|
2007
|
|
|
Gasteizko egoera konparatiboki aztertzeko beste aukera bat da gainontzeko udal arabarreko datuei erreparatzea. Gogora
|
dezagun
euskararen kale erabileraren datua zertxobait apalagoa zela Gasteizen Araban baino (Gasteiz barne zelarik): %4 eta %4, 7, hurrenez hurren.
|
|
|
Hamar hiztun horien artean zenbat dira euskaraz dakitenak? Bazter
|
dezagun
euskaraz dihardun bakar horrek bakarrizketan dabilenik. Hori horrela, hamarreko horretan, gutxienik, bi euskaldun dago.
|
|
|
Lehen esan dugu euskararen erabilera euskaldunen proportzioa eta euren trinkotasunaren funtzio zuzena dela. Era berean esan
|
genezake
euskararen erabilerak eragiten duela euskaldunen proportzioaren hazkuntzan. Neurri batean, euskararen erabilera euskalduntzearen hauspoa da.
|
|
|
Bi errealitate administratibo, hikzuntzaren bi kudeaketa ezberdin, baina datuok ez dira trunkatzen, ez dira bestelakotzen. Egunotan nonbait irakurri dut euskarak Nafarroan inoiz bizi izan duen egoerarik makurrena bizi duela, baina neronek, ikerketa handirik egin ez dudan honek gauza bera esan
|
nezake
euskararen lurraldearen gainerako eremuetarako ere. Behintzat Bizkaia eta Iparraldearen kasuan.
|
|
|
Familia bidezko transmisioak azterketa berezia merezi du. Lehenik aipa
|
dezagun
euskararen transmisioa. Iparraldean herritarren %28k euskara dute beren ama hizkuntza. ezberdintasun handiak badira adinaren arabera. hiru adin talde ikus ditzagun, 1933, 1964 eta 1986 ingurukoak.
|
|
|
Zenbaki honetako artikuluan bertan Iñaki Iurrebasok dioenez: " bietatik ekarritako datuak uztartuz eta elkarrekin aztertuz, hobeto, sakonago, fidagarritasun handiagoarekin ezagut
|
dezakegu
euskararen egoera eta bilakaera zein izan den, iturri bakarretik edanez baino." Aurrerapauso handia eta txalotzeko moduko ahalegina da bi ikerlan horien emaitzak uztartu eta hainbat lekutan elkarrekin aurkeztu izana; aro berri baten beste zantzu bat.
|
|
2008
|
|
|
Artikulu honetan aztertu nahi dugu hizkuntzateknologiak nola lagundu
|
dezakeen
euskararen erabilera errazteko eta sustatzeko. Hasieran zenbait produktu aurkeztuko ditugu bide horretan lagungarri suertatu direnak.
|
|
|
XUXEN zuzentzaile ortografikoak laguntza paregabea eskaintzen dio erabiltzaileari testuaren kalitatea hobetzeko eta forma estandarrekin ohitzen joateko apurkaapurka. Horrela esan
|
dezakegu
euskararen estandarizazioprozesuaren aliatu indartsua da XUXEN programa.
|
|
|
Artikulu honetan aztertu nahi dugu hizkuntza teknologiak nola lagundu
|
dezakeen
euskararen erabilera errazteko eta sustatzeko. Hasieran zenbait produktu aurkeztuko ditugu bide horretan lagungarri suertatu direnak.
|
|
|
Horrela esan
|
dezakegu
euskararen estandarizazio prozesuaren aliatu indartsua da XUXEN programa.
|
|
|
Azkenik, biek euskaraz ondo hitz egiten dutenean, baina bietako inork ez duenean euskara lehen hizkuntza esan
|
dezakegu
euskarazko hizkuntza gaitasun egoki batek ez duela besterik gabe hizkuntza transmisioa bermatzen. Alegia, bi gurasoak euskaldun berriak direnean (B), ehunekoak askoz txikiagoak dira, lehen hizkuntza gisa euskara jasotzen duten seme alaben ehuneko osoak (bakarrik nahiz gaztelaniarekin batera) ez baitu %50 gainditzen (%32, 2k euskara eta %18, 9k euskara eta gaztelania).
|
|
|
4 Beste urrats batean, erreferentziazkoak izan daitezkeen euskarazko edukiak sortu ondoren, erdaldunari agertu behar zaio euskararen ekoizpena. Euskaldunarentzat erakargarria den eduki informatibo nahiz kultural arrakastatsua, erdaldunari eskaini behar zaio gero, hark ere aintzakotzat eta konpetentetzat har
|
dezan
euskarazko zirkuitua eta beronen ekoizpena. Itzulpen agentzia edo euskararen produkzioa beste hizkuntzetan jariatuko lukeen denda zerbitzu moduko bat litzateke hori, euskararen indar zentrifugoa areagotuko zukeena.
|
|
|
Ikerketa horien zain, eta aurreko argudioari tiraka, esan
|
dezakegu
euskarazko hedabide bati interesatzen zaiola gainerakoak ere indartsu egotea. Hau da, ETB1eko arduradunentzat albiste ona dela Berriak irakurle asko izatea, eta Berriako arduradunentzat albiste ona dela ETB1ek ikusle asko izatea.
