Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak

Emaitzak: 24

2008
‎Itxuraz zerikusirik ez duten hitzak, guztiak dira baliagarri(. Euskaltzaindiak ezin arbuia dezake euskal hitzik, ez hangorik ez hemengorik, ez zaharrik ez berriagorik?).
‎9 Arras baztertu behar genituzke, nire ustez behinik behin, nork bere hizkerakoak ez dituen hitzak eta esamoldeak hartu eta norberarenei egokitzeko egiten diren ahaleginak, baldin eta lehenak norberarenean errateko bertze biderik dagoe nean: bertan> ra> hartu eta alde> ra> esan beharrean, bertan> hibridoa sortu; irrati> hartu eta eleketari> esan beharrean, erratari> erabili edo butano> ren> rakada> erabili nahi izan eta, ez bat ez bi, butano> ren> harribitxia sortu, butano> ren> rezioa> edo antzeko esaldi bat erabiltzen ahal denean.
‎Ez da harritzekoa, noski, egoera horrek euskaldun batzuengan ezinegona eta haserrea ere piztea. Izan ere, ez dirudi oso bidezkoa, batasunaren izenean, batzuei berenak ez dituzten hitzak, aldakiak eta adizkerak ikasteko eskatzeak, eta besteak, ordea, eta bereziki idazle, kazetari eta esatari ustez profesionalez ari naiz?, beren bor hesteari begira lasai egotea, besterenik ezer jaso eta erabiltzeko inolako interesik izan gabe. Eta zabar alferkeria hori are salagarriagoa iruditzen zait gainera, bitartean, milaka euskal herritar erdaldun euskara ikasten ari direla gogoan izanda, gizarte inte grazioaren izenean batzuei eskatzen zaiena ez baitago inola ere orekaturik beste muturrekoen axolagabekeriarekin.
‎Gaurko hiztunak aise ago jotzen du beste kide batzuetara. Ez du hitz eraturik osatzen; hortaz, ez du muga arazorik sortzen.
‎Delako bikote hori gehi Bitoriano Gandiaga? Ez nuke hitz, potolorik, erabili nahi.
2010
‎221 Kopuru horri, jakina, EGAra aurkeztu ez diren baina alfabetatze maila egokia lortu duten gazteak erantsi behar zaizkio, batetik. Bestetik, EGA gainditu ez duten arren hitzez edo idatziz hainbateanmoldatzen direnak. Ez baita egia azterketa edo ebaluazio bat gainditu ez dutenek, denek edo ia denek, euskaraz ez dakitenik.
Ez dugu hitzik elebakarra ez denaren definitzeko. Frantsesez, bilingue?
2012
‎Orain onartzen dut, eta are libreki azaltzen dut, grekotik itzultzean ez dudala hitzetik hitza aterata egiten, zentzuari zentzua aterata baizik (Eskritura Sainduetan izan ezik, non hitzen hurrenkerak berak ere misterio bat gordetzen duen) 4 (San Jeronimo, Liber de optimo genere interpretandi. Epistula 57, V, 2, gure itzulpena).
‎515) delako bat, non gorputzaren eta hizkuntzaren, hizkuntzaren eta literaturaren, hizkuntzaren eta kulturaren arteko jarraitutasuna bermatuko den. Itzulpenaren poetika horretan, itzultzaileak ez du hitzek esaten dutena itzultzen, hitzek egiten dutena baizik: –Traduire ce que les mots ne disent pas, mais ce qu, ils font?
‎esanahia hitzez formulatu gabe geratzen da, eta horrek esatariarentzat esfortzu txikiagoa egin ahal izatea dakar, eta aldi berean esan gabe doanak indar (iradokitzaile) handiagoa du hitzez hitz formulatutakoak baino. Estarian edo inplizituan dagoenaren esanahia zein den jakitea norentzakoari dagokio, baina honek ere, oro har, ez du hitzez formulatzen, bestela joko ironiko hori hautsi egingo litzakete. Norentzakoaren lana da, beraz, estarian dagoen mezu horri ahalik eta esanguratsuena edo pertinenteena den esanahia ematea.
‎Ñabardurak ñabardura, argi dago Laurinen lan garrantzizkotik jaso behar dugun ideia nagusia enuntziatu parentetikoen eginkizuna diskurtsoaren antolamenduaren barnean, makroegiturari dagokion mailan kokatzen dela. Berak ez du hitz horiekin formulatzen; ez du, makroegitura, hitzik erabiltzen lan osoan zehar, baina makroegituraren ideia eta makroegituraz egiten dugun ulerkera suma daiteke sakon sakonean (ikus, goian, parentetikoen artean bereizi dituen sei kategoriak).
2013
‎«Gerla karrikarte» edo «gerla karrika» erabiltzea proposatu zuen. Haatik, Eskualduna n idazten zuten guztiek ez zuten hitz hori erabiltzen, gehienek «erreka» erabiltzen zuten. Funtsean, hortik interesatzen zaiguna da, euskararen aberastasunaz kezkatzen eta desagertzearen beldur zela:
‎Soldaduak Verduneko borroketan pairatu zutena kontatzeko ezintasunean zirela kontuan hartuz, pentsa dezakegu Zerbitzari ren deskribapenak gogortasunaren ataltxo bat baizik ez zuela islatu. Funtsean, zenbait urteren buruan, 1936an, Eskualduna astekarian idatzi zituen eta Patri Urkizuk liburu batean bildu zituen oroitzapenetan ere idatzi zuen ez zuela hitzik han ikusi zituenen esplikatzeko.
