|
2003
|
|
|
Gaztelaniaz baina karaktere grekoz idatzia zuen Agurtzanek bere atxilotze aldiaren lehen bertsioa: α, β, γ, δ.. amak koadernoa deskubrituta ere bere minaren handiaz ez ikaratzeko; ez
|
zezala
inork ikus, baina hala ere idatzi egin behar... Sentipen bikoitz berbera dago liburuko pasarte zirraragarrienetako batean:
|
|
2004
|
|
|
Erdal kultur gaien kontsumoan euskaldunen parte hartzea erdaldunena beraiena bezain nabarmena ez denik nekez uka
|
dezake
inork. Haatik, gauzak atzekoz aurrera jarrita, erdaldunek nola parte hartzen dute euskal kulturaren kontsumoan?
|
|
|
Haatik, ez nuke honekikorik amaitu nahi honakoa erantsi gabe: Gimenezek, edo honen antzera pentsa
|
dezakeen
inork ez zukeen halakorik inoiz aitortuko, aldez aurretik Estaturik gabeko milaka hizkuntza horien egoera nazionalaz eta politikoaz informazio pixka bat eduki izan balu. Informazioaren gizartean eskueran omen daukagun informazioak, dirudienez, ez digu egiazko informaziorik igortzen mendeko diren herri identitateen gainean.
|
|
2005
|
|
|
Hostoak galdu barik dirauten zuhaitzek ez dute babesik eskaintzen, eta turrustaka isurtzen dituzte tanta potoloak ibiltari bakanen aterkien gainera. Nekez atera
|
dezake
inork adorerik begiak altxatu eta inguratzen duten etxe dotoreen edertasunari erreparatzeko, ez haietariko batzuk errematatzen dituzten kupula klasikoei. Nahikoa lan, ibai bihurtutako errepidea burdiek aurretik eroan barik azkar zeharkatzen eta telefonoz hartutako atari zenbakia topatzen.
|
|
2007
|
|
|
Autoreak, edonola ere, Menéndez Pelayo, Menéndez Pidal eta oroz gain Unamuno Herri Psikologia alemanean zein ikasiak diren erakusteko idazten du, maisu espainol hauen maila zientifiko euro parraren agiria?, eta interes handia du Volksgeist hau, herri psikologikoa, eta beste, erromantikoa?, bereizteko ez ezik, biok kontrajartzeko ere? ez
|
beza
inork pentsa, irrazionalismo totalitarioen maisuak, edo halakoen maisuen ikasleak, direnik horiek, Volksgeist zaleak direlako! –Es necesario observar en este punto que las relaciones entre el Volksgeist y el individuo, producto de la historia, difieren en el contexto de la Völkerpsychologie de las relaciones que entre ambas entidades se establecía en la más pura tradición romántica [zein da hau zehazki?].
|
|
2008
|
|
|
Bospasei segundo haietan nekez burura zekiokeen Beñardori halakorik, egia da, poza beti da xa boi burbuila bat, txikiagoa edo handiagoa, gorputzaren eta pentsamenduaren grabitazio eremutik ihes egiten duena, eta Beñardo pozaren mende zegoen, berak utzitako bertso batean aitortu zuenez: ?(?) eskua eman zidan,/ sentitu nintzen nor;/ nire poza pentsatu/ al
|
dezake
inork(?)??, baina nola uka aipatutako arrazoi hauek guztiak zebilzkiola azpitik, beste asko ere bai, beharbada?, pozaren bidea prestatu eta zabaldu ziotenak, era batean edo bestean. Pozez zegoen, bai, eta pozez abiatu zen herrirantz, non, meza entzunda gero, tabernara egin baitzuen Kaxkagorrirekin batera, honekin zuèn saioari ekiteko.
|
|
|
Han, kriseilu, argizari eta kandelek argi txikiak proiektatzen zituzten, zeinek bat egiten baitzuten, argitasun ondoriozko bat osatzeko, mojen ikus-eremua definitzen zuena, espazioan argi mehe dardarati bat nagusi, garren dardaren araberakoa; argia hain zen mehea bazter batzuetan, san Mamerto egon ohi zèn tokian, adibidez?, non iluntasun ia solido batek hartua baitzirudien: esan nahi baita korutik nekez antzeman
|
ziezaiokeela
inork san Mamertoren irudi faltari, arreta osoz erreparatu ezean. Moja hark, ordea, sor Imelda zuen grazia?, ohitura bat zuen, kaperara sartzen zen bakoitzean san Mamertori begiratzen baitzion, lehenik eta behin.
|
|
|
Han, kriseilu, argizari eta kandelek argi txikiak proiektatzen zituzten, zeinek bat egiten baitzuten, argitasun ondoriozko bat osatzeko, mojen ikus-eremua definitzen zuena, espazioan argi mehe dardarati bat nagusi, garren dardaren araberakoa; argia hain zen mehea bazter batzuetan –san Mamerto egon ohi zèn tokian, adibidez–, non iluntasun ia solido batek hartua baitzirudien: esan nahi baita korutik nekez antzeman
|
ziezaiokeela
inork san Mamertoren irudi faltari, arreta osoz erreparatu ezean. Moja hark, ordea –sor Imelda zuen grazia–, ohitura bat zuen, kaperara sartzen zen bakoitzean san Mamertori begiratzen baitzion, lehenik eta behin.
