|
2000
|
|
|
Errealitateari atxikitzen zitzaion, bere marrazki azkar bezain adierazgarrien bidez. Nekazal munduaren erreportaria ere bazen, apunteak ere hartzen zituelako. Garaiko beste artistek ez bezala, Arteta edo Arrue kasu,
|
ez
zuen euskal giro ergel bukolikoa idealizatzen»
|
|
|
Eta erdaraz mintzo den euskaldun bakoitzaren sena pizteko adina indarrik ez badago, bitartean borrokatu egin behar da, euskaraz datorren hurrengo belaunaldia agintera heldu arte. Baina noski, nerabeen artean eredu guztiak erdal mundutik datoz,
|
ez
dute euskal erreferentziarik. Zergatik ez dago" Super pop" aldizkaria euskaraz?
|
|
|
Orain arte
|
ez
genuen Euskal Herri osoan aztarnategi bat ere Paleolitokoa, aztarna batzuk bakarrik. Orain arte Euskal Herrian tresnei bakarrik galdetzen genien garai haiei buruzko informazioa biltzeko, orain aztarnategiari ere galdetuko diogu eta aztarnategi horrek eman dezake zer nolako landaredia zegoen orduan.
|
|
|
Ezagutu dezagun bada. Idahon oro har, euskal jatorriko 10.000 pertsona inguru daude, halarik ere, horietako guztiek
|
ez
dute euskal nortasuna mantentzen edo ez diete haien seme alabei transmititu. Boisen, euskal jatorriko 800 bat familia dira euskal etxeko kide," Euzkaldunak Incorporated" delakoaren kide.
|
|
|
euskara, kultura eta gizartea (argitu dezagun. Euskal Herriarekin soilik zerikusia izateak? ez duela esan nahi artikuluak Euskal Herri osoarekinzerikusia duenik, baizik eta gaiak edo gertaerak loturarik
|
ez
duela Euskal Herrizkanpoko inongo eremurekin. Euskal Herriarekin zerikusia duen artikulu batek, hartara, Euskal Herri osoarekin zein haren parte batekin soilik izan dezake lotura.
|
|
|
Elebitasuna aukera pertsonala denez, elebitasunaren gauzapen edo erabilpena gizakiaren aukera pertsonala denez, euskaldun elebidunak berakdu giltza, erraz asko kontsumi baititzake bai euskarazko produktu mediatikoa baierdara hutsezkoa ere. Gaur gaurkoz, komunikazio enpresek
|
ez
dute euskal hiztunarenmerkatu kuota galtzeko arriskurik ikusten, erdaraz ere gustura irakurtzen baitu euskaldunak. Bestalde, zenbait kasutan, euskaldun elebiduna kontzientzia politiko argia duenpertsona denez (berdin ezkerrekoa zein eskuinekoa), sarritan sentitzen du zor moralenbat bere alderdiko prentsarekin:
|
|
|
Euskaraz argia ikusitako albiste apurrek Euskal Herria dutesorburu eta Euskal Herria helburu. Euskarak
|
ez
du Euskal Herriaren errepresentazio mugatik harago joaterik egunkari donostiarraren eskutik.
|
|
2001
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan
|
ez
dugu Euskal Herri osoari dagokion daturik, joan den hiruhilekoan, batez beste, garestiago gertatzen zen etxebizitza erabilia erostea berria erostea baino. Joera hori 1997 urtearen amaieran sumatzen hasi zen, eta azken urteotan finkatu egin da.
|
|
|
Eta datuak eskaintzen saiatzen zen gizona, nahiz aldez aurretik ezagutu: " Emakumezko zenbat lankide diren jakiteko,
|
ez
dugu Euskal Herriaren estadistikarik. Gipuzkoako zenbait eskualdez, ordea, ba ditugu jakite zehatzak".
|
|
|
SENIDEAK eta Gureak elkarteek bat egin dute eta aurrerantzean Etxerat deituko da euskal preso politikoen senitartekoak biltzen dituen erakundea. Erakunde berriaren ordezkarien esanetan, Etxeratek
|
ez
du Euskal Herrian bizi den egoera politikoaren diagnosi bakar bat, erakundeak pentsamendu desberdinetako jendea biltzen duelako; dena den, gatazkaren irtenbidea elkarrizketan dagoela azpimarratu zuten eta ez bide polizialetan. Karmen Galdeano abokatua izango da erakundearen lehendakari berria.
|
|
|
Hogeita zortzi ikasleetatik hemezortzik
|
ez
dute Euskal Telebista ia inoizikusten; telebista aurrean emandako denbora guztiaren ehuneko hamar bainogutxiago, preseski. Azpimarratzekoa da, baita ere, ikasle gutxi batzuek (bostek) Euskal Telebistari dioten atxikimendu eta aprezioa, euskara oso ondo ez menperatuagatik erdietan baino gehiagotan kate hori sintonizatzen baitute.
|
|
|
nagusitu zena. Euskal Herria ere irauli du, baina, iraulia izan arren,
|
ez
du Euskal Herriak, herri den aldetik, artean beregana. Zertaz ari gerokoez?
|
|
|
Izan ere, askotan aipatzen den bezala, ezin da maitatu ezagutzen ez dena, eta erdal komunitateak
|
ez
du euskal hiztunen komunitatearen berri handirik. Benetan ezagutu beharrekoak dira hainbat ikerlanetan erdaldun batzuek gutaz adierazten dutena, harrigarria baita; ezjakintasunak eta aurreiritziek josita.
