|
2001
|
|
|
\ Euskaldun samurtu batek egin
|
dezake
euskara samurrean. Auskalo.
|
|
2002
|
|
|
Distortsiona dezake horrek zenbait datu? Inkesta batean, guraso askok esan
|
dezake
euskaraz ez dakiela, baina gero haurrekin zerbait egiten dute edo saiatzen dira.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoari dagokionez ere, esan ditudan arrazoiengatik, ez dut espero sekulako igoerarik erabileran. Baina bai espero
|
dezaket
euskaraz bizitzeko aukera errealak dauden tokietan erabilera handiagoa izatea. Toki horietan ez dugu behar bezala asmatu, edo behintzat ez da ikusten.
|
|
2003
|
|
|
Ezkor agertzen zen «Basarri» Mitxelena eta besteren emaitza balioztatzerakoan: «Erria jakintsu oien euskera ausnartzeko moduan balego, gezur ikaragarria
|
litzake
euskera eriotzean dagola esatea. Batekoz bestera, arrigarrizko indarrean egongo litzake.
|
|
|
Prentsako zure azken artikuluetan, 1982ko Euskararen Legeak eta Espainiako Konstituzioak euskarazko prentsa izateko ematen duten eskubidea aipatu izan duzu. Espainiako legeak berma
|
dezake
euskarazko prentsa?
|
|
|
Ez dakit erosoago sentitzen delako edo ez dakit zergatik, baina begi bistakoa da, askoz jende gehiagok eros
|
lezake
euskarazko egunkari bat, baina praktikan ez du egiten. Zergatik egia esan, ez dakit.
|
|
2005
|
|
|
Problema da ezin dela Azpeitikoa besterik gabe txertatu Donostian. Baina nahiago dut gazteek egin
|
dezatela
euskara infame bat erdarara pasatzea baino.
|
|
|
Euskara denona bada zurea ere bada, eta zuk ere ardura bat daukazu, hori zaintzeko, eta hori aurrera ateratzeko. Horregatik deitu diogu hamalaugarren Korrika honi konpromisoaren Korrika, eta eskatzen diogu bakoitzari bere eremuan konpromiso berezi bat har
|
dezan
euskararekin. Konpromiso pertsonala, uste baitugu badela garaia euskaldun bakoitzari esateko euskalduna den neurrian erabili egin behar duela.
|
|
|
Euskara dakitenen kopurua hazi da Euskal Herrian; erabilerak, ordea, oso gutxi egin du gora. Erdaraz »batez ere» funtzionatzen duen euskararen aldeko gizarte batean, euskaraz bizitzeko aukera urriak dituztenek zein motibo eduki
|
dezakete
euskarari atxikimendua izateko. Euskara eta haren kultur ondarea bereizi ditugun hamarkada hauetan, gure hizkuntzaren eta kulturaren arteko etena nola berreskuratu dezakegu?
|
|
|
Eztabaida luze bat izan genuen eta gero joan ginen bozetara, eta hor argi eta garbi agertu zen ezetz. Eta oroit naiz biziki ontsa egun batez galdegin zidatela hori, eta ene erantzuna izan zen, «so egizu, nik ez diot galdegiten Legebiltzarrari erabaki
|
dezala
euskarari buruz zein den euskal ortografia edo joskera, ez baita haren lana. Baina ez da Euskaltzaindiaren lana ere politikan sartzea».
|
|
|
Europatik zerbait espero
|
dezake
euskarak?
|
|
|
Nahi baldin badugu egun batez gure batasuna egin, behar lukete Hegoaldekoek frantsesa jakin eta Iparraldekoek gaztelania, eta denek euskara. Euskal Herria euskararen herria da, nahiz historian ez den hala izan, eta egun batez euskotarrek jakin
|
ditzatela
euskara, frantsesa eta espainola.
|
|
|
Ezin esan etorkizuna ezkor irudikatu zutenik hizlariek, nahiz eta mahai ingurua baikortasun kutsuagatik nabarmendu ez, eta beraz, Kasaresek katalan bati hartutako esamoldea gogoratuko dugu: «Egin
|
dezagun
euskaraz egin daitekeen guztia eta erdaraz euskaraz egin ezin daitekeena».