|
|
|
Bospasei segundo haietan nekez burura zekiokeen Beñardori halakorik, egia da –poza beti da xa boi burbuila bat, txikiagoa edo handiagoa, gorputzaren eta pentsamenduaren grabitazio eremutik ihes egiten duena, eta Beñardo pozaren mende zegoen, berak utzitako bertso batean aitortu zuenez: "(...) eskua eman zidan,/ sentitu nintzen nor;/ nire poza pentsatu/ al
|
dezake
inork(...)" –, baina nola uka aipatutako arrazoi hauek guztiak zebilzkiola azpitik –beste asko ere bai, beharbada–, pozaren bidea prestatu eta zabaldu ziotenak, era batean edo bestean. Pozez zegoen, bai, eta pozez abiatu zen herrirantz, non, meza entzunda gero, tabernara egin baitzuen Kaxkagorrirekin batera, honekin zuèn saioari ekiteko.
|
|
2009
|
|
|
–Ez
|
dezagun
inor iraindu, lagunok, ezen iraintzen duenak bere burua baino ez baitu iraintzen, nahiz eta ez beti, jakina, eta pentsa dezagun une llabur batez Hamaseik egin duen hausnarketaz.
|
|
|
Eta senarrari besotik heldu, gelatik irten, eta halaxe heldu ziren Rakelen gelara, non zabalik aurkitu baitzuten atea, Rakel nagusien zain balego bezala, Nazariok eta Reginak haren arreta pizteko moduko ezer egin ez bazuten ere, ez soinurik atera. Reginak arrastaka zeramatzàn txapinen soinu isila izan ezik? ez bidean hitz egin; alabaina, etxekoandreak neskameari eguerdian bere agindu zorrotzak eman zizkionetik, zain zezala haurra bertatik bertara eta ez
|
ziezaiola
inori barrura sartzen utzi, Nazariori eta Ernestinari izan ezik?, erne zegoen Rakel, ateari eta inguruko hotsei adi, nornahi hurbil baitzekiokeen edonoiz, nagusien seme alabetako bat, esate baterako, eta orduan zer?; egoera berriak, gainera, erneago egotera bultzatzen zuen neskamea, halako moldez, non haren sentiberatasunak are sentiberago behar baitzuen, eta haren zentzumenak zentzumenago?... entzumena entzumenago ere bai, gela hartan itxia zegoena, itxia zegoelako, hain zuzen?
|
|
|
Txit urruti hartzen dira gure eguneroko bizimoduan eragin zuzena duten erabakiak, eta guk aukeratu ez ditugun buruzagiek hartzen dituzte. Eta saldu nahi digute demokratikoki aukeraturiko jaurlaritzek eta gobernuek ezer gutxi egin
|
dezaketela
inork aukeratu ez dituen enpresaburuen ekimenen aurrean. Uhin apartsuaren indarra nolabait profitatu nahi luketen surflari zalantzatiak lirateke, ia beti kilin kolon.
|
|
|
...n gelara, non zabalik aurkitu baitzuten atea, Rakel nagusien zain balego bezala, Nazariok eta Reginak haren arreta pizteko moduko ezer egin ez bazuten ere, ez soinurik atera –Reginak arrastaka zeramatzàn txapinen soinu isila izan ezik– ez bidean hitz egin; alabaina, etxekoandreak neskameari eguerdian bere agindu zorrotzak eman zizkionetik –zain zezala haurra bertatik bertara eta ez
|
ziezaiola
inori barrura sartzen utzi, Nazariori eta Ernestinari izan ezik–, erne zegoen Rakel, ateari eta inguruko hotsei adi, nornahi hurbil baitzekiokeen edonoiz, nagusien seme alabetako bat, esate baterako, eta orduan zer...; egoera berriak, gainera, erneago egotera bultzatzen zuen neskamea, halako moldez, non haren sentiberatasunak are sentiberago behar baitzuen, eta haren zentzumenak zentzumenago...
|
|
2010
|
|
|
Baina zer, Bestea, nik uste nuen bezala, gizakion ilusio bat bazen, heriotzarekiko beldurrak sortua? Ikusten ez zenari, berriz, nola eman
|
ziezaiokeen
inork ikus zitekeenaren kategoria?
|
|
|
Meyer jaunaz mintzatu izan natzaizu, eta dexente aurreratu dut haren gidaritzapean??; alemana ez nekien arren, nik ez nuen zalantzan jartzen kontuan hartzeko moduko hizkuntza zela, bikaina eta jasoa, baina zuk hura esan zenidanean, irain bat bezala sentitu nuen; euzkotar batek alemana euskara baino lehenago ikasi??; ez zitzaidan buruan sartzen!; horregatik, beharbada, euskararen gaiaz hasi ginenean, ohi baino sutsuago ekin nion, hizkuntza endarekin eta abendarekin nahasten nituela, odolarekin eta aberriarekin; hizketan sutsu ari nintzen, bai, baina, mihiak aldarrikatutako arrazoien gainetik, sua bera bihurtu zitzaidan arrazoi guztien arrazoi? ulertu ere, nekez uler
|
bainezakeen
inor desados izan nezakeenik, hainbesteraino distortsionatzen zidan suzko begiradak errealitatearen zentzua; zu, beraz, konbentzituta behar zintudan, suak sututa ere bai, agian, baina mintzaldia bukatu eta txaloak espero nituenean, mintzaldian perla ederrik ere bota nuen, egia esan, harako hura, konparazio batera:
|
|
|
Garai batean sutan jartzen nintzen kontu hauengatik, baina gaur ez. Hori bai, ez
|
diezadala
inork eska jende ergela ez mespretxatzea, biziki mespretxatzen dut-eta, baita neure burua ere noizean behin, ondorioz?, sentimendu horretan izotzak suari tokia jan badio ere. Izotzak ez baitu suak adina energia xahutzen eta osasuna ere zaindu egin behar baita?