|
|
2002
|
|
|
Ni ez naiz euskalduna, ez naiz ere beti hemen bizi izaten, baina gustura sentitzen naiz bertan, lurralde hau maite dut. Lurralde honentzat berarentzat egitura bat nahi nuke, baina edozein izanik ere, ez dadila jendea banatzeko eta beste lurraldekiko haustura izateko;
|
ez
nuke Euskal Herria aurkarien arteko gatazka sorgune izatea. Ordea, berari dagokion lurralde baten egitura erreala ontsa ikusiko nuke, bere biztanleen desioa satisfatzeko, euskaldunak ezagutuak izan daitezen eta Ipar Euskal Herria ekonomikoki indartu dadin.
|
|
|
Orain arte erran guziari segida emateko, goian aipatu xede horiek betetzeko bideak ditugu. Ezbairik
|
ez
dut Euskal Herriko hainbat herri euskaldunetako hiztunek aho bihotzetan darabilten mintzaira berekin atxiki behar dutela eta, ahalkerik gabe, kalitatezko euskara hori bertze batzuekin, egunero egunero erabili eta hobetu edo ikasi nahi dutenei eskaini. Dena dela, kontuan izan dute beren herri eta eskualdetik atera, eta gainerako euskaldunekin elkar konprenitzeko euskara batua ere dutela.
|
|
|
Alabaina, Lasagabasterren iritziz,
|
ez
genuke euskal erbesteko literaturaren diagnostiko egokia egingo, baldin eta Euskal Herrian gelditu ziren egileek pairatutako zentsuraz eta zailtasunez hitz egingo ez bagenu. Horregatik, Gorka Aulestiari jarraituz9, kanpo eta barne erbesteaz mintzo da Lasagabaster eta ondorio honetara iristen da bere txostenean:
|
|
|
Hitz horiek egun hartanjaso zen Eskolako akta ofizialean irakur daitezke, ikastetxe horretako idazkariaketa zuzendariak sinatuak. Urte batzuk geroago, pertsona berberak Irakasletzakoeuskal lerroa kendu eta, ordainez,
|
ez
zuen Euskal Filologia ezarri, hemerotekaguztietan hala agindu zuen arren.
|
|
|
Gertakariek izugarriz  ko abiada hartu zuten uztaileko asteburu hartan. Â" ETAk Ermuako PPko zinegotzi bat bahitu eta 48 orduko ultimatuma eman du", zioen ostiraleko egunkariak. " Bihar, 16:00etarako, presoak
|
ez
badituzte Euskal Herrira ekartzen, hil egingo dutela ohartarazi du ETAk", jarraitzen zuen berriak, letra txikiagoan, izenburu azpiko tituluan. Erlojuaren aurkako  lasterketa hark oso amaiera tristea eduki zuen, larunbat arratsaldean Blanco Garrido hilda agertu baitzen Lasarte inguruan.
|
|
|
Bestetik, ekimen kualitatiboan, lerroka, lehen ziklo bietan oinarrizkoak eta hautazkoak diren ikasgaiak euskaraz burutzeko aukera bermatzea. Hizkuntza gutxitua garenez, ez dugu zalantzarik izan behar etorkizunean ere geure ekimenez baino
|
ez
dugula euskal unibertsitatearen egitasmoa aurreratuko, eta une honetan isileko etenbako oihartzun handiko lana dugula premiazkoena.°
|
|
2003
|
|
|
Bide bat proposatzen du, alta, bide biziki zaila du bi muturreko sektoreek zapuztu nahi dutelako. Haatik, ez du zentzurik esatea maximalistek diotena, hau da, planak
|
ez
dituela Euskal Herriko herrialde guztiak kontuan hartzen, ezta, bestalde, minimalistek diotena, hau da, plan hau Espainiako batasunaren aurka doala, nazionalista espainolak direnak, gainera. Frantzian ere, tamalez, halako asko daude.
|
|
|
Aitzitik, hori noizbait egia bilakatuko al da! Bernardo Atxagak behin baino gehiagotan aldarrikatu duen ideia/ nahia alegia Euskal Herria Euskal Hiria izatea maite dugunok begi onez ikusiko genuke Bilbok historian zehar inoiz bereganatu
|
ez
duen euskal hiriburutasuna hartuko balu bere norabidearen ardatz nagusitzat, gutxienez euskal lurralde eremua besarkatuko lukeen sare indartsu bat eraginez, non Donostia, Gasteiz, Iruñea eta BAB (hots, Baiona, Angelu eta Miarritze) Europako Batasunan pisu eta boza propioa izateko adinako masa kritikoa izango lukeen euskal konurbazio baten gune garrantzitsu izango liratekeen, eta non Bilbo aipatu...
|
|
|
Arduradun horren ustez, sektore askotan jarri dira galbidean langileen soldatak, eta, ondorioz, erabat gaitzestekoak dira" diskurtso demagogiko apokaliptikoak". Elorrietak dioenez, enpresek
|
ez
dute Euskal Herritik alde egingo, langileek soldata handiagoa eskatzen dutelako. ELAko idazkari nagusiaren hitzetan, patronala presionatuz eta eskabideen alde mobilizatuz lortuko da eskariak plasmatzea, zeren enpresaburuak ez omen daude akordioetara iristeko prest.
|
|
|
Gauza objektibo bat badago ordea: Espainian
|
ez
dute Euskal Herria ezagutzen», gehitu zuen Ramirezek.
|
|
|
26 musika taldeen artean, Oskorri, Sorkun eta Skunk talde euskaldunak bertaratuko dira. Bestalde, uztailaren 11n hasi eta abuztuaren 2a arte luzatuko den Pirineos Sur jaialdiak 5.000 ikusle euskaldun espero ditu, nahiz eta
|
ez
duen euskal artistarik egitarauan. Programak musika latinoamerikarrari eskainiko dio leku berezia.
|
|
|
Haren hitzetan UEU ez zen EHUren eskumena. EHUk
|
ez
zuen Euskal Herriko kultura beharrizan guztiak betetzen, eta urtean zeharreko ekintzek zuten lehentasuna eta ez unibertsitate zabalkundeak. EHUk ez zuen zalantzan jartzen UEUren funtzio kulturala, besteak beste, bera heltzen ez zen tokietara heltzen zelako, Iruñera adibidez; baina garbi utzi zuen EHU ere aritu zitekeela unibertsitate zabalkundean.