|
|
|
Ikerketa horien zain, eta aurreko argudioari tiraka, esan
|
dezakegu
euskarazko hedabide bati interesatzen zaiola gainerakoak ere indartsu egotea bakoitzaren irakurle elebidunak, egunkaria irakurtzen ematen duten denbora eta egunkari bakoitzean euskarak duen lekua kontuan hartuta, (betiere egunkari horietako irakurle euskaldunek euskarazko zein erdarazko albisteak maila berean irakurriko dituztelako hipotesia eginez), euskarazko kontsumoa zenbaiten egongo litzatek... Kontuan har bedi ohar hau datuak ikusterakoan.
|
|
2009
|
|
|
argi zegoen liburuxka laburrak izan behar zutela, baina zein hizkuntzatan? Kasuek lan munduan eragina izan behar bazuten, gogoan izan behar genuen enpresako buru asko ez direla euskaldunak, askotan erabakiak horrelako pertsonengan daudela eta askotan euskaraz ez dakitenek ere egin
|
dezaketela
euskararen alde. Ezinbestean, Euskal Herriko enpresa eta erakundeetako pertsonengana iritsi nahi bagenuen, Euskal Herriko hizkuntzetan argitaratu behar zen:
|
|
2010
|
|
|
Arestitxoan esandakoek, aitor dezagun, ukitu erabat subjektiboa dute, eta tentuz hartu beharrekoak dira. Izan ere, ondorioak urrutiegira eramanez gero, pentsa
|
genezake
euskaraz ez jakiteak herritar batzuk talde jakin batzuetara eramaten dituela, harreman sare jakin bat ematen diela, eta sare horren balorazio soziala eskasa dela eta marjinalitate puntu bat ere ematen duela. Ez nuke osotara baztertuko ideia hori, baina, bestalde, ez naiz halakorik erabat baieztatzera ausartzen.
|
|
|
erru osoa hiztunak dauka, eta hark euskaraz egiten ez badu, besterik gabe, nahi ez duelako da; eta jokabide hori iaia arduragabekeriaren mugan kokatzen da. Hizkuntzaren galera jokabiOndorioak urrutiegira eramanez gero, pentsa
|
genezake
euskaraz ez jakiteak herritar batzuk talde jakin batzuetara eramaten dituela, harreman sare jakin bat ematen diela, eta sare horren balorazio soziala eskasa dela eta marjinalitate puntu bat ere ematen duela. Ez nuke osotara baztertuko ideia hori, baina, bestalde, ez naiz halakorik erabat baieztatzera ausartzen.
|
|
|
Munduan barrena, ordea, prestigio sozialik ez duen hizkuntzari gibela eman ohi zaio familian, belaunez belaun gertatu beharreko transmisioa hautsiz. hori ere gertatu izan da euskararen historian. galerak izan ditu euskarak familian, etengabe gainera, hiru lurraldeetan. euskal autonomia erkidegoan bertan ere halaxe gertatu da duela hamar urte arte. alabaina, gaur egun, bi gurasoak elebidun direnean, erabat bermatua dago euskararen oinarrizko transmisioa eaen, baita nafarroan ere, baina oraindik galerek diraute iparraldean. euskaraz bikotekideetako batek baino ez dakienean, ordea, ez da gauza bera gertatzen: euskal autonomia erkidegoan seme alaben %86k euskara jasotzen dute etxean; baina %71k besterik ez nafarroan; eta %45era ez dira iristen iparraldean. erratzeko beldurrik gabe esan
|
dezakegu
euskararen hiru lurraldeen arteko alde hauek lurralde bakoitzeko herritarren atxikimendu maila ezberdinen adierazle direla. hezkuntza sistema da hiztunen gehikuntza gehien ahalbidetu duena. Joan den mendeko 80 hamarkada arte oro har erdalduna zen irakaskuntza, derrigorrezkoa nahiz unibertsitatekoa. ikastolena zen salbuespen bakarra. baina, ikastolei ondo merezitako merezimendu guztiak aitortugaur egungo gazte elebidun gehienek, atzokoek ez bezala, bigarren hizkuntza baitute euskara (ondorioz, askok euskaraz gaztelaniaz baino gaitasun murritzagoa dute) eta, beste zenbait arrazoi ere tarteko, euskararen erabilera mugatuagoa baitute.
|
|
|
2000 euskal herriko hitzarmen Berezia estatuak, akitaniako eskualdeak eta pirinio atlantikoetako departamenduak izenpeturik 2000ko abenduaren 22an, hitzarmen bereziak zeuzkan 10 ataletan lehena" hizkuntza politika" zen. nahiz aurrekontu txikiena zeukan, erran
|
dezakegu
euskararen aldeko lehen urrats publikoa zela, lehen hizkuntza politika publikoaren urratsa.
