|
2010
|
|
|
Honaino helduta, gainerako bidaia Augustinen biografian barrena, berak egin dezala eskatuko nioke irakurleari. Oraindik bide luze eta aberatsa du eta Ana Urkizaren liburua bidelagun on ona
|
gertatuko
zaio. Nik, biografia hau gidari dudala, liburuaren iruzkin txiki bat egin nahi izan dut Karmelen irakurleentzat, baina ez biografia osoarena, guretzat urrunena den zatiarena baizik.
|
|
|
Idazkera, garai hartan beraren berezitasunak edo beti berdin berdin erabiltzen zituen formak errespetatuz, egokitu egin du prestatzaileak, gaurko irakurleari errazago
|
gerta
dakion. Zehatz mehatz azaltzen ditu sarrerako Argitalpen honetazatalean.
|
|
|
Ez elkarren lehian, ezta elkar harturik ere, elkarren osagarri baizik. Hala
|
gertatzen
direla esango nuke. Izan ere, bata eta bestea Ondarroako herriak bideratutako bi proiekturen barruan sortu dira, nahiz eta Anarenak Elkar argitaletxearen bidez argia ikusi eta Julenenak, Ondarroako Udalaren bidez.
|
|
|
Augustinen etxean ez zen sekula egunkaririk falta, ez eta gertuko albisterik ere: aitak beti zeukan zer kontatua, zela egunkari edo aldizkarietan irakurritakoa, zela aroztegian
|
gertatutako
bitxikeria edota batzokian entzundako jakingarririk. [?] Etxean ikasi zuen, beraz, Augustinek, ohiturak ezagutu, maitatu eta gordetzen; kontuei adi egon eta entzuten; handik eta hemendik jasotako gertaerei gorputza ematen; eta hurbileko errealitatea interpretatzen eta maitatzen.
|
|
|
Eta noiz, ez? Edozelako hautapenetan
|
gertatzen
dira istiluak. Gainera gizarte oso zatituan bizi gara.
|
|
|
Fiskala, gure alde? egon ez balitz, zer
|
gertatuko
zen? (Galdera honek, gure herritar askok Audiencia Nacional horretan aurkitu (eta aurkituko) duten giroaz arduratzera bultzatzen edo eramaten nau.
|
|
|
neure ondoan nituelako. Barne bizipen aberats eta hunkigarria zen han bizi izandako guztia, neuk ezer txarrik egin gabe niri
|
gertatutakoa
.
|
|
|
Goizeko 06:00ak aldean zeharo bakarrik eta patxada handiz geratu nintzen kalabozoan eta otoitzean hasi nintzen: 1/ esandakoa esateko izan nuen kemenagatik, nerbioek jokaldi txarra egin bazidaten ere (batzuetan berotik hotzera pasatzean
|
gertatu
izan zaidan bezala: egundoko dardarizoa, kanpotik ia sumatzerik ez dagoena), ESKERRAK eman nizkion behin eta berriz Jaunari, 2/ beste lagunentzat eskatu nuen Espirituaren argia eta kemena, eta 3/ aurrerantzean zer egin nezakeen hasi nintzen hausnartzen.
|
|
|
KARMEL aldizkarikoek EUSKALDUNON EGUNKARIA kasuaz artikulu bat idazteko eskatu didate. Hasieratik gaur arte
|
gertatutakoak
eta bizi izandakoak azaltzeak luzeegi joko lukeela iritzirik, hauxe erabaki dut: alde batetik, kasua zertan datzan gogora ekartzeko zenbait datu aipatzea eta, bestetik, azken hilabeteotan. Madrilgo Audiencia Nacional delakoan epaiketa hasi eta egun arte?
|
|
|
EGUNKARIAren kontrako 2 operatiboa, hau ere guardia zibilek egindakoa? 2003 urteko urrian
|
gertatu
zen: orduan Del Olmo instrukzio epaileak sumarioa edo auzi nagusia bitan banatu zuen eta 2007.ean bultzada erabakigarria eman zion, 3 lagun gehiago inputatuz eta auzi hau epaiketa bidean jarriz.
|
|
|
eskatzea litzateke holako zeredozer epaitegi horretatik espero izatea. (Honek, alegia EGUNKARIArekin
|
gertatutakoak
, galdera gehiago sorrarazten ditu euskal herritarron zenbait eskubideren arduraz: nork babestuko gaitu geure espainiar, babesleengandik??
|
|
|
Orain, bai, fiskalak bere jarrerari tinko eutsi dio hasieratik amaiera arte eta 5 auzipetuon askatasuna edo absoluzioaren alde egin du inolako dudarik gabe. Ez dakit beste noizbait
|
gertatu
ote den holakorik Audiencia Nacional delakoan! Ba al dakizu, irakurle, nolako zirrara eragin zidan guardia zibilak artega ikusteak, fiskalak egiten zizkien zenbait itaunen aurrean?
|
|
|
Hor dago falazian ez jaustearen sekretua. Eta privazio ekonomikoa baldin bada hainbeste gaitzen eragile, orduan proposatzen dut, nire zientzia politikoan, oparotasun baldintzak
|
gertatzea
, eta horretarako politikak sustatzea, bultzatzen den bitartean joera banatzailea, magnanimoa. Kultura indigenen estudioan badugu ikasia hori posible dela, eta historikoa ere badela, gaur egun gezurra dirudien arren gure kultura honetan, orientekoan hazia duena, errotuak gaudenontzat, nahiz eta Jesusek ere Bere parabola, orientalak?
