|
2013
|
|
|
Azken finean, Itur ondoan poeman badira halako ñabardurak, eta oro har hirugarren ahapaldiak bezainbesteko modernismo kutsurik
|
ez
badu ere(. Eskar gaiztoa, gogo lilien/ Ainbeste iduri ta amets garbien/ Betiko izotza?) hauteman daiteke Erromantizismoaren errekurtsoetatik (nagusiki konparazioa) haratago dagoen iruditeria bat, iradokizunari eta emozioari ere garrantzia ematen diena.
|
|
|
Han filosofia ikasten du, eta orduan hasten da kulturaren esparruan mugitzen. Garai honetan ez du euskararik lantzen frantziskotarren artean, eta zeharo galtzen
|
ez
badu ere, hizkuntza klasikoak eta gaztelania ikasiz, bazterturik geratzen zaio euskara. 1902an Erriberrira joaten da:
|
|
|
Ez da, beraz, kointzidentzia euskal literaturen historiaren gogoeta aurrerakoi eta kritikoenak instituzionalizazio horren ertzetatik etorri badira, hala nola Casenaveren kasuan edota nirean. Ur Apalategik ere azken aldian, historizazioa bera arazotzat hartu
|
ez
badu ere, euskal literaturaren instituzionalizazioari eta komertzializazioari buruzko gogoeta zehatzak egin ditu (2013). Azkenik, Josu Bijueskak (2010, 2012) edota Iñaki Aldekoak (2010) instituzionalizazio horri interesatzen ez zaizkion garaiak birpentsatu dituzte, Errenazimentuaren eta Barrokoaren garaiak kritikoki eta politikoki jorratuz.
|
|
|
Larramendirenkasua dugu giltzarri. Ia euskaraz idatzi
|
ez
bazuen ere, eta bere euskal ekoizpena hiztegien arloanizan zen arren, euskal historia guztiek eskaintzen diote sail zabal bat. Hots, kontrakarrean, inkontzienteki, Larramendi sartzen dute euskal idazle gisa, irizpide filologikoa traizionatuz.
|
|
|
Katebegi galduen azken izarra Lazarragaren eskuizkribua izan da, hori bera ere literatura jasoaren eta herri literaturaren ezaugarriz hornitua (Cid, 2013). XIX. mendetik hona ugari izan dira gure literaturaren historian aurkituriko katebegiak, denak ere gogoangarriak, Lazarragarenak besteko distira erakutsi
|
ez
badute ere. Katebegi horietako batzuk ezustean azaldu dira, inork gutxik haien berri zekiela gure artean:
|
|
|
bat gordetzen dute antologiek beren baitan, nolabait, produkzio multzo horren izaerari buruzko ideia bat frogatzeko asmo inplizitua. Eta gehienetan produkzio horren bilakaeraren berri ematea beste asmorik aldarrikatzen
|
ez
badute ere, norabide bateranzko bilakaera erakustea izaten dute gogoan. Ez da garrantzi gutxiagokoa, antologietan ikuspuntu horiek hobestean, euskal sistema literarioak islatu dituen kezka eta obsesioen lekuko bilakatzen direla ohartzea.
|
|
|
Euskal narratibaren kanonizazio prozesua aro demokratikoarekin batera abiatu da eta aldaketa handia ekarri zuen euskal literaturaren paradigmetan. Hausturarik eragin
|
ez
bazuen ere, sistema literarioaren finkatzeko baldintzak sortu zituen, bereziki, euskararen koofizialitate legearen bidez, zeina 1979ko Autonomia Estatutuaren eta 1982ko Euskararen Erabilera Normaltzeko Legearen ondorioz heldu zen. Bereziki, hezkuntzaren alorrean eredu elebidunak ezarri izanaren ondoriotzat jo daiteke irakurlegoaren premien aldakuntza eta erakundeen politika kulturalak argitalpengintzari laguntzeko partidak ezarri izanaren fruitu argitaletxeen sorrera.
|
|
2016
|
|
|
2
|
Ez
du ere esan nahiko, aipatu ditugun gure inguruko beste komunitateetako kideak ere, abertzaleak, euskal herritarrak, euskal hiztunak, baskoak??, bidelagun izan ezin ditugunik edota baztertu behar ditugunik euskaldunon komunitatearen eskubide demokratikoen alde egiteko dugun ibilbide nekezean. Elkarrekin ditugun interesak elkarrekin defendatzea zaigu.
|
|
2017
|
|
|
Mitxelenak (AV, 1989) erabat garbi adierazi
|
ez
bazuen ere, arbi+ zu direla toponimo honen osagaiak iradoki zuen, baina niri, ukatu gabe filologo handiak esandakoa, ez zait iruditzen neguko uzta horrek herri bati izena emateko funts nahikoa duenik.
|
|
|
Honi buruzko bibliografiarik aurkitu
|
ez
badugu ere, saihetsezina da aurrekoaren harira rengatik eta rentzat etorkizuneko lanetan berrikustea. Izan ere, kausatiboak ren gai izena+ tikosaketaren itxura dauka, eta destinatiboa aldiz genitiboa+ prolatiboa batuketaren ondorio izan liteke.
|
|
2018
|
|
|
Antzeko zerbait gertatu zitzaion Xabier Morras artistak erakusketan zuen Kristo gurutziltzatuaren irudiari. Antolatzaileek lana kendu
|
ez
bazuten ere, zati batzuk estali zizkioten, zentsura ofizialaren beldur. Gertaera horrek ondo adierazten du zentsura ofizialak lortutako garaipena.
