|
2000
|
|
|
Baina hemen ahantzi ezinezkoa zaigu Axular handia hainbeste goraipatzen zuen Joannes Etxeberri() Sarako mediku hura. Julio Urkixok bildu zituen bere lanak, sarrera eta oharrez osaturik argitaratzeko (ikus Obras vascongadas del Doctor Labortano Joannes D. Etcheberri, 1712 Paris, 1907), norengan aurki
|
genitzakeen
giza eskubideen alderako iritziak. Esate baterako, Lapurdiko Biltzarrari idatzi zion gomendiozko gutun hartan zioen:
|
|
2003
|
|
|
Ez dut erraite beharrik, nik ere ene hitza erran nuela eskubide horren alde agertuz, aspalditik agertu ohi naizen bezala. Ohartarazi nuen bizkitartean dei egiten niela, aldi berean, ene euskaldun herritarrei haiek ere begira
|
zitzaten
giza eskubide horiek guztiak eta bahiturik zeukaten presoa lehenbailehen aska zezaten.
|
|
2007
|
|
|
Anibal Fernandezek genoziden kontrako epaiketekin jarraituko dutela ziurtatu zuen eta Camilo Cagnik baietz uste du, «politikan indarrak metatzeko baliagarria zaielako», are gehiago datorren urteko hauteskundeei begira. Gogora
|
dezagun
giza eskubideen aldeko politika izan dela Nestor Carlos Kirchner Argentinako presidentearen agintaldiko bizkarrezurra, estatuari zilegitasuna bueltatzeko ezinbesteko osagaia.
|
|
|
Batzordeak txosten horiek aztertuko ditu, eta horrek txostenak eta iruzkinak alderdi diren estatuei emango dizkie. Bestalde, 41 artikuluan ezarritakoaren arabera, alderdi diren estatuek onartu
|
dezakete
Giza Eskubideen Batzordeak eskumena duela komunikazioak aztertzeko, horietan estatu den alderdi batek Itunaren alderdi den beste estatu batek betebeharrak betetzen ez dituela alegatzen badu. Hiru hileko epean, alderdi den estatu demandatuak estatu demandatzaileari auziari buruzko azalpena emango dio, baina auzia alderdi diren bi estatuentzat gogoko den moduan ebazten ez bada sei hileko epean, horietako edozeinek Batzordearen esku utzi ahal izango du.
|
|
2008
|
|
|
Lan honek agerian uzten du giza eskubideen klausula eraginkorrik gabe posible litzatekeela agiri horrek ahulenak ez babestea. “Gobernuek nazioarteko arma transferentzia arduragabeen ondorio beldurgarriei kasurik egiten jarrai dezakete, edo beren betebeharrak bete
|
ditzakete
giza eskubideei buruzko “urrezko araua” duen tratatu batean, pertsonen bizitzak salbatzen eta bizibideak babesten lagunduko duena”, adierazi zuen Helen Hughes ek, txostenaren arduradunetako batek. Erakunde humanitarioak Boli Kostan, Somalian eta Darfurren, Sudanen, NBEren arma bahituraren bortxaketek nola jarraitzen duten kontatzen du, “lege nazional ahulen eta gobernu batzuen konpromiso eta gaitasun faltaren ondorioz, eta horrek are gehiago eragiten du tratatu eraginkorraren beharra”.
|
|
|
Bertan behera dagoen Galdeketaren Legearen aldeko beste ekimen bat iragarri du Juan Jose Ibarretxe Eusko Jaurlaritzako lehendakariak. Irailaren 15erako Espainiako Auzitegi Konstituzionalak galdeketari baiezkoa eman ezean, euskal herritarrei deia egin die Ibarretxek, «Espainiako Estatua» auzitara eraman
|
dezaten
Giza Eskubideen Europako Auzitegian.