|
|
|
[Elizondo] Beti bertan bizi izan naiz eta ama ere bertakoa bada ere, etxean ez dugu euskaraz hitz egiten (amak ahaztua duelako). Hiru urtekin ereduan matrikulatu zidaten(...) Herrian jende askorekin erabili
|
dezaket
euskara, hala ere, gaztelera ere asko erabiltzen dut (etxean, familiarekin...). Lagunekin bi hizkuntzak erabiltzen ditut(...) normalean gaztelera gehiago erabiltzen dudala eta errazagoa egiten zaidala, nire ama hizkuntza baita.
|
|
|
Mendeetan gutxitze egoeran egon den hizkuntzak, tresna balio apartekoa ere izan ez duen hizkuntzak, bestalde, itxuraz behintzat, hain balio integratzaile txikia izatea harrigarri suertatzen da. gainera, hirugarren atalean esan den bezala, hizkuntza gutxituak bizirauteko balio integratzaileak berebiziko garrantzia duela gauza ezaguna da. hori dela-eta, partaideen lekukotasunak beste kontzeptu baten bidez aztertu dira, bi mundu (bi munduko egoeran bizi) kontzeptuaren bidez, hain zuzen, euskarari eta euskarazko ekoizpen kulturalari erreferentzia egiten dietenean besteekin, nirea ez denarekin aurrez aurre jartzen direlako. dimentsio horrek zera adierazten du: euskarari lotutako mundu bat dagoela eta gizateriaren zati batek, euskaraz ez dakienak, ez daukala mundu horretara sarbiderik, gaztelaniak bideratzen duen munduarekin baino ez daukala lotura. hortaz, norbaitek pentsa
|
lezake
euskara ikasteak berez ekarriko lukeela euskararen mundura sartzea. baina nahikoa al da euskara ikastea beste mundu horretara, euskararen mundura, sartzeko?
|
|
2011
|
|
|
...an, • udalak laguntza bereziak emanaz CDak euskaraz argitaratzen dituztenei, • kontzertuak antolatuz ohiko zirkuituetatik kanpo (Gaztetxeetan izateaz gain herriko beste tokietan ere izan dezatela tokia euskaraz ari direnek, esate baterako), • herrian egiten diren euskararen aldeko ekimenetan musikari horien parte hartzea bultzatu, • herriko telebistan eta egunkarian22lekua izan
|
dezatela
euskaraz aritzen direnek.
|
|
|
Ikerketa feministen bidea segituz, Teresa del Vallek desberdintzen dituen azaleko eta sakoneko egituren sailkatzetik atera
|
ditzakegu
euskararekiko asignazio funtzional eta espazialak ulertzeko klabeak (hemen bai, hor ez; honetarako bai, horretarako ez). Azaleko egiturek estereotipoen eta moda desberdinen argitara jasandako moldaketak aztertzetik gehienbat.
|
|
|
Bilboko literaturan (kostunbrista deitu dezakegun horretan28 zein hortik kanpo29 nahi beste adibide topa
|
ditzakegu
euskararekiko mespretxua, euskararekiko gutxiespen sinpatikoa, euskaldunen aldeanizazioa edota Bilboren euskararekiko arroztasuna gorpuzten dutenak. Unamuno ezagun egin aurreko Album de unos locos Baldomero de Goyoagak idatzitako liburuan adibidez30 adibidez:
|
|
|
Bilboko literaturan (kostunbrista deitu dezakegun horretan) zein hortik kanpo nahi beste adibide topa
|
ditzakegu
euskararekiko mespretxua, euskararekiko gutxiespen sinpatikoa, euskaldunen aldeanizazioa edota
|
|
|
...uskara biziago dago orain euskara Batuarekin, lehen hizkuntza estandarrik gabe zegoena baino. zientziak, hizkuntzalaritzak eta soziolinguistikak kasu honetan, ekarpen erabakigarriak egin ditu euskararen biziraupenean. euskararen eredu estandarrik izan barik, adibidez, nekez izan genitzake dauzkagun euskarazko hedabideak, nekez idatz genitzakeen wikipediako euskarazko 100.000 artikulu eta nekez lor
|
genezake
euskarak duen presentzia hezkuntza sisteman. esan moduan, egia da, gizarte zientzietako lanabesek, gaur gaurkoz, ez digutela ahalbidetzen geroa igartzea baina oso erabilgarriak dira euskararen egoera aztertzeko eta bere biziraupenerako erabaki egokiak hartzeko. egia da, bestetik, soziolinguistikazko teoriak gaurkotzea eta eraberritzea behar beharrezkoa dugula eta, horrekin batera, soziolinguistik...
|
|
|
...la parametro horietan euskaratik lehiatzeko moduan ote gauden. edo hemen egiten ditugunak egiten ditugula ere, zenbateraino aurreratuko dugun, baina hala eta guztiz ere uste dut ahalegin hori egin, egin behar dugula. esan nahi dut badaudela eskakizun akademiko eta burokratiko batzuk eramango gaituztenak ingelesez publikatzera, munduan zehar leku gehientsuenetan gertatzen ari den eran, baina jarrai
|
dezagun
euskaraz argitaratzen. BAT horretarako oso plaza polita da, eta BATek baliokidetza horiek lortzea denentzat onuragarria litzateke.