|
|
|
Eta aunitzetan gainera erori da harrokeriaren bekatura, hau da, arrazakeriaren teorizaziora, eta praktikara. Hori herri indigenetan baino kultura orientaletik datozen kulturetan
|
gertatu
da gehiago, piska bat sakonduz gero denok dakigun moduan.
|
|
|
Hori diot nik. Eta daukat ezen zientzia fikzioa egiazki zientzia bat izan daitekeela, eskubide osoz gainera, estudiatzeko
|
gertatu
daitezkeen problemak eta nola kompontzen diratekeen.
|
|
|
Luis Arostegi-k: Europa, Ameriketako Estatu Batuak, Kanada, Australia, antzekoak dira gehien baten, ekonomia, gizarte eta kultura aldetik; gure ardura eta ekintzarako antzeko arazoak
|
gertatzen
dirala esan nahi dot. Europa aipatzean Erdikoa eta Mendebalekoa dot gogoan.
|
|
|
Urte baten Gabon egunak Bagdag en ospatu nituen, inbasino ostean, dana gudalostez hartuta, bonben leherkuntzak entzuten zirala. Hango karmeldarrak ikara handia euken gure arduraz, zeozer
|
gertatu
ez ekigun, sekuestroa, esaterako. Horregaitik,, jeneral?
|
|
|
Hori eta beste balio batzuen aldakuntza kultura eraldatzea dala azaltzen ahalegintzen nintzan, nahiz eta zaila izan zergaitik jazoten diran holako aldakuntzak guztiz argitzea. Sartaldeko ia herrialde guztietan
|
gertatu
izan dira antzeko aldakuntzak. Baina hau be gogorazten neban:
|
|
|
Kronika kutsu hori da, beraz, Arriolaren bertsogintzari darion, alderdi nabariena, eta aipagarriena?, Lekuonaren 1981eko berbak erabilita. Harrezkeroko bertsogintzan ere(), bide beretik jarraitu zuen Arriolak, hurreko errealitateari behatuz, eta
|
gertatzen
zenaren berri emanez, urteotan bertsorik gehienak Donostiako El Diario Vasco n eta Arrasateko jubilatuen aldizkarian argitaratu zituelarik.
|
|
|
Arrasateko benetako kronista dugu Arriola, berak erabilitako gai zerrendatxo honetan ikus daitekeenez: jaiak, kultur ekintzak, omenaldiak, herritar ezkonduen urrezko ezteiak, jubilatuen inguruko ospakizunak, herrian
|
gertatutako
aldaketa sozialak, familiari eta senideei eginiko bertso sortak... Esan dezakegu Jose Manuel Arriolak XX. mendearen bigarren parteko Arrasate herriaren historia apal bat idatzi digula, bihar etziko arrasatearrek euren herria nolakoa zen ikusi ahal izan dezaten.
|
|
|
–Gaur edo biar, egungo urbiltasuna igarotakoan, eta gauzak atzenduxe zaizkigunean, orduan lagungarri ona
|
gertatuko
da gure erriaren kondaira bizia azpi azpitik ezagutu nai dutenentzat. Batez ere aragi bizitan datoz Arrasatek ogeigarren gizaldiko azken laurdenean eduki dituen kinka eta azimi, ak, krisialdiak, gizonak, erakundeak, kirolariak eta abar.
|
|
|
Heriotza hauek izugarri kolpatu zuten Xabier eta eragin handia izan dute bai bere izakeran eta baita bere bizimoduan ere. Aita armadorea zen, eta emaztearen eta alaben heriotza lazgarriak
|
gertatuz
geroztik, buru belarri sartu zen bere negozioetan, semeaz nolabait ahantziz. Baionako barnetegi batean sartu eta bertako hezitzaileen esku utzi zuen neurri handi batean, baita Baztanen zuen bataioko amatxiren eta izebarenetan ere.
|
|
|
Testua mezua da, gai baten inguruan garatua eta batasuna eta osotasuna dituena. Hau
|
gertatzen
da, bestalde, testua sortu duen igorlearen eta hartzailearen artean.
|
|
|
Arbelaren eta ikasleen bitartean urteak igaro ditugunok, arreta handiz erreparatzen diogu ahozko jardunari, zeren gorputzarekin batera hitza izan baitugu baliabide nagusi, idatzia ezinbesteko kodigo
|
gertatu
zaigun sasoietan ere. Dena dela, norbere presentziaz eta ahotsez eskola ordu bikaina eskain litekeen arren, argiro onartu behar dugu euskarri informatikoak eta laguntza itzela direla gure gizarte estimulu bisualez beterikoan.
|
|
|
Beraz, guk gura izan behar duguna da, hizlaria den moduko agertzea, era naturalean, norbera izanik. Zentzu horretan, gorputza, keinuak, oinak kontrolatzea mesedegarri da,
|
gerta
ez dakigun Deustuko unibertsitateko irakasle haren tamainako kolpe latza hartzea, klariona eskuan tarimatik behera atzez jausi zenean.
|
|
|
Hiztegi formalagoa eta landuagoa izaten da hizkuntza idatzian, sintaxia ere konplexuagoa. Horregatik
|
gertatzen
zaigu hain zail ozenki irakurtzea, esaldiak luzeegiak, arraroak direlako ozenki irakurtzeko.