|
|
|
Urteko beste datu nabarmena euskaldun berrien kopuru altua izan zen, %45, 81 Hasierako datuetan, erdia baino gehiago izango zirela ere pentsatu zen. Alde horretatik, UEU euskaldun berri askorentzako euskaltegi berezia zen, beraien herriek
|
ez
zuten euskal giro dotorea eskaintzen baitzuen. Ordaina, Egin egunkariko kazetariaren hitzetan:
|
|
|
Euskal prentsan eman zen bilera haien berri,« (komatxo tartean jarri beharrik
|
ez
duen euskal prentsara) mugatzen gara». Are gehiago, euskalgintzak bizi zuen giro ezkorra bereganatuz, Orbek euskararen egoeraren balantze iluna egin zuen:
|
|
|
Juan Inazio Iztueta zaldibiarrak argitaratu zuen, 1824an, Guipuzcoaco dantza gogoangarrien condaira edo historia. Bi lan horien artean
|
ez
dugu euskal dantzak âedo dantzak, besterik gabeâ laudatzen dituen obra edo sermoi bakar bat ere ezagutzen; ez behintzat euskaldun batek idatzia, kanpotarren begirada normalean askoz ere alaiagoa izaten baitzen (Jovellanos edo Humboldtena, esaterako). Baina dantzei buruz idatzi eta hitz egin zen, bai âeta mordoaâ, hirurogeita hamar urteko tarte horretan, Euskal Herrian.
|
|
|
Gainera eskakizun horiek askotan alderdi abertzaleen eskakizunekin bat egiten dute, eta alderdi horien pisu politikoa txikia da. Ez dugu ahaztu behar lehia politikoan alderdi nagusiek
|
ez
dutela Euskal Herria kontzeptu politiko ezta kultural gisaere onartzen, eta euskararen aldeko gizarte erakundeen eragina mundu ofizialean hutsaren hurrena da.
|
|
2004
|
|
|
ikusi nahi luke, kontrolaren arrazoi ideologikoak euskal nazionalismoaren kate motzetik datozela adierazi nahirik. Egia esan, bere buruaren kontrolik
|
ez
duen euskal komunitateak ez dirudi kontrol handirik izan dezakeenik hizkuntzaren gainean, kontrol hori azken burura eramatea izaten baita bermerik handiena hizkuntzaren izaera eta erabilera desideologizatzeko. Oso oker ez banago behintzat, euskararen gainean erabateko kontrolik ez edukitzetik sortzen zaizkio ideologia arazo hauek euskaldungoari.
|
|
|
Hiztunak ez daki oso ziur noiz agertuko zaion mamua, ez baitaki noiz non norekin erabili ahal izango duen aldez aurretik. Euskara, mamu baten tankeran, egun garbietako ostarteen zain dagoen hizkuntza bihurturik, hiztunak
|
ez
du euskal munduaren erreferentzia garbirik. Hain zuzen ere, euskal mundu hori bera baita mamuaren sortzailea, tarteka marteka eta zatika erabiltzen den mintzabidea delako.
|
|
|
Zalloren irizpide sortan, hori eta horrenbestez, euskaltasunak
|
ez
du euskal esparru komunikatiboaren gune izaerarik bereganatuko. Funtsezko osagarri dela aitortu bai, aitortuko du; ez, haatik, gainerako osagarrien ardatza denik berretsi.
|
|
|
Euskararen erabilera da, azken batean, euskaldun egiten gaituena. Beste nonbait aitortua dugun bezala, euskara ikasteak ez gaitu euskaldun egiten, ikasteak besterik gabe
|
ez
gaituelako euskal gizataldearen antolakuntzan txertatzen.623
|
|
|
Hori eta horrenbestez, lehengo lepotik burua. Belaunaldi berrien identitate erreferentziak
|
ez
ditugu euskal izatearen galbahetik igaroarazten, euskal espazioaren eta historiaren oihartzunik gabeko eduki esanahiak dira curriculumaren giharra taxutzen dutenak. Azal eta hezur, euskal dimentsioaren esangura mamitsurik gabeko kultur sozializazioa dauka helburu egungo eskolaren izaera nazionalak.
|
|
|
horixe leporatzen die Oteiza, Txillida, Basterretxea, Ibarrola eta enparauei. Margolari euskaldunek, Zumetak eta Goenagak esate baterako,
|
ez
dute euskal pintura egiten, euskaldunak baitira; era berean, euskarak bizi zuenez, Arestik ez zuen euskaltasunaren mistikarik behar izan?. Euskalduntzearen argi itzalak, Berria, 2003/7/5.
|
|
2005
|
|
|
Dorrearen arrakalak agerian uzten dago. Egilearen iritziz, izan ere, orain arteko historia ofizial androzentrikoak
|
ez
ditu euskal emakume idazleak aintzat hartu, baina izan beti izan dira, eta horren adibide modura XVI. mendetik gaur egunera arteko emakume idazle sorta bat aurkeztu du. Bestalde, Alan R.
|
|
|
Aurretiaz aipatu bezala gure asmoa euskal ipuingintza modernoaren historiaren lan partzial bat egitea baino ez da.
|
Ez
dugu euskal ipuingintza osoaren historia egingo, ez dugu ahozko ipuingintzaren eta idatzizko ipuingintzaren arteko harremanaz jardungo, ezta izan diren idatzizko ipuin guztiez ere, hori guztia aipatu dugun arren. Zuzenean joko dugu ipuingintza modernora, berau gure literaturaren sasoi jakin bati dagokiola ulertuta, sasoi bati eta ezaugarri jakin batzuei.
|
|
|
DGTren aburuz, puntu beltz bat da “errepide sare bateko galtzada bati dagokion kokalekua, non urte natural batean biktimekiko hiru istripu edo gehiago hauteman diren, baten eta bestearen artean 100 metroko tartea utzita”. Azterketa horrek
|
ez
ditu Euskal Autonomia Erkidegoko eta Kataluniako datuak, erkidego horiek trafikoaren arloko eskumenak transferituta baitituzte, eta 959 tarte horietan 3.943 istripu gertatu zirela adierazten du. Horrek esan nahi du batez beste 4,1 ezbehar izaten direla “puntu beltz” bakoitzeko.
|
|
|
Zentzu honetan aipamen propioa merezi du" aurkibide eskematiko" 203 batek, hain zuzen, euskaldunei eta euskarari buruzko monografiaren atal linguistikorako Humboldtek, Erroman bizi izan zen garaian(), prestaturiko aurkibideak. Hala ere, zeregin diplomatiko eta politiko berriak zirela eta, berak
|
ez
du euskal gaiari buruzko egitasmoa osotasunean zehazteko eta, are gutxiago, burutzeko betarik aurkitzen. Urte batzuk beranduago, indarberrituta edo, bere euskal ikerketaren proiektu zaharra berreskuratzen, sakontzen eta zehazten du, eta, zeregin honetan buru belarri sartzeko bere benetako intentzioa erakutsi nahian, honi buruzko" iragarpen" bat argitaratzen du.
|
|
|
Bidaia haietatik hogei urtera ere, gure autoreak euskal gaietan murgilduta jarraitzen du, zehazki ikerketa historiko linguistikoetan, eta honen emaitzarik ezagunena" Prufung der Untersuchungen uber die Urbewohner Hispaniens vermittelst der vaskischen Sprache"() da. Berak, azken finean,
|
ez
du Euskal Herria turista moduan bisitatzen eta bere euskal ikerketak ere ez dira denbora pasa egindako lanak: esan beharrekoa da, hasteko, euskal lurra zapaldu aurretik burutua zuela jada bere" antropologia konparatuaren" proiektua eta, egiaz, hau gauzatu nahian egiten dituela —beste batzuen artean— aipatutako bi bidaiak.
|
|
2006
|
|
|
Aspaldiko partez, 2006ko EAEko aurrekontuak sinatu ostean, PSE EEk nolabait, Eusko Jaurlaritzarekin bat egin du. Rodolfo Aresek
|
ez
ditu euskal politikagintzan dauden zailtasunak ukatzen, baina aurreko etapa frentista gainditutzat jo du: «Joan direneko urteetan mundu nazionalistaren indar metaketarako joerak konfrontazioa eta blokeen politika areagotu zituen.
|
|
|
Zer usteko dute auzi honetaz Quebec-en? Berdin da, edozer uste izanik ere, jakin badakit
|
ez
duela Euskal Herrirako balio.
|
|
|
Antzinako bandozaleek
|
ez
zuten euskal naziorik eraikitzeko asmorik, ez zutenelkartasun behar larririk. Baina Pelloren egia da, guk, euskal nazioa eraikitzekotan, ezin dugula XVgarren mendeko moduan jarraitu.
|
|
|
Mapa hau ere beste antzeko mapa historiko batzuekin konparatuko dugu antzekotasunak eta desberdintasunak ikusi ahal izateko. Daudenek
|
ez
dute Euskal Herria osotasunean hartzen, baina zatika irudi orokor bat eskain diezagukete (gure maparen iturritzat ere erabili baitira kasuren batean edo bestean).
|
|
|
Irakasle gehienek, batetik,
|
ez
dute euskal kultura ezagutzeko aukera handirik izan, eta, bestetik, berariazko euskal kultur ezaugarriei buruz plazaratutako informazio gehiena ez dago era didaktikoan idatzita eta oso sakabanatuta aurkitzen da. Alde horretatik, jakintza sail baten inguruan informazioa eman dezaketen liburu monografikoak plazaratzea beharrezkoa litzateke.
|
|
2007
|
|
|
Izan ere, bake prozesua euskal gizartean giza eskubideen eta erabakitzeko eskubidearen printzipioak ezarri zirenean hasi zen nagusitzen. Printzipio horien kanpo kokatzen diren eragile politikoek
|
ez
dute Euskal Herrian lekurik. Prozesuak une hobeak edota txarragoak biziko ditu, ETAk nola halako ibilbideren bat egin lezake, baina borroka armatuaren zikloa, politikoki, bukatu da, prozesua bururaino eramatea beste aukerarik ez dago.
|
|
|
Zenbait bat egiteren ostean, Banco Bilbao Vizcaya Argentaria (BBVA) bilakatu da, baina gaurko kudeatzaileek ez dute zerikusirik orduko burgesiarekin, ezta Neguriko oinordekoekin ere.Banco bilbao Vizcaya Argentariak (BBVA) euskal burgesiaren erroekiko lotura galdu du. Kontseiluko kide gehienak espainiarrak dira, eta horietatik bik baino
|
ez
dute euskal jatorria eta bizilekua. Erakundearen presidentea Francisco Gonzalez (FG) galiziarra da, PPko Aznar presidenteak Argentaria banku publikoko presidente izendatua, eta Euskal Herriarekin inolako zerikusirik ez duena.
