|
2000
|
|
|
Baina beti amaitzen nuen pentsatzen guztiz imajinaezina zaigula besteen etxe barneko intimitatea eta egunerokotasuna, otsoak usoa noiz irensten duen, noiz hagin zorrotzak erakusten... Ni, itxura batean, hain apal eta otzan ikusirik, nekez imajina
|
nazake
inork zenbait eszenatan, esate baterako Dabiden zakila milikatzen, Karkasonatik Baionarako autopistan barrena, bera gidari doala; edo itsasoko ekaitz betean, Gaztelugatxeko ermita ondoan larrua jotzen, haizeak kanpaiari ero moduan eragiten zion bitartean. Gauza intimoekin jarraituz, nekez imajina dezake inork Dabidek zein gustukoa duen txiza komunontzian eserita egitea...
|
|
|
Ni, itxura batean, hain apal eta otzan ikusirik, nekez imajina nazake inork zenbait eszenatan, esate baterako Dabiden zakila milikatzen, Karkasonatik Baionarako autopistan barrena, bera gidari doala; edo itsasoko ekaitz betean, Gaztelugatxeko ermita ondoan larrua jotzen, haizeak kanpaiari ero moduan eragiten zion bitartean. Gauza intimoekin jarraituz, nekez imajina
|
dezake
inork Dabidek zein gustukoa duen txiza komunontzian eserita egitea... Egia da etxe barnean gure txepel  keria ezin argiago azaltzen dela, baina egia da, halaber, beste umore mota bat, beste bihurrikeria puntu bat ere askatzen dugula beharbada hori guztia ongien jaso  tzen duen hitza konplizitatea da, eta hori etxean uzten dugula kalerako atea zeharkatzen dugun une beretik.
|
|
2001
|
|
|
Debekatuta dago! Ezin
|
dezakezu
inor karidadez hil, seme, ez hilarekikoz ez hirugarren batekikoz ere. Legean dagoen prezioa kobratu, eta listo!
|
|
|
Hitz bi esan nahi nituzke honetaz, Unibertsitateari buruz behin eta berriro eragile gisa agertu naizenez gero. Ez
|
beza
inork, mesedez, harrokeriatzat har erabili dudan hitza. Euskaraz dakienak ongi daki zerbaiti eragiten ari dena zerbait nahasten ari dela.
|
|
|
Ez dugu atea zabaltzen ikusi. Ezin
|
zezakeen
inork erakuts, ez Ingmar Bergmanek ere, ez begik ikusi ez belarrik entzun ez duenik.
|
|
|
Ez ote dugu euskaldun guztiok" sarrarazi" esaten? Eta noiz ezkero ito
|
dezake
inor burdin edo tupiki zorrotzak?). " Akamenon Mukene urira elduala, bere emazte Klitaimnestere2 ta Aigistak  asmo batez erail zuten" (Zenbat Agamenon ziren, heldu ahala hiltzeko?).
|
|
|
2 Ez
|
beza
inork pentsa gaurko zenbaiten asmoak erabat baztertzekoak direla deritzodanik, batez ere, errepide horretan bide eta bidexka askok baitute hasiera. Aita Villasante Kortabitartek azaltzen dituen eran.
|
|
|
eta egitez egin zuten, ez hitzez, eta inork eragin gabe. Hori gorabehera, ezin ahantz
|
dezake
inork guztiok, hango haiek, haien bizkarretik berea nagusi atera nahi luketenek, etxekoek eta arrotzek, ederki dakiguna:
|
|
2002
|
|
|
Deskuiduan inork ikusi bazaitu, jende artean ikusiko zintuen. Ez dago heriotza horren lekuko izan zarela esan
|
dezakeen
inor. Hori guk bakarrik dakigu:
|
|
|
Lastima ez ditugula horiekin batera" philosophia" bezalakoak erabiltzen: irudizta
|
dezake
inork nola edertuko genukeen eta zinez apaindu, berez ezin ederrago eta ezin apainago den hizkuntza noble hau, guztietan bat dena, horrela. Ez litzaizuke, gazte sentimental horri, gauza ederra idurituko hori, zerbait benetan mazo guapoa?
|
|
|
Hortxe utziko ditut galdera horiek oraingoz zeren, kontu honekin aurrera segituz gero, menturaz zuk ez zenuke betarik izango hurrengo orrialdera pasatzeko. Halako galderak egitean ez
|
dezala
inork ere pentsa, eta hau ez diot zugatik, jakina, hizkuntza politika, esaterako, zalantzan jartzen ari naizenik. Ez da hori:
|
|
2003
|
|
|
1968an euskara batuaren oinarriak ezarri ziren, eta frantziskotarren gune sakratuan. Arantzazun?, gainera, sinbolikoki oso esanguratsua. Purista batzuentzat" benetako" euskararen amaiera zen hura, hizkuntza artifizialak ordezkatuko baitzuen aurrerantzean; nekez pentsa
|
zezakeen
inork artean aingeruekin hitz egiteko balio zuenik. Gehiengoarentzat, ordea, alfabetatzeko, irakaskuntzarako eta hizkuntza zientifiko eta literarioa garatzeko ezinbesteko bidea zen.
|
|
2006
|
|
|
Inork ez zuen ikusi, ez nuen ezagutzen haren berririk eman
|
zezakeen
inor, eta nik gehiegikeriatzat jotzen nituen kontuok: naziak oso trebeak ziren horrelako izugarrikerien zurrumurruak zabaltzen jendearen izua eragiteko, eta beldurra hedatzeko taktika bati egozten nion nik mitoaren sorrera.
|
|
2009
|
|
|
Lainoa pixka bat altxatu bezain pronto abiatuko nauk gora, bi horien bila. Arrebari zerbait gertatzen bazaio, jo eta txiki txiki egingo diat txoropito hori; izatez ez nauk inor jozale, baina arreba, kuidau gero, ez
|
dezala
inork ukitu. Morroi horri ez zioat tankera onik hartu inoiz, hainbeste bake eta hainbeste mistika... eta, gainera, beste zoro horiekin juntatu zenetik, Iñigo, Mirentxu eta haluzinatu horiekin...
|
|
|
Egokitasun eta proportzionaltasun hori gordetzen baldin bada, zilegizkoa (etikoa esan nahi da) eta eraginkorra izango da hizkuntza politika; hots, gehiegikeriarik gabea, utzikeriarik eta eskastasunik gabea, neurrikoa, proaktiboa, argi eta garbi euskararen sustapenaren aldekoa. Ez
|
beza
inork ahantzi, herritar guztiei bakoitzak nahi duen hizkuntzan bizitzeko aukera ematerakoan, euskaraz bizitzeko aukeretan dagoela defizita. Defizit hori gainditzea izan behar du helburu hizkuntza politikak.
|
|
|
Hala diote bazter guztietako adituek, besteak beste Fishmanek (ikus Fishman, 1991). Eman diezaiogun, beraz, behar beste garrantzia hezkuntzari, ez
|
beza
inork bere ahalmena gutxietsi, baina aldi berean nahitaez erlatibizatu behar dugu hizkuntza indarberritzeko prozesuetan duen eragina, baita euskararenenean ere?, askok uste baino mugatuagoa baita eragin hori.
|
|
|
Lehen hizkuntzatzat dutenek eta harreman formaletan ez ezik harreman ez formaletan ere, edo harreman ez formaletan batez ere? erabilera hizkuntza euskara dutenek eta izan dezaketenek gizarteratu
|
dezakete
inork eta ezerk baino gehiago euskara. Gehiago eta are garbiago ere esan dezakegu:
|
|
|
Ez
|
beza
inork uste izan, elebitasun pasiboari balio positiboa aitortzen diogunean, euskara maila bikaina eskuratzeari uko egiten diogunik edo garrantzia murrizten diogunik, ezta hurrik eman ere. Baina artikulu bat idazteko edo hitzaldi bat emateko edo irakaskuntza unibertsitarioan bezala ez unibertsitarioan irakasle lanetan jarduteko edo komunikazioaren munduan profesional gisa aritzeko nahitaez euskara maila egoki eta jasoa behar dela diogun bezala diogu, halaber, oso okerreko bidea dela maila altua eskuratu zain egotea etxean, lagunartean, lankideekin eta hainbat zerbitzu publiko eta pribatutan euskaraz hitz egitera pausoa emateko.
|
|
|
Ez
|
beza
inork bilatu, baieztapen hauetan, balizko interes politiko ezkuturik, are gutxiago herri aginte zentralekiko deskalifikazio asmorik; zintzoki uste baitugu errealitatearen deskribapen hutsa baino ez direla. Izan ere, kontuan harturik Europako Kontseiluak dioena (Es el Gobierno español el que tiene la responsabilidad general y final de velar por la aplicación práctica de la Carta), uste izatekoa litzateke Espainiako Gobernuak ibili lukeela autonomia erkidegoetako gobernuen peskizan, hauek Hizkuntzen Euroituna bete dezaten eskatuz.
|
|
|
Ez
|
beza
inork pentsa, ezta ere, hizkuntza pluraltasunaren aldeko pedagogia sozialaren proposamen honen atzean ezkutatuta aurkituko duenik sasiko helbururik. Adibidez, Espainiako Diputatuen Kongresuan edo titulartasun publikoko espainiar hedabideetan edo Espainiako hezkuntza sisteman eta unibertsitateetan, gaztelaniarentzako adina leku euskararentzako eskuratzea, edo antzeko beste gehiegikeriaren bat.
|
|
|
Izan ere, litzaiguke gogoan hartzea, normalean, desagertzeko bidean omen dagoenak, edozer delarik, ez duela erakarmen indarrik izaten, gehienez ere gupida sentimenduak eragin ohi dituela. Halere, ez
|
bitza
inork oker interpreta gure hitzak, diogunarekin ez baitugu inola ere esan nahi gezurretan ibili behar dugunik eta, beraz, euskararen etorkizuna erabat bermatuta dagoela edo gisa horretako ergelkeriak esan behar direnik. Uste dugu, ordea, eta zalantza izpirik gabe uste dugu hori, hizkuntzaren biziraupenerako arriskuez eta osasunaz urteetako bilakaeraren perspektibatik hitz egin behar dela, alegia prozesuaren abiapuntua eta azken saldoa nahitaez kontuan izan dituen perspektibatik; ezinbestekoa da hori, gure irudiko.
|
|
|
Gainera, horrela jokatuta, inork ez du herrarako motiborik: patio zahar baten ikuskizunak nekez eragin
|
dezake
inoren inbidiarik.
|
|
|
Bere etika negatiboa da: ez
|
iezaiozu
inori kalterik egin, ezta onurarik ere.
|
|
2010
|
|
|
Amaitzera noa. Herri honek aurrera egin dezan ahalegin osoa egiteko prest gaude, hori ez
|
dezala
inork zalantzan jarri. Helburu hori bete nahi duenak bidean lagun aurkituko gaitu.
|
|
2011
|
|
|
Eta sartzen bazara ere, ez naiz sekula zurekin izango, harik eta Iñigo Ezkerra zure seme maltzur eta traidoreaz mendeku hartzen ez duzun arte. Jakin
|
ezazu
inork baino lehenago nahi izan nuela neuk zure erreskatea burutu nire ondasunen truke, baina galarazi egin zidan berak. Eta gainera, bakardadean harrapatuta, bere egin nahi izan ninduen bortxaz, esanez zerorri ez zinela sekula mairuen ziegetatik aterako, eta ezkon gintezela biok, horrela Bizkaiko nagusi izango ginela eta.
|
|
2012
|
|
|
Nor da urkatzailea, nolakoak ditu sentimenduak? Zeren bila hil
|
lezake
inork txolarre bat hain era ankerrean, zer plazer atera ote dio baldarkeriari. Txoria hiltzen ikusteak zer eman dio (edo kendu!) hiltzailearen bizitzari?
|
|
2018
|
|
|
Hala ere, karez garbitu ditugu neskaren zelda, haren etxeko horma guztiak, haren arropak. Joare bat ezarri diogu lepotik, eta agindu diogu irten dadila egunero plaza nagusira; alabaina, ez dadila jendearengana ingura, ez
|
dezala
inorekin harremanik izan, ez dezala inor uki, ez dezala besoetan haurrik har...
|
|
|
Hala ere, karez garbitu ditugu neskaren zelda, haren etxeko horma guztiak, haren arropak. Joare bat ezarri diogu lepotik, eta agindu diogu irten dadila egunero plaza nagusira; alabaina, ez dadila jendearengana ingura, ez dezala inorekin harremanik izan, ez
|
dezala
inor uki, ez dezala besoetan haurrik har...
|
|
|
–Jakin
|
dezagun
inor dabilen, Jonane, setatu nintzaion.
|
|
2020
|
|
|
Ez da olerki tristea. Ez
|
dezala
inork oker hartu. Olerki mina da, malenkoniatsua.
|
|
2021
|
|
|
Bazitekeen giltza bat izatea gaztetan eliza hura zaharberritzen lagundu zuenetik. Han biktimak biluztu, hagin pozoia edanarazi eta erleak ahora sar
|
ziezazkiekeen
inork endredatu gabe.
|
|
2022
|
|
|
...tramankulu txar hori izatea Ideia brillante hori izan zuenak ziur ez dituela etxean bi ume txirula erabat desafinatuta eta erritmorik gabe jotzen Behin eta berriz Behin eta berriz Behin eta berriz Zeren aitortu behar dut nire seme alabak ez direla Mozart edo Beethoven edo Elena Setien edo Maite Larburu Ez Nire seme alabak txirula hala hola jotzen duten bi ume baino ez dira Eta trikitixa ere bai Ez
|
dezan
inork pentsa musika hezkuntzari garrantzirik ematen ez dioten gurasoak garela bereziki tematu nintzen musika tresnaren bat jo behar zutela eskolaz kanpoko jarduera gisa seme alabek Trikitixa aukeratu genuen kalean eta festa giroan ere jo daitekeelako eta baduelako zerbait oso bertakoa iruditzen zaiguna jakin arren Italiatik ekarri zutela instrumentua Oraingoz ez dute berezko senik eraku  tsi mu...
|
|
|
Galdera horiek erakusten zidaten zein konplexuak eta misterio  tsuak ziren nik beti ekintza sinpletzat eduki nituen Elizako hainbat arau. Apaizak eukaristiarekiko eta aitortzaren sekretuarekiko zituen betebeharrak hain larriak iruditzen zitzaizkidan, ezen nire buruari galdetzen bainion ea nola bil ote
|
zezakeen
inork bere baitan horiek betetzeko indarra; eta ez nintzen harritu esan zidanean Elizako Aitek Posta Bulegoko Gidaliburua bezain liburu lodiak idatzi zituztela, eta egunkariko lege oharrak bezain estu inprimatuak gainera, galdera korapilatsu haiek guztiak argitzeko. Horretan pentsatzen nuenean, askotan ezin izaten nuen erantzunik eman, edota erantzun zentzugabe eta hala holakoren bat ematen nuen soilik, eta, orduan, irribarre egin eta buruaz baiezkoa egiten zuen bi edo hiru aldiz.
|
|
|
Historia ederra da, esan zidan. Entzun, ama, entzun
|
ezazu
inor epaitu aurretik.
|
|
|
hiltzear dagoen laguna bisitatzea. Eta nik norengatik egingo nukeen baino, otu zait nork egingo lukeen nigatik bidaia hori, ez
|
dezala
inork inoiz egin, otoi, oso umore txarrez jartzen bainaiz gaixotzean; gizakiaren zaurgarritasuna onartu nahiko ez banu bezala?. Asko lasaitu naiz gaur egunean halakoak gehienez ere bideo-dei baten bitartez konpontzen direla pentsatu dudanean.
|
|
2023
|
|
|
Juana MarÃak âedalontzi garden, aratza harenaâ, ez dauka bera sostengatzerik, halako bitartekorik ez du. Paquitaren heriotzak abaildua utzi du; bisitatzaileak oraindik ere ezin du behar bezala ulertu mirabe baten heriotzak eragin dezakeen sufrimendua, nekez lagundu
|
dezake
inor.
|