|
|
|
Ezbeharra noiz
|
gertatu
zitzaion ez digu zehazten Egañak. Itsutu zeneko xehetasun hori, bestalde, ez da ostantzeko lekukotasunetan agertzen.
|
|
|
Beraz, nik, gaur egun, nire teoriak ontzat hartzen dituen sozialismo erreformistarekin bat egiten dut, baina, haiek esaten dutenaren kontrara, ezin dut ukatu, logika garbian, iraultzaren posibilitatea ere. Modu aunitzetan kenduak izaten ahal dira poteretik politiko gaiztoak, baina iraultzak nola eta zergatik
|
gertatzen
ahal diren Aristotelesek ere estudiatu zuen. Leninek iraultza zientifikoaz ere hitz egiten zuen, eta, Julio Cesarren moduan, harek bazekien atzera egiten.
|
|
|
Baina etorkizun denaz, zientzia politikoaren barruan, egon daiteke beste zientzia bat, eta eskubide guztiekin izan daiteke zientzia, eta nik zientzia horri deitzen diot zientzia fikzioa. Suposamenetan oinarrituko litzateke,
|
gertatzen
ahal diren kasuak estudiatuko lituzke, asko problematikoak, hau da, erabakia gaitza egiten da halako kasuetan. Ez da bakarrik, orain arte izan den moduan, entretenigarri bat, zientzia ere daiteke izan.
|
|
|
Nire teoria ere marxismoaren ondoren eraikia da, eta marxismoa ezagutuz, marxista ez den arren, materialista dialektikoa ez den arren (nik marxismoan teorizatutakoari galdetzen diot ea zergatik kultura batzuk jozen duten joera akumulativora eta zergatik besteek ez, eta marxistek ez dakite horri erantzuten, eta nik bai; honela erantzuten dut, joera metatzailearen kausa nagusia privazio ekonomikoa da. Orientean
|
gertatzen
zena, adibidez, eta horrekin indikatzen dut soluzioa, etorkizun denaz ez badakit arren zer gertatuko den). Jakitun naiz ezen marxismoak garrantzi handia eduki duela sortu zenetik, hainbeste ezen teologia ere kutsatu duen, baina ni ez nago teoria politiko bat teologian sartzearen alde, eta ez nago askapen teologiaren alde, izan daiteke bat betiko teologia monoteistaren aldekoa, gu kristatuasunetik, eta gero politikan ezkerrekoa, sozialismoaren aldekoa, teologia ikutu gabe.
|
|
|
Nire teoria ere marxismoaren ondoren eraikia da, eta marxismoa ezagutuz, marxista ez den arren, materialista dialektikoa ez den arren (nik marxismoan teorizatutakoari galdetzen diot ea zergatik kultura batzuk jozen duten joera akumulativora eta zergatik besteek ez, eta marxistek ez dakite horri erantzuten, eta nik bai; honela erantzuten dut, joera metatzailearen kausa nagusia privazio ekonomikoa da. Orientean gertatzen zena, adibidez, eta horrekin indikatzen dut soluzioa, etorkizun denaz ez badakit arren zer
|
gertatuko
den). Jakitun naiz ezen marxismoak garrantzi handia eduki duela sortu zenetik, hainbeste ezen teologia ere kutsatu duen, baina ni ez nago teoria politiko bat teologian sartzearen alde, eta ez nago askapen teologiaren alde, izan daiteke bat betiko teologia monoteistaren aldekoa, gu kristatuasunetik, eta gero politikan ezkerrekoa, sozialismoaren aldekoa, teologia ikutu gabe.
|
|
|
Marxismoa erabilgarria daiteke zientzia politikoan (ez da nire irudiz filosofia oso bat, hobea da aristotelismo aktualizatu bat horretarako, baina politikan badu bere lekua marxismoak), diot nik, usura eta joera akumulativoa agertzen denean, eta balekoa da joera redistributivoa nagusitu arte (eta historian zehar, Jainkoak nahi duen arte, sarritan
|
gertatu
daitezke joera aldatzeak). Hori diot nik, zeren marxismoan teorizatzen den komunismo paradisiako hori niretzat idealismo materialista da, idealismo dialektikoa, falaziazkoa dena, logika dialektikoa bezala, ez kontradikzioaren printzipioa, zientzia egiteko ezinbestekoa, ignoratzen duelako.
|
|
|
Azken 50 urteetan euskararen egoera aldatuz joan dela aipatu zuen Patxik. Euskal Herriko herri askotan
|
gertatu
izan den bezala, gazteek apenas jarraitu dute baserrietako bizimoduan herri eta hirietara zabalduz beren etorkizuna. Auzoetako eskolak itxi eta herrirantz jo behar izan zuten inguruko haurrek.
|
|
|
Honen ondoren eta, protokoloari jarraituz, ekitaldian parte hartzen ari ziren euskaltzain osoek beren agurra egin zioten Patxiri. Omenaldietan
|
gertatzen
den bezalaxe, bakoitzak bere oparia eskaini nahi zuen eta momentu aproposa aukeratu zuen Aramaioko abesbatzak bertakoei pare bat abesti eskaintzeko eta ekitaldi nagusiari amaiera emateko. Derrigorrezko argazkiak atera ostean, elizaren aterian Aramaioko dantza taldeak bere errepertorioa eskaini zuen. kalejiran joan ziren gonbidatuak eta herritarrak anaitasun giroan herriko plazan antolatu zuten lunch batez gozatzeko eta egunak emandako guztia elkarrekin konpartitzeko.