|
|
|
Inkestetan, edozein inkestan, oro har, zer galdetzen den eta nola galdetzen den inkestatzailearen xedea eta benetako jakin gurei lotzen zaizkie. hau da, elkarrizketatuek izan
|
dezaketen
euskararekiko atxikimenduaz zerbait jakin nahi badugu horri buruz, atxikimenduaz, zuzenean edo zeharbidez, galdetu behar diegu; ez badiegu galdetzen elkarrizketatuen euskararekiko atxikimenduaz deus ere jakin barik geratuko gara. hori horrela, inkesta honetan zertaz galdetzen da, euskara dela eta ez dela, zerk kezkatzen dio Lehendakaritzari?
|
|
|
Bai bainako bezala sailkatu dira, euskararekiko eta euskaren aldeko hizkuntza politikari buruzko jarrera ez sutsua edo ez grinatsua duten lagunak. Interesgarria da oso" bai bainakoak" euskararekiko duten jarrera ezagutzea, euskararekiko jarrera epela dutenez rol aktiboa joka
|
dezaketelako
euskararen normalizazioan modu eta maila desberdinetan.
|
|
|
Soziolinguistika Klusterrean egoki ikusi dugu era berean, ekologiatik hizkuntza ekologiara doan jauzia azaltzeko sarrera teoriko labur bat eskaintzea, moda kontu bat bainoago aukera errealak eskaintzen dituen teorizazio modura ikusten baitugu, eta bide praktikoa izan
|
dezakeelakoan
euskara bezalako hizkuntzen biziberritze ahaleginetan. horrela bada, Ekologia biologikoa eta hizkuntza ekologiaren arteko joan etorriak artikulua gaiaren sarrera modura planteatzen dugu.
|
|
2012
|
|
|
Bietatik ekarritako datuak uztartuz eta elkarrekin aztertuz, hobeto, sakonago, fidagarritasun handiagoarekin ezagut
|
dezakegu
euskararen egoera eta bilakaera zein izan den, iturri bakarretik edanez baino.
|
|
|
Behin hori esanda, hona bigarren ideia: bietatik ekarritako datuak uztartuz eta elkarrekin aztertuz, hobeto, sakonago, fidagarritasun handiagoarekin ezagut
|
dezakegu
euskararen egoera eta bilakaera zein izan den, iturri bakarretik edanez baino. Angelu batetik baino gehiagotatik egindako argazkiek aberastu egiten baitute, inolako ezbairik gabe, ezagutza ahalegina.
|
|
|
(De Saussure, 1998). Pertsuasio iturriek egiten duten edo egin
|
dezaketen
euskararen erabilera pertsuasiboa dugu hemen aztergai, eta horrek badu harremana hizkuntzaren erabilera partikularrarekin. Euskarak pertsuasio eraginkortasuna areagotzeko ahala baldin badu, ordea, hizkuntza horrek gizartean duen toki eta kontsiderazioagatik eta bertako herritarrek haren inguruan dituzten aktitudeengatik izango da, eta horrek hizkuntza entitate sozial gisa kontsideratzea eskatzen du nahitaez.
|
|
|
Euskararen inguruan dituzten estereotipoek ere argi dezente egin
|
diezagukete
euskararekiko dituzten aktitudeen inguruan. EAEko erdaldunen %67, 4 ados edo oso ados dago baieztapen honekin:
|
|
2013
|
|
|
" Geuk nahi dugun ar te" – Patxi Baztarrika kargarri, baita ere euskarazko produkzioak, eta, jakina, baita hizkuntza komunitateak berak ere, lehenik eta behin euskal hiztunentzat erakargarri. Gaztelaniazkoaren mimetismotik urrun, gaztelaniaz beste euskaraz ere edukitzeko ameskerietatik ahalik eta urrunen, euskaldunoi balio propioren bat eskainiko diguten produktuek lagun
|
diezaiokete
euskararen erakarmenari, euskal hiztunen batez bestekoaren neurrira egindako kalitatezko produktuek hain zuzen ere. Askotariko hedabideek gure gizartean duten eragina kontuan harturik, euskarazko hedabideen garrantzi estrategikoa alboratu gabe eta estrategikotasunak dakarren lehentasuna ahantzi gabe bada ere, euskararekiko atxikimendua sendotzeko baliagarria dela uste dugu euskarak presentzia ahalik eta duinena izatea euskaldunek kontsumitzen dituzten hedabideetan, eta, beraz, erdara hutseko eta euskararentzako lekurik gabeko hedabiderik hemengoen artean egon ez dadin ahalegintzea.
|
|
|
Ikerketaren ikuspegitik interesgarria da jakitea zer arrazoi izan
|
dezakeen
euskaraz hitz egiten duen pertsona batek euskal hiztuna ez dela esateko edo hautemateko. Lehenago egindako azalpen ildoari jarraiki, pentsa daiteke euskaldun adiera legitimotasunarekin lotuta dagoela.
|
|
|
Hizkuntza minorizatuetako hiztunok askotan pizten dugu biziraupen mekanismoa. Nahiz eta, gehienetan, benetako arrisku fisikorik ez dagoen, beldurra senti
|
genezake
euskara erabiltzeko orduan. Askotan, onartuak ez izateko beldurra da, irudimenak sortutakoa.
|
|
|
Ikerketa lan honen bidez, ondorio nagusi batzuk atera
|
ditzakegu
euskara batuaren pertzepzioari buruz Ipar Euskal Herrian. Lehenik, orokorrean jendeak euskara batua nahiko ongi ikusten duela argi da.
|
|
2014
|
|
|
Esandakoen ondotik, arnasguneen kontu honek guztiak eman al
|
diezaguke
euskararen normalizazio prozesuari begirako argibiderik. Arnasguneak garrantzia dutela, honezkero erraz xamar onartu litekeen baieztapena izanda ere, euskalgintzaren jardun estrategian ondoriorik ba al dakar horrek?
|
|
|
Helburua izan zen galdera honi erantzutea: zer egin
|
dezakegu
euskarazko kulturgintza bultzatzeko. Artikulu honen bitartez, proiektu haren laburpena eskaini nahi dut, beste elkarte edo herriren batzuen egarria asetzeko lagungarri izan daitekeelakoan.
|
|
|
Naturaliza dezagun bada gure jarioa eta egin
|
dezagun
euskaraz edozein eremutan ohiturak aldatuz. Nosotros construimos nuestras costumbres y luego las costumbres nos costruyen a nosotros (Nardone, 2006: 100/ 101).
|
|
2015
|
|
|
Orain gustura daudela esan zuten, eta Hegoalde Gizarte Etxean, esaterako, edozeinekin egin
|
dezaketela
euskaraz.
|
|
|
Besteak beste: " Dena euskaraz"," Eurek guztia euskaraz egitea"," Horrela jarraitu %100 lortu arte"," Euskara hutsez funtzionatzea, bai barneko lanean, bai kanpora begirako proiekzioan (agerraldietan, hedabideetan...)"," Zerbitzu, harreman eta tramite guztiak euskaraz egiteko aukera eskaintzea"," besterik gabe, onar
|
nazala
euskaraz nik eskatu gabe, berez horrela izan behar duelako, errespetuz eta duin eskainiz herritar moduan zor didan zerbitzua"," Edozein herritarri edozein zerbitzu edo informazio txukun emateko moduan egotea eskatzen diot, herritarrak berak eskatzen duen hizkuntzan. Eskatzen diodan horretara iristeko hartu beharreko erabakiak hartuko dituela eta helburuari tinko eutsiko diola espero dut" eta" Egia esan, erakunde publikoen zein instituzioen sarea eta egitura ahalik eta gehien murriztu, soildu eta arintzearen aldekoa naiz.
|
|
|
Hiztun berri ikasleek eskolaz kanpoko komunitatean euskaraz aritzen den hedabideen esparrua ezagutuko lukete, bai eta esparru horretan sortzen diren ahozko zein idatzizko edukiak euskaraz lantzeko eta bereganatzeko aukera izan ere. Honek bidea ireki
|
lezake
euskara eskolako hizkuntza hutsa izan ez dadin, eta aldiz, balio dezan, irratia edo telebistako edukiak kontsumitzeko. Honela, eskola ez bestelako sozializazio esparruak (hedabideena kasu honetan) euskararen lanketarako eta erabilerarako gune izango lirateke.
|
|
2016
|
|
|
Lan munduan genero segregazioa izaten da, eta horrekin batera hizkuntzaren ‘zonifikazio’ bat gertatzen da: emakumeak zerbitzuen sektorean nagusi dira, eta hor euskararen eskakizuna beste sektore batzuetan baino handiagoa da; beraz, emakume batek lan munduan aukera gehiago izan
|
ditzan
euskara ezagutzeko presio handiagoa izango du. Beste adibide bat:
|
|
|
Emakumeak zerbitzuen sektorean nagusi dira, eta hor euskararen eskakizuna beste sektore batzuetan baino handiagoa da; beraz, emakume batek lan munduan aukera gehiago izan
|
ditzan
euskara ezagutzeko presio handiagoa izango du.
|
|
2017
|
|
|
Azter
|
dezagun
euskararen etorkizun diglosikoaz zer esaten duen:
|
|
|
XiX. mende hasieran emakumeak eskubide unibertsalen aldarrikapenetik, eta ondorioz botere guneetatik, kanpo geratu ziren. bestalde, estatu zentralaren garaia abiatzearekin batera, hizkuntza askori arlo publikoaren ateak itxi zitzaizkion (burke, 2004: 185). euskara eta emakumeak esparru publikotik at geratu ziren; esan daiteke modernitateak etxera bidali zituela. egon ziren, hala ere, XiX. mendean zehar bi arlo horietan bazterketa dinamika horien aurkako mugimenduak: emakumeen heziketa aldarrikatu zutenen artean emilia pardo bazan litzateke ezagunena, eta agustin paskual iturriaga edo luis astigarraga pedagogo liberalak aipatu
|
ditzakegu
euskararen irakaskuntza eta euskarazko eskolen alde lanean aritu zirenen artean. bi eskakizunak batera aldarrikatu zuenik, ordea, ez zaigu iritsi gurera. baina liberalismo eta tradizioaren arteko borroka urte haietan, euskararen alde eta emakumearen eskubideen alde egindako lanak XX. mende hasieran nolabaiteko uztardura eduki zuten, euskal nazionalismoan militatu zuten emakumeen bidez....
|
|
|
Eta guztira 171 pertsonak erantzun dute inkesta. inkestaren diseinu teknikoan lagina zehazteko garaian, honakoa hartu da kontuan: neurketa hondarribia herrian egin nahi da, denbora aurrekontuen inkestako datuak 16 urte edo gehiagoko jendeari dagozkionak dira, eta euskara erabil
|
dezaketenak
euskaraz dakitenak dira. hori delaeta, unibertsoa" hondarribian bizi diren 16 urte edo gehiagoko pertsona euskaldunek –euskaradunek" osatuko dute. era berean, unibertso horretan sexu eta adin talde bakoitzak duen proportzioa ere begiratu da, lagina osatzeko garaian unibertsoarekiko ahalik eta berdintsuen izan dadin. datu horiek guztiak" hondarribiko datu Soziolinguistikoen bil...
|
|
2018
|
|
|
Aztertu
|
ditzagun
euskararen ezagutzaren gainean neskek eta mutilek utzitako datuak. ISEI/ IVEI Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Saileko erakundeak neurtzen ditu euskal haur eta gaztetxoen konpetentziak eta
|
|
|
ez diete eusleei eskatuko –ez formalki, ez informalkieuskaraz esan edo idatzitakoa gaztelaniaz jartzeko. Bai eska
|
dezakete
euskaraz bes te modu batean azaltzea, baina ez gaztelaniaz egitea. Era berean, lankideren batek balu eusle batek euskaraz sorturiko dokumenturen bat (edo zati bat) itzul tzea, ez dio eusleari berari eskatuko; beste lankideren bati eskatuko dio laguntza.
|
|
|
Horretarako, Osakidetzak ahalegin handia egin du" Euskaraz bai sano!" 13/ 14 proiektu korporatiboaren zabalkundea egiteko eta hura sendotzeko. Profesional eta zerbitzu elebidunak identifikatzea du helburu kanpainak, euskaraz komunikatu nahi duten herritarrek argi eduki dezaten Osakidetzako zer zerbitzu eta langilerekin hitz egin
|
dezaketen
euskaraz eta, horrenbestez, euskarazko zerbitzuen eskaintza aktiboa handitu dadin. Zenbait inkesta egin zaizkie profesional eta erabiltzaileei, identifikaziosistema zenbateraino onartu den eta eraginkorra izan ote den jakiteko asmoz, eta bi kolektiboek oso erantzun positiboak eman dituzte.
|
|
|
Dena den, erakunde batzuetan, beharrezkoa da lanean jarraitzea" Euskaraz bai sano!" proiektu korporatiboaren zabalkundea egiteko eta hura sendotzeko. Profesional eta zerbitzu elebidunak identifikatzea du helburu kanpainak, euskaraz komunikatu nahi duten herritarrek argi eduki dezaten Osakidetzako zer zerbitzu eta langilerekin hitz egin
|
dezaketen
euskaraz. Oro har, litzateke beste saio bat egitea identifikazio sistema hori berriz sustatzeko, publizitate kanpaina baten bitartez, garbi geratu baita eraginkorra izan dela euskararen erabilerari eta sustapenari begira.
|
|
|
Profesional eta zerbitzu elebidunak identifikatzea du helburu kanpainak, euskaraz komunikatu nahi duten herritarrek argi eduki dezaten Osakidetzako zer zerbitzu eta langilerekin hitz egin
|
dezaketen
euskaraz.
|
|
|
Alde batetik, erakundearen parte diren langileek aitortutako datuak jasotzen dira, hain justu, euren jardun profesionalari buruzko informazioa. Eta bestetik, erakunde batek esan
|
dezake
euskaraz jaso dituen eskaera guztiei euskaraz erantzun diela, baina erakundeak euskarazko oso eskaera gutxi jasotzen badu, normaIzaskun Kuartango Atxa – Bezero Misteriotsuaren Teknika herri administrazioetako zerbitzu hizkuntzaren ebaluazioan lean egiten dituen izapideei soilik erreparatuta ez dago jakiterik erakundea benetan gai ote den edozein eskaerari euskaraz erantzuteko....
|
|
|
17 Gogoratzen naiz lehengo amonen zapi gaineko gobaraz/ gogoratzen naiz lehengo amonaz, gaurko amaz ta alabaz/ Joxei eta zuei mila zorion, miresmenaren zirraraz/ ta amaituko dut txapel zati bat zuek guztiontzat lagaz/ Gure bidea ez da erreza bete legez, juizioz, trabaz/ Euskal Herriko lau ertzetara itzuliko gara gabaz/ eta hemen bildu dan indarraz, grinaz eta poz taupadaz/ herri hau sortzen segi
|
dezagun
euskaratik ta euskaraz. (BEC, Barakaldo.