|
|
|
" Death' s cocktail"(" Koktel hilgarria" esan
|
genezake
euskaraz) jarri du bere erreportajearen izenburuan Dave Hancock kazetariak, Australiako The Bulletin astekarian. Bertan kontatu du hogei herritarrek adinekoak gehienak eta batzuk gaixotasun larrietan egoera terminaletara hurbiltzen ari direnak kanpaldi berezia egin dutela, droga hilgarri bat egiten ikasteko.
|
|
2007
|
|
|
Asko garenean, askoz hobeto egingo dugu. Bien bitartean, gaitasun komunikatiboa bermatzen duten hiztegi murritzeko euskaldunei eman
|
diezaietela
euskararen Qa. Bakoitzak hitz egin dezala nahi duen moduan, euskaraz.
|
|
|
Bata Jose Agustin Goytisolorena da eta izenburua Hitz batzuk Juliari eman
|
dezakegu
euskaraz; gogoratuko zarete: " Hesiturik sentituko zara, galdurik, bakarrik, beharbada ez jaio izana desio izango duzu.
|
|
2008
|
|
|
The True Story Behind Britain' s Hidden Army of Labour (Txinatarra ahapeka mintzo da: Britainia Handiko langile armada ezkutuaren gibelean zer dagoen, esan
|
genezake
euskaraz).
|
|
|
J. L. Arexolaleiba. AEDn [Arrasate Euskaldun
|
Dezagun
euskara elkartea] hainbat urtez aritu nintzen lanean, baina hamabost urte badira euskara elkartean zuzenean ez nabilela lanean. Beraz, gauzak ibili direnei eta dabiltzanei errespetu osoz eta animoak emanez esango ditut.
|
|
|
Future Ethics gunea animatzen duen Stefan Skrimshire irakaslea beldur da alderantzizkoa eragiten ote duten. Curb your catastrophism(" Kontrola ezazu zure katastrofismoa" esan
|
genezake
euskaraz) titulatu duen artikuluan dio: " Hondamendia iragartzen duten profeziok barreiatuta daude Guy Debord ek' espektakuluaren gizartea' deitutako hartan bezala.
|
|
2010
|
|
|
Euskarak partikular gisa abertzaleak ez diren eragileen kateetan duen garrantzia erlatiboa ikusita, indar horien hegemonia politiko berriak, kolokan jarri al
|
dezake
euskararen transmisioa. Arestian esan bezala, arlo publikoan euskarak sumatu duen atzerakada azpimarratzekoa da.
|
|
|
Bitxikeria bat: duela urte asko, lankide ohi bat saiatu zen Pepsi Colak parte har
|
zezan
euskararen aldeko kanpaina batean. Helduentzako irakaskuntzan egiten genuen lan, eta Pepsi Colak erantzun zion umeekin izan balitz baietz, 7 urtetik beherakoentzat pentsaturiko publizitatea egiten dutela, adin horretarako haurrak jada erabaki duelako Pepsi Cola edo Coca Cola nahiago duen.
|
|
|
Ezkerreko irakurketak askoz ugariagoak izan dira Frantzian. Kaleetako matxinada justifikatu edo esplikatu duten iritzi emaileen artean bat aukeratzekotan, Le Monde Diplomatiqueren blogen atalean La pompe a phynance (Finantzazko punpa esan
|
genezake
euskaraz) animatzen duen Frederic Lordon ek" Erretreten urtze puntua" izeneko artikulua plazaratu du. Luzea, konplikatua, baina argudio sendoz argitzen duena langile askok aspalditik susmatua:
|
|
|
2007an Parisko gobernuak Les Grenelles de l' Invironnement (Ingurumenari buruzko azterketa nagusia, esan
|
genezake
euskaraz) abiarazi zuenean, politikoen eta medikuen arteko harremanak ez ziren ongi pasatu eta azkenean hauek agiri alternatibo bat aurkeztu zuten. Argigarria da.
|
|
2011
|
|
|
Sua eman diezaioket eltzeari, baina kasurik egiten ez badiot erre egingo da, edo auskalo zer gertatuko zaion. Tesian defendatu dudan bidea bestea da, konpromisoa ondo dago, baina bultza
|
dezagun
euskarari buruzko hausnarketa langileen artean. Lehenengo bidearekin emaitza onak lortu ditugu, baina ibilbide motza dauka.
