|
2013
|
|
|
Argi ikusi da Eskualduna koak eta apaizak gerlan inplikatu zirela eta inplikazio horretaz harro agertu zirela. apaizak bakearen aldekoak izatea ulergarriago edo logikoago izan zitekeen, hamar manamenduetarik bat nehor ez hiltzea denaz geroz. Oinarrizko galdera izan liteke Jainkoak nola onar zezakeen halako sarraski bat, nola onar
|
zezakeen
gerla bera. Galdera edo ohar hori garai hartan ere batzuek egiten zutelako seinale da Hiriart Urrutiren artikulu bat.
|
|
|
Lehen aipatu dugu nola euskaldunen gerlarako leialtasunaz harro agertu zen Eskualduna. Pasarte hau irakurriz, ordea, pentsa
|
dezakegu
gerla egitea onartzea Jainkoarekiko leialtasunak bultzaturik gertatu zela. Gisa batera ala bestera, Eskualduna k erakutsi nahi zuen euskaldunek obeditzen zutela, eta Jainkoa baldin bazen obeditzeko aitzakia, are gehiago.
|
|
|
Beste artikulu batean ere esplikatu zuen Belgikari oldartzeak gainerako herrialdeak ahulenaren alde jartzea eragin zuela. Bide batez, artikulu horietan, Hiriart Urrutik aitortu zuen Frantziak ez
|
zezakeela
gerla irabaz, besteen sostengurik gabe. Baina, ororen buru, behin eta berriz, gisa batez edo bestez errepikatzen zuten mezu nagusia zen gerla alemanek piztu zutela, nahiz eta gerla pizte horren ondorioz aktibatu zen kateak Alemaniari kalte eta Frantziari mesede egin.
|
|
|
Artikulu horrek hunkitu zuen gaia desertoreena zen. Desertoreak aipatuko ditugu geroago, baina laburki arreta jar
|
dezagun
gerla bukatu ondoan zer zatiketa ageri zen desertoreen familien eta soldadu hilen familien artean. Zatiketa horretaz harago, sufrimendua zegoen etxeetan guztiz bozkariatzea zaila zela eta besta gehiegi egitea ez zela egokia idatzi zuen Adémak.
|
|
|
Ildo beretik, beste batean, gerla sobera luzatzen ari zela ziotenei, pazientzia ukaiteko erantzuten zien. Batzuek zioten emeki ari zirela aitzinatzen, baina Saint Pierrek ihardetsi zuen pazientzia hartzeko, baizik eta aitzina ari zirela eta hobe zela zuhurtziaz jokatzea, erokeriak gal
|
baitzezakeen
gerla. Gerlaren luzatzeak gizartean edota soldaduen artean etsipena zabaltzen zuela ondoriozta daiteke artikulu horretatik, baina Saint Pierrek ahulezia horiei ere baikorki erantzuteko joera atxiki zuen denbora guztian.
|
|
|
Nabarmentzekoa da, ordea, eztitasunez konbentzitzea aldarrikatzen zuela, ez zuela errepresioaren edo zigorraren aldeko deia egiten. Oraino pentsatzen zuen gerlari uko egin zuten horiek konbentzitu
|
zitzakeela
gerlara itzul zitezen. Funtsean, horrelako deiak maiz agertu ziren Eskualduna astekarian.
|
|
|
Hala izan zen 1915eko martxoan. Kontatu zuen nola batzuek zioten aliatuak emeki ari zirela, baina pazientzia hartzeko eskatu zuen, aitzina ari zirelakoan, eta hobe zela zuhurtziaz jokatzea, «erokeriak gal»
|
baitzezakeen
gerla.
|
|
|
Une horiek gerlari «ebatsi» uneak ziren, Cochetek ongi esplikatzen duen bezala. Lubakietan edo pausalekuetan distraitzeari buruz maiz idazten zuten Eskualduna n, eta horrek isla
|
zezakeen
gerlaren gogortasunaren ahanzteko beharra. Zerbitzari k eta Saint Pierrek alkoholaz idaztean, adibidez, ez zuten gerlaren gogortasunaz idazten.
|