|
|
|
Estimatua zuela agerian jarri zen, biek euskararen alde jardun baitute urteetan zehar beren lurraldean. Patxik adierazi zuen bezala, zaila
|
gertatzen
da hitz gutxitan adieraztea Henrikek burututako lan guztia. Aipagarria onomastikan eta toponimian aditua zela eta besteen laguntzaz Gasteizeko Euskal Filologiako fakultatea mar txan jarri izana.
|
|
|
Izan ere, lurralde bakoitzeko geografiak eta demografiak baldintzatua izan ohi da. Aramaion ere hala
|
gertatu
dela uste dut.
|
|
|
Matxinen sentimendu politikoa eta izaera kristaua direla-eta, Aitzolek Sara herrian eginiko bertsolari lehiaketa baten
|
gertaturikoa
kontatzen digu. Izan ere,, en cierta ocasión, su patriotismo vasco y su indiferencia por lo francés mereció que lo descalificaran?.
|
|
|
–Matxinek denak zehatzen zituen, ba Frantzian eta ba bertzaldian? 49 Kantari nekaezina, abestea biziki maite zuen, eta kantu laguna azpiratu arte, gogotsu ere gogotsu ekingo zion bertsozko gudu dialektikoari. Manuel Lekuonak, behin, Sarako jaietan
|
gertatutakoa
kontatzen digu. 1925eko iraila zen, eta betiko moduan bertso lehiaketa antolatu zen Sara herrian.
|
|
|
Etxen
|
gertatzen
bazait neureemaztea, edana naizelarik, itsuski joitea, gero penarenpenaz urrikiz betea maiteagobaizik ez dut ene maitea67.
|
|
|
Dena den, Matxin bezala hamalaueko gerla ere deitzen dugunari jazarri zirenak beharbada guk uste baino gehiago badira lekukotasun anitzik ez bada gelditu ere. Bederatzi puntutako zazpi bertsu hauk beraz holako lekukotasun eskasiaren erdian urre eta zilarrak bezain baliosak eta estimagarriak
|
gertatzen
zaizkigu? 73.
|
|
|
Zeharo aldatzen ari da gure ume eta gaztetxoen inguru linguistikoa. Geroago eta zailagoa
|
gertatzen
ari da hizkuntzaren transmisioa familietan. Gurasoak geroago eta asti gutxiago dute umeekin euskaraz jarduteko.
|
|
|
Euskarari dagokionez, irakaskuntzan hainbateko porrota edota iruzurra
|
gertatu
ote zaigun neure buruari galdetu ondoren, haratago begiratu nahi nuke, arazoaren sustraiak ikasgeletatik kanpo daudela uste baitut. Lehenago, eskola bizitzan den dena erdara hutsean izan arren, eskolatik kanpoko bizitza euskaraz egiten genuen, hau da, euskaldun izaten jarraitzen genuen.
|
|
|
Etorkizuna gazteen esku izango dugunez, kezkarik eta egonezinik handiena gazte horiek, itxura batean, euskarari bizkar egiten ari direla ikusteak sortzen digu. Egin eginean ere, zenbait alorretan, euskararenean ere bai, hain jantzia dugun gazteria euskararen erabileratik aldentzen ari dela ikusteak edo, behinik behin, hala
|
gertatzen
ari dela susmatzeak jota uzten gaitu, bizitzan zehar euskararen alde jo eta ke lanean jardun izan dugunok.
|
|
|
Behin baino gehiagotan bururatu zaigu honako galdera hau: ez ote zaigu latinarekin
|
gertatutakoa
gertatuko euskararekin ere. Mendeetan zehar irakaskuntzan oinarrizko hizkuntza izan arren (garai luzean zehar nazioarteko hizkuntza nagusia ere bai) eguneroko bizitzan tokiko mintzairak erabiltzen zirenez, hizketa hila izatera etorri zen.
|
|
|
Behin baino gehiagotan bururatu zaigu honako galdera hau: ez ote zaigu latinarekin gertatutakoa
|
gertatuko
euskararekin ere. Mendeetan zehar irakaskuntzan oinarrizko hizkuntza izan arren (garai luzean zehar nazioarteko hizkuntza nagusia ere bai) eguneroko bizitzan tokiko mintzairak erabiltzen zirenez, hizketa hila izatera etorri zen.
|
|
|
Total, ezezagun izaten jarraitzen dut. Eta nire mezua, nire filosofia, ez da ia inora iristen, antzua
|
gertatzen
da neurri handian. Eta hori egia da, baina ez osoro, eta euskaraz ere zuhurra izatea ez da soberan dagoen bertutea, izkutuan egina agerian ikusiko baita Jesusen arabera.
|
|
|
Baina Kantek, eta jarraitu diotenek bide hortatik, eurek egina oso ondo teorizatua dagoena terminologiaren esparruan batez ere, Kantek ez zuen kontuan hartu, zentratuz pertsonaia historikoa ere den Jesusen biografian, Kantek ez zuen kontuan hartu
|
gertatu
izan diren gertakizun batzuk, eta horiek dira Jesusek egiten zituen signoak. Eta signoek amankomunean dute eskema hauxe (modu errezean argitzeko):
|
|
|
Eta horrek erakusten du aurretik, a priori, Jesusek erabakitzen zuela. Ez da bakarrik zekiela zer
|
gertatuko
zen, erabaki egiten zuen zer gertatuko zen. Ez zen profeta soil bat bakarrik, gehiago zen (da den hori).
|
|
|
Eta horrek erakusten du aurretik, a priori, Jesusek erabakitzen zuela. Ez da bakarrik zekiela zer gertatuko zen, erabaki egiten zuen zer
|
gertatuko
zen. Ez zen profeta soil bat bakarrik, gehiago zen (da den hori).
|
|
|
Ez zen profeta soil bat bakarrik, gehiago zen (da den hori). Eta erabakitzen duenak indukzio perfektua eginez badaki zer
|
gertatuko
den, a priori, eta horrek erran nahi du ezen Jesusek baduela ezagutza a prioristikoa, ezagutza universala, esperiencia material orotik gain dagoena. Eta halako ezagutza edukitzeak, Kanten terminologia hartuz, erran nahi du metafisika posible bazaiola Jesusi.
|
|
|
Maitasunari buruzko liburuak idazten, oso poetikoak eta hola?. Maitasuna, diot nik, sentimentu pribatua izan daiteke, eta
|
gertatu
daiteke halako sentimentuakin dabilen batek (ni ez naiz honetan salbuespena) buelta bat ematea sufritzen dagoen batekin ez gurutzatzearren. Eta halako liburuekin ez dute ezer demostratzen.
|
|
|
Jesusen gloria ikasten da Haren signoak ikertuz eta estudiatuz. Signo horiek ignoratuz eta gutsietsiz ez zaio Jesusi gloria sobrenaturalik ikasten eta bai ikasten zaio soilik personaia onbera bat, orientekoa, bere bihotza besteei zabaldu ziena, eta ondorioz amaiera tragikoa eduki zuena, erakusten diguna ez izaten beraren moduan,
|
gerta
ez dakigun gertatu zitzaiona, gertatzen zaiena euren bihotza biluztu eta zabaltzen dutenei. Besterik ez bide esceptiko hortatik, bide voltaireano hortatik.
|
|
|
Jesusen gloria ikasten da Haren signoak ikertuz eta estudiatuz. Signo horiek ignoratuz eta gutsietsiz ez zaio Jesusi gloria sobrenaturalik ikasten eta bai ikasten zaio soilik personaia onbera bat, orientekoa, bere bihotza besteei zabaldu ziena, eta ondorioz amaiera tragikoa eduki zuena, erakusten diguna ez izaten beraren moduan, gerta ez dakigun
|
gertatu
zitzaiona, gertatzen zaiena euren bihotza biluztu eta zabaltzen dutenei. Besterik ez bide esceptiko hortatik, bide voltaireano hortatik.
|
|
|
Jesusen gloria ikasten da Haren signoak ikertuz eta estudiatuz. Signo horiek ignoratuz eta gutsietsiz ez zaio Jesusi gloria sobrenaturalik ikasten eta bai ikasten zaio soilik personaia onbera bat, orientekoa, bere bihotza besteei zabaldu ziena, eta ondorioz amaiera tragikoa eduki zuena, erakusten diguna ez izaten beraren moduan, gerta ez dakigun gertatu zitzaiona,
|
gertatzen
zaiena euren bihotza biluztu eta zabaltzen dutenei. Besterik ez bide esceptiko hortatik, bide voltaireano hortatik.
|
|
|
Monumenta Restaurationis Ordinis. Dena dela, restauración izen hori ez zen hainbat historialariren gogoko
|
gertatu
eta Markinan hasiera izan zuenari refundación, nuevo Duruelo eta antzeko izenak ematen hasi ziren. Dokumentazioaren biltzaile, ikertzaile eta argitaratzaile izan den Julen Urkizak berak ez zuen egokitzat jotzen restauración izena; Vinculo izeneko gure arteko barne argitalpenean hau dio:
|
|
|
Askoz ere larriagoa izan zen Larrean eta Zornotzako Ikastetxean
|
gertatu
zena. Nazionalen erasoaren aurrean, A. Rafael Priorea eta A. Jose Domingo Prioreordea Larreako komentuan gelditu ziren nazionalak hara iritsitakoan haien aurrean aurkezteko, inozoki errespetatuak izango zirela uste baitzuten.
|
|
|
Karmeloko presoekin ere beste hainbeste egiten saiatu ziren. Hauek beren buruak defendatu zituzten ahal zuten guztiaz; baina hala ere bost heriotza
|
gertatzea
ezin izan zuten saihestu. Liskarraldi hartan fraideak Gaztediko lokaletan, eraikinaren iparraldean, ezkutatu ziren, eta larrialdia igaro ondoren, elizan mezak ematen jarraitu ahal izan zuten eta komunitateko bizitza bere onera etorri zen.
|
|
|
An. Ruperto atxilotu eta Neila jaunaren Komisariara eraman zuten; hura desagertu zen eta geroztik ez da haren berririk jakin. A. Atanasio Aginagalderi gauza bera
|
gertatu
zitzaion5; A. Melkiades Basagoitia eta A. Simeon Ercilla fusilatuak izan ziren.
|
|
|
Giro itogarria sortu zen gerra zibila amaitu berri zela, irabazleek, inork zirkinik egin ez zezan, beldurgarrizko kontrola ezarri zutelako Ordena erlijioso, erakunde eta agintari guztiengan. Ikus dezagun 1939an izan zen Probintziako Kapituluan
|
gertatu
zena:
|
|
|
Baina datu ziurra, hau da, sekretu honen edukia, zuzenki ezagutu zuen eta Kapituluan partaide izan ez zelako sekretua gordetzea zin egin ez zuen pertsona bakarrarengandik jakin ahal izan da. Begoñako komentuan Bikario
|
gertatu
zena dugu hau. Une hartan behin behineko nagusia zelako, berak jaso zuen Bizkaiko Gobernu Zibilaren oharra eta Markinara helarazi, han baitzegoen Kapitulua bildurik.
|
|
|
Bizkaiko komentuei dagokienez, Balmaseda, dagoen lekuan dagoelako, gerrako bi suen erdian
|
gertatu
zen eta, beraz, behin eta berriro kanoikadaz joa, hondakin multzo bat izateraino etorriz. Hura berriztatzea, izatez, eraikin berria egitea izan zen.
|
|
|
Karmeldar bizitzaren berrezarpena eta Ordenaren bi Kongregazioen arteko batasuna. Italiako eta Espainiako Kongregazioena? bateratsu
|
gertatu
ziren, edota hau haren ondoren laster eta eragile berberen bidez eta Markinako Karmel ardatz gisa hartuta.
|
|
|
lagun minak eta maitaleak izan ziren gero, era arraroenetan hiltzen nituenitsasoan, autoen atzeko eserlekuetan edo musuetan itotadenen hiletara joan naiz banan bananariketa bat dabadiotsut, gaur zure hiletan izan naizmaite dudan jendea bizirik hiltzeko joera daukatbenetan
|
gertatzen
denean hutsunera ohituta egon nadin.
|
|
|
Bost urtean gorriak ikusiko ditu ikastetxean. Bere aitak atara ez baleu ikastetxe haretatik, txarrena
|
gertatu
leikion Teresatxori!...
|
|
|
Baina nik ez nuen bertuterik nahiko bizitzako mixeria hauei gaina hartzeko eta nire bihoztxo gaixoak asko sufritzen zuen? Zorionez, arratsaldero itzultzen nintzen aitaren etxera, eta orduantxe zabaltzen zen nire bihotza(?) Bazuen gaixoak familiako poztasun gozo hauen beharra; hauek gabe barnetegiko bizitza latzegia
|
gertatuko
zitzaion? (Esk A, 22a?
|
|
|
Nahiz eta fikziozko liburua izan, eleberriaren funtsa Euskal Herriaren egoera politikoari lotuta dago erabat. Are gehiago, zenbait gertakizun benetan
|
gertatu
ziren. Izan ere, autoreak ez ditu soilik Euskal Herriaren historia, kultura eta inguru soziala ezagutzen, baizik eta, konkretuki, polizia (hegoaldekoa zein iparraldekoa), ekintzak, sasiarteko eta isilpeko lana, militantzia, presondegia, eta abar luzea aipatzen dituenean, irakurlea harrapatzen du.
|
|
2011
|
|
|
Artikulu hau ikerketa egitasmo zabalago baten parte da. 2006tik, Markinan eta Xemeinen Gerra Zibilean
|
gertatu
zena berreraikitzen eta aztertzen ari naiz, garai hura bizi izan zutenen zein frankisten errepresioa jasan zutenen seme alaben eta ahaideen testigantzak bilduz.
|
|
|
Gure artean, gutxi egin da arlo horretan. Gerra Zibilari buruzko ikerketa orokorrak badaude, baina hutsune handiak daude herrietan
|
gertatu
zenari buruz. Zehazki, gutxi aztertu da gerra osteko errepresioaren mekanismoak herrietan nola funtzionatu zuten, eta horien ondorioak.
|
|
|
Altxamendua
|
gertatu
ondorengo egunetan (1936ko uztailaren 22tik aurrera), markinarrak eta xemeindarrak, batez ere tradizionalistak, kezkatuta zeuden, jende ezezaguna zebilelako herrian, pistolak eta armak agerian zituztela, indar erakustaldiak egiten. Egun gutxira jakin zuten Santiago Meabek zuzentzen zuen Errepublikaren aldeko Batzordeko miliziarrak zirela4 Batzorde hau herriko zein kanpoko Herri Fronteko kideez (Izquierda Republicanako kideak eta, batez ere, sozialistak) osatua zegoen, eta bere helburua zen Errepublika babestea, ordenu publikoa ziurtatzea eta faxistei aurre egiteko frontea antolatzea.
|
|
|
Soldaduekin batera, hainbat markinarrek eta xemeindarrek ere ihes egin zuten militar matxinatuen eta tradizionalisten mendekuaren beldurrez (Onaindia, 1980). Herritarrek Gipuzkoan
|
gertatutako
abertzale, euskaltzale eta ezkertiarren fusilatzeen berri zuten, eta 135 pertsona inguruk ihes egin zuten soldadu frankistak sartu baino lehen. Ihesean zihoazen markinar eta xemeindar askok ikusi zuten Arbatzegi Gerrikaitz eta Gernika bonbardatzen edota erretzen (Onaindia: 1980).
|
|
|
|
Gertatutako
guztiaren aurrean, hainbat galdera sortzen zaizkit: nola azaldu gertatukoa?
|
|
|
Dahrendorf en arabera, autoritatearen banaketa dikotomikoaren azterketa hobeto egiten da talde edo gizarte txikietan. Gerra garaiko Markina eta Xemein herri txikiak izanik, kontzeptu hau sakonean aztertzeko aukera ematen dute, eta horrek gerra ostean
|
gertatu
zena ulertzen lagundu diezaguke.
|
|
|
Bigarren errepublika aldaketa garaia izan zen Espainian, Hego Euskal Herrian, eta, ondorioz, baita Markinan eta Xemeinen ere. Sakoneko aldaketa politikoak, sozialak, ekonomikoak eta kulturalak
|
gertatu
ziren 1931tik 1936ra, eta horrek ordura arteko balioak, pentsamoldeak, jarrerak eta botere harremanak aldatu zituen:
|
|
|
Nekazaritzan ere aldaketa garrantzitsuak
|
gertatu
ziren. Markina eta Xemein inguruan, minifundioa zen nagusi, eta nekazarien artean agertzen zen gatazka handiena etxe jabe eta maizterren artekoa zen; alegia, maizterrek bizi ziren etxaldeekiko zuten eskubideekin zerikusia zuen.
|
|
|
Beste aldaketa garrantzitsu bat emakumeen eskubide sozial eta politikoaren arloan
|
gertatu
zen. 1931n, emakumeen bozka eskubidea onartu zen, eta, apurka apurka, emakumeen partehartze publikoa eta protagonismo politiko eta soziala handitzen hasi zen.
|
|
|
Tovarrek bidali zituen egunkarietara ofizioak hau iragarriz. Baina behin kafe baten zegola han agertu zen loxintxen idazlea eta hurrengo hau
|
gertatu
zen. –Cuando sacó la pistola yo le sujeté los brazos fuertemente, y empezó a disparar mientras forcejeamos, en todas direcciones, lo que provocó el pánico en el café?.
|
|
|
Aberria maite izan zuen, aberria osatzen duten gizakiak maite zituelako. Eta maitasun hori ez zuen erababili bere probetxurako, askotan
|
gertatzen
den bezala, bere garaiko gizarteari bideak irekitzeko baizik.
|
|
|
Askatasun eta ausardia hau militarren aurrean ere agertuko du. Esaterako, 1973ko abuztuan Markinan
|
gertatutakoan
: A. Lino Markinako nagusi zen, guardia zibilek komentua miatu eta liburu, paper, multikopiagailu eta abar eraman zituztenean.
|
|
|
Eta hiru egun aurretik, apirilaren 4an, bilera aipagarri bat
|
gertatu
zen, euskal kulturarentzat egun aipagarria: Bilboko Erzilla Hotelean 9 liburukiko. Diccionario de Autoridades?
|
|
|
Eta Markinako Karmeldarretan hasi zen euskara lantzen eta euskaraz idazten. Karmeldar gazteak euskaltzaletasunez pizteko toki
|
gertatu
zen Markina... Han zen Urbano Manzisidor historia euskaraz azaltzen, A. Lontzi (Ormaetxea), Txomin Agirreren Garoa goratzen, eta ikasleengan harridura sortzen...
|
|
|
Egun zorioneko gogoangarri ori ez zan
|
gertatu
liburuaren irugarren menderarte. Egun ori Etxepare-rentzat berpizte eguna izan da, eta ez irugarren eguneko berpiztea, ez irugarren urtekoa ere, irureun urte geroagokoa baizik?.
|
|
|
Halako taldekako ospakizunak, baina, bide batez familiako kideen arteko loturak estutzeko ere izaten ziren. Horrela, herriko ageriko agerraldietarako
|
gertatu
beharra izaten zenez, berez sortzen zen herritarren artean familia eta auzo giroan halako egintzak martxan jarri eta bultzatzeko gogoa.
|
|
|
Badira beste salmo batzuk ere, hain zuzen, liturgian erabiltzeko eginak edota jakituria herriarengana eramateko
|
gertatutakoak
. Salmo gehienak une historikotik kanpo erabili daitezkeenak izan arren, azkenok unean uneko beharrizanetarako gertatuak izan zirela ematen du.
|
|
|
Salmoak, esan dugun moduan, herriak bere bizipenak batez ere taldeka agertzeko
|
gertatutako
olerki errimatuak diren adinean, zenbait une historikotan, hainbat jazoera historikori erantzuteko asmoz sortuak izan ziren.
|
|
|
Nikolas Ormaetxea (Orixe) jaunaren Urte Guziko Meza Bezperak (1950) izan zen bidea egin zuen lehena. Geroago, salmoak herritarren esku jartzeko ahaleginetan jarraituz, Salmutegia (150 salmo eta Bibliako 17 kantika) deituriko liburutxoa
|
gertatu
zuen; berau Lazkaoko Beneditarrrek argitaratu zuten 1967an. Urte Guziko Meza Bezperak liburua izan zen euskarari liturgian atea zabaldu ziona.
|
|
|
Vatikano II.aren eraginez, herri hizkuntzei liturgian lekua egin zionean, berehala eratu zen Euskal Herriko Elizbarrutien artean, harako liburuak euskaratzeko batzordea. Hegoaldeko batzordeak lan mardula egin zuen ahalik eta testurik bateratuena
|
gertatzen
. Meza liburuetako irakurgaien arteko salmoak ere bateratu egin ziren hainbatean.
|
|
|
Hortik, Salmoak kanta liburuak eta ondoko bertsioek zabalkunde eta erabilera mugatua izatea aldi labur baterako izan zirelako. Beharbada, musika aldeko egituraketa bera ere zailegia
|
gertatzen
zen hainbat apaiz eta eliztar erabiltzailerentzat.
|
|
|
Batetik, badira mundu guztian beharrezkotzat jotzen diren kontzeptuak. Hala
|
gertatzen
da landare, animalia eta zenbait tresna eta bestelako zenbaiten kasuan. Eguneroko bizitzan oso erabiliak izan ez arren, beharrezkoa dira bizitza modernoan bizi ahal izateko.
|
|
|
Lehen Eüskara Egün hura ederra eta ongi antolatua bazen ere, ez zen nik itxaro nuen bezain biribila izan. Alabaina, lehen egunaren ondotik, gehiago etorriko dira, eta ardo onarekin
|
gertatzen
den bezala, urteekin ontzen joanen delakoan nago. Horretarako zuberotarrak izaten dira maisu.
|
|
|
Antolakuntzak hobera egin dau. Batez be gazteak espiritualki
|
gertatzeko
orduan.
|
|
|
Astelehenean Aulestiko D. Emilioren etxean elkartu eta zintan grabatzen genuen eguenetarako emanaldia. Euskara lantzeko abagune aproposa
|
gertatu
zitzaidan?.
|
|
|
Izan ere, balioko ikerketa bakarrak dira kontaketa onartzen dutenak eta laginketa errorea eta fidagarritasuna neurtzea ahalbidetzen dutenak. Datu kuantitatiboek ideologietatik aldentzean laguntzen digute, beste gizarte batzuetan
|
gertatu
denarekin alderaketak egiteko aukera ematen, eta beste gizarte eta egoera batzuetarako baliagarriak izan daitezkeen orokortasunak ematen.
|
|
|
Sakoneko elkarrizketen7, eztabaida taldeen8, bizitza historien9edo delphy teknikaren10bidez ulertu daiteke bakarrik ikergai diren pertsonen mundu sinbolikoa edota hauentzat garrantzitsua eta adierazgarria dena. Iker paradigma honen arabera, gizarte ikerlarien helburua izan behar da teknika kualitatiboak erabiliz lekukoak biltzea, eta biktimek, kaltetuek, gatazkan parte hartu duten protagonistek eta, oro har, herritarrek gatazkari eta
|
gertatutakoari
ematen dioten zentzua eta esanahia ezagutzea, eta hortik abiatuz kontaketa egitea. Enpatian oinarritutako ikerketak bultzatu behar dira, euskal gatazkaren muinera heldu nahi bada.
|
|
|
I, kasu honetan, informazioa biltzeko bidea izateaz gain, interbentzio modu bat da, ikergai den populazioa dituen arazoez ohartzeko, bere egoeraren azterketan sakontzeko eta, azken finean, mobilizatzeko. Zentzu honetan, gizarte ikerlariek euskal gatazkan parte hartu duten gizakiekin batera berreraiki behar dute
|
gertatutakoa
, eta, horrekin batera, ikerketak balio behar du gizarte kideak euren egoeraz eta dauzkaten arazoez jabetzeko (kontzientzia hartuz) eta errealitate horretan eragiteko.
|
|
|
Oinarrizko ikerketetan (ikerketa purua, teorikoa edo dogmatikoa), ikerlariaren lehen helburua da gizarte errealitate bati buruzko ezagutza teorikoa handitzea, eta ez arazo bat konpontzea. Euskal gatazkari dagokionez, oinarrizko ikerketek
|
gertatutakoa
azaltzeko teoria landu litzateke.
|
|
|
Kanpo lanean oinarritutako ikerketetan, datuak modu naturalean biltzen dira,
|
gertatzen
diren momentuan (behaketa zuzena) edo post facto, hau da, behin gertatu ostean (inkesta, sakoneko elkarrizketa, eztabaida taldeak, delphy, bizitza historiak?). Kasu batzuetan, ikerlariak berak biltzen ditu datuak, eta beste batzuetan, beste ikerlari edo erakunde batzuk bildu dituzten datuak erabiltzen dira ikerketarako (iturri ez zuzenen azterketa).
|
|
|
Kanpo lanean oinarritutako ikerketetan, datuak modu naturalean biltzen dira, gertatzen diren momentuan (behaketa zuzena) edo post facto, hau da, behin
|
gertatu ostean
(inkesta, sakoneko elkarrizketa, eztabaida taldeak, delphy, bizitza historiak?). Kasu batzuetan, ikerlariak berak biltzen ditu datuak, eta beste batzuetan, beste ikerlari edo erakunde batzuk bildu dituzten datuak erabiltzen dira ikerketarako (iturri ez zuzenen azterketa).
|
|
|
– Euskal Gatazkaren inguruan oinarrizko ikerketak behar dira,
|
gertatu
denari buruzko ezagutza teorikoa handitzeko. Unibertsitateen, ikerketa guneen eta erakundeen lana izan behar da gai honen inguruan lan teorikoa bultzatzea.
|
|
|
Euskal gatazka ikertzeko teknika kualitatiboak eta kuantitatiboak erabili behar dira. Inkestekin batera, sakoneko elkarrizketak, eztabaida taldeak edo bizitza historiak baliagarriak dira
|
gertatutakoaren
kontaketa berreraikitzeko. Prozesu honetan, bereziki garrantzia eman behar zaie lekukotzei.
|
|
|
Aitzpea Leizaolak dioen bezala,. Gerran garaile izan ziren aldetik, Francoren agintaldiak
|
gertatutakoaz
narratiba sendo bezain unibokoa bultzatu eta mantendu zuen berrogei urte luzez, bai eta memoria publiko ofizial bat eta bakarra, bere heroi eta biktimekin? (Leizaola, 2009: 353).
|