape judizialaz kanpo, eta 169 artirren lerrokadan zehaztu inguruabarretatik bat
|
gertatzen
bada, orduan laguntza judizialaren bitartez azter daiteke alderkuluko laugarren paragrafoaren bigadi horrek esan beharrekoa.
|
|
|
2 Aurreko paragrafoan aipatu bidegabeko ezezkoa
|
gertatzen
denean, eta paragrafo horretan xedatutakoaren ordez, auzitegiak agindeia agin dezake, probidentzia bidez, zein agiri erakustea eskatu eta agiri horiek prozesura ekartzeko; horixe egingo da, agiriak prozesura ekartzea komenigarria bada, agirion ezaugarriak, ekarritako gainerako frogak, alderdi eskatzaileak aurkeztu uzien edukia eta uziok oinarritzeko alegatutakoa kontuan hartuta.
|
|
|
Ezetsi ezin diren adituak, ordea, narriopean jar daitezke, honako inguruabar hauetako bat
|
gertatzen
bada:
|
|
|
5) Lanbidean galera dakarten inguruabarretatik beste edozein
|
gertatzea
, hori behar bezala egiaztatuz.
|