|
|
|
esan niezaiokeen?, ekaitza baretuta gero; kontu hartan, nolanahi ere, berri ona zen, onetan onena? Helena eta biok, itxuraz, kinka larri hartatik libratu ginela, hutsagatik izan bazen ere; gaizki pasatu genuen, bai, baina bizirik geunden, osorik geunden, eta nekez izan
|
zezakeen
inork gure susmorik; Jainkoari eskerrak emateko ordua zen, hortaz?; belauniko eman behar nizkion, gainera, hain grazia handiagatik, zangoak indarberritu bezain laster, gelako gurutzearen aurrean; bekatu mortalarena ere buruan zebilkidan, jakina, gurutziltzatuaren aurrean belaunikatu nintzenean zer esanik ez; memento batean ere iruditu zitzaidan, egia esan, gurutziltzatua hizketan hasi zitzaidala:... –Horra zu, Gabino, plazerez plazer, eta ni hemen iltzatua?;. Bai, baina gaur neure ezteietan bezala sentitu naiz, hainbeste maite dut Helena, eta zuk ere edan zenuen Kanakoetan ardo gozoa??
|
|
|
Niri, egia esan, alemana gehiago interesatzen zait, filosoforik handienak Alemanian baitaude oraintxe bertan. ...alemana euskara baino lehenago ikasi...?; ez zitzaidan buruan sartzen!; horregatik, beharbada, euskararen gaiaz hasi ginenean, ohi baino sutsuago ekin nion, hizkuntza endarekin eta abendarekin nahasten nituela, odolarekin eta aberriarekin; hizketan sutsu ari nintzen, bai, baina, mihiak aldarrikatutako arrazoien gainetik, sua bera bihurtu zitzaidan arrazoi guztien arrazoi... ulertu ere, nekez uler
|
bainezakeen
inor desados izan nezakeenik, hainbesteraino distortsionatzen zidan suzko begiradak errealitatearen zentzua; zu, beraz, konbentzituta behar zintudan, suak sututa ere bai, agian... baina mintzaldia bukatu eta txaloak espero nituenean —mintzaldian perla ederrik ere bota nuen, egia esan, harako hura, konparazio batera: " Euskara haritzaren mintzoa da, Gernikatik euzko abendaren askatasun asmoak lau haizeetara zabaltzen dituena" —, edo nire aldeko keinutxo bat gutxienez... orduantxe, hain zuzen ere, perrailkada bat ur erori zitzaidan burutik behera:
|
|
|
Garai batean sutan jartzen nintzen kontu hauengatik, baina gaur ez. Hori bai, ez
|
diezadala
inork eska jende ergela ez mespretxatzea, biziki mespretxatzen dut-eta —baita neure burua ere noizean behin, ondorioz—, sentimendu horretan izotzak suari tokia jan badio ere. Izotzak ez baitu suak adina energia xahutzen eta osasuna ere zaindu egin behar baita... eta suaren ondorio baitira takikardia eta hipertentsioa, eta ondorioen ondorio infartua.
|
|
|
beldur ere izan nintzen, egia esan, lurrera eroriko ez ote nintzen, ganbaratiko eskailerak jaisterakoan batik bat; gero, ohean etzan nintzen; esku batean giltza nuen, eskua erretzen zidana; giltzategian utziko al nuen?; jokabide harekin, baina, susmagarri bat sortuko nuen, eta amaren ikerketak ez ziren nolanahikoak izango: ...a batera itxura egiteko —" Hara, ama, soropilean paseatzen ari nintzela, giltza aurkitu dut, eta..." esan niezaiokeen—, ekaitza baretuta gero; kontu hartan, nolanahi ere, berri ona zen —onetan onena— Helena eta biok, itxuraz, kinka larri hartatik libratu ginela, hutsagatik izan bazen ere; gaizki pasatu genuen, bai, baina bizirik geunden, osorik geunden, eta nekez izan
|
zezakeen
inork gure susmorik; Jainkoari eskerrak emateko ordua zen, hortaz...; belauniko eman behar nizkion, gainera, hain grazia handiagatik, zangoak indarberritu bezain laster, gelako gurutzearen aurrean; bekatu mortalarena ere buruan zebilkidan, jakina, gurutziltzatuaren aurrean belaunikatu nintzenean zer esanik ez; memento batean ere iruditu zitzaidan, egia esan, gurutziltzatua hizketan hasi zitzaidal... " Horra zu, Gabino, plazerez plazer, eta ni hemen iltzatua";" Bai, baina gaur neure ezteietan bezala sentitu naiz, hainbeste maite dut Helena, eta zuk ere edan zenuen Kanakoetan ardo gozoa..." bururatu zitzaidan... baita bururatu ahala lotsatu ere, barkamena eskatzen niola behin, bi aldiz, eta hamaika aldiz; gero, burua jasota, zin egin nion gurutziltzatuari:
|
|
|
Baina zer, Bestea, nik uste nuen bezala, gizakion ilusio bat bazen, heriotzarekiko beldurrak sortua? Ikusten ez zenari, berriz, nola eman
|
ziezaiokeen
inork ikus zitekeenaren kategoria?
|
|
2011
|
|
|
baietz erantzun nion, pentsa nezan eskainitako beta hartu ere gabe. Esan ere egin nion ez nuela ulertzen, enpresaren aurrerabiderako hain garrantzitsua bilatzen nuen egiteko hartan, zer oztopo klase ikus
|
zezakeen
inork; adin kontua izango zela, agian: egia esateko, ia berrogeita hamabost urteko gizon bat hain egoera nahasia zegoen lurralde batera bidaltzea ez zen, beharbada, inteligenteena.
|
|
|
Poetak, antzara lumaren muturra tintaz berriro busti eta galdera moduko hau izkiriatu zuen, ea nor den gauza, egunik egun inoren okerrak susmatu ondoren, norbere maleziak ezagutu ondoren, egiaren eta bertutearen arraildura ilunen lekukoa izan ondoren, ea nor den epaile izateko gauza, ea zer dela eta epai
|
dezakeen
inork inorena.
|
|
|
Hogeita hiruak bete nituenetik institutuko kideekin ez topatzea esfortzu kontziente baten ondorio izan da (hogeita hiru urterekin institutu garaian jarraitzen bagenuen, gure kasuan koadrila bizi eredutzat karreran zehar ere luzatu zelako da, ikastolatik institutura, institututik unibertsitatera iraun baitu. Ikastola aroa ordea ezin da zehatz koadrilatzat definitu, kontzientzia faltagatik, nire koadrilakoak espresioa lehen aldiz hamahiru urte genituenean erabili genuen, institutu atarian, eta koadrila garai horretan finkatu harreman, jarrera eta ia tribu sistematzat); ez beraiekin bakarrik, beraien antza izan
|
zezakeen
inorekin baizik, eta kontrakoa uste badute ere, mundua beraiek bezalako jendeak habitatzen du, ezker abertzalekoak ez direnak baina tira, eta hori diot, garai hartan, koadrila garaian hain zuzen,, neska bat, en ondoren geure burua definitzeko erabiliko genukeen hurrengo kontzeptua zelako, ziurrenik, euskalduna, hitzean laburtua, Euskal Herritik kanpo errepikatu ezin den zerbait.
|
|
|
–Hamazazpi gizon emakume gaude hemen, herriak libreki aukeratuak, eta gu herria serbitzeko izan gara aukeratuak. Hori ez
|
dezala
inork ahantzi. Ez dut nahi korruptelarik, ez dut nahi pelotazorik, ez dut zingobarromaziorik ametituko.
|
|
|
–Ez duzu modurik jakiteko non dagoen? Edo hori jakin
|
lezakeen
inoren berri. Adiskideren bat edo?
|
|
2012
|
|
|
–Ezkutatu ondo. Ez
|
dezala
inork ikusi.
|
|
|
non hola hola utz
|
diezaiokegun
inori arrisku gertuz
|
|
|
Idazmahaira abaildu zen Charles, zigilua urratu zuen eta ozenki irakurri zuen! Ez
|
dezatela
inor salatu... Gelditu egin zen, eskua begien gainean pasatu zuen, eta berriro irakurri zuen.
|
|
2013
|
|
|
Min handia. Ez da erraza zure herrian hartu
|
zaitzakeen
inor ez zegoela onartu behar izatea. Munduan bakarrik zaudela sentitzea oso gogorra da.
|
|
|
eta Kati horrelakoa zen: ez
|
dezala
inork esan ezetz, nik ederto ezagutu nuen-eta. Bestela ere ondo irakatsi zigun geure ama zenak pixka bat apaintzen den emakumea bihur daitekeela txori, eta larregi egiten dena txorimalo:
|
|
|
Izebak dio garai hartan jakin zuela amonak zoriona zer den. Erretreta hartu ahal izan zuenean, neskame izateari utzi ziolako, gogoak ematen ziona egin
|
zezakeelako
inoren baimenik gabe, bazkalosteko irratiko nobela jarraitu, adiskideekin atera, txangoak egin, tokiak ezagutu, dibertitu. Adinak alderantzikatu egin zizkien rolak:
|
|
|
Arratsaldean Lydia beste neska guztiak akuilatzen ibili zen Merytonera oinez joateko eta mundu guztia zelan zebilen ikusteko; baina Elizabethek sendo egin zion kontra planari. Ez
|
zezala
inork esan Bennet andereñoek ezin zutela egun erdia etxean eman ofizialen atzetik korrika irten barik. Bazuen ezezkorako beste arrazoirik gainera.
|
|
|
Zeharo suminduta nengoen jaun gaztea harekin dantzan ikusteaz; baina, hala ere, Bingleyk ez zuen neska hori batere miresten. Egia esateko, ezin
|
dezake
inork miretsi, badakizu; eta Jane dantzan murgildu ahala, gizonaren bihotzak guztiz hunkitua zirudien gure umea zela eta. Gauzak hala, dama hura nor zen galdetu du, haren aurrean aurkeztua izatea lortu, eta hurrengo dantza biak berarekin egiteko eskatu.
|
|
|
Lehenagoko denboretan ezagun ugari izandakoa zen; baina milizian izan zen bitartean ez zen nabaritu haietako inorekin adiskidantza berezirik gordetzen zuenik. Horrenbestez, ezina zen haren albiste eman
|
zezakeen
inor seinalatzea. Eta Lydiaren senideek bera aurkitzearen beldurraz gain, Wickhamen finantzen egoera negargarria oso arrazoi indartsua zen gizona ezkutuka ibil zedin; izan ere, gauza azaleratu berria zen joko zorrak utziak zituela bere atzean, eta oso kopuru kontuzkoan.
|
|
|
–Ikusi dudanagatik, jarraitu zuen Gardiner andereak?, ezelan ere ez nukeen pentsatuko Wickham gaixoarekin jokatu duen bezain zital joka
|
zezakeenik
inorekin. Ez du barru txarrekoa ematen.
|
|
|
badakizue, izan ere, nola toketan jakozan arratoiari polainak... eta Kati horrelakoa zen: ez
|
dezala
inork esan ezetz, nik ederto ezagutu nuen-eta. Bestela ere ondo irakatsi zigun geure ama zenak pixka bat apaintzen den emakumea bihur daitekeela txori, eta larregi egiten dena txorimalo:
|
|
2014
|
|
|
Eta hark ere bai. Koilarakaden goragalea irensten duzu, zerbait pentsa dezakezunik ez
|
dezala
inork pentsa. Zarenari leku bat egiteko, haien aurpegira botaka egiteko lotsa ez zaizu falta.
|
|
|
barkagarri bekit, agian batere esplikaziorik behar ez zuten gauzak esplikatzen tinta eta denbora alferrik galdu badut. Era berean, gaiak polemikoak direnean batez ere, hobe dela uste dut, pedanteria emango badu ere, autoreei euren hitzekin eta testuekin hitz egiten uztea, eta zehatz adieraztea hitzok non ikus daitezkeen, hara joan eta egiaztatu ala gezurtatu ahal izan
|
dezan
inork interesik baldin badu, edo zalantzarik badu, edo sinesgaitza kausitzen badu (Renanekin behin baino gehiagotan hala izatea igurikatzen baitut).
|
|
|
–esan dio Mikel Strogoffek?. Ez
|
iezaion
inori deitu eta utz iezadan niri egiten! Tsarraren mandatariak beldurtzekorik batere ez din gaur gizatxar horren aldetik!
|
|
|
–Txueka, mesedez: ez
|
dezala
inork uki auto hori, ohartarazi zion Asiainek, inspektore-ordearen euforiak beldurtuta?. Inork ere ez, entzun?
|
|
|
Nik bai bainekien. Takonerako parkea?, maila handi batean,, komun, aren sinonimoa zela? eta ez
|
diezadala
inork aurkakorik erran, usu baino usuago ibiltzen bainaiz Takoneratik, eta maiz egokitzen baitzait (desegokitu, alegia, oraindik ere!) txakur kakarik multiformeenak zanpatzea:
|
|
2015
|
|
|
Krisiak krisi, arazoak arazo. Ez
|
zezala
inork pentsatu, eta gutxiago esan. Loyola onenak emanda zegoenik.
|
|
|
Eta, bestalde, nola egingo nuke aurrera, amarik barik. Horregatik guztiagatik, Destinuak iritzia eskatuko zidanean, erantzungo nion ez
|
ziezadala
inor kendu: ez aita, ez ama.
|
|
|
Gure familian konpainia gutxi dago. Katuak ere aspertu egiten dira, eta Fabiolak egun osoak pasa
|
ditzake
inoren ahotsik entzun gabe. Zenbat zarata egiten duen katu baten arnasketak.
|
|
|
Magistratuak zenbait jaun printzipalarekin dituen harremanen ondorioz, neskameak, edo emazteak? nork behar ote
|
litzakeen
inork baino hobeto jakingo duelakoan jo du umezurztegiko arduradunak beregana.
|
|
|
nekez irudika
|
dezaket
inor
|
|
|
Baina ez
|
dezala
inork pentsa altxorraren liburu hau gizonezkoentzat bakarrik dela. Emakume hozkilak berotzeko ere bada erremediorik.
|
|
|
Pozik nago neure buruarekin, eta hori da inportanteena. Lana latz egin behar izan dut, ez
|
dezala
inork pentsa. Bilerara sartu aurretik fax bat bidali nuke Alemaniara.
|
|
|
Ez
|
beza
inork pentsa, ordea, neskarik ezagutzen ez nuenik. Nire eskuek hitz egiten balekite, hamaika gerri emeren berri aipatuko lukete, hamaikatxo hezetasunez hitz egingo.
|
|
|
Nor ez da nahastu Patrokloren mendekuan? Ekidin al
|
dezake
inork mirespena lehoia abailtzen denean. Lotsatzen al da inor azeriaren maltzurkeriaren aurrean?
|
|
|
Erdeinuzko akabatu hura baliatuz, edo horrenak egin dik esanda?, zirrara sorrarazteko ahalmena eranzten zion baserritarrak filmeko hildakoari, heriotza ez zen akabatze hark ez
|
zezan
inor uki, txakurkumea errekan itotzeak, bere ustez, inor ukitu behar ez zuen era berean?, eta, hartara, ongi bereizten zituen egiantzeko heriotza eta benetakoa.
|
|
2016
|
|
|
Nori eman bere paperen berri, horretan gogaiderik ez badu? Zaintzaileak ez du inoiz benetako lagunik izan; ez du sekula adiskide dei
|
diezaiokeen
inorekin une berezirik bizi izan, ez elkarri konfidentziak egiteak dakarren atsegin eta lasaitua sentitu. Txikitatik aitarekin ibiltzen ohitu zen; bere adinekoak jolasean zebiltzanean edo txoritara ateratzen zirenean, bera aitarekin geratzen zen beti.
|
|
|
–Baina tentu! Hauengandik ez
|
dezala
inork gogoeta sakon sakon sakonik espero. Asko jota beste lerdokeriaren bat, eta kito?.
|
|
|
hiru fundatzaileek, eta kapitain entrenadoreak, alegia. Lau hizlariak nortzuk diren kontuan izanda, ez
|
dezala
inork diskurtso miragarririk espero?.
|
|
|
Denbora pasatu eta gero, gauzak nola joan ziren eta gerra nork irabazi zuen jakinda, erraza da edonorentzat zuzenak eta okerrak bereizten, dominak eta erantzukizunak banatzen. Garaian garaiko erabakiak hartu behar ziren, ordea, momentuko beroan eta noraezean, eta ez
|
dezala
inork pentsa Vichyko faxista frantsesak zuritzen eta desenkusatzen ari garenik, inondik ere, ezpada azken orduko salatzaileak salatzen, etxean bertan goxo egon ondoren betidaniko erresistente bihurtu zirenak eta geroztiko aldaketa guztietan garailearen saldora eta bandora azkar asko biltzen direnak. Hala ere, gure jardun honek ez du ez historialariaren datu ekarpenik, ez soziologoaren analisi zorrotzik; aitzitik, berritsu baten alferrikako kalakaren itxura ari da hartzen eta, honenbestez, Garonaren ibai ahoaren inguruan dabilkeen itsaspeko alemaniarra bagina bezala, mugi dezagun periskopioa eta zuzen dezagun bertako euskaldunengana, zer plan duten, zer asmo, zer kezka.
|
|
|
Horregatik guztiagatik, eta beren patuak sartzen zien izuagatik, dardarka igaro zuten Frantzia bien arteko marra, eskuak ikaran igarobideari eusten, areago belaunak auto barruan eserita ez balihoaz. Arazorik gabe pasatu ziren, ordea, baita Lourdes bisitatu ere, ez
|
dezala
inork pentsa jendarmeak eta Gestapokoak engainatzeko ziria zenik; Lourdes ikusi zuten, Ama Birjinari otoitz egin zioten, hala ordura arteko zorte ona eskertzeko nola handik aurrerakoan ere beste horrenbeste behinik eskatzeko, eta ondoren Pauera aldatu ziren, Nafarroako garai bateko errege erreginen gortera, Vichypeko Frantzian.
|
|
|
ari zaizkio pasatzen horiek denak; ordu aldaketari egozten dizkio berak sentsazio horiek oro, bidaiatzeko ohiturarik ere ez eta, kaniletako urak ere auskalo zein osasun maila duen; izan ere, baso urak bata bestearen atzetik edan ditu jaiki denetik. Ez
|
diezaiola
inork whiskirik aipa.
|
|
|
Ez nuen espero han gertatutakoa, baina esan ote
|
lezake
inork zer espero dezakeen batek ezezaguna den jendearekiko bazkari batetik. Ba al zekien Nemok zer deskubritu behar zuen Irla Misteriotsuan, hura lehendabizikoz ikusi zuenean?
|
|
|
Josebak bazekien Euskaltelen auto guztiak pasatuta zeudela, baina inoiz ez ziren falta izaten Mavic auto eta motor neutroak atzeratuta zetozenentzat. Zenbait kotxe eta motor pasatu ziren, hala nola txirrindulari banaka batzuk talde txikietan, baina ez ordezko gurpilik eman
|
zezakeen
inor. Burua bularreko ezker aldera eramanez, bertan zeraman mikrofono tipitik ahoa hurbil gera zedin, txirrindulariak maillot azpiko botoitxoa sakatu eta hitz egiten hasi zen.
|
|
2017
|
|
|
–esan zidan?. Ez
|
gaitzala
inork ikusi! Lagundu mesedez!
|
|
|
Hura ere lekuan geratuko zuan; beraz, ni ere geratzen nauk. Baldin kurduak hirian sartzen badira, egoki eta zuzen baizik ez duk izango neu ferra
|
nazaten
inoren aurrena. Ez baitut dudarik egiten, maisu maitea, sekula ez huela usteko hire ikasleak holako zaldi ferratuaren fin txarra izan behar zuenik.
|
|
|
Nork esan du hori? Hori ezin
|
dezake
inork sinetsi, aitak.
|
|
|
Eta handik laster marmarrean ari zen bere gisa. Ozenki bere buruari galdetuz nola egin
|
zezakeen
inork, nitaz ari, halakorik.
|
|
|
Kristok baino hobeto dakik zurien artean ez duala lagunik, eta ez duala lagunik izango ere jakin behar huke, izan ere, nazka ematen bait duk, eta hor ibiltzen bait haiz batera eta bestera jendeari hi izorratzeko eskatuz. Eta nola arraio izan
|
dezake
inork horrelako lagunik?
|
|
|
Ba ote du nexka edo emakume honek nireganako inolako sentipenik? ...nagoenez gutxien gutxienez jakin egin nahiko nuke, ea zorakeria hutsaren gain errenditutako ekinaldi antzua ote den, nire sentipen ustelek funtsik eta oinarririk gabe eraikitako lilurakeria alegia, ala, aitzitik, neskatxa honek bere emakume begiak nonbait jarri behar eta idazten ari naizen honengan ipini dituen, oker ipini ere nolanahi, andreak gizona maite izatea haizu eta zilegi den arren, ezin
|
bailezake
inork hauta Jainkoak beretzat bereiztutakorik, eta ni hala izaki. Alabaina, diotsat neure buruari, oker egina balitz ere ba ote liteke ni andereño honen begiko izatea, honek ere fruitu debekatua igurikitzea nik ere gogo eta desio dudan bezala?
|
|
|
Kopeta garbi! Ez
|
dezala
inork pentsa ezkutatzeko ezer daukagunik, ezta?
|
|
|
Horixe nahi du? Eskubide oso osoa du, jakina, baina ez
|
diezadala
inork eskatu normala dela esateko.
|
|
|
Botere militarraren inpotentzia. Ez
|
dezala
inork jakin. Trumpen ateraldiei jar diezaiela arreta munduak, senti dadila aztoratua, egin dezala barre haren ezjakintasun eta bufoikeriekin, baina, bitartean, jarrai dezala sinesten Amerikaren boterearen fikzioan.
|
|
|
Ni ez
|
nintzake
inorentzako
|
|
|
Ez
|
beza
inork negarrik egin.
|
|
2018
|
|
|
Emaztea saltzeko modua izanik, azken batean, senarrak aukera zuen emaztea bera eta seme alabak babestu beharrik ez izateko, eta erosleak, berriz,, bere burua crim. con. etik salbatzeko?, hau da, konbertsazio kriminal edo adulterio krimenetik. Izan ere, emazte batek adulterioa egiten bazuen eta senarrak hura saltzen bazuen, maitaleak saihestu egin
|
zezakeen
inork bere aurka jotzea konbertsazio kriminalaren legearen bidez. Lege haren oinarrian, ustekizun hau zegoen: emaztea jabetza (moduko) bat zela.
|
|
|
Erreparatu, esate baterako, Marshall jaunari, edo Lane jaunari, zeinak gure lanbideko bi izen handienetarikoak izango baitira segur aski. Imajinatu ote
|
dezake
inork Marshall jauna lord Camberleyrekin eztabaidatzen Atzerri Ministeriora igorritako azken txostenari buruz. Gutxiago goresten ote dugu Lane jauna inoiz ez zuelako aurkako iritzirik agertu sir Leonard Grayren aurrean hark Parlamentuan hitz egin behar zuen aldiro?
|
|
|
Bertxiotzaile porrokatua zen, ordea, hara hor bere buruari ezarritako neurrietako bat, eta bera aipatzen zuten txio guztiak bertxiotzen eta atsegiten zituen (bigarren hori, txioari erantzuteak nagia eman baina harroxkoa iruditu nahi ez zuenean, arreta eskertzeko nolabait), hori bai, sekula ez jakinarazpena jaso eta segituan. Itxaron egiten zuen beti, ahalik eta luzeen, ez
|
zezan
inork pentsa engantxatuta zegoenik, halako garrantzirik ematen zionik.
|
|
|
Uste dut biobotoen logikan sartzea dela besteei erabakiak oparitzea, iruzur hutsa da. Zelan erabaki dezaket nik, zelan erabaki
|
dezake
inork, biopantailetan ematen diguten zabor horretan oinarrituta, nor den errudun eta nor errugabe. Zer da erruduntasuna eta zer errugabetasuna?
|
|
|
–Kezkatuta nago. Bigarren Alaba bakarrik dago etxean, eta gaixotasunak jotzen badu ez dauka zaindu
|
dezakeen
inor, erantzun zuen Bigarren Suhiak.
|
|
2019
|
|
|
–Jauna, mintzatu zitzaion margolaria nahasmendua eta kezka erakutsiz, bere buruari ere zer aholku eman ez dakien baten gisan?, alferrik dator berori. Eskatzen didana ezin
|
dezake
inork burutu, ezinezkoa da.
|
|
|
Teknokrazia hau izan dadin bikaintasunezkoa, baita enpresatik at ere. Ez
|
dezan
inork esan azken poesia liburua duela bi urte mailegatu zela Arrasateko Bibliotekan, eta tituluak hartzaileari iradoki ziolako auto-laguntzazko eskuliburua zela;. Bi tarte an hel du es ku-tik?. Hain justu, obra klasikoak baitira beti bikaintasunaren termometro, ez best-seller zirtzilak, eta are gutxiago Nafarroa iparraldeko eskualde bakarrean kokatzen diren nobela beltzak.
|
|
|
Ez daki zein den bere helburua; beharbada, zirrikitu bat zabaltzea baino ez, Kurloi handik pasa ahal izateko. Argi dauka ez diola Hodeiri traba egin nahi, baina zoratu egingo da ohean ezer egin gabe geratzen bada, Bele horren asmoak zain
|
ditzakeen
inor gabe. Ateak, ordea, ez dauka inongo heldulekurik.
|
|
|
–Idazlearen haserrezko keinuak aurrera jarraitzera behartu zuen komisarioa?. Bai, badakit faroan egon zinela esan didazula, baina ez dago hori berrets
|
dezakeen
inor?
|
|
|
Hortaz, abitua jantzi, nola edo hala eskuarekin lisatu eta, biblia irakurtzen ari delako plantak eginez, arin eta burua liburura makurtuta, irteten da kaperatik ia batere nabarmendu gabe. Gainera, ordurako bizarra hazi samartuta dauka, eta arretaz erreparatu ezean, nekez bada nekez ezagutu
|
dezake
inork, berak sekula ez baitu bizarrik eduki.
|
|
|
–Ba ote dut nik bekaturik haiek baino kultura handiagoren jabe banaiz??. Inondik ere ez dituzten kultur maila altua, buru-argitasuna eta manera onak derrigor erakutsi behar ero horretan, itzal egin
|
diezaiekeen
inor, ahalik eta urrutien mantendu behar dute beraiengandik, nahiz eta horretarako zigortu, inongo errurik gabe, lanik higuingarri eta umiliagarrienak egitera. Bai, horixe da eta ez besterik, haren ustean behintzat, bere zorigaitzaren sorburu ia bakarra.
|
|
2020
|
|
|
Etorriko dira kimu berriak Xorroxingo putzu sakon honetan erantzun edo ziurtasunen bat baden edo ez galdezka. Baina, arren, ez
|
beza
inork ibaiaren iturburua agorrarazi ezkutatzen omen duen egia argitara atera nahian. " Zuhurtziagatik gorde ote zuten jainkoek egia ilunpe sakonean?", galdetzen zuen aspaldi poetak.
|
|
|
Nik neuk ikusitakoak ere sinestezinak izango ez balira, adarra jotzen ari zitzaidala pentsatuko nukeen, merke zuhurreko filmen batean ikusitakoak bereak balira bezala kontatzen ari zitzaidala, burutik pitzatu denaren antzean. Ez
|
nezakeen
inor hain odol hotzekoa imajina, ezta kalpar luzea bera ere, batere ezagutzen ez nuen arren. Eta are gutxiago Martin.
|
|
|
Bertze batek egin dio kasu," Zer nahi duzu?" buruaz, garagarnoa, basorik ez duela, eta bitarte horretan Aimarri begira begira, ikusiko ote duen, baina eskua mugituz oihurik egin gabe, badaezpada. Ez
|
dezala
inork pentsa... Ez du ikusi, eta gibelekoak jada leku eske ari zaizkio, kolpeka:
|
|
2021
|
|
|
Erromantizismoari zor dizkiogu Gayarre eta Iparragirre, fenomeno nazional eta internazionalak, eta Erromantizismoan sortu ziren Sarasate, Arriaga eta Ravel, gure musiko garaiak. Kritika literarioari dagokionez, erromantikoek uler
|
dezakete
inork baino hobeto zer den literatura batek emakumeak balira bezala gutxietsiak eta tratatuak izatea. Ez dut esan nahi Erromantizismoa berez feminista denik, baina XIX. mendean euskaldun batek generoa eta sexua desberdinduz idatzi zuen –XIX. mendean! –, eta ezetz asmatu ze kultur mugimendutatik zetorren?
|
|
|
Gidariaren eserlekuan jarri nintzen, han ilun zegoen eta: hartara, ezagut
|
nintzakeen
inork ikustea ekiditeaz gain, zalgurdizainarekin hitz egiteko aukera neukan, ea ba harekin hitz eginez jakin nezakeen gure lagun on Oyartzun non bizi zen. Azken horrekin egotea ezinbestekotzat neukan, muga politikoa pasatzeko ezagutu beharreko usadioak eta ekanduak berak azaldu zizkidanez gero.
|
|
|
Ezkerrekoaren gainean bermatu, eta altxatu egin zen ingurura so eginez. Ez
|
zezala
inork ikusi besorik gabe.
|
|
|
Eta sentipen hori etorri bezain pronto, masailak garbitu ditut. Ez
|
dezala
inork pentsa zoratu egin naizenik. Gizarte honek gehiegitan zorotzat jotzen gaitu barreneko bulkadei kasu egiten diegunean.
|
|
|
Baina Tularecitok bere marrazketa arduratsuarekin segitzen zuen, soilik aldian behin geldituz maistrari begiarekin keinu egiteko eta ulertzen saiatzeko nola piztu
|
zezaketen
inoren jakin mina ezezagunen ekintzen kontakizun urrun haiek. Berarentzat, benetako gertaeren kronikak ziren; bestela, zergatik idatzi zituzten?
|
|
2022
|
|
|
Elenari ez. Elena nire aurretik joan zen, une oro ni baino pare bat eskailera maila gorago, zegokion lekuaren perspektibarik gal ez
|
zezan
inork. Indarrez ematen zuen pausoa apropos, bere zapatek ezkaratzeko hormen kontra oihartzun egin zezaten, zenbat eta ozenago hobe.
|
|
|
Askotan pentsatzen dut kaletik ikusi egiten direlako dela, baten batek eraikinaren hirugarren solairura begiratzen badu edo. Ez
|
dezala
inork Elenaren etxeaz gaizki esaka aritzeko motiborik izan, ezta ezezagunik ezezagunenak ere. Mundua bera bezalakoa dela pentsatzen du munduaren erdigunea dela uste duenak.
|
|
2023
|
|
|
Ez zegoen muinorik inguru hurbilean, ezta zuhaitzik ere, haitz biluziak besterik ez. Paisaiari bakarrik begiratuz gero, munduko gaurik bareena zetorrela pentsa
|
zezakeen
inork. Horrela izan zitekeen, bai, egunsentira arteko tartea gertakari ilun baten azterketan iragan ez balu, itxuraz tipo susmagarri bat bere ondoan ez balego eta urmaelaren azalean, beragandik hiru metro eskasera, hildako baten gorpua ez baletza.
|