|
2002
|
|
|
Sarritan kritikatu izan dute Brundtland txostenaren kutsu desarrollista (eta antropozentrista), ingurumenari barik hazkunde ekonomikoari ematen baitiolehentasuna, nazioarteko arazo ekologiko larrienak pobrezia eta gainpopulazioadirela aitortuz, eta aberatsen eta txiroen arteko ezberdintasun eta desorekak bigarrenmailan kokatuz (eta bestelako izakiei jaramonik egin gabe). Hazkundea etagarapena kontzeptuei dagokienez, esan
|
dezagun
hazkundeak tamainaz handitzea, fisikoki haztea eta kuantitatiboki gehitzea esan nahi duela; garapenak, berriz, norbere potentzialtasuna lantzea eta hedatzea adierazten du, hots, kualitatibokihobetzea. Garapen jasangarriak kualitatiboki hobetze hori aldarrikatzen du, hazkunde ekonomiko orekatu eta harmonikoa, alegia.
|
|
|
Gaixotasun alergikoen prebalentzia handitu egin da azken urteotan. Arlo horretako ikerketek argitu nahi dute zer faktorek eragin
|
dezaketen
hazkunde hori, eta nola esku har daitekeen garaiz, sentsibilizazioak saihesteko. Horrek garrantzi handia du adin pediatrikoan; izan ere, elikagaiei goiz edo arnasteko alergenoei, hala nola hautsaren akaroari, etxeko animalien epitelioei eta abarri, eragiten die sintomak.
|
|
|
" Ironikoki baina, emakumeak dirateke, Urretabizkaiaren Zergatik Panpoxekin hasi eta Osororen Tentazioakekin amaitu, best selleraren eredutik gertuen egon direnak. (...) Oñederraren eleberria, masa literatura izan gabe ebento bihurtu den aldetik behintzat, emakumeek literatur eremu berri honetan izan
|
dezaketen
hazkunde eta bilakaeraren zeinu da".
|
|
2004
|
|
|
kaloria hutsak deiturikoen kontsumoa handitzea, janariren bat saltatzeko joera, pisua galtzeko dieten jarraipen handia eta barazkien eta fruten kontsumoa murriztea. Era berean, gogorarazten dute gehiegikeriek, urritasunek edo desorekek baldintzatu egiten dutela gizabanakoaren osasun eta funtzionaltasun etorkizuna, eta, gainera, eransten dute malnutrizio moderatuak ere atzeratu egin
|
dezakeela
hazkundea eta garapena, eta horrek zaildu egiten duela haurraren ahalmenen funtzionaltasuna. Azken horri dagokionez, ikerketak dio egunean 30 minutuz kirola egiten duten haur eta nerabeek %30 murrizten dutela nutrizio arriskua.
|
|
2005
|
|
|
Hala, bi isomero nagusi deskribatu dira, cis, 11 eta ci, cis, lotura bikoitz motaren arabera. Lehenengoak ekintza bat izan
|
lezake
hazkundearen estimuluan, eta bigarrenak, berriz, jateko gogoa murrizten du. Aldi berean, biek agertu dute, animalia ereduetan, tumoreen sorrerari aurrea hartzeko jarduera, bularrekoena bereziki.
|
|
2007
|
|
|
Hazkunde ekonomikoa Sven Teske Nazioarteko Greenpeaceko energian aditua da, eta adierazi du mundua ¿ plan bat eskatzen ari dela behar dugun energia lortzeko moduari aurre egiteko, klima aldaketa elikatu gabe? Haren ikuspuntutik, frogatuta geratu da planetak energia berriztagarri sendo eta seguruak dituela, behar dugun eraginkortasun energetikoa lor dezakegula, eta hori guztia egin
|
dezakegula
hazkunde ekonomiko globalari eusten diogun bitartean, eta, aldi berean, ikatza eta nuklearra bezalako energia iturri arriskutsuak pixkanaka ezabatzen ditugula. Baina presaka ibili behar da denbora amaitzen delako.
|
|
2009
|
|
|
Aldez aurreko kalkuluen arabera, aztertutako eremuan aflatoxina totalen maila maximoak 4 edo 8 mikrogramo/ kg tik 10 mikrogramo/ kg ra bitartean handituz gero, aflatoxinekiko esposizio dietetiko osoa %1 handituko litzateke. Beste fruitu lehor batzuetan (4 mikrogramo/ kg) aflatoxina totalak izan
|
dezakeen
hazkundea aztertzean, ikusi zen fruitu horien %0, 5 inguru bakarrik izango zirela kontzentrazioak maila horietan, Brasilgo intxaurretan izan ezik (%2, 4). GEMS/ Food Consumption Cluster Diets en datuen arabera, igoeraren eragina hiru fruitu lehorren azterketan EFSAren hasierako iritzian kalkulatutakoa baino txikiagoa izango litzateke.