|
|
|
Aurrean ikusi dugunez, Gorteetan ordezkatutako indar politiko garrantzitsuenek konstituzio testuaren alde egin zuten. Hala ere, euskal nazionalistekin ez zen adostasunik lortu, eta abstenitu egin ziren, haien ustez testuak
|
ez
baitzituen Euskal Herriko autogobernu aldarrikapenak behar den beste jasotzen. Alianza Popularreko sektore batzuekin ere ez zen akordiorik lortu, buruzagiak aurreko erregimenari oso lotuta zeudelako eta ez zutelako testua onartu (gogoan izan, adibidez, Konstituzioari buruzko erreferendumaren aurreko jarrerak Alianza Popular zatitzea eragin zuela, talde hauek utzi baitzuten:
|
|
|
1902ko kongresu gatazkatsu hartan
|
ez
zuten euskal ortogra, az jardun. Federazio literarioa sortu bai zuten, ostera, Eskualzaleen Biltzarra deituko zutena.
|
|
|
Erroetaraino espainoldua dago alde hau, eta espainoltasun horiinon baino argiago ikusten da abertzaletasun erdaldunean. Euskaraz pentsatzekogaitasuna galdu duen herri honek
|
ez
du euskal hizkuntza eta euskaltasuna sentitzenerdaraz sortutako mundu sozial eta kulturalaren axaleko axalean ez bada. Hizkuntza eta bizitzaren mundua ez ditu ikusten elkar determinatzen duten eragile gisa, elkar determinatuak diren eragile moduan, bizitzaren gainazaleko kontua da euskarahalakoentzat.
|
|
|
Helburua, identitateak bizirautea, kultura biziberritzea, jendeakerabilgai izan dezan eta bere identitate eta kultur jarduera eta kontsumoetan baliagarri izan dezan. Baina horrek guztiak ez du zentzurik ez bada sortzen jarduera etaekintza horien publikoa,
|
ez
badugu euskal kultura eta euskal identitatea balioetsikoeta gozatuko duen jenderik. Behin baino gehiagotan entzun dugu:
|
|
|
Erroetaraino espainoldua dago alde hau, eta espainoltasun horiinon baino argiago ikusten da abertzaletasun erdaldunean. Euskaraz pentsatzekogaitasuna galdu duen herri honek
|
ez
du euskal hizkuntza eta euskaltasuna sentitzenerdaraz sortutako mundu sozial eta kulturalaren axaleko axalean ez bada. Hizkuntza eta bizitzaren mundua ez ditu ikusten elkar determinatzen duten eragile gisa, elkar determinatuak diren eragile moduan, bizitzaren gainazaleko kontua da euskarahalakoentzat.
|
|
|
batean euskara norberaren ondasun kulturala omen da (euskal hiztuna) eta bestean euskara komunitatebaten giltzarria omen da (euskal herria). Identitatea definitzean gertatzen denbezalaxe, oro har, jendeak
|
ez
du euskal kultura euskararen eremura mugatzen.Zabalagoa da: kirola, gastronomia eta dantzak lekuko.
|
|
|
Hori da gure kezka eta galdera. Etaikusiak ikusita, emaitzen hainbat zantzu atzemanda, zalantza franko piztu zaizkigu: euskararen egoera arazo gisa ikusteko sentiberatasunik
|
ez
duten euskal hiztunberriak gai izango ote dira zinez era benetan elebidun izateko. Alegia, euskarazere bizitzeko, euskaraz ere bizitza egiteko?
|
|
|
Beraz,
|
ez
dugu Euskal Herriko botereari buruzko ezagutza zientifikorik. Osagaiak, nolakotasunak, tokian tokiko egoerak eta abarrei buruzko daturik agian bai, baina botereari buruzko ezagutza zientifiko falta hori gure kulturak duen ahuleziaren adibide dugu.
|
|
|
«Humboldt en teoria, batez beste, guziek onartzen eta izenpetzen dute», Mounin en perpausa aipatzen da1152 Hala ere, Txillardegi ez doa Humboldt interpretatzera edo garatzera. Testua polemikoa da hizkuntzaren garrantzia ezagutzen
|
ez
duten euskal (edo «euzko») intelektualekin, eta horren kariaz aipatzen da Humboldt.
|
|
2008
|
|
|
Alderdi abertzaleek ekimenak
|
ez
duela Euskal Herria egituratzen dio.
|
|
|
Gainera, festa irekia da eta hau oso garrantzitsua iruditzen zait. Izan ere, jende asko dago inolako harremanik
|
ez
duena euskal munduarekin eta, jai hauen bidez, euskal mundura gerturatzeko aukera dute. Edonola ere, oso desberdina da EAEko euskararen aldeko jaien errealitatea eta Nafarroa Oinezena.
|
|
|
|
Ez
nuke euskal talibanarena egin nahi, are gutxiago, puntu horretan ni ez naizela batere eredugarri aitortuta. Norberak bere arrazoiak dauzka euskaraz jakiteko edo ez jakiteko; eta jakin ezean, ikasteko edo ez ikasteko; eta ikasita, erabiltzeko edo ez erabiltzeko.
|
|
|
Baga, ez da egia, gezurra galanta baizik, mugimendu abertzaleak egin zezakeen guztia egina daukanik. Biga, nazio identitate espainiarrean edo frantsesean bizi direnek
|
ez
dute euskal etnokulturan murgiltzeko batere asmorik eta gogorik. Oro har, gauzak horrelatsu dira eguneroko bizimoduan bi identitate horien nazio ezaugarriek duten lekuari eta funtzioari gainbegiratuta.
|
|
|
esanahi duen indoeu roperazko* ta/ t, errotik eratorriak izan dira. Eta etimologia hauen alboan Vennemann ek
|
ez
zituen euskal etimologia alternatiborik asmatu, bere hipotesi for mal hutsaren lagungarri izan zitekeena. Hori egin beharrean, tipologiazko eta egitu razko arrazoiak aipatu zituen, hala nola euskararen aglutinazioa, hizkuntza atzizkila ria izatea, a > bokalaren ugaritasuna, batez ere hitz hasieran, eta azaleko beste ezaugarri batzu.