|
|
|
«Testu honekin Boliviarekiko gure kezka eta elkartasuna adierazi nahi izan dugu», irakurri zuen Bacheletek prentsaurrean egindako aurkezpenean. Helburu politiko batek ezin
|
lezakeela
giza eskubideak urratzea justifikatu, gaineratu zuen. Moralesek «harridura» agertu du Unasuren erabakiaren aurrean:
|
|
|
Lerro bat baino gehiago dauzkagu landuta, eta, ulertuko duzun bezala, auziaren une honetan ez nuke xehetasunetan sartu. Baina azal
|
dezakegu
giza eskubideen auzia garrantzitsua dela guretzat, ezaguna baita nola eduki zuten kartzelan gure bezeroa. Nazio Batuen Erakundearen batzordearen txostena ere erabiliko dugu.
|
|
2009
|
|
|
Baina Israilovi agiri horrek baino beldur handiagoa eragin zion maiatzean etxean azaldu zitzaion gizonak. Artur Kurmakaiev delako batek eskatu zion Txetxeniara itzul zedila eta atzera egin
|
zezala
Giza Eskubideen Batzordean aurkeztutako pleintan.
|
|
|
Azken orriko taulan argi ikus
|
dezakegu
Giza Eskubideen Arkeologiaz arduratzen den Aranzadiren talde hau ez dela Euskal Herriko lurraldeetara mugatzen.Beste autonomia erkidegoetan ere lan egiten du eta, lantaldean bertan ere, bestezentroetako ikertzaileek hartzen dute parte. Euskal Herritik kanpo lan egiteaarkeologia hedatzen ari den globalizazioaren erakusgarri da.
|
|
2010
|
|
|
Cassinentzat hezkuntza, justizia, indar etikoa eta aburu publikoaren sostengua denen oinarrian daude. Gobernuz Kanpoko Erakundeek anitz egin
|
dezakete
giza eskubideen alde, bereziki Estatua bulkatuz. 1976ko otsailaren hogeian hil zen René Cassin Parisen.
|
|
2011
|
|
|
Bakea ez da opari ematen, egin egiten da, eta horixe falta zaizu, gizona: ...durraren labirintioan eta AEBak gobernatzen dituztenen mende, aintzat hartu gabe nazioarteko hainbat gobernuk sinatutako tratatuak, itunak eta protokoloak.Nola hitz egin dezakezu bakeaz, ez baldin baduzu ezer bete nahi, ez badira zure herrialdearen interesak. Nola hitz egin dezakezu askatasunaz, pertsona errugabeak baldin badituzu preso Guantanamon, AEBetan, Iraken eta Afganistanen. Nola hitz egin
|
dezakezu
giza eskubideez eta herrien duintasunaz, haiek etengabe urratzen baldin badituzu, sBegiratu zure labirintoaren goiko aldera, Barack, eta baliteke izar bide erakuslea aurkitzea, nahiz eta jakin ezin iritsizkoa dela, Eduardo Galeanok ederki adierazia duenez.Koherente izan beharra daukazu, zure esanetan eta egintzetan, horrela baino ez baituzu lortuko iparra ez galtzea.... Biziaren desafioa duzu.Bakearen Nobel saria lanabes bat da, herrien zerbitzura dagoena; sekula ez, banakoen harrokeriarako.Indar betea eta itxaropen handia opa dizut, eta izango ahal duzu kemena okerreko bidea zuzentzeko eta bakearen jakinduria aurkitzeko. (Gaurko egunez, duela 34 urte, hegaldi bat egin nuen heriotzarantz, Argentinako diktadura militarraren garaian, AEBen babespean; Jainkoari eskerrak, bizirik iraun nuen, eta goiko aldetik irten behar izan nuen labirintotik, etsialdiari gain harturik).
|
|
|
Gizonak fantasia dauka, irudimena. Irudikatzen horretan bere burua imajinatu
|
dezake
giza eskubidez babestua, eta giza eskubideak asmatzen ditu. Baina ez didazue esango giza eskubideak naturalki, zuzenbide naturalean badirenik.
|
|
2012
|
|
|
3.Bultzatzen ditu estatu kideak ezar
|
ditzaten
giza eskubideak sustatu eta babesteko nazio erakundeak, edota halakoak daudenean horiek indartzeko, eta kontuan har ditzaten osagai horiek garapenerako plan nazionaletan;
|
|
|
5.Giza Eskubideen Munduko Konferentziak bultzatzen ditu estatuek kontuan har
|
dezaten
giza eskubideen nazioarteko edozein instrumenturi egindako erreserbaren noranahikoa mugatzeko aukera; adieraz ditzaten erreserba horiek ahalik eta zehatzen eta zorrotzen; lor dezaten erreserba bateraezina ez izatea kasuan kasuko tratatuaren helburu eta asmoarekin eta, azkenik ere, azter dezaten erregulartasunez egindako edozein erreserba, halakoa kentzeko asmoz.
|
|
|
11.Giza Eskubideen Munduko Konferentziak eskatzen die Idazkari Nagusiari eta Biltzar Orokorrari eman
|
diezazkiotela
Giza Eskubideen Zentroari baliabide nahikoak, giza, finantza eta bestelako izaerakoak, euren jarduerak modu eraginkorrean, azkarrean eta egokian gauzatzeko.
|
|
|
71.Giza Eskubideen Munduko Konferentziak gomendatzen dio estatu bakoitzari kontuan har dezala egintza plan nazionala egiteko aukera, plan horretan zehazten direla beharrezko neurriak, estatu horrek hobetu
|
ditzan
giza eskubideak sustatzea eta babestea.
|
|
|
74.Giza Eskubideen Munduko Konferentziak eskatzen die gobernuei eta antolakunde eta erakunde eskudunei nabarmen gehitu
|
ditzatela
giza eskubideak babesteko antolamendu juridikoa indartzera bideratutako baliabideak, bai eta esparru horretan lanean ari diren nazio erakundeei esleitutako baliabideak ere.Garapenerako lankidetzan parte hartzen dutenek kontuan izan behar dituzte garapena, demokrazia eta giza eskubideen arteko elkarrekiko harreman osagarriak.
|
|
|
88.Giza Eskubideen Munduko Konferentziak gomendatzen du giza eskubideen nazioarteko instrumentuen estatu alderdiek, Biltzar Orokorrak eta Ekonomia eta Gizarte kontseiluak kontuan har
|
dezatela
giza eskubideen tratatuen arabera sortutako erakundeak eta hainbat mekanismo eta gaiaren araberako prozedurak aztertzeko aukera, efizientzia eta eraginkortasun handiagoa sustatu ahal izateko, organo, mekanismo eta prozedura desberdinen bitartez, kontuan hartuta, betiere, mandatuen eta zereginen bikoiztasuna eta gainjartzea saihesteko beharra.
|
|
|
92.Giza Eskubideen Munduko Konferentziak gomendatzen du Giza Eskubideen Batzordeak azter
|
dezala
giza eskubideen inguruan dauden instrumentuak hobeto aplikatzeko aukera, erregio nahiz nazioarte mailan eta, orobat, Nazioarteko Zuzenbidearen Batzordea bultzatzen du jarrai ditzan nazioarteko zigor auzitegiari buruzko lanak.
|
|
|
97.Giza Eskubideen Munduko Konferentziak, aitorturik giza eskubideen osagaiek betetzen duten zeregina, bakea mantentzeko Nazio Batuen eragiketei buruzko hainbat akordiotan, gomendatzen du Idazkari Nagusiak aintzat har
|
dezala
Giza Eskubideen Zentroaren gaitasuna txostenak aurkezteko eta, halaber, haren esperientzia eta ezaguerak; bide beretik, aintzat har ditzala giza eskubideen mekanismoak, Nazio Batuen Gutunarekin bat etorriz.
|
|
|
97.Giza Eskubideen Munduko Konferentziak, aitorturik giza eskubideen osagaiek betetzen duten zeregina, bakea mantentzeko Nazio Batuen eragiketei buruzko hainbat akordiotan, gomendatzen du Idazkari Nagusiak aintzat har dezala Giza Eskubideen Zentroaren gaitasuna txostenak aurkezteko eta, halaber, haren esperientzia eta ezaguerak; bide beretik, aintzat har
|
ditzala
giza eskubideen mekanismoak, Nazio Batuen Gutunarekin bat etorriz.
|
|
|
Giza Eskubideen Munduko Konferentziak berresten du estatuen betebeharra zaintzeko zer eta, gutxiengoen partaide izan eta pertsona horiek egikari
|
ditzaten
giza eskubide eta oinarrizko askatasun guztiak, oso osorik eta modu eraginkorrean, inolako bereizkeriarik gabe eta, legearen aurrean, berdintasun baldintzetan, gutxiengo nazional edo etniko, erlijio eta hizkuntza gutxiengoen partaide diren pertsonei buruzko Nazio Batuen Adierazpenarekin bat etorriz.
