|
2003
|
|
|
Alabaina hizkuntza, lurraldea eta historia zure herio pertsonalak itoko ditu eta esperantza da azkenik galtzen dena; hala oihukatzen da behintzat. Jendeetaz eta gauzetaz izutzeko, grinatzeko eta noiztenka haserretzeko ahalmena zaintzeko duzu, baina jakin
|
ezazu
gerlak ezjakinek hasten eta eramaten dituztela itsu, alde biren suntsiketaraino. Ikasteak, pentsamenduz oldartzeak, munduaren galdezkatzeak, izpirituaren zabaltzeak eta bazterren otserbatzeak sufrikario guztien arintzaile egingo zaitu, biktima plantatik aldenduz.
|
|
2013
|
|
|
Argi ikusi da Eskualduna koak eta apaizak gerlan inplikatu zirela eta inplikazio horretaz harro agertu zirela. apaizak bakearen aldekoak izatea ulergarriago edo logikoago izan zitekeen, hamar manamenduetarik bat nehor ez hiltzea denaz geroz. Oinarrizko galdera izan liteke Jainkoak nola onar zezakeen halako sarraski bat, nola onar
|
zezakeen
gerla bera. Galdera edo ohar hori garai hartan ere batzuek egiten zutelako seinale da Hiriart Urrutiren artikulu bat.
|
|
|
Lehen aipatu dugu nola euskaldunen gerlarako leialtasunaz harro agertu zen Eskualduna. Pasarte hau irakurriz, ordea, pentsa
|
dezakegu
gerla egitea onartzea Jainkoarekiko leialtasunak bultzaturik gertatu zela. Gisa batera ala bestera, Eskualduna k erakutsi nahi zuen euskaldunek obeditzen zutela, eta Jainkoa baldin bazen obeditzeko aitzakia, are gehiago.
|
|
|
Beste artikulu batean ere esplikatu zuen Belgikari oldartzeak gainerako herrialdeak ahulenaren alde jartzea eragin zuela. Bide batez, artikulu horietan, Hiriart Urrutik aitortu zuen Frantziak ez
|
zezakeela
gerla irabaz, besteen sostengurik gabe. Baina, ororen buru, behin eta berriz, gisa batez edo bestez errepikatzen zuten mezu nagusia zen gerla alemanek piztu zutela, nahiz eta gerla pizte horren ondorioz aktibatu zen kateak Alemaniari kalte eta Frantziari mesede egin.
|
|
|
Artikulu horrek hunkitu zuen gaia desertoreena zen. Desertoreak aipatuko ditugu geroago, baina laburki arreta jar
|
dezagun
gerla bukatu ondoan zer zatiketa ageri zen desertoreen familien eta soldadu hilen familien artean. Zatiketa horretaz harago, sufrimendua zegoen etxeetan guztiz bozkariatzea zaila zela eta besta gehiegi egitea ez zela egokia idatzi zuen Adémak.
|
|
|
Ildo beretik, beste batean, gerla sobera luzatzen ari zela ziotenei, pazientzia ukaiteko erantzuten zien. Batzuek zioten emeki ari zirela aitzinatzen, baina Saint Pierrek ihardetsi zuen pazientzia hartzeko, baizik eta aitzina ari zirela eta hobe zela zuhurtziaz jokatzea, erokeriak gal
|
baitzezakeen
gerla. Gerlaren luzatzeak gizartean edota soldaduen artean etsipena zabaltzen zuela ondoriozta daiteke artikulu horretatik, baina Saint Pierrek ahulezia horiei ere baikorki erantzuteko joera atxiki zuen denbora guztian.
|
|
|
Nabarmentzekoa da, ordea, eztitasunez konbentzitzea aldarrikatzen zuela, ez zuela errepresioaren edo zigorraren aldeko deia egiten. Oraino pentsatzen zuen gerlari uko egin zuten horiek konbentzitu
|
zitzakeela
gerlara itzul zitezen. Funtsean, horrelako deiak maiz agertu ziren Eskualduna astekarian.
|
|
|
Hala izan zen 1915eko martxoan. Kontatu zuen nola batzuek zioten aliatuak emeki ari zirela, baina pazientzia hartzeko eskatu zuen, aitzina ari zirelakoan, eta hobe zela zuhurtziaz jokatzea, «erokeriak gal»
|
baitzezakeen
gerla.
|
|
|
Une horiek gerlari «ebatsi» uneak ziren, Cochetek ongi esplikatzen duen bezala. Lubakietan edo pausalekuetan distraitzeari buruz maiz idazten zuten Eskualduna n, eta horrek isla
|
zezakeen
gerlaren gogortasunaren ahanzteko beharra. Zerbitzari k eta Saint Pierrek alkoholaz idaztean, adibidez, ez zuten gerlaren gogortasunaz idazten.
|
|
2014
|
|
|
Ekiaren errainuak kasernarat sartu aitzineko minutu horietan, Laviellek adiskideei irakurri hitzek badute ahalmen pizgarri bat, bibaka eta" Kuku alemanak!" garrasika hasi baitira Lavielleren adiskideak hitz horiek entzunez. Gero, behar gisaz beztituak astelehenez eman zizkieten jauntzi berriekin, galtza gorriz eta jaka bluz, kepiak oro buruetan ontsa kakotuak eta jakako botoiak oro lotuak, kapotak gainetik emanak, hedeak tinkaturik beren tokietan eta oinetako dirdiratsuekin, François Marie Baionako apezpikuaren aitzinean eman dira guziak lerro lerro, egin
|
diezaien
Gerlako Otoitza frantsesez: " Jauna, zu armaden Jainkoa deitua zarena, geriza ezazu Frantzia, ez dezan gal, egina zaion gerla honetan, bere buruaren eta bere fedearen jabe egotea.
|
|
2015
|
|
|
Gazte hutsa, doi doia hogoi urte, eta tronurat igan berria. Ondotik, artean zergak ere emendaturik, erregeak gaitzeko" erreklama" egin arazi zuen jendeak untsa burutan har
|
zezan
gerla etzela egin ederrez bainan ezinbestean, Frantziaren eskubide xuxen batzuen begiratzea gatik eta
|
|
2016
|
|
|
Agorrilaren hemeretzian libratia izan niz. Abantxu urthia egon
|
nintzan
gerla burutu eta. Ororen buru kasik sei urthe egon niz soldado. Zu 19 mendian sorthia eta nolako bizi moldia zen hemen lehen?
|
|
2018
|
|
|
–Orain, konta iezadazu kezkatzen zaituena, ekin zion ostera ere?, konta
|
iezadazu
gerlan gertatu zitzaizuna.
|
|
|
Gure ezberdintasuna zen eta da etsaiari aurre egiteko eskubidea guregan hartu genuela, gehiengoak nahiago izango zukeen arren bere poetaren gorpua berreskuratzeko eta egiak berpizteko norbere eskuekin Granadako landa osoa ez arakatzearen isiltasuna, Leonard Cohenek salatzen zuen moduan. Gure poeta Gabriel Arestirengandik16 hartu genuen guk inspirazioa eta gal
|
genitzakeen
gerlak eta ken ziezazkiguketen armak, baina gure lurra eta herri modura etorkizunerako gure eskubidea defendatzen jarraituko genukeen, Talion legerik gabe. Gure kulturan zegoen:
|
|
2022
|
|
|
Bukatu
|
dezagun
gerla.
|
|
2023
|
|
|
" Deklara
|
iezaiozu
gerla tristeziari. Plazerra galgarik gabe oparitzen baita."
|