|
|
|
Aitzol eta Orixe. Nahiz
|
ez
duen euskal literaturaren historiarik egin, Aitzolek ikus pegi sakonak, guziz landuak eta erreferentziaz josiak eman zituen olertia eta ahozko literaraturari buruz batez ere, bere lankide eta adiskideen liburuentzat idatzi zituen hitzaurretan (Lauaxeta, Lizardi, Otaño, Zaitegi, etb.) 12 Orixe-k aldiz, Euskal> Esnale an eman zituen idazlanetan, benetako Euskal literatura ren historia egite...
|
|
|
Gure inguruan euskara zientifikoki ikertzeko oinarri eta azpiegitura guztiek huts egiten zuten: ez zegoen propioki unibertsitaterik; Espainiakoek (eta berdin Frantziakoek)
|
ez
zuten euskal ikerketarik bultzatzen268; euskal gaiekiko kezka zientifikoa urria zen eta gainera nazioarteko kultur hizkuntza nagusiak ulertzeko prestaketa bera falta zen. Sintomatikoa da oso Hegoaldeko euskaldunek, Euskara aldizkarira artikulu bakarra bidaltzea, gaztelaniaz egitea eta gainera astarloatar ildokoa izatea (eta Iparraldekoek bidalitako gauza bakarra Bonaparterekiko atxikimendu adierazpen bat izatea).
|
|
|
Ikasleen emaitzei dagokionez, aipatu da, katedrak, berez,
|
ez
zuela euskal letren historian nabarmendu zen pertsonarik ekarri. Hala ere, ehundaka erdalduni euskarara lehen gerturapen bat egiteko bidea eskaini zien, eta euskaldun zahar ziren ikasleei beren hizkuntza lantzeko abiapuntu bat eman zien.
|
|
|
Manifestazioaren bukaeran, euripean baina jendez mukuru zegoen udaletxearen aurrean, Iker Uriguen bilbotarrak hartu zuen hitza. «Euskal Herriko egoera latza eta larria» salatu zuen, eta PSOE eta PPren estrategia edozein izanik ere
|
ez
dutela Euskal Herria «belaunikatuko eta damuaraziko» ziurtatu zuen. «Alternatiba bakarra uzten digute, Espainian integratzea, Euskal Herri gisa desagertzea, gure izaera eta nortasuna poliki poliki suntsitzea».
|
|
|
Hain zabala den literatura munduan beste herrialdeetako tituluak bilatzen dira lehendabizi. Hala ere, Jorgek
|
ez
du euskal literatura orotara hartzen; idazlez idazle hitz egiten du: –Ez da euskal literatura saltzen, liburuak saltzen dira.
|
|
|
Bide anitz, bide galduak. Inperialista espainol eta frantsesek
|
ez
dute Euskal Herria onartzen, errespetatzen... Toleratzen gaituzte, bizitza barkatu, ez besterik (eta sarritan ezta hori ere).
|
|
|
Gora gizon ikusezina! Seguruenik gainera, hiru egunegatik
|
ez
duela euskal kulturan erreparatzea erabakiko zenuten askok. Ez dago gaizki pentsatua.
|
|
|
Eta abar eta abar. Unibertsitatean proiektu bat aurkeztu bide zuen duela hiruzpalau urte eta joan den urtean onartu zioten, antza denez, irakasle bat ordaintzeko diru esleipena; hala ere, etsitzeko zorian egon zela aitortu dit, lehenengo urtean egin zuten deialdian
|
ez
zutelako euskal irakaslerik aurkeztea lortu, eta aurtengo ahaleginak ere huts egingo zuela pentsatzera iritsi zen. Gaingiroki azaldu dizkit nik eman nukeen ikastaroaren lerro nagusiak, hizkuntzaren inguruko datu orokorrak azaldu, euskal literaturaren historiari errepaso txiki bat eman, eta gure historiaren oinarri batzuk?; ikastaroa hautazkoa izango dela esan dit, eta orobat ez duela espero jende asko matrikulatuko denik.
|
|
2009
|
|
|
Zentro eta periferiarekin. " Guk
|
ez
dugu Euskal Herria egin", dio Etxartek," baina egiten badugu, ez dezagun egin gaizki, besteek bezala". Hortik komikian ageri den mundua.
|
|
|
Dena den, hiru goraipatu dizkigu: Nire aburuz, Buenos Aireseko Escuela de circo criollo taldea nobedade izango da, orain arte
|
ez
baitugu Euskal Herrian ikusi; Chabatz dentrar frantziarren ikuskizuna ere berezia da, bere artearen originaltasunagatik eta oreka ariketa arriskutsuak egiten dituztelako?. Azkenik, Amagoia Garaizabalek Chapertons konpainiaren lana goraipatu du.
|
|
|
Ajuria Eneko maizter berriak aitortu du PSE eta PP antagonistak direla, baina Euskadin ados jarri gara, azken urteetako Gobernuak
|
ez
baikintuen euskal herritzartzat.
|
|
|
Autonomia Eraikik gogoratu duenez, Frantziako Estatuak
|
ez
du euskal herria aitortzen eta, beraz, ez du errespetatzen NBEk 2007ko irailean sinatutako herrien eskubideen deklarazioa.2007an sortuta, Ipar Euskal Herriko gazte, artista, enpresaburu, irakasle eta herritarrek osatzen dute Autonomia Eraiki plataforma.
|
|
|
Gazte Abertzaleak EAko gaztediaren soberanismoaren inguruko ekitaldi batzuetan, Urizar horren inguruan hitz egin du. Bere ustez, Konstituzioak
|
ez
du euskal gizartearen gehiengoaren berrespena eta euskaldun gehienak gaindituta du Konstituzioa, erabakitzeko oinarrizko eskubidea urratzen digula ulertzen dugulako.