|
|
|
34.Beraz, ahalegin handiagoak gauzatu dira laguntza eskatzen duten herrietan berebiziko baldintzak sortzeko, pertsona bakoitzak goza
|
ditzan
giza eskubide eta oinarrizko askatasun unibertsalak.
|
|
|
Konferentziak, halaber, gomendatzen dio Idazkari Nagusiari, Nazio Batuen kasuan kasuko organo eta erakunde espezializatuen goi funtzionarioek, euren bileretan, jarduerak koordinatzeaz gain, ebalua
|
ditzatela
giza eskubide guztien gozamenari buruzko estrategia eta politiken ondorioak.
|
|
|
Atseginez harturik Munduko Herri Indigenen Nazioarteko Urtea, 1993an izendatua, orduan berretsi baitzen nazioarteko erkidegoaren konpromisoa zertarako eta, zaintzeko herri horiek goza
|
ditzaten
giza eskubide eta oinarrizko askatasun guztiak eta, oro har, errespetatzeko euren kulturen eta nortasunen balioa eta aniztasuna,
|
|
2016
|
|
|
Exijitu diezaiola Marokoko Erresumari zorrotz errespeta
|
ditzala
giza eskubideak Mendebaldeko Saharako lurralde okupatuan eta buka ditzala saharar populazioak jasaten dituen eskubide urraketak. Halaber, eskatzen dio aktiboki lan egin dezala, Europar Batasunaren barruan, MINURSOk bere eginkizunen esparrua zabaltzeko eta bere gain hartzeko, halaber, giza eskubideak Mendebaldeko Saharan betetzen direla zaintzea eta babestea.
|
|
2018
|
|
|
Iraganaren analisi kritikoa eskatu zuen, baina baita sufrimenduarekiko begirada inklusiboa ere. «Partekatu
|
dezagun
giza eskubideen urraketa bakoitza azalduko duen oinarrizko kontakizun bat. Ez errepikatzeko, memoria ariketak oinarritu behar du biktima guztiekiko errespetuan eta indarkeriari zilegitasunik ez ematean».Amaieran Baluarte plazan dagoen biktimen aldeko monumentu aurrean lore bana eskaini zuten ekitaldira bertaratutakoek.
|
|
2021
|
|
|
Hala, atzokoan ere eskaera berberari eutsi zioten: «Errefusatu dezagun zentro horren planteamendua baztertzailea, eta bultzatu
|
ditzagun
giza eskubideen urraketa guztiak gogoan izango dituen memoria integral bat; eraiki dezagun elkarbizitza, bazterkeriarik gabe».
|
|
|
Aurretik adierazi dugun neurria, hots, inbertsio tratatuak giza eskubideak aintzat hartuz diseinatzea, arbitroek giza eskubideen legeen hedadura kontuan hartzeko duten gaitasunari loturik doa, arbitroei baitagokie inbertsio tratatuen interpretazioa. Arestian aipatutako arbitroen club informal horretan nekez aurki
|
dezakegu
Giza Eskubideen Zuzenbidean aditua den norbait. Are gehiago, estatu inbertitzaile kasuen% 55 hamabost arbitrok osaturiko elite batek ebazten ditu.
|
|
2023
|
|
|
Joxean Lasa eta Joxi Zabala bahitu, torturatu eta hil zituzteneko 40 urteurrena bete den honetan, Zabalaren arreba Pili Zabalak jakinarazi du Eusko Jaurlaritzak biktima gisa aitortuko duela anaia urriaren 31n, Donostiako Kursaalean egingo duen oroimenerako ekitaldian. EITBri egindako adierazpenetan, Zabalak azaldu du amaren izenean espediente bat aurkeztu ziola Jaurlaritzari gobernuak Joxi Zabala anaia aitor
|
zezan
giza eskubideen urraketa larrien biktima gisa, motibazio politikoko testuinguru batean, 1979 eta 1999 bitartean, 12/ 16 legearen barruan.
|