|
|
2011
|
|
|
zeturik gaituzte, baina zerbait berria sortzeko aukerak ere laztantzen gaitu. Ongi begiratuta, energia gutxiagoko aro berriak, efektu zakarrak izateaz gain, aska
|
gaitzake
hazkunde ekonomikoaren disfuntzioetatik eta kontsumoaren portaera adiktiboetatik. Transition esperimentuaren inspiratzaile nagusia den Rob Hopkinsek halaxe dio, etsialdian erortzetik urruti:
|
|
2012
|
|
|
Ziur gaude Euskal Herriko Hizkuntzen Industria hazteko potentzial handiko sektorea dela eta enplegua zein balio erantsia sortzeko gaitasun handikoa; joan den urtean, izan ere, 3.150 langileri eman zien lana eta 570 milioi eurotik gora fakturatu zituen. Kontuan hartzen badugu, gainera, EAEko hizkuntzen industria hasten ari dela oraindik, ondoriozta
|
dezakegu
hazkunde aukera handiko sektore bat dela, eta erreferentzia bihur daitekeela mundu osoan. Eta zer testuingurutan?
|
|
2015
|
|
|
Vitousek etal. en (1986) lan aitzindariaren emaitzak adierazten duenez, 1970eko hamarkadan gizakiok lur ekosistemetan PPN potentzialaren% 38,8z jabetzen ginen. Zentzu horretan, HANPPa jarduera ekonomikoak izan
|
dezakeen
hazkundearen muga gisa ere uler daiteke. Izan ere, ikerketa horren emaitzaren arabera, ezinezkoa da jarduera hori etorkizunean bikoiztea edo hirukoiztea, ez bailegoke horretarako biomasa nahikorik (baldin eta eguzki energia biomasa berri bihurtzearen efizientziak ez balu aldaketa nabarmenik bederen).
|
|
2016
|
|
|
bestelako faktoreek muga
|
dezakete
hazkunde hori. Kasu
|
|
2017
|
|
|
22 Ebatz
|
itzazu
hazkunde eta txikitze esponentzilarekin erlazionatutako problema hauek.
|
|
2021
|
|
|
Hala ere, EFSAren eta AESANeko Batzorde Zientifikoaren arabera, iodo kantitate handiak etengabe kontsumitzeak zerikusia izan dezake tiroideko patologiak areagotzearekin (adibidez, hipertiroidismoa, hipotiroidismoa, bozioa edo autoinmunitate tiroideoa), batez ere, azpian gaixotasun tiroidea duten pertsonengan edo iodoaren urritasunaren eraginpean daudenetan. Era berean, fetuan eta haur txikietan luzaroan egoteak ondorio negatiboak izan ditzake tiroidearen funtzioan, eta eragin berezia izan
|
dezake
hazkunde eta garapen etapetan. Azpimarratu behar da, gainera, EFSAk ondorio hau atera zuela 2019an:
|
|
2022
|
|
|
Neurri batean, behar ekonomikoek eta gerrek azal
|
dezakete
hazkunde demografikoaren barreiatze hura lurreko bazter guztietan zehar. Azaldu gabe geratzen da, alabaina, gizon emakumeak astintzen dituen abentura eta ezagu  tza espiritua, zeinak herri osoak eraman baititu lurralde ezezagunetara beren eserlekuaren bila.
|
|
2023
|
|
|
Noiz arte presiona ditzakegu espezieak? Noraino jarrai
|
dezakegu
hazkunde dinamika honekin bizitokia partekatzen dugun espezieen bideragarritasunean eraginik izan gabe. Izan ere, biodibertsitatea kontserbatzeko lehen pausoa berau ez deuseztatzea baita, eta honek erlazio zuzena du Administrazioak duen paperarekin naturaren kontra doazen proiektu eta aktibitate ekonomiko jakin batzuk ahalbidetzeko orduan.
|
|
|
noiz arte presiona ditzakegu espezieak? Noraino segi
|
dezakegu
hazkunde dinamika honekin bizitokia partekatzen dugun espeziearen bideragarritasunean eraginik izan gabe. Izan ere, biodibertsitatea kontserbatzeko lehenbiziko pausoa berau ez deuseztatzea da, eta honek erlazio zuzena du administrazioak duen paperarekin naturaren kontra doazen proiektu eta aktibitate ekonomiko jakin batzuk ahalbidetzerako orduan.
|
|
|
Askatasun ekonomikoak bakarrik ekar
|
dezakeen
hazkunde hori premiaz behar dute.
|