|
|
|
Loiditarren artean, monarkikoak haiek ere?, Espainia zuten. Espainia eta Erroma, jakina? ikurren ikur eta bereizgarrien bereizgarri, baina
|
ez
zuten Euskal Herria ahazten. Aberri Handia eta aberri txikia bereizten zituzten, nolabait esatearren, txikia Handiaren mende ulertzen bazuten ere?, halako eran, non amak euskaraz egiten baitzuen seme alabekin, nahiz eta ez aitak?. Euskara erlikia bat da, eta erlikiak ere inportanteak dira, esaten zien honek etxekoei, haatik?, ez zekielako; eta esaten zuen:
|
|
|
Nolanahi ere, euskaldun guztiak ez ziren kide egiten, edo ezin zituzten beharrezko kontribuzioak egin. Beste kasu batzuetan, baziren lan denboralditik kanpo ostatuetan bizi ez zirenak,
|
ez
zutenak euskal sorospen elkarteei buruz berririk, eta beraz ez zirenak kidetu. Hauek ez zuten diru laguntzarik larrialdietan edo hilik suertatuz gero.
|
|
|
Itzal handiko hizkuntzalaria zen Azkue, eta itzala hartzen ari zen Euskaltzaindia, baina
|
ez
zuten euskal idazle guztiengan ospe bera. Sabino Aranaren jarraitzaileek, izan ere, ez zioten ez Euskaltzaindiari ez Azkueri aitzindaritzarik aitortzen.
|
|
|
Esaterako, 1940ko otsailaren12an, 8 lagun fusilatu zituzten Oiartzunen, ustez bertako auzokideak. Bakar batekere
|
ez
zuen euskal abizenik. Inguruan lanean ari ziren preso batailoietako kideakizango ziren ziur aski.
|
|
|
Aitzitik, gai izan behar dugu erakusteko gure Herria bizi daitekeela bere burua suntsitu gabe, bere pluraltasunaren barruan. ETAk
|
ez
du Euskal Herria salbatuko, baina ez du salbatuko ere bizikidetza justu bat lortzeko gure ezgaitasun historikoak, indarkeriara jo gabe.
|
|
|
Zure lan bat aurkezten duzu sari batean, baina sariak ematen dituzte norbaitek Euskal Herria aipatzen badu. Eta
|
ez
baduzu Euskal Herria aipatzen, hortxe gelditzen zara, deusik gabe. Dena den, lagunak ere badituela gehitu du:
|
|
|
Etxerat ekoek azaldu dutenez, beren senideak bisitatzeko jasotzen dituzten diru laguntzak kendu arren ez da moztuko euskal presoen aldeko elkartasun katea. Inolako zereginik
|
ez
dute Euskal Herrian milaka pertsonak egin duten hautuaren aurrean: Espainiako eta Frantziako Estatuetako kartzeletan dauden preso politiko guztiei elkartasuna helaraztea.
|
|
|
Maltzagako Mahaiaren aburuz, hauteskundeen emaitzetatik eta hurrengo Jaurlaritza osatzeko sortutako itunetik bi ondorio atera daitezke: batetik, egungo marko juridiko politikoak
|
ez
dituela euskal herritarren eskubideak bermatzen, eta, bestetik, giza eskubideetan oinarritutako elkarlanak abertzaleen ekintza batasuna ekar dezakeela.
|
|
|
Hala ere, eraso errepresiboek ez gaituzte gure bidetik aterako. Erasoen gainetik,
|
ez
gaituzte Euskal Herria gatazkaren konponbidearen atarira eramango gaituen Prozesu demokratiko bat abiatu eta garatzeko gure erabakitik desbideratuko.
|
|
|
Baina eta hemen, bertze zenbaitek, jatorri hori izanik ere,
|
ez
dute euskal sentimendurik. Bidean sena lapurturik, bihotz hilak dira.
|
|
|
ESAIT: Federazioak
|
ez
du Euskal Herriko partidarik nahi, eta ez egotea lortu du
|
|
|
Bilbon atzo egindako agerraldian, Egoitz Askasibar eta Itziar Arratibel bozeramaileek federazioak bere helburua lortu duela salatu zuten: Federazioko zuzendaritzak
|
ez
du Euskal Herriko partidarik nahi, eta ez egotea lortu du.
|
|
|
Gure elkartasuna adierazi nahi diegu epaituko dituzten bost kide horiei. Ez da
|
ez
hau Euskal Herrian gertatzen den injustizia bakarra. Nahikoa da!
|
|
|
hots, Tasio ez zen orbetarrena bezain familia aberatsekoa, baina bai hirian ongi kokatutako familia batekoa. Loiditarren artean –monarkikoak haiek ere–, Espainia zuten –Espainia eta Erroma, jakina– ikurren ikur eta bereizgarrien bereizgarri, baina
|
ez
zuten Euskal Herria ahazten –Aberri Handia eta aberri txikia bereizten zituzten, nolabait esatearren, txikia Handiaren mende ulertzen bazuten ere–, halako eran, non amak euskaraz egiten baitzuen seme alabekin, nahiz eta ez aitak –" Euskara erlikia bat da, eta erlikiak ere inportanteak dira" esaten zien honek etxekoei, haatik–, ez zekielako; eta esaten zuen:... " Espainiako probintzia txikiena gara, baina handienetakoa gure gizonen merituei dagokienez:
|
|
|
Eleaniztasunaren adarrak luzeagoak dira, ordea, gure artean ere. Unesco Etxearen eta Ikuspegi Behatokiaren ikerketei esker jakin dugu (Askoren artean, Hizkuntzak eta Immigrazioa, 2008), bi milioi pasatxo biztanle baino
|
ez
dituen Euskal Autonomia Erkidegoan, ehun eta hamar hizkuntzatako hiztunak bizi direla, edo agian badirela ehun eta hamar hizkuntza baino gehiago ere, zenbait etorkinek ez baitute aitortzen gutxietsitako hizkuntzaren baten jabe direnik. Hain estimu gutxitan dute euren lehen hizkuntza, nahiago dute erdaldun elebakartzat aurkeztea euren burua.