|
|
|
Era berean, Andima Ibiñagabeitia atzerrian bazegoen ere, eta atzerrian zentsuraren atzaparrak saihesteko aukera gehiago izanik ere, gizarte zentsura edonora iristen zen, eta hortik bere hitzak ere, batetik eleberri" ederra eta bikain idatzia dela" aitortu arren, bestetik" likitsa eta zikina" dela epaitzen baitu eta argitaratuz gero" sortuko lukeen eskandalua ez litzake [ela] makala izango". Beraz, bere horretan esaten
|
ez
badu ere, badirudi denentzat erosoago izan zela ez argitaratzea.
|
|
|
Hasteko, berritsuaren atalak egilearen egunkari gisa idatzita daudela esaten da, pertsonaiaren izaera bera ezbaian jarriz, baina, nola ez, deigarriena abortuaren inguruko irakurketa eta interpretazioa da: ideia erlijiosoek nobelan lekurik
|
ez
badute ere," hace sus reflexiones por liberarse de la criatura pero que quedan contrapesadas por las ideas religiosas" esaten da, eta lehen paragrafoaren amaiera ere surrealista samarra da, abortatu ostean umearen oihuak entzuten dituela berresten denekoa. Azkenik, aurrez esan ditugun tesi eleberriaren inguruko hitzen beste muturreko epaia ematen du irakurle zentsoreak:
|
|
|
Zergatik? Alde batetik, zentsurarekin zerikusi zuzena
|
ez
badu ere, azpiegiturak minimoak ziren, oso oso eskasak: editorialak falta ziren, plan editorialak zer esanik ez, elkarteak eta taldeak falta ziren, kazetariak falta ziren. hori zen orduko Euskal Herria.
|
|
2019
|
|
|
Ohore ren idazkerak ahoskera zaindua (OORE) errazten du. Hitzaren beraren berezitasunak (ez da kaleko hizkerakoa) normalean bokalak bikoizten
|
ez
ditugunoi ere laguntzen digu. Zahar, lehen bezalakoetan ere letra dugu oroigarri eta irakurketa ozenetan, adibidez, nabaritzen da.
|
|
|
27 Zehaztapenik ematen
|
ez
badu ere, sumatzekoa da Iturbidek 1997an proposatutako datuan hau da, Longas bitartean aritu izan zela inprimatzaile zioen hartanoinarritu zela orduan Bidador (ikus Iturbide, 1997: 197). tu zela Iruñean (Iturbide, 2015:
|
|
|
Euskararekin ukipenean zeuden Erdi Aroko latinaren aldaerek, beraz, bere burua eta neure burua erran nahi zuten egiturak erabiltzen bide zituzten perpaus bereko subjektuari erreferentzia egiteko, hots, zentzu bihurkarian. Errenteriako hizkuntzalariak pasartean latineko adibiderik ematen
|
ez
badu ere, garai eta alderdi horretako latinean idatzitako testuei begiratua emateak haren oharra berresteko aukera ematen du: XII. mendeko Valpuestako8 (Burgos) Andre Maria kodexean, adibidez, capo bihurkarien zenbait adibide (14a b) ediren daitezke (Ramos, 2000:
|
|
|
Ohar hau garrantzitsua da, euskarazko buru bihurkariak joera tipologiko unibertsalen emaitza izateko aukera ezeztatzen
|
ez
badu ere, murriztu behintzat egiten baitu. Bertze modu batera adierazita, euskararena munduko hizkuntzetako joera tipologikoen isla dateke, baina mendebaldeko Europan horren ezaugarri ezohikoa izateak bertzelako azalpena bilatzera bultzatzen du.
|
|
|
Hori ere" bagenakien", hemen ildo honetan beste zantzu bat badugu. Eta nik uste, nahi ala ez, denborarekin, euskalki bat menperatzen
|
ez
dutenek ere beste erregistroa (k) sortuko d (it) u (z) tela beharren eta zirkunstantzien arabera. Hau da 4 galderari (Zoin dira euskara batuari lotuak diren arazoak Iparraldean?) erantzunez, bigarren mailako irakasle ohi batek idatzi duena:
|
|
2020
|
|
|
Aisialdiarekin batera, harremanak dira gazte horiek gazte" egiten" duten elementu nagusia. Oraingo honetan arlo horretan sakonduko
|
ez
badugu ere, harremanen gaia azpimarratu nahi dugu bereziki. Aurretik esan dugun moduan, hizkuntza antropologiaren ikuspegitik, hitz egitea ekintza soziala da (Ahearn 2001).
|
|
2023
|
|
|
Ondoko soinu itxiren batek eragindako azken bokalaren hersketa (edo asimilazioa) ere aipatzen du (jaune) hango bertako tasun moduan. Ikusi dugunez, pasarte berean egin aditz laguntzailearen gramatikalizazioa ahotan hartzen du (esan eguidazu); Goierrin zabaldua zegoela uler daiteke, berariaz esaten
|
ez
badu ere. Gauza bera a+ a> ea disimilazioaz.
|
|
|
Ez du komatxorik erabiltzen. Lehen begiratuan ez du ematen, beraz, estilo zuzena baliatzen duenik, baina pasarte batean aipu zuzenak ere ematen ditu, komatxorik jarri
|
ez
badu ere, narratzaileak berak aditzera ematen duenez: " oju egiten zuen"," koplari baten gisa zion".
|