|
|
2012
|
|
|
Haiek bertsoaren misterioak argitu nahi zituzten, euskara ere landu nahi zuten, eta hori guztia seme alabekin batera egin nahi zuten. Niretzat ere primerako aukera zen ama naizen aldetik, gure semeak etxetik eta kaletik edan
|
zezan
euskara eta bertsoarekiko maitasuna, beste gauza askoren artean. Sei urte ditu semeak, eta horretan naiz.
|
|
|
Ez dut uste, baina badakizu, libertatea beti da behin behinekoa, beti bada mehatxatuko duen norbait, eta etengabe gure askatasun eta eskubideak defendatzera behartuak gara. Bizi dugun krisi honen erdian, nork pentsa
|
dezake
euskararen aldeko laguntzak ez direla apalduko. Nola sinetsi dezakegu egungo diru-laguntzek iraungo dutela?
|
|
|
Euskara erabiltzaile izango zara lehenengo egunetik eta zure gaitasunen arabera erabiliko duzu. Ez daukagu mugarik, lasai, horrela ere ikas
|
dezakezu
euskara, eta horrela ere erabiltzeko aukerak izango dituzu. Zeren planteatzen badiozu, astean bi orduz arituta zortzi urte dituela ikasteko, nik neuk esango nuke," utzi egingo dut".
|
|
2013
|
|
|
Baina orduan eta orain, berdin pentsatzen dut: euskaraz egin behar baldin badugu, egin
|
dezagun
euskaraz. Gaztelaniaz nahi badugu, gaztelaniaz.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak euskarari osotasunean aurrekontuetan zenbat eskaintzen dion jakiterik ez dut lortu. Ordezkari politikoek azaldu
|
dezakete
euskara zer epetan eta noraino biziberritu daitekeen %0, 7 inbertituta. Euskarak zer pisu duen lantzen ari diren herri ereduan.
|
|
|
Merkatuko kontsumitzaile gisa nola egin
|
dezakegu
euskararen alde?
|
|
|
Ez baikaude ohituta hizkuntza erabilera emozioekin eta sentimenduekin lotzen, eduki formal eta ideologikoekin osatzen baitugu euskararen inguruko diskurtsoa, batzuetan erdaldunen enpatia aktibatzeko aukera bat galtzen ari garela iruditzen zait. Egin
|
dezakegu
euskaraz, noski, eta zortzikotearen egoera horretan hala egin behar dugula iruditzen zait niri behintzat. Eta egin dezakegu inori argibiderik eman gabe, guk ere badugu normal aritzeko eskubidea.
|
|
2014
|
|
|
Bitartean, ez
|
ditzagun
euskara eta independentzia uztarrian lotu, ez eta elkarren kontra jarri.
|
|
2015
|
|
|
1995ean, Eusko Alkartasunak, Euskararen Legearen kontrako botoa eman zuen alderdi bakarrak eta Alderdi Sozialistak horixe bilatu zuten Nafarroako Parlamentuan: Euskararen Legea aldatzea, horrela Nafarroa osoko ikasle guztiek izan
|
zezaten
euskaraz ikasteko eskubidea eta aukera. Ez zuen aurrera egin.
|
|
|
Gutxiago sufrituko dugu, ezabatu burutik euskara debekatua, pertsegitua eta zigortua izan zeneko iruditegia hori guztia: ez
|
dezagun
euskara Eusko Jaurlaritzaren biktimen zerrendan jarri, ez dadila eskoletan euskararen historia gordina irakatsi, ez dadila curriculumetan sartu Autopsiarako frogak (Koldo Izagirre), Euskararen kate hautsiak (Dabid Anaut) edo Gartxot (Asisko Urmeneta eta Marko Armspach).
|
|
|
ARGIAko" Meatzaldetik Mundua" blogean idatzi du Korrikaren aitzakian. Bere iritziz," gaurko gizarte komertzialak sortzen duen identitate krisian, munduari irekita gure ikuspegi propioa garatu, nor garen jakin eta gu geu sentitzea ahalbidetu
|
diezaguke
euskarak". Kolektibotasuna eta identitatea, hauek izan daitezke euskararen ezaugarri indartsuenak etorkizunari begira Aranaren ustez.