|
|
2019
|
|
|
...la esan daiteke. edonola ere, hainbat gomendioren (2, 5, 9 eta 12) garrantzia azpimarratzekoa da. horien baitan, besteak beste, euskal hiztun komunitatearen ingurune digitaleko politika bateratzea, euskarazko ingurune digitalaren bilakaerari buruzko datu eraginkorrak izatea politika eraginkorrak zehazteko edota euskarazko ingurune digitalaren inguruko ikerketa etengabe egiteak bultzada handia eman
|
diezaioke
euskararen presentziari ingurune digitalean.
|
|
|
Esan
|
genezake
euskara osasuntsu bizitzea dela euskalgintzako eragile guztiek partekatzen duten jomuga. Euskalgintzak inplementatutako hpp batzuen bitartez helburu hori betetzeko aukerarik ote dagoen galdetu diogu geure buruari, eta Gizarte Berrikuntzak aukeran jartzen dituen bideak baliatu ditugu erantzuna bilatzeko asmoz.
|
|
|
Musikarien arrazoiak irakurrita, hala ere, kontu bat garbi geratzen da: inongo kasutan ez dela egin euskaraz kantatzeko hautua ospea lortzeko helburu bati lotuta. hau da, hiruak jakitun dira euskal entzuleengana iristeko hizkuntza berme bat izan daitekeela, begirunea lortu
|
dezaketela
euskaraz kantatuta, baina inongo kasutan ez dute hautu hori horren arabera hartu. erabakiaren ondorio bezala hartzen dute euskaraz kantatzeagatik lortu dezaketen arrakasta, eta ez hizkuntzaren erabileraren kausa edo abiapuntua. era berean, hizkuntzarekiko identifikazio bat egon den arren, kantatzerako garaian bi abeslariren kasuan antzeman da atxikimendu horrek hizkuntza hautuan izan duen eragina... Gainera, etxezarretak bakarrik egin du euskaraz kantatzeko erabaki kontziente eta konprometitu bat.
|
|
|
Nik baietz esango nuke zalantza izpirik gabe. Baliabide nahikoa duten hizkuntza gutxituek Ikt garapenean onurak aurkigai dituzte, eta, antza, horixe da euskararen kasua; azter
|
ditzagun
euskararen baliabideak baliabide taulari jarraiki:
|
|
2020
|
|
|
"... Sindi_ 3 k eduki
|
lezake
Euskara Zerbitzuarekin eta Funtzio Publikoarekin komunikazio propioa, honek ez du esan nahi ezin denik antolatu sindikatuen batzorde edo ordezkaritza bat alde sindikalaren posizioa jasotzeko eta Euskara Zerbitzuarekin eta Funtzioa Publikoarekin harremanak izan. Paraleloak izan daitezke bi komunikazio kanal horiek..."
|
|
2021
|
|
|
Azken hitz moduan, erran
|
dezagun
euskararen biziberritze mailan Ipar Euskal Herriak hainbat gabezia estaltzekoak dituela oraindik. Hauen artean, jakintzaren orokortzea dago.
|
|
|
Gunerik erdaldunenetan, lehendik, ikasleek euskararekiko duten atxikimendu maila areagotzea da helburua. Gune euskaldunagoetan, berez baduten atxikimenduari oinarri sendoagoak jartzea, ikasleak bere baitan kontzienteki berretsi
|
dezan
euskaraz jarduteak zenbaterainoko garrantzia duen.
|
|
|
Gunerik erdaldunenetan, lehendik, ikasleek euskararekiko duten atxikimendu maila areagotzea da helburua. Gune euskaldunagoetan, berez baduten atxikimenduari oinarri sendoagoak jartzera bideratzen ditugu ahaleginak, ikasleak bere baitan kontzienteki berretsi
|
dezan
euskaraz jarduteak zenbaterainoko garrantzia duen. Pulunpak, hortaz, badaki egitekoa hartzailearen ezaugarrietara moldatzen.
|
|
2022
|
|
|
Saritutakoen zerrendan ikus
|
ditzakegu
euskararen soziolinguistikan ibilbide luzea eta sendoa egina duten pertsonak. Urteetan zehar ikergai bat edo batzuen inguruan ikerketa ibilbide sakonak garatu dituztenak, eta pausoz pauso eremu akademikoan eta hizkuntza biziberritzearen testuinguruan erreferentzialtasuna irabazi dutenak.
|
|
|
Laburpena. Eragin Linguistikoaren Ebaluazioa indarra hartzen ari da azken urteotan, eta 179/ 2019 dekretu berriak ezustean harrapatu ditu udal asko; izan ere, aurrerantzean Euskal Autonomia Erkidegoko udaletan legez aztertu da zenbait planek nolako eragina izan
|
lezaketen
euskararen erabileran, gehienbat hirigintza alorrean aldaketak planteatzen direnean. Tresna edo baliabidetzat hartu behar da ELE, aukera ematen duelako malgu jokatu eta euskararen mesedetarako baliatzeko.
|
|
|
Zer egiten du eta zer gehiago egin
|
dezake
Euskara Zerbitzuak prebentzioa lantzeko. Plan edo proiektuen zain egon gabe, oro har lagungarri gertatuko zaizkion puntuak aurrez jorratzeko eta sendotzeko aukera dauka.
