|
2006
|
|
|
Era horretan, Viguerako forua Euskal Herrira Logroñokotik eta Funesekotik iritsi zen, ia bere osotasunean. Torres del Ríora ere hedatu zen, baina han
|
ez
zuen foruaren hedapen foku berririk sortu. Aldiz, Logroño eta Funesko foruak nahikoa zabaldu ziren.
|
|
|
Tuterako foruarekin, berriz, Tutera bera (1119), Cadreita, Valtierra, Castejon, Corella, Murillo el Fruto (baina hau oker dago, hor dagoen Murillo bakarra Murillo de las Limas da eta
|
ez
du forurik), Cintruénigo, Murchante, Urzante, Cascante, Cabanillas, Fontellas, Fustiñana, Ribaforada, Buñuel, Ablitas, Cortes, Barillas, Tulebras eta Monteagudo (Cervera Gaztelan eta Mallén Aragoin) eta Galipentzu (1119).
|
|
2008
|
|
|
Azkeneko adibidea aste honetan izan dugu.San Markoseko Mankomunitateak beste urrats larri bat eman du Errauste plantaren bidean. Hartutako erabakiarekin, printzipioz inongo eskumenik
|
ez
duen Foru Aldundi eta Partzuergoaren eskuetan utzi nahi izan dute Gipuzkoako hondakinen kudeaketa ekonomiko osoa. Horrek udal eta mankomunitateen ahalmenak izugarri murrizten ditu.
|
|
2010
|
|
|
Kazetariek Eusko Jaurlaritzaren zorra dela eta egindako galderei erantzunez, urteko zorra urrian bertan kitatzea espero dutela eta beste erkidego batzuek baino prezio hobean? egingo dutela esan du Aguirrek.Foru aldundiek zorpetzeko duten ahalmenari dagokionez, Espainiako Gobernuarekin akordioa lortzeko oinarriak daudela esan du Aguirrek; horrela, defizita murrizteko Zapateroren planak
|
ez
du foru aldundien gain eraginik izango.Jose Luis Bilbao Bizkaiko Foru Aldundiko ahaldun nagusiak lortutako akordioaren garrantzia azpimarratu du; izan ere, baliteke 2011 urtea gogorra" izatea.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoarekin alderatuta, Nafarroako Foru Erkidegoan ez zen eman ikastolen normalizaziorako eta instituzionalizaziorako pausorik 70eko hamarkadaren amaieran. Elebitasun Dekreturik ere
|
ez
zuen Foru Erkidegoak. Eta Nafarroako Ikastolen Elkarteak behin baino gehiagotan, eta modu askotara, egin zituen eskaera horiek.
|
|
2012
|
|
|
Azken hiru urteetan 10.771 milioi euro izan dira, kopuru guztiak batuta. Lopezen gobernuak
|
ez
dituela foru aldundien altxortegiak estutu nahi erakutsi nahi izan du gobernuak datu horiekin. Buruhauste ekonomikoen hirugarren atala udalerriei dagokie.
|
|
|
Baldintzari muzin egin eta beste helburu batzuetarako erabli nahi izan du ordutik EAJk eraikina, horrekin batera ondasun kulturalak babesten dituzten legeak hautsiz. Izan ere lege horiek oso argi uzten baitute ondasun kulturalen jabeek zaindu egin behar dituztela ondasunok, eta hala egiten
|
ez
badute Foru Aldundiak bere kabuz edo Jaurlaritzaren ekimenez behar diren neurriak hartu dituela ondasun horien osotasuna mantentzeko, egin beharreko lanak egitea barne, hauen kostuak jabearen lepo utziz. Azken hogei urtean ez Udalak ez Aldundiak ez Jaurlaritzak ez dute bete lege hau, eta gaur egun eraikina egoera txarrean dagoela diote.
|
|
|
Eta absolutismoa indarrean zegoela, Foru Konstituzioaren oinarriak errotik ezabatu ez arren, mugatzen saiatu zen. Liberalismoan oinarrituriko Espainiar Konstituzioak
|
ez
zituen Foru Konstituzioaren oinarriak onartu, harik eta 1839ko urriaren 25eko legeak, berriz, Foru Konstituzioa espainiar konstituzionalismoaren legedian sartu zuen arte. 1839ko irailean, Bilbon antolatu zen foruen aldeko mugimendu soziala azpimarratzekoa da.
|
|
|
Bigarren proposamenean, aldiz, bi Konstituzioen arteko uztartze prozesuan, erabat onartzen zuten Espainiako Konstituzioa eskubide indibidualen arloan eta bermean erabateko nagusitasuna zuela. Liberalen ikuspegitik eskubide indibidualak
|
ez
zuten Foru Konstituzioetan Espainiar konstituzioan zuten adinako bermerik. Horregatik, eskubide politikoen eremuan, espainiar guztiak, euskaldunak barne, eskubide indibidualen bermea zuten heinean berdinak ziren.
|
|
|
Foruzale liberalen ikuspegitik Alfonso xii errege berriaren proposamena erabat okerra zen, liberal foruzaleen ekimenez Alfonso xiiaren legitimitateak oinarri soziala eta politikoa zuelako. Karlistek eragindako gerrak
|
ez
zuen Foru Konstituzioa bere zergatien eta oinarrien artean, karlisten foruzaletasun teokratikoak ez zuelako indarrean zegoen foruzaletasunarekin lotura handirik. Gerra amaitu ahala, foruen aurkako adierazpenak emendatuz joan ziren.
|
|
2013
|
|
|
PSE EE da proposamenaren bultzatzaile nagusia. Eusko Jaurlaritzan ez zuen lortu zerga erreforma bultzatzerik, eta oposizioan gaia Eusko Legebiltzarrera eraman nahi du,
|
ez
baitu foru aldundietan agintzen, eta bere eragina Gipuzkoan baino ez baita nabaritzen. Are gehiago PPk eta EAJk aurrekontu eta zerga kontuetan bat egin dutenetik.
|
|
2015
|
|
|
Migel Jabier Urmenetak alkate garaiko bere estilo pertsonalista ekarri zuen Diputaziora. Hemen, baina,
|
ez
zituen foru jauregiko atariak zabaltzen ahal, hiEkitaldi instituzionala Tuteran. ritarrak sar zitezen haien arranguren eta iradokizunen adieraztera, Udaletxean zegien moduan. Alta, karrikako ahotsa bizi bizi aditzen zuen hirian zeharreko ibilaldietan, bai eta Nafarroa guztian gaindi egiten zituen asteburuko txangoetan ere, familia harturik, mota orotako beharren detektagarri.
|
|
2017
|
|
|
Lehena, bi aste lehenago, auto istripu batean. Autobiako emakumea, alabaina, bizirik eraman zuen anbulantziak, eta oraingo honen gaitzerako sendabiderik
|
ez
zuten foru sareko ospitaleetan. Zutitu eta buruarekin ezezko keinua egin zion kaboari.
|
|
2019
|
|
|
Nafarroako Gobernuak
|
ez
luke foru poliziaren errepresioarekin erantzun behar, alderantziz, bitartekari lanak egin lituzke, entsaladarako zorroak produzitzen dituen Huerta de Peralta enpresak laguntza publiko handiak jasotzen baititu. Hokoke, hokoke!
|
|
2022
|
|
|
–Baina izeba Milagrosek dio Francok traizioa egin zigula.
|
Ez
ditu foruak errespetatu eta ez dio erregeari etortzen utzi.
|
|
2023
|
|
|
Esparzaren arabera, PSNk ez zuen eztabaida horretan sartzeko asmorik, eta EH Bilduk eta Geroa Baik ezarritako baldintzei men egin die. «Ez die herritarren interesei erantzuten,
|
ez
du Foru Hobekuntza berritzea helburu. Beste interes batzuei erantzuten die».
|
|
|
Lege organiko hori Konstituzioarekin bat datorrela esan du Konstituzio Auzitegiak ekainaren 23ko 118/ 2016 emandako epaian; baina, edu berean, adierazpen horren esparrua eta mugak finkatu ditu: " Mugatu ere, batetik, Konstituzio Auzitegiaren bosgarren xedapen gehigarri berriak Konstituzio Auzitegiak egin beharreko kontrolaren objektua mugatu da Batzar Nagusiek emandako foru arauei begira;
|
ez
ditu foru arau guztiak kontrolatuko, ezpada foru arau mota zehatz batekoak, hots, izaera fiskalekoak soilik, eta horien artean, Euskadiko Autonomia Estatutuaren 41.2.a) artikuluak aitortutako eskumenak erabilita eman izan diren foru arauak, hau da, euren lurraldean tributu araubidea mantendu, ezarri eta arautzeko foru arauak Estatuko zergen antolaketa orokorra aintzat hartuta (3 ZO)" 2....
|
|
|
EAEko toki erakundeek, informazio betebeharra kontrol teknika bezala, Foru Aldundiekiko betebeharra dute. Baina, kontrol teknika horretatik aurrera erator daitezken aurkaratzeak gauzatzeko eskumenik
|
ez
dute Foru Aldundiek, hori TAOLren arabera Estatuari eta autonomia erkidegoei dagokielako. Horregatik, Foru Aldundiek gero informazioa Estatuari eta EAEri bidaltzeko beharra izango dute.
|
|
|
Batzutan Estatua izango da eta beste batzuetan autonomia erkidegoa. Kontuan izan behar dugu, azkenik, ekuazio honetan
|
ez
dugula foru lurraldeen eta EKren 1 xedapen gehigarriaren arauketa sartu. Horietan, geroago adieraziko dugunez, finantza zaintza organo eskuduna lurralde historikoa izango dela.
|