|
|
|
Baina kantagintzak prozesu horretan izan zuen benetako esanahia ulertzeko, kontuan izan behar da euskal hiztunak ez ziren eta kantek ziotena batere ulertzen
|
ez
zuten euskal herritar askok eta askok beren berena zen kultur adierazpen bat bezala hartu zutela euskal kantagintza berria. Horrek garbi erakusten digu kantagintzatik ondorio komunikatibo eta estetiko berehalako bat hedatzen zela, gauzatzen hasi berria zen proiektu kolektibo horren sinbolo eta erreferente bilakatzeko.
|
|
2010
|
|
|
Goi mailako txirrindularitzak
|
ez
du euskal selekziorik baina, iritziak iritzi, neurri batean behintzat Euskaltel Euskadi taldeak betetzen du paper hori. Maillotean eta taldeko auto zein autobusetan idatzirik eraman ohi duten" Basque Country Pays Basque" izena milaka jarraitzailek ikusi dute.
|
|
|
Edozein gisaz, Slavojen aholkua: behin independentzia erdietsirik, euskaldunok gehiengoa izatean,
|
ez
dugu Euskal Herriko gutxiengo espainola erabili behar haiek gu erabili gaituzten bezala. Aintzat hartuko dugu, lagun:
|
|
|
Iñigo Urkullu EAJko presidenteak ETAk, euskal gizartearen gehiengoak nahi duena ez esatea kritikatu du: ...ikusita.EAPeio Urizar EAko idazkari nagusiak ETAren komunikatuaren balorazio positiboa egin du, egoerari laguntzen diolako.Urizarren ustez, ezker abertzaleak gizarteak duela asko eskatzen ziona egin du, hau da, aurrea hartzea eta ETAri bidea markatzea, etorkizuna politikan dagoela adieraziz.PPLeopoldo Barreda EAEko PPko bozeramaleak adierazi duenez, ez du ezer berririk esaten, ez ditu armak utzi,
|
ez
du euskal gizartearen gehiengoaren borondatea errespetatzen eta horren ordez, gizarte horren borondateari gaineratzearen asmoa errepikatzen dute.Barredaren arabera, talde terrorista batek ere ez dauka sinesgarritasunik demokraziari buruz hitz egiten.Dokumentuan ikus daitekeena ETAren barnekoei zuzenduta dagoela eta gizarte demokratikoaren aurkako mehatxua dela adierazi du ere.AralarAralarren uste...
|
|
|
Lokarrik helarazitako agiri batean, Currinek gaitzetsi egin du ustez ETAk atzo Paris kanpoaldean egin zuen hilketa, zeren pertsona errugabe bat zen, legea eta ordena mantentzeko lanean ari zena Dammarie les Lys hirian. Indarkeriak, edozein motakoa izanda ere,
|
ez
du euskal gatazkaren irtenbidea ekarriko, azpimarratu du.
|
|
|
Alberto Contadorren auziak eragindako orbanagatik suminduta agertu dira Gipuzkoako harakintzaren sektoreko kideak. Giokelako ordezkariek azaldu dute euskal merkatuan Espainiatik eta Europatik inportatutako haragia saltzen dela eta haragi hauek
|
ez
dutela euskal okelak izaten dituen kontrol adina izaten.
|
|
|
ETAk
|
ez
du Euskal Herria ordezkatzen eta ez du inolako protagonismorik izan behar, baina ezta Espainiako Gobernuak ere, eta ezin dute haren ordez erabaki, esan du Ibarretxek. Euskadiko etorkizun politikoa ez da negoziaketa sekretuetan erabaki behar, lehendakariaren ahotan.
|
|
|
kendu ideia hori burutik, zeren Kubako eta Filipinetako independentziek, ozeano batek eta bik bereizten gaituzte haiengandik, hurrenez hurren?!?
|
ez
baitute Euskal Herrikoarekin zerikusirik, baina zuok nazionalistok nahi duzuena ikusten duzue, eta Ebro ibaia Ozeano Atlantikoaren eta Barearen parean paratzeko modukoa ikusten duzue, beharbada??, urteotan Aljeriak lortu duen independentziak zerikusirik ez duen bezala, arrazoi bertsuagatik; kendu, bai, ideia hori burutik, Estatu Batuetako indioen etorkizuna nahi ez baduzuze?...
|
|
|
oinarrizko curriculum diseinuak ikerketa egitea izan zen ondorengo urratsa, curriculum ezberdinak aztertuz eta ikertuz. Eta 2000 urtean egindako ikerketa lan honen bitartez, ikastolen kolektiboko partaideak jabetu ziren ikastolen esparruan derrigorrezkoak ziren Espaniako eta Frantziako curriculum ofizialek, espero zitekeen bezala,
|
ez
zutela Euskal Curriculum berezkoa jasotzen, eta Espaniako curriculumaren garapena egiten zuten EAEko eta Nafarroako curriculum ofizialek ere hutsune nabarmenak zituztela. Eta, bestetik, mami aldetik, nahiko antzekoak zirela curriculum ofizial horiek, portzentaje handi batean:
|
|
|
Euskal Herriko alderdi abertzale guztiek hartu zuten parte, hautetsi independenteak barne. Euskal Herria hiru administraziotan zatituta egonda,
|
ez
genuen Euskal Herri osoa biltzen zuen instituziorik, eta horri erantzun nahi zitzaion, baita nazio eraikuntzaren lanari ere.
|
|
|
Euskal Herrian dagoeneko 500dik gora baserritarrek eta erakundek babestu dute kanpaina. Ez hazi, ez kutsadura transgenikorik nahi
|
ez
duten Euskal Herriko nekazaritzako 72 labore aipatzen dituzte bertan, sinbolikoki.
|