|
|
|
" Birsortzeko garaiak dira dio Idurre Eskisabel unibertsitateko irakasleak apirilaren 2an Berrian idatzitako zutabean, ken
|
diezaiogun
euskarari esentziaren lasta, eta uler dezagun euskarak ematen digula txiki, bestelako eta askotarikoaren ikuspegia, geure bagara ez ezik mundua dibertsoago, justuago eta demokratikoago egiteko begirada ere".
|
|
|
" Birsortzeko garaiak dira dio Idurre Eskisabel unibertsitateko irakasleak apirilaren 2an Berrian idatzitako zutabean, ken diezaiogun euskarari esentziaren lasta, eta uler
|
dezagun
euskarak ematen digula txiki, bestelako eta askotarikoaren ikuspegia, geure bagara ez ezik mundua dibertsoago, justuago eta demokratikoago egiteko begirada ere".
|
|
|
Biga: euskaraz ez badakite nekez ezagut
|
dezakete
euskarazko literatura sakonki; aukeratutako obrak ez ote dira izango kanpoan jadanik ezagunak direnak, ez ote dute kanona areago berretsiko? " Hori baino, oso itzulpen errazeko obrak proposatu dituzte.
|
|
2016
|
|
|
Har
|
dezagun
euskararen adibidea. Ingurune erdaldunean ikaslea urtero ikasgaien %30 euskaraz ikasten aritu da.
|
|
|
Eskolak ez ezik, Udalak ere lagundu
|
dezake
euskararen normalizazioan, zure kezka plazaratzen. Aian, ordea, ez dago euskara teknikaririk edo herriko talde eragilerik.
|
|
2017
|
|
|
Elkar onartzetik. Instituzioek onar
|
dezatela
euskararen aldeko jardueran badutela egitekoa, baina herri mugimenduak ere baduela berea. Askotan ez zaigu onartzen.
|
|
|
Alde handia dago batetik bestera, hau da, ez da gauza bera EHUko Leioako campusean Medikuntzako hiru urteak ikastea ala hurrengo hirurak lau unibertsitate ospitaleetako batean egitea. Leioan euskaraz ikas
|
dezakete
euskarazko adarrean izena eman duten ikasleek. Bigarren zikloan ospitaleetan ikasten dute.
|
|
2019
|
|
|
Euskarari dagokionez, gogoan hartu Miguel Unamunoren esaldi profetikoa: " Utzi
|
diezaiogun
euskarari berez hiltzen, azken hatsa eman arte". Errealitate bilakatzen ari den profezia horren lekuko, euskararen erabileraren makalaldiaren gaineko datuak, kale neurketa zientifikoen bidez azalduta.
|
|
2020
|
|
|
Baina 156 kapituluren ondoren, telebista autonomikoko arduradunek ez zuten One Piece bikoizten jarraitu nahi izan. Kasu partikular horrek ilustra
|
dezake
euskarazko bikoizketan azken hamarkadetan gertatzen ari dena. Alegia, berdin duela zer egiten den, nola egiten den eta zenbat jendek ikusten duen, erabakiak beste irizpide batzuen arabera hartzen direlako.
|
|
|
Edo beste toki batzuetan egiten den zerbait euskaraz egitea, rapa, edo trapa. Jakin
|
dezatela
euskarak Takoneran oilar borrokak egiteko ere balio duela.
|
|
|
Nik, aldiz, urkulluz eta satisfazioz esan
|
dezaket
euskara, gaztelania, katalana eta galegoa ezagutzen ditudala, are bizitza proiektu gisa ulertzen dudala lau hizkuntza horiek jakin, kultibatu, erabiltzea, eta beraz espainol erabatekoa naizela. Gabriel Arestik Tomas Meaberi eskainitako poemari kasu egiten badiogu, behintzat:
|
|
|
Hemengo kutxek eta aspalditik dituzte erabilera planak, nahiko irabazita ditugu, baina nik nahi dut Euskaraldia BBVAn edo Banco Santanderren egitea. Eta ondoren abia
|
ditzatela
euskara planak eta abar.
|