|
|
|
Datu horien arabera, hurbilpen ariketa bat egin dugu, eta udako bisitarien etorrerak eragin negatibo bat izan
|
lezake
euskararen erabileran, haietako asko erdaldunak liratekeelako. Zumaiaren hauskortasun indizea aintzat hartuta, bilakaera indizea izango litzateke udako hilabete horietan.
|
|
|
(46)" beinga, mesedez, hitz egin
|
dezakegu
euskaraz, eske ez det euskaraz entzuten" ta(...) esaten nun" eske hitz egin behar det edo ez, da nahi dudana edo...?" (1ET Z)
|
|
|
(23) esaten genun" beinga, mesedez, hitz egin
|
dezakegu
euskaraz, eske ez det euskaraz entzuten"(...) esaten nun" eske hitz egin behar det edo ez, da nahi dudana edo...?".(...) batzutan ahazten zitzaigun baina beti izaten zen" e, euskaraz!".
|
|
|
– Nola konekta
|
dezakegu
euskara arlo sozioekonomikoan txertatzeko daukagun erronka interes taldeen prozesuarekin. Interes taldeak aktibatuta, noski!
|
|
|
enpresa osatzen duten pertsonen taldea da; zuzendaritza, arduradunak, zuzeneko langileak,... Interes talde gisa plazaratu
|
dezakete
euskara enpresako jardueran kontuan hartzea, euskara batzordea sortzeko beharra, euskara plana inplementatzeko premia,... Gisa horretako praktikak egon dira gaur egun euskara planak dituzten hainbat enpresatan.
|
|
|
Egoera horrek, udalerri arteko emigrazio/ immigrazio fluxuak areagotzea dakar. Eta udalerri sarean gertatzen diren fluxu horiek, eragina dute biztanleengan, euren giza harremanetan eta, era berean, eragina izan
|
dezakete
euskararen erabileran (Sorolla et al. 2019).
|
|
|
Udalerri sarean gertatzen diren fluxuak eragina dute biztanleengan, euren giza harremanetan eta, era berean, eragina izan
|
dezakete
euskararen erabileran.
|
|
|
Horrez gain oso agerikoa da Debagoieneko udalerriek Gasteizekin duten lotura. Fluxu horiek guztiek, oro har, eragin positiboa izan
|
dezakete
euskararen kale erabileran.
|
|
|
Denboraren poderioz, biztanle horiek klase ertain/ altu gisa egonkortuko dira eta," aristokrazia kultural" gisa joka dezakete; ez agian eurak, baina, bai, euren seme alabek. Oso kontuan izatekoa da bidaide indartsu bat aurkitu
|
dezakeela
euskarak sektore horretan; baina ibilbidea luzea eta geldoa da, eta seme alabengana transferitzen da. Belaunaldi berri hori guraso estatusera heltzerakoan gertatuko den jauzia garrantzizkoa izango da.
|
|
2023
|
|
|
• EITBren sorrera ez zen eratorri 83ko hirugarren kanalaren Espainiako legeditik. Horrek esan nahi du Euskal Autonomia Erkidegoak hirugarren telebista kanal bat sortu
|
dezakeela
euskara hutsean (Lasagabaster, 2004: 128)
|
|
|
2023ko Kongresuak pista berriak eman dizkigu hurrengo hamarkadari begira. Gizarte eraldaketarako jorratu behar ditugun eremuak definitu dira eta gogoeta eginarazi digu argitu ahal izateko nola eragin
|
genezakeen
euskararen erabileran jauzi bat eman dadin, eta zer eraldaketa motak eragin genitzakeen eremu pertsonaletik, kulturaletik, estrukturaletik edo beste mugimenduekiko harremanetatik. " Batera jauzi" emateko prestatzera goaz.
|
|
|
Berrogei urte bete ditu 2023 urtean Arrasate Euskaldun
|
Dezagun
euskara elkarteak. Ehunka elkarte eta kolektiborentzat aitzindari eta biziberritze prozesuari begirada propio bat eskaini dion mugimendu baten ikur da AED. Hurrengo urteetan sortutako hainbat euskara elkartek aintzat hartutako eredu baten sortzaile izan zen.
|
|
|
Adibidez, euskararen inguruan eraiki dugun irudi estereotipatua. Nola gaindi
|
genezake
euskararen kosifikazioa. Nola desikasi orain arte euskal hizkuntzaren lanketarekin loturiko jarrera murriztaileak?
|
|
|
Nola desikasi orain arte euskal hizkuntzaren lanketarekin loturiko jarrera murriztaileak? Nola gara
|
genezake
euskarak duen zentzu komunitarioa gazte unibertsitarioekin?
|
|
|
Diziplinarteko ikuspegiarekin prestatua da eta helburua da euskaltasuna beste gai batzurekin batera atxikitzea eta hibridatzea. Era berean, gogoan hartu dugu, lehenago aurreratu bezala, hezkuntzaren erdigunera datorren alfabetatze multimodala, alegia, lengoaia ezberdinen arteko hibridazioa nola pentsa
|
genezakeen
euskaratik eta euskal kulturatik.
|