2014
‎beste gizatalde bati zuzentzen dio ahotsa, herriari, eta honek garbizaleen euskara ezezaguna duenez, garbi du ez liokeela ulertuko. Bere poesia elikatzen duen herriak ez ditu ezagutzen tradizio zaharretik berreskura zitezkeen hitz garbiak edo eguneroko mintzairan bizitzarik ez duten hitz berriak... Herria hartzaile izanik, honek beregana dezakeen min tzairaz baliatu behar du:
‎bat zetorrelako euforiatik etsipenera edo isiltasunera igaro ginen nolanahi ere, odol kutsuko gerra bat tarteko. Ez genuen hitz egi ten gertatu zen, gauza hartaz?, ez nabarmentzea izaten genuen aholku nagusia, eta etxeko sukalde batzuetan pertsianak jaitsita baino ez zen herriminaren eta esperantzaren sua pizten, auzoek ezer entzungo ote zuten beldurra gainetik kendu ezinik. Marka tuta jaio ginen gerraurrean, gerran edo gerraoste hurbilean jaio ginen guztiok, batzuen beldurrak, besteen txalo hotsak, zernahi dela ere guztion bake nahiak markatuta.
2017
‎25 Loi> organique> du> > 1er> > août> 2003.> Azpimarra daiteke lege honek ez duela hitzez hitz berriz har
2021
‎a) Partitiboa onartzen du lehen osagaiak, ez du lanik egin, ez du minik hartu, ez du negarrik egin... Egia da aditz esapide hauetako batzuetan izenak ez duela partitiboa hartzeko aukerarik, ez, behintzat, bestelako ñabardura semantikoren bat erantsi gabe (ez du hitz egin/ ez du hitzik egin, ez du inoiz hutsegin/ ez du inoiz hutsik egin). Baina gutxi batzuk dira horrelakoak; gehien gehienek onartzen dute partitiboa, Martinezek (2015) erakutsi bezala. b) Izena lekuz alda daiteke galdegai/ mintzagai jokoaren arabera (§ 41.4.2):
‎23.2.1.3.1e Partitiboa onartzen du lehen osagaiak gehienetan, ez du lanik egin, ez du negarrik egin... Egia da aditz esapide hauetako batzuetan izenak ez duela partitiboa hartzeko aukerarik, ez behintzat bestelako ñabardura semantikoren bat erantsi gabe (ez du hitz egin/ ez du hitzik egin, ez du inoiz hutsegin/ ez du inoiz hutsik egin). Gutxi batzuk dira horrelakoak, ihartutzat har daitezkeenak hain zuzen ere (alde egin, huts egin, kale egin, porrot egin).
‎9 Bezain formaren Bergarako erabileraz honela dio Elexpuruk: " Jende askok ez du hitz hau erabiltzen eta larri ibiltzen da esaldi mota hau egiten: Bilbo ezta Donostia besteko politta etab. esaten dira ordez" (ikus OEH s. v. bezain).
‎Adierazpen perpausa denean, la/ nik jokoa aurkituko dugu berriro ere: Beraz, ez zegoen esaterik emakume hura gezurretan ari zenik (Saizarbitoria); Ez zegoen ukatzerik postalaren testua dotorea zela, ez zuela hitz bat gehitzea ametitzen (Saizarbitoria); Arlo batzuetan arazo larriak dituztela ukatzerik ez dagoen arren (Olarra).
‎huts aski izenondo berezia da, ikusiko dugunez; ingeniariak ez dira industrialak (hemen kanpoko zerbaitekin gertatzen den erlazio mota bat adierazten da, izenaren ezaugarri zuzena baino gehiago), eta zehatzak ez du benetan izena aldatzen. Horiek ez dute hitzen inolako ezaugarririk adierazten, ez dute zinez maila horretako informaziorik ematen. Zernahi gisaz, adjektibotzat hartuko ditugu hemen, nola egiten baitute gauza bera beste hizkuntza batzuetako gramatika eta hizkuntzalari gehienek.
‎16.3.4b Determinatzen duen izenak kontagarria den zerbaiti egiten badio erreferentzia, komunztadura singularrez nahiz pluralez egiten du tradizioko testuetan: Anitz plazer ukan badu, anitz behar dolore (Etxepare); Zeren anitz ur baitzen han (Leizarraga); Egiten duzu anitz balentria (Axular); Guk erabiltzen ez dugun hitz anitz (Xalbador); Anitz inbidioso da ofizio horretan (Lizarraga); Anitz gauza saltzen zuen (Etxebarne); Anitz gauza behar dira iudizio handian (Etxepare); Hiztegia eta beste gauza anitz gai honi dagozkionak (Iztueta); Ihespide anitz zituela (Orixe); Siria, Armenia eta bertze anitz herrialde konbertitu dituzte (Zerbitzari); Kunplimendu honen ikusteko desira ukan dute anitz erregek eta p...
‎Horrela, deklinabideko kasuak aipatzen dira. Gramatika honetan, hala ere, ez dugu hitz hori erabiliko, ez baita egokia, gure ustez, euskararen kasuan termino horretaz baliatzea. Azken batean, nola gaztelaniak edo frantsesak preposizioak dituzten, dagokien izenaren aurrean jartzen direnak, euskarak preposizioak izan beharrean postposizioak dituela esatearekin aski da, kasu markak ere, azken buruan, postposizioak baitira:
‎Hiztegietan hitzak soilik jasotzen dira, eta batzuetan samurra da hitz jakin bati zein kategoria dagokion erabakitzea, baina beste batzuetan arazo gehiago izan daitezke, hiztegietan beretan agerian jartzen den bezala. Esaterako, beste edo bera moduko sarreretan, Euskaltzaindiaren Hiztegiak ez du hitz hauen kategoria zehazten1.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia