|
2000
|
|
|
Haatik,
|
ezin
dugu ahaztu euskal literaturaren inguruko kritika publikoa batik bat hamarkada honetan zabaldu eta garatu dela. Izan ere, 1990 urtean Euskaldunon Egunkaria kaleratzen hasi zenetik (VII), egunkarietan euskal literatur lan gehienen berri ematen hasi dira, ordura arte lan batzuen kaleratzea ez baitzen aipatu ere egiten.
|
|
2001
|
|
|
Eta irakurketa kontuez ari garenez,
|
ezin
ditugu ahaztu 100 metrok izan dituenen artean polemiko eta eztabaidatuenak izan direnak. Nobelaren beraren oinarrizko kontaketarengatik, hau da, izenburutik bertatik azpimarratzen den ihesaldiaren ehun metroen kontaketarengatik, intepretazio politikoak ugariak izan dira.
|
|
|
Alabaina, 100 metroren berritasunaz mintzo garenean,
|
ezin
dugu ahaztu nobelaren ekarpen nagusiena ez dagoela euskal nobelan ezezagunak ziren kontamoldeen erabileran. Forma eta edukia ilargi beraren bi aurpegiak direla onartuz, egileak nobelan darabiltzan baliabide teknikoek lotura hertsia dute bertan kontatzen zaigunarekin.
|
|
|
Egilearen kontaketa objektiboa eteten duten egunkari, gida turistiko, kanta edo kaleko iruzkinek, nobelaren ahots aberastasunaz haratago, garaiko giro politiko bortitza gogorarazten digute.
|
Ezin
dugu ahaztu, euskararen egoera diglosikoa salatzen duten pasarteez gain, garaiko errepresio politikoa eta euskal izaera kultural oro ukatzen duen erregimena daudela oinarrian, eta horregatik, ezin da ukatu, nobela honetan ere garaiko egoeraren oihartzun ugari kausi dezakegula. Horrela ulertu nahi genituzke, ikastolen hastapenak gogorarazten dizkigun Xabiertxo (1925) liburuari egindako erreferentziak, edo nobelaren zenbait kapitulutan errepikatzen den kantak:
|
|
2008
|
|
|
Nik osagai horietako batean literaturaren didaktikansakonduko dut lan honetan. Izan ere,
|
ezin
dugu ahaztu gaur egun irakurleak literaturarekin daukan lehen harremana eskolaren bidez garatzen duela. Horrez gain, eskolak eginkizun garrantzitsua dauka gazteen irakurtzeko zaletasuna sustatzen ere, eta alde horretatik, egin beharreko lana zen egungo eskoletan zein literatur eduki eta nola irakasten den ikertzea.
|
|
2013
|
|
|
Sarrera lerro hauei amaiera eman aurretik,
|
ezin
ditut ahaztu ikerketa ibilbidean bidaide izan ditudan lagunak. Espezialki, Patxi gogoratu nahi dut, uste bainuen ikerlana bukatuta ikusiko zuela, baina ezin izan du.
|
|
|
Orobat, Amorebieta Etxanoko Udala eta Labayru Ikastegia aipatu behar ditut, haien laguntzarik gabe ez nukeen ikerlana bukatuko, eta bi erakunde horiekin batera Ines Gandarias, Andoni Agirrebeitia, Adolfo Arejita, Miren Ibarluzea eta Iñaki Sarriugarte, 2011ko deialdiko Santiago Onaindia bekaren epaimahaikideak.
|
Ezin
ditut ahaztu, bestalde, modu batean edo bestean lagundu didaten kideak: Jone Miren Hernandez, Mari Luz Esteban, Fernando Golvano, Santi Piquero eta Olatz Muñoz lankideak; eta Paco Etxeberria, Karlos eta Mikel Aizpuru, Idoia, Aitziber eta Xanti Zapirain adiskideak.
|
|
|
Gerraren eta errepresioaren oroitzapenak lantzean, Salbador Zapirainen helburuetako bat injustizia eta zapalketa salatzea zen, baina
|
ezin
zituen ahaztu gerran eta osteko errepresioan hildako biktimak. Izan ere, egilearen identitatea memorian uztartzen da iraganaren aitortzarekin.
|
|
2021
|
|
|
" Hor badago nik uste olatu bat aprobetxatu behar duguna,
|
ezin
duguna ahaztu. Goazen aprobetxatzera hori beste